Iusti Lipsi Saturnalium sermonum libri duo : qui de gladiatoribus

91쪽

Dc Essedariis,deque Andabatis. ω de utraque ratione pugnandi. ILENTI Bus nobis,Heu capita sine lingualinquit sed pergo. notissimos frequetissimo'; gladiatores produxi: lupersunt alij,famosi non adaeque. Essedarij sunt, qui ex essedo

a. . Mζnuocorum Suetonio, Calig. cap. Xxxv. cum quoniam . . die m ueris essedario Poro ob prosterampugna erut uum manumit

tenti studiosius plausum esset: proripuit se e spesiacussi indignabundus

in clamitas,dominugentium populum ex re leui si plus honoris a datori tribuentem,quam cosecratis Principibus auipraesenti'L Iteriam tam dio,cap. xx I. cum sedariopro quo quattuor θ deprecabaVtur,magno omnius ore indulsisset rude,tabulam lilico misit admo- Neras populum quanto opere liberos suscipere deberent,quos videret in gladiatori praesidiogratiaeque esse. Ex quibus liquet inter legitimos gladiatores eos fuisse: Quanqua mixtim,opinor,modo C curru,

modo pedites proeliati iii at. Nam desiluisse eos, & pedibus p gnasse, praeit ad suspicandum Seneca in ioco Iuli; Graecini, de Aristone philosopho qui in gestatione disserebat epist.xxIX.De

Ireth. - o uteretur Iulius Graecinus, vir egregius quid sentiret,etis. NON possum , inquit, tibi dicere.neficio enim quid de gradu faciat. tanquam de E ssedario interrogaretur. Vbi legerirn,ialeo. Seruum etiam habuisse videntur in pugna,qui pro auriga. ex Tranquilli priore loco. Nescio an in Artemidoro restituenda haec vox: ο δεάνδανοι ἀργω ἐ-τπγαυαῖω - ίνει ido, Harius signauam zz..ti str m des Vat. siclo n'Iam,an legendu111,6 A Bσεδά-

timidoro Noc.Credo restituenda, quia coniungit cu in ciue Equite Andabata. deindC ex interpretatione. Nam αργην velocem, vagam ibi acceperim et non otiosam inertemque. quod conuenit cum curru & cum actionibus stolidae & morae. An bara, Andabat his proximi, siue λαζα- ,sed Latina cosuetudo v cia , . tus D interiecit. Hi pugnabant ex equis,galea fronte oculosque Varronis Satyram fuisse scimus,cui titulus, Andabatae. Ex ea fragmentum, quod aptum huic ritui firmando leuiter eme -

92쪽

L I B E R I I. 89 Varro aurum non minus excaecat oculos, quam tua haec galea. Cette enim pugnabant clausis oculis,adeo ut origo adagh inde. Hieronymus contra Iovinianum : Melius tamen est quo dicitur, 'ciausis oculis Andabatarum more pugnare, quam directassicuti clypeo non repedere queritatis . Idem contra Rufinum : Habetur diagogus apud Graecos Origenis in candidi: in quo duas Andabatas ditidiantes interselle em reor.Vade duos cccos. Πbigo an ijdem hi sint, qui Desultores s etsi non me fugit communius paullo id nomen funde, & pertinuisse ad eos qui ex equo in equum sine ulla pugna transiliebant,arte, ob verba haec Pausiniae ib. v. Ad Carpentum iungebantur equae dog uariae,e quibuου in extremo curriculo desilientes sessores , prehensis manustent ad metam cursitabant. si imos aetate meastruatur ab lys qui Anabatae appeliunturSed isti Graeci:& ali),ut videtur,a Romanis. Andabatam non dubie Arte

midorus intellexit: Iππευς φρενας δεουκεχουσαν. id est: Eques vero uxorem praedicit diuitem

nobilem,sed quae futura excors. Ita enim diuinat, quia Eques sine usi Oculorum. Martialem etiam de Andabata interpreter, ubi Hermetem gladiatorem attollit, & variis armis pugnacem facit, libro V.

Hermes bestigera seuperbus hastae,

Hermes aequoreo minax tridente, Hermes conde languida trementa

Puto enim intellegit singulis versibus, Samnitem, Retiarium, Andabatam. Quid enim aliud sit languida illa cassis, quam haec tenebras & languidam caliginem inducens Θ Isidorus ne scio quid vani de istis & imperfecti: Genera gladiatorum plura, UM

in qu it,quorumprimum ludin eque ium. Duo enim equitespraece batis cadentibus prius signis militaribus, unus a porta Oristis, alter ab dentis procedebant in equis albis, cum aureis galeis, minoribus habilioribus armis et sicque atroci perseuerantia inibant pignam , dimicantes quo que alter is alterius morte projiliret . armatura pugnabat ra arti uedi causia. Nu ae mlx Veri S. De aureis galeis, Galaa credo illum recte dicere: & eo spectare interpretamentum A 'remidori, Vtrosque, Essedarios Mico & Andabatas Cicero in epistola ad Trebatiu in coniunxit: Sed tu in re militari Multo es cautior, qui neque is Uccam Uatare volueris, neque esseda-M rios

94쪽

rios*ezare : quem antea ne Andanis quidem si aviare poteramus. Nec ad alios referri placet quae de Equis gladiatorum idem ille, pro Sestio, scribit: aeui quo tempore conjectus erat, non moἀξω Hatores,sed equi ipsi gladiatorum ressentinis sibilis extimesiebant.

Umdam adiecti nondum pernoti. V imachaeri, Laquearisi item osse sum confundi interdum dicta nomina a poetis, saepe a litteratoribus semidoctis. Artemidori caput descriptu ad lucem. DI XI Omnes: certe quidem mihi notos: Nam alij inter legendum reperti etiam, sed non inuenti. Ut in Artemidoro, ' Dimachaerus vel Orbelas: quem colligas facile duobus stadiis plianasse nec scio ultra.

in ludo homines iniecto laqueo imFditos consecutositae profernere, amictos bone pelliceo. De quibus h1c tantum lecti ' ρθμι

Emerat UuZa:excepit Lernut1us,Multa hercle bonaque nos docuisti sed discrimina haec semperne certa Z Fere semper, ait Duga. Confusa tamen est cum inuenias a poetis a vi ab Aus nio in imperatoribus, de Commodo: gladiara

Commodus issequiturpugnis maculosias enae, 'Threciduo princeps bessi mouens gladio. Non enim sica pugnauit, sed inter Secutores, ut dixi. At Wr cidicum gladium, in genere posui pro gladiatorio. Sic idem, Tres primos Threcumpri s. non reuera Threcum, sed ' Samnitium potius,aut Myrmillonum. Sic Florus contra, Myrmillo TH--π.nem Spartacu m appeIlat; quem fatetur gente Thracem fuisse, credo & armis. Fquiusmodi talia facile & deprehendere vobis' Mexcusiare: non item gregis inostri grammatici imperitiam' qui haec omnia turbant, miscent. Sed quia Artemidori mihi non semel mentio: iube, sodes, promi librum, Lipsi: ut puer totum caput ex eo legat, huicgladiatoriae rei.

96쪽

LIBER ID

EX ARTEMIDORI LIBRO II.

Περὶ μονο μαχίας.

Ι D E S T, GL Am ATORIAM exercere ,significat iudici ubire, aut altu al quod certamen siue pugnam pugnare. Fugna emm appellatur ipse P iEatus me Gladiatura,etiamsia que armissat. eademq; His ignificant inscriptionesaut iuru pugnantium Semper autem fugi tis armatura significatiuius trahi:persequentis autem trabere. Obse uatum autem mihi insepe tale hoc somniu nuptiar designare eiusmodi feminae,qualia arma erant eius cum quo digladiari ridebare. αuoniaruam sine Nomenclatura demonserare id no licet. tur di nominibus.

97쪽

94 . SATURNA L. SERMONVM Siquis cum Thrace componitur, capiet uxorem diuitem, calgidam, ambitiosam.Diuitem quide,quia tegitur remis .calgida quia gladium haudrectu erit rambitiosam, quia assurgit , invadit. Siquis verὸ cum argenteis armis componitur, id e1t,SaINIambuS capiet moremis satu diuite, a domus γ' viriseruantem. Nam invadit, , te gitur: in pulchrior haec armatura lore.Si cu Secutore Aormosam quia dem diuitem capiet uxore,fedob opessiverbam virum e nante, V malorum illi caussam. Semper enim insequitur. Si cu Retia ri 'capiet pauperem , lasciuam,m fugacem, acile volentis vi 6-tem.Eques mero mulierem diuitem ω nobilem prodiciis amentem ridarius autem lue Essedanus)ignauam e Intuam. Frabactor, pulchra,venustam,sed Lbricam , lasima. Dimachaerus siue duobus Hudiis pugnans , is qui dicitur Orbelas, purgamentum aut nescio quodpiaculum Geminaesignificat, is moribus,mae orma. Atq; haec non coniyrieus, nec adprobabilia sermones accommodans scribo ,sedabeaeperientia iam qu epe haec risiatimsiceuems observitain

Pausi aliqua iterum. inserea de Suppositisse dictum. deque sorte s

tim in viam reditum, reliqua genera vel cognomina potius gladiatorum adiecta. primo Pegmar .

FI NI E R A T Dueta,& sim ut bellaria illata simi menseque

postreinae. Duga avide manum ad pastulas porrexit, quae appositae : Odapesopportuna: Z inquit. vobis mihi opusa ita Etiamne,ini unerari mittis Θ Nam Suppositicium prosis. me hunc Lipsium dabo. Ego adsurgens, Tu meΘ inquam. quo iureΘΙure veteri, ait DuZa. quia ita receptum, visesso gladiat ri aut victo alius atque alius suffceretur, & contenderet cum

victore. h Subdnich, vel Suppositkij dicti. Martialis, Hermessuppositicis sibi ipse

potem una,Telesinus Samnis,tanquam Dc Irituriatins electusque athleta, d eo iam Sulgae coparatus, ba dyμέ - : j it quin eum ad porris urbis Romae sunderet proferne

r Huc. . uia stibilebatur autem saepe unus,alter, tertius. Vnde in

Glossis,

98쪽

LIBER II. in Caracalla: Μονομάχων ἀνδρων ' '

iis Batonem quendam, cum tribus ex ordine eodem aetepugnare iussis, . eumq; amsire intersectum magnificesepeliit. Credo de Lactantia sentire de hoc ritur Dastuntur etia pugnantibus et celeriter altere duobus occisius es, tanquam humanu anguinem sitiant, oir cnwras. aluos illas compares dari poscunt recoliores, TV quamprrm oculosDossatient. Itaque ades, Lipsi,&pugna ioci fessi vice Ego aestuabam & tacebanacsed corni ,durn subuenit Pighius: Nola ponis nobis homo argutiss1me, inquid, non supponis. MOS hoc suadet sed non ad arbitrium tuum. Sors decidebat. Plinius i x lib. v II1. Epistolarum : Scilicet ut in Jectaculis quibusdamsers esinim v, aliquem epoNil aoeruat,qui cum victore contendust o in Senat undi aliqua prima; sunt secunaei certamina: ω ex duabuι sentρntiis, eam quaesuperior exierit,tertia exspectat. Statius lib. III. Siluamine

Iam placidae dunt signa tubae amsortibus ardens

Fumat arena acris.

ubi male vulg sertibin. Ego ad Pighium, Mi seruator, mqua, statuam certum es h statuam tibi: ita in tempore suppetias aduenisti. Sed quid ad haec DugaZ Tange hominem .licet adobia

cines mittamus. Imd ad series, ait Duga: nam ad eas appello. Non placet, inquit Lernutius. Duza mihi hunc diem pugnet, sine missione. Heu munerarium crudum linquit Duga. sed si qui mihi potius est,quam trahi. Igitur quia de armis dictes, v nio ad reliqua genera gladiatorum. Inter Quos primi se Osserunt

bant. Locus unuS Suetonij est,qui eos adstruit, 1n Caligula cap. Mur GLdiagorio munere reductis interdum tigrantismo Sole vel Aemitti quenquam vetabat remotoque ordinario apparat rapidisseris.

vilissim semo ii consectos,gladiatores quoque pegmares, patresfami-harum Mos ,se insignes ribilitate aliqus corporis subiiciebat. &is ipse locus anceps. Nam potius ibi legerim, gladiatoribus quoque -- pegmares hoc sensu: Rabidis feris bestiarios viles,inualidosque: & gladiatoribus,operas pegmares fabrosque subiiciebat. Fauet huic interpretationiipseSuetonius in Claudio, cap. xxx IIII

99쪽

Traeter desinatos etitam leuisubitaq; de causiά quosdam commisit , de fas rum quoq; ac ministroru atque i en- nu ero, si αυτεμ ει vel pegma vel quid tale aliud parum cessisset. Hic Victor: De sententia

' νη- hercle persuades, inquit. Na gladiatores in pegmate pugnantes dba; αι quis legitZ.Non ego.& Strabonis lib.vΙ.Iosephique lib.v11.loca tantum euincere scio, captiuos aut insignis sceleris danatos in Pegmate solere ostedi.De pugna verbum nusquam: In voce tantam haereo. qua enim derivatione,qu6Ve exeplo, a Pegmate PVm re PegmareS3Pegmaticos potius.& certe libri antiqui, Pegmatos,ita v ς ' referunt: pegmatis,quidam, alterurraquς

lectio retineri potest, ea mente ut gladiatoribus suppositos scri bat patres familias pegmatis,id est, e pegmate. Ad pegma autem -- moliendum mouendumque, multi e numero fabrorum administri h ergo admoti per occasionem tractique in arenam a Caligula. A quainterpretatione stare etia Dio videtur, qui de eadehac lauitia,ait illu deficientibus bestiariis rapi iussisse quosdam

eridiami , non inter veros legitimo uegladiatores. sine armis , laearte,seminudi. DV A iterum,MERIDIANI, inquit, nunc Occurrunt. qui bus hoc nome scilicet a rempore, quia sub meridiem da-

Meridiani. rentur. Dio in σφι ουν ἔγιρε. τοίτε si zλα,-τους-αε του της Θεας τ τῶ αρισου ἔγρωκπιπιο λώνουe . Cui velut interpres Suetonitas cap.

xxxi III. Beliariis meridanisque adeo dulictabasur, ut etiamprimilluce ad lectaculum defenderet, meridie dimisso ad prandium p pulo ersederet Nominat eosdem Tertullianus: Et simus eis inter

ludicras meridianorum crudelitates Mercuriis mortuos cauterio exa- Minantem; vidimus Iouis rutrem, adiatorum cadauera cum ma

deducentem. Nec hi tamen, ut obseruo, legitimi destinatiquem i. gladiatotes; sed bestiariorum velut reliquiae quaedam & pur- 'Ad ii a gamenta.Duplex enim spectaculum, Matutinum & Meridia bestiis depugnabant post meridiem,ij quisu' perfuerant, inter sese. & Meridiani gladiatores vocabantur. Ceterum nec docti factique ad pugnam erant, nec armis in ea

100쪽

L I B E R I I. 'Tutebantur aut arte. Caedes tantum promiscua, &velut laniena. Seneca epistola v 11. bene explicat: 6asu in meridianum Jecta mandiaculum incid Itisti exspectinso Jales,m aliquid laxamenti, quo se manum oculi ab humano cruore acquiescant. oontra es. quidquid ante pugnatum est, miseri ordia fuat. Nunc omissis nugis mera homicidia sunt. nihil habent quo tegantur, ad ictum totis corporibm expositi nunquam frustra mittunt manum. Non galea,non siculo repe itur femrum. AHImenta: quo artes Θomnia ista mortes merae sunt. aiat ut recte liber Vereas mortu morae Maia leonibm ω vrsu homines '. ridie spectatoribus sevis ob ciuntur Interfectores interfecturis iubeu-tur obi ci, victore maliam detruet caedem. exitus p nantium mors ter vulgo

est. Haecsunt is vacat arena. Nec ad alia crudelitatem grauis eius de Senecae querela spectat,epistola XCVI. Homo acra res, homo, aper lusium mi ocu occiditur; cr que erudiri ad accipienda inferendaque . Nuluera nefas erat, s iam nudus inermisia , producitur,satisque specta- όhzri Vculi in homine mors m. Mehercules , inquit Victor, pectus inibi comouit Seneca. & quas arbitrer eaῖ feras, quae haec spectarunt . non dicam laetis,sed siccis Oculis Θ Nι δ' ἀειδακρυες

ut verbum vetus est. At perge Duga. Iterumque ille: