장음표시 사용
21쪽
Si videbitur Reverendissimo P. Magistro Sae. Palatii Apostolici. D. de malis Arctiepiscopus Theodota
DIs rationes quatuor Philosephiae Naturalis, Mescire
Adm. Rev. P. Ioanne de Duos Societatis Iesu The Iogo elaboratas, de mandato Reverendissimi P. Gregorii Selleri Sacri Apostolici Palatii Magistri, attente perpendi,& examiliaivi; Cumque in iis nihil occurrv , quod Catholicae Fidei , aut bonis moribus adversetur , quin immo mira ubique facilitas, de ingenii acumen in secretioribus naturae arcanis evolvendis, censeo ad publicam utilitatem Typis mandari posse, si ita videbitur &e. Hac die T. Apri- Iis III a. D. Volarianar Mignantilli abbas, ει ' curator Generalis Congregationis in
22쪽
Totius Universi Systema mirabile, cum suis Conditoris
gloria, nunquam satis suspiciendum , quasi pretiosis hieroglyphicis, in Summi Sacerdotis Sacris Vestibus luculenter adumbratum , innuit Sapiens, dum ait: Inpese ρο- deris, quam habebat, totus emat Orbis terrarum, de Sumia fgp, 3-ν mi Pontificis Aaroniet podere, hoc est, veste talari, ad τόδες , pedes usque demissa, seu de veste hyacinthinx , &de toti Mundi machina , loqui videtur Sacer Textus , uti Graecus habet expressius , ἐπὶ πολ- ἐνδυματος moλος ο κο σπις, idest, in talari tunica pestimenti erat totus mundur, q. d. in illa tunici, quae inter Vestimenta Pontificia talaris erat in Textu Hebraico dicitur , id est , pallium , scilicet gloriosum θ totus mundus repraesentabatur ;videlicet propter colores . qui in illa, de malis punicis,
opere phrygionico contextis, eminebam; aut certe per hanc Vestem Synecdochaee omnia Pontificis ornamenta intelliguntes, totum orbem non obscure designantia, prout ingelicus est interpretatus: in hisce quatuor Disputationibus, quae numero Elementorum respondent, demandato rora.s
Reverendissimi Patris Gregorii Selleri Sac. Pal. Apost. Magistri a me perlectis, totum Universum suspexi clare, &subtiliter adumbratum. Profecto mihi videtur Liber hic opere phrygio eleganter contextus, qui ad instar pretiosae vestis hyacinthinae, Authoris mentem, rebus Caelestibus assuetam , ct semper addictam, nobiliter exornet. In prima Disputatione Qualitatum intensionem, & alias earum proprietates ingeniose tractans, praestantes animi sui qualitates ingenue demonstrat. In secunda Infinitum , ct Continui compositionem acutissime considerans, famam perennem , & gloriam interminatam sibi comparat. In tertia ad Terrae Centrum, per eius ignota viscera , ingenium sublime deprimens, ct ad Lunae Perigaeum mentem, nequaquam mole terrena expressam, seliciter attollens, nostri globi
Terraquei Peripheriam, ipsius Atmosphaeram, & amplisi
23쪽
si mani aetheris regionem , cum obscurioribus naturae areanis patentius exponit. In quarta Orbium Caelestium lin- mensam extensionem, syderum plane stupendam vastitatem, illorum motuum incredibilem velocitatem graphyce de scribens, tot & tanta Naturae phaenomena , non manibus
apparentiis explicans, & plausibilibus rationibus confirmans, ipsum denique Empyreum, quantumvis absconditum , oculis subjiciens, totius Universi exactiorem, ma gno ingenii sui acumine , exhibet anatomen . Cumque in his omnibus nihil , quod censuram Theologicam mereatur, repererim , hoc opus publica luce dignum censeo : praesertim cum ex tot mirandis Creaturis, sapientissime ponderatis , in Supremi Artificis admirationem , & amorem vecordium etiam hominum corda possit attollere, ut circa infima Perigaea , πιερ γπια, non adeo tenaciter versantha, in sublinitorem Apogara, facilius evehantur , eorum conversatio, cum Apostolo , semper sit Caelis . Datum in AEdibus nostris S. Mariae Magdalenae de Uris he ia. Kal. Apr. Anno a Partu Deiparae III a.
Nicolaus da Mortur Religionis Chr. ReguLMinifrantium Infirmis Eueneralis , S. Congr. Indicis Consultor, ει Sancta Som. G Univers. Inquisitionii
24쪽
EX Commissione Reverendissimi Patris Fratris Gregorii Selleri Sacri Apostolici Palatii Magistri, opus , cui titulus, Philosophiae Naturalis , tac. ὰ Rev. P. Foanne de
DIAa, nuuquam satis laudato, quia numquam de litteraria Republica non benemeritae Societatis Iesu Presbytero elaboratum , mature perlegi, diligenter expendi ; Cumque nedum in eo nil morum integritati adversans, nil Fidei Dogmatibus dissonum . nil sanae Doctrinae repugnans repererim, quin ad AEtheris cognitionem hauriendam, ad arcana naturae cFessenda proficuum appareat; quod ad publica sit luce, di praelo dignum censeo; Romae in Collegio Theologico Sanctae Mariae de Uictoria hac die A. Septembris III a.
. V nantius is Santa fima Trinitate Carmelita Excalceatus, Sacrae Scripturs,ta Theologiae Praesector, G Sae. Indi- αι Congreg. Consultor .
25쪽
A. Gregorius Selleri ordinis Praedicatorum S. Pal. Apost. Magister .
26쪽
UiUemadmodum In via publica, longa praesertim,& salebrosa , eriguntur diversoria , in quibus Viatores tantisper quiescentes , novas sibi comis parent vires ad insistendum suo cursui: ita in
longo hoc, ct aeclivi 1 nobis laseepto Scholasti eae Philosophiae itinere . partem hanc naturalis scientiae, quasi diversiarum aliquod, in quo defessus animus quiesceret, extruere decrevi. Fatigatur hic ratiocinatrix sicultas non eo ingrato labore, qui torisquet et sed jueundo alio, qui mentem oblectat. Id de quo disputationem instituimus, sub sensus cadit: oculis, manu , facilique ex quotidianis experimentis elicito discursu tenetur. Quatuor igitur disputationes in medium dabo. Supposita essentia , atque exiis stetitia qualitatum , quae sunt, substantia distinctae, quasque in
Physiea speculativa suadere conabor, earumdem intensionem , acti. vitatem , successionem, resistentiam explicabor arrepta hine M. casione , conversionem , nutritionem , augi Mntationem substan. tialem, generationem viventium , mortemque. Demam subjectorum rarefactionem , condensationemque ad trutinam disputationis vocabo. In secunda infinitum pathegorematieum multitudiis nis, intensionis, extensionis, persectionis, imperseetionis r item divisibilitatem, indivisibilitatem physicam partium componentium Continuum . & unionum eas paries nectentium explicandas agis grediar . In tertia erit sermo de iis, quae experientia didicimus cono tineri a eentro Te rrae usque ad Perigaeum Lunae. ubi de centro
ipso , de Inserno , de Purgatorio, de utroque Lymbo, de ignibus, aquis subterraneis, de sodinis, montibus , o mari, ct in
27쪽
sulib na armis, o motibus, degenesi animalium . de ventis. de nubibus, de pluviis. de Cometis sublunaribus . reliquisque Me. tec ris loquar. In quarta denique scandere incipiam a Perigaeo Lunae usque ad convexam superficiem Empyrei, tenuissimo illo duis Eius lumine , qu ad experientiae, Philosophia , ct Theologia satis parc) hac super re suppeditant. Ibi sermo erit copiosus , niis n. .s mytum seriptus Dio bominit , de materia , si tu . regionibus. mo. ' tibus errantium , ct quiescentium stialiarum . de cometis, novi Lque syderibus interdum visis intra illas, S supra illas . de C lo- Crystallino, de Empyreo eiusque incolis. de ipsorum electione ,
de mutuis colloquiis, homogeneitate . atque et herogeneitate . de
corporibus humanis , ibi jam existentibus , ct olim extitutis et demum de spitio imaginario. Animus quidem est haea omnia singillatim evolvere . non tamen otios) ctim tot sint prae manibus volumina ab illis scripta . quorum hoc vel unicum est stud vim , vel prae ipuum sed cursim, obiterque quantum sit satis Philosopho non ludi Christ anorum dogm itum , aut admirabilis hujus sabricae mundanae, inquam Deus nos introduxit. Absonum quippe est, ct justae exprobationi obnoxium, dili vivere in hoc magni issico Palatio , quod Omnipotentia Dei extruxit, ct vivere instar pecudis nil aliud scientis - de Domini aedibus, praeter sta-hulum illud, in quo
28쪽
DISPUTATIO PRIMA LDE QUALITATE, SUISQUE PROPRIETATIBUS.
Caput I. Caput II. Caput III. Caput IV.Caput U. Caput VI. Caput VII. Caput VIII. Caput IX. Caput X. Caput XI. Caput XII. Caput XIII. uomodo flat Intensio inualitatum Z num. I eAn gradus componenter intensionem sint argus ui, O simius num. II. Objectiones deducentes ad absurdum . num. 26.
Utrum Simile ρυμ intendere Histiniae t n. Caeterae aestiones hac super re . num. 69. Unde proveniat succeso Alterationis i num.6Q.
Annexx uaestiuncuts . num. 8ῖ. De Generatione Viventium . num. 94.
An Conversio per se requirat absolu*m desitio
nem termini a quo, novamque productioncm termini ad quem l num. I O6. De Interitu, seu Corruptione . num. Ieto.
refactio, atque Condensatio λ num. I 39. Ofectionea contra nupersis doctrinam. n. II ia
Ualitates, quarum essentiam , atque existent7am h hstantia distinctam modb Dpmno, actutus de hac re in Physica Speculativa , sunt in multiplici dinserentia. Aliae vocantur intentionales , ut sunt intellectiis, & voluntatis ς aliae physicae , ut calor , & frigus . Praeterea aliae supernaturales, ut gratia; aliae naturales , ut calor, Digus ς aliae univocae . seu operativae similium qualitatum * aliae non operativae similium qualitatum , ut albedo έ demum aliae ha-
29쪽
ahent contrarium , ut calor; aliae contrario carent, Iit lux. Hle certum est prim b , has omnes qualitates capaces esse intensionis, &remissionis aliquando enim experimur majorem calorem, aliquanis do intensiorem , aliquando remissiorem cognitionem , amorem &e. Quaeritur ergo, quonam modo fiat haec intefisio, seu hoc augmentum qualitatum . Alteratio stridit sumpta est transitus subjecti λprivatione qualitatis ad qualitatem ipsam habendam : si enim subjectum non praecessit cum carentia qualitatis, non alterabitur,quan. do ipsam tecipit. De saeto alteratio consistit in eductionet non tamen decidet a conceptu alterationis, tametsi creatio fuerit qualitatis . Alteratio est duplex , altera, quae intensio . altera . quae extensio dicitur . Intensio est: Augmentum qualitatis in eadem parte
subieni. Extensio est; Atamentura qualitatis is disersis partibus. s,lem . Porro quando dicitur augmentam qnalitatis , intelligenis dum , non de qualitatibus disparatis, scd de qualitatibus ejusdem speciei. vel saltem ejusdem generis infimi. Intensioni opponitur Remisso, quae est decrementum qualitatis, Mota in eadem , mod) iu
a. Cettdm est secundb, substantias in ea paces esse intensionis,& remissionis. Egrh ad modi m assignabitur ratio hujus incapacitatis, quam serὶ omnes agnoscunt, ut optime Eximius Doctor: eam
F. Arria- tamen sic suadeo cum P. Arriaga . Intenso ex proprio conceptu ,
. 'o... eX usu hujus voela Philosophis antiquissimo est propria ea- rerum . quae juxta suam naturam possunt augeri S minui in eodem subjecto indivisibili, vel in eadem parte subjectit ergo illa ,
quae non sunt capacia juxta suam naturam ut sie augeantur. vel minuantur , non sunt capacia intensionis, aut remissionis. Sed substantiae non sunt capaces juxta suam naturam ut augeantur, vel minuantur in eadem parte subjecti: nam lichi hoc possit contingere supernaturaliter, non tamen naturaliter, ut sere Omnes sa-
3. Sit nostra sententia. Intensio qualitatis distinctae ὲ qualitatibus intentionalibus non fit per destructionem qualitatis imperseis diae, ct productionem qualitatis persedcioris , ut voluere Duranis P. Horta dus , ct Nimphus. Neque per majorem , ct majorem expulsionem ἐν disp. s. qualitatis contrariae, ut sentiunt aliqui Thomistae , suppresso no- ρυ- ς mine eitati h P. Artiata . Neque per majorem radicationem qualitatis in subjecto, ut seri communis Thomistarum opinio. Fit ergo per additionem gradus ad gradum, ut docent Scotus, Bonaventuras
30쪽
uomodo fiat Intenso Qualitatumq
turi D. Thoinas abunch explicatur a P. Hurta do, cuius explicationibus nil addendum occurrit & cum his P P. Suareg. Vasqueg.& nostri sere omnes DD. Ecce nostram sententiam . quam sic per
partes ostendemus . Probo I. partem cum P. Arriaga loco citato .
r. Vel qualitas impersecta quae destruitur , & pcrse Aior , quae acquiritur , lunt eiusdem, vel diversae speciei λ Si primum ; sicut subiectum non constituitur magis calidum, v. g. per illum impersectum calorem , ita non constituetur magis calidum per calorem persectiorem. Si secundum; ergo non est inconveniens in eo, qubdambo illi calores eonjungantur in eadem parte subiecti, proindique intensio non continget per destructionem caloris imperfectioris , Scper productionem persectioris. Probo sequelam . Inconveniens,
quod opponitis in conjunctione utriusque caloris . est praecipu) . licet non uni ch . quM in divi a solo numero distincta non possunt esse in eadem parte subjecti . At si illi duo calores sunt diversae sp ciet, non sunt individua solo numero distincta , ut per se patet retro si sunt diversae speciei , ruit praecipuum argumentum , quod
opponitis. 4. Probatura. Habitus intentionales intenduntur per repetitionem adisis e sed haec intensio non contingit per destructionem qualitatis remissioris: ergo aliqua intensio non contingit per destru-Hionem qualitatis remissioris : ergo ista sententia vel est salsa, veInon est tam universalis. Probo minorem. Habitus praeexistens ante octavam repetitionem actus non destruitur per illum actum . Sed ille habitus praeexistens est qualitas remissior respecta habitus advenientis majoris post octavam repetitionem et ergo . Probo maiorem : Nihil, quod est causa physica , vel moralis positiva. licheinadaequata illius repetitionis destruitur per illam repetitionem et sed habitus praeexistens est causa physica . licet inadaequata illius reis petitionis; namque, ut communis seri Philosophorum opinio , habitus simul cum potentia concurrit physce , vel moraliter positi vh ad proprios actus: ergo. Si intensio fieret per destructionem qualitatis imperfectioris. & productionem qualitatis persectioris , remissio, quae est actus contrarius, fieret opposito modo, nempe per productionem qualitatis impersectioris , ct destructionem petaiectioris ; sed remissio non fit hoc modo e ergo neque intensio illo.
Probatur Minor. Quando ab aqua nimis calendia removetur omne agens extrinsecum eatefactivum, S admoventur agentia frigida ,