장음표시 사용
281쪽
sudactam, di morum aceremit animos,&victor arte tali permansit. Et dum dubie pugnaret Mironides Dux Atticus contra hebanos in cornu suorum dex istro saltando clamauit alta voce se ho-ilec vicille in sinistro cornu,& suos adeo animauit, de hostes perterruit quod dextrum cornu rumperunt, & inde sini strudisci parunt victoriose. Tullus Hostilius Rex Romanorum existens conmederatus cum Albanis ,& dum pugnaret contra vetentes se Albani abstinuerunt 1 u na, dc reduxerunt ad montes: hoc ilico percepto per regem Tullum,ut suis audaciam praeberet, & hostibus terrore cocta teret inquit alta uoce Albanos hoe fecisse iussu filio, ut vetentes hostes poneret in mediu, & in suis accreuit animis,& hostibus terrorem concussiti & fuit
victoriam potitiis in dubio praelio. Annibal tribu, millibus ex suic fibris lignariis ab exercitu suo discessis iniussu suo inquit erga suos illis licentiam dedisse:& ut si ii hoe facilius crederent certos alios fabros lignarios licentiauit e & ita
x e Et T. Quintius Capitolinus Romanis caedentibus inquit terribili uoce hostes este fugatos in altero cornu, & suis firmatis fuit victoria potitus. Et Manlius vulnerato Fabio collega suo qui ducebat sinistrum cornu contra Ethruscos parte caedente sui exercitus,ci edente Fabium mortuum cum turmis equitatus occurrit Manlius clamando alta uoce Fabium collegam viuere,& se dextro cornu vicisse, & suorum ita re integrato
robore uictor extitit vox simulath emissa in ardenti bello saepe prodest. 3 Non profuit Annibali in Campania prope Capuam facere si exercitus consularis oblidens Capuam iret ad montes callidae missa uoce latina iussu Annibalisper habentem linsuam latinam, & seu
Romanam exercitum debere accedere ad montes mandato Consulis, & talico'nita Punica fraude per Romanos in militia doctos ipsi non tuerunt ad nionus suo de hoc cerciorato consule.
sinus exercitus Sertorii, & foret in pugna nunciatum Sertorio qui illico nuncium pugione transfixit, ne in aliorum pugnantium suorum peruenit et notitia lut non descerent a praelio, vel ne se fir- s imarent audita morte sui Praesecti. Athenienses diuulgata fama in Tosetina filisse per Cilippum tuetos duces Atticos lSyracusit aliter nescientes s nistrum ca lium iuinae suorum Tonserem carcer runt tumultuante populo. & illum carceratum detinuerunt donec certi de casu fuerunt.
r t Potest & in dubio bello uictoriae clamor arte mitti per Ducem exercitus parte hostium uicta iaciendo laetitiam cum tympanis,buccinis,& cornicibus,tubis,& similibus aliis sellicis instrumentis indicantibus uictoriam iuxta illud Ovidii Poetae Sulmonens s. Temporibus ueterum tibicinis usus
M agnis & in magno, semper honore
suit, Cantabat sanis, cantabat tibia ludis: Cantabat moestis tibia funeribus.
6 fCaesar pro exequiis fili e sui Iuliae celebrare fecit ludos gladiatorios in theatam'. di pugnam naualem in I beri. f Legitur qua doque obsi nastrum casum quibusda moleste occursum illos periis lse subitaneo moerore, & econtra ob ina ignam i titiam subitanea cicidisse quos itam: ut contigit quibusdam mulieribus Romanis Trebiana sequuta clade i qua mortuus fuit T. Q. Flaminius consui cu l sexercitu astu Annibalis: & cum Romanae quaedam mulieres audito filioru morte reperissent filios suos in uia eualos itali clade, illico pie laetitia caecidere mortuae, & in ipsis maior fuit uis laetitie qmceror. Et ob laetitiam clamantibus
G cis in theatro ob edictum proclama stum iussu Flaminii filii praedicti Flami nil consulis ut Greci uiuerent sub lege lsua,& more suo,adeo uox magna fuit Icornices ibi supra uolantes tali uoce Perterritae ciciderunt in terram semi
282쪽
mortue rupto,& disiuncto aere tali terribili uoce laetitiae, ut resert Plutarcus in uita T. a Flaminii & idem Rome contigit de coruo clamante populo in Capo Martio ut alias dixi in comiciis Popei. i is t Proseit musica in omni militia coelesti,terrena, & aquatica ob reiectione in
spirituum, & consolationem animoru, exemplo quorundam Negum bellorum non obscuri nominis: qui tali virtute delectati fuerunt,ut fuit Epaminudas Thebanus, di Alexander magnus qui manu posuit ad arma audiendo cantum Xenophontis tubicinis:& dum fuisset rogatus Rex Pyrrhus de Citharedis, & canentibus Pithone,& Daphisio quis eorum esset melior, respossit Poliparcontam suisse bonum ducem, & militem bellacema& Alexander interrogatus de bonis Citharedis quis esset melior respondit se uelle audire Citharam Achillis quq uocabat milites,& hostes ad bellum, & de alte sua iudicium dederunt ut probos decet Imperatores, ad quos spectat scire arma, & disciplinam militarem. Alcibiades Atheniensis peruento ad inlumnuncio cum turbato uultu ob sinistrum
nouum sue classis a Farnabaeio expugnante regis Prisecto, du pugnaret contra Abi denos,illi prohibuit non loqui, sed ipsum secreto reduxit, & tacuit malum omen suis,& hostibus: & id occultando isto uultu erga suos inquit: Pugnemus impigre quoniam Mars est nobiscuin bello & habita uictoria illico dedit Iraesidium suae classi. Martiales quippe iliti reficiune, de animant,& letantur seno, B: catu tubaru,&similium instrumento, m1rtialiu prolabore supportato in bello: Sc cantus, &sonus excitat ipses,distrahit,& animos, di inflammat furorem ad pugnam iuxta lx
Ille manus olim Misurius Hectora Creditur & Lyricis detinuisse modis, Venerat Alcides ex aut a parte labo
Iustaq: restabant vltima poenae viro. o t Carpendo animose etiam hostiu spolia intersectorum ut hostes perterreantur in bello credentes se sore uictos ab omni parte: & tali arte suis uictoria geminabitur, & hostes perterriti fient. t Laetos quandoque uultus, he quandoq; tristes in bello incerta induit fortuna, cuius frons capillata capitur uirtute prudentis militiae Ducis , apsus 1 p1rte ommissa caluiti :& tanu pilam extollit homines in altum,&illos facit reges,& diuites magnos: illosq: deponit, & reddit
uirtuti,& non Deo uictoriam tribuuntrui iuuenalis satyricus Poeta Aquinas decantat,
Si fortuna uolet sies de rectore cosul: Si volet haec eadem, fies de consule re
Quod sepe contingit occulto Dei iudicio:& tenentur Duces in dubia, & pernitiosa clade , suos hortari iuxta illud
Suasit equos unum quod rebus restat egenis: Nunc prece, nunc dictis uirtutem uiscendit amaris rspemqi meam patris quo nunc subit
ite ne pedibus,est serro rumpenda per hostes.
Est uix qua globus ille uirum densissimus urget: Numina nulla prsmut, mortali urgemur ab hoste, Mortales totidem, mortalia temnitis
Et tunc publico bello confligere tenentut Duces omni a se ex custo timore, ut fortuna uarietate bellorum e & humana conditione uictos liberet absque graui
t Et habeant curare duces studio omni,& ingenio reducere suos in loco tutor vab omni parte ludi non possint,videlicet apud alpes,colles,aquas,rupes, paludes, flumina:eauernas,lantes, nemora, & umilia: quia ut alias dixi: inagis prodest lo
cus arte acceptu si qua uisi N. uirtus mul
torum qui a natura locorum saepe uincuntur: ut de numeros. exercitu Regis
283쪽
Xersis legitur victo, Themistocle cum
parua manu Graecorum ratione , & nam
tura loci angusti.s; t Nec habent duces in generali bello,&pernitiosa clade,& in dubia pugna parcere ppriae vitae:sed se in infidos solles suorum facto cuneo fortissimorum mill tum , globoque , vel nodo stricto, aut acu scuto Dei, & viribus totis animoia pugnando: suis augendo audaciam, ut strenue militent in praesentia sui Ducis et videntes suum regem ita potentem,& excellentem in armis, & in contemptum propriae vitae certare et & cum pulcrum mori succurrat in armis , certa est salus exercituum uictorum iuxta illud
Virgilii. una salus uictis, nullam sperate sa
I l Interrogauit enim Magnus Alexander Sapientes. Sabbae urbis , cluantum viuere posset homo, reseonderunt donec existimat mortem esse uita meliorem.
ir t Romulus dum in pr*lio contra Sabiis
nos in capite fuisset vulneratus: quem cruentatum videntes milites sui fugam erripueriint ad pallatinum , qui illos sparses arte retinuit: & eorum tacto agmine sit icto irruit in Sabinos : quos duro marte superauit. Nam boni milites pro gloria, di cum omni virtute certant viribus totis : & vltra vires suas in pr*sentia suorum Imperatorum omni experto, & nullo uitato periculo ut alias dixi , Cum uita sit fortior morte, quoniam iu stinet tantas aduersitates, mis rias,& pericula: ut erga Alexandrum magnum responderunt Sapientes Ciuitatis Sabbae illos interroganti si sortior esset uita, aut mors, responderunt ut supradixi.
6 i Et ud spei su peresset militibus illis, si
eorum duces sibi amicissimi essent i terfecti in tali clade, & imperitis semper imputarentur milites si per ipsos uisset impigrh pusnatum in praesentia suorum ducum in ipso bello caelarum:&melius est pro honore sui Imperatoris marte mori glorioseu quam proprium exercitum deserere, di cum infamia , RR R s T T et
dedecore turpitet uiuere suo Imperat re pertinaciter certante,& resistente iuxta illud Poetae.
Atterritus ille asper, acerba tuens,rem tro reddit.
Et neque terga ira dare, aut uirtus pa
Aut aliter retro dubi vestigia Tum .ir f Et dum militaret in iuuentute sua Furius Camillus sub dictatore Posthumio
Tuberone cotta volscos, ala Sicanos vulneratus in coxacu lancea, equitadopcastra traxit lancei ex vulnere,& se iniecit
in parte hos iu sertioru adeo impigre pugnando, si illos euertit in fugam.18 t Et Pyrrhus Rex Epirotarum coria hostes degendit Demetrium serorium fuit:& illos virtute sugauit, & Macedones, Epiros,& Molossos, Graecos, & alios qplures populos bello quaesiuit , ct rexit occiso Neptolemam ipsius proditore: fc dolum vitavit Lysimaci ipsius intercopiis literis, & pacem firmauit inter siet- tres Antipatrum,& Alexandru: Alexandro post occiso improbo P insidias Demetrii occupata Macedonia sib spe amicitiq ibi prouentae,& occulto in se vitio regnandi: victis Etholiis hostilitate sequuta inter Pyrrhum,& Demetrium cupiditate regnandi: Et ob infidelitate & suspitionem vicinorum regnore: & cum Pantacco Demetrii Duce viro in armis, aedisciplina militari elatissimo: duellauit iuuenis Pyrrhus, & Panthacum virtute superauit,& exercitum sudit Demetrii. Iraae Epirotae,& Macedones dixerunt Pyrrhum animo,& armis,gloria,& virtute suille similem Alexandro Magno.ip t Et quandoq; tenetur Principes in bello
publico descendere ab equo, & pugnate pede iter, ut sui pedites acriter pugnent:& Romani dictatores olim ambulabant, di pugnabant pedestres una cum peditatu suo: dc Fabius Maximus primus fiuit dictator qui cum licentia Senatus, Populiq: Romani equitate coepit: & in suturum postea omnes dictatores ex dicto Senatus consulto equitarunt inter pedites suos. Na primitus dictatores,ut pryxi,
incedebant pedestres, &ita pugnabari
284쪽
QFID sIT AGENDUM PER DvCES IN Dv BIO PRAELIO. a inter equitatum suum: Se inde ascendere saltu equum, & ab eo descendere celerrime,cum opus fuerit oportunum, & necessarium strenue resistendo, & dissutas suos cogregando nouum deletum, & noua querentes auxilia, variis, & occultis modis, dolis, & insidiis, aucupando h stes assiduo proprium honorem, & salutem suorum curando,animo semper inuicto laedendi inimicos: di aliquo ex ducibus eorum truncato,& ipsius capite iacto in exercitum liollitem, pro ut Claudius Nero cum Liuio Salinatore,& Do. mitio Carbone secit de capite Asdrubalis in agro Piceno apud Methaurum interfecti: ut Duces, & hostes assiseretur, procurando saucios suos mitti in locis tutis pro eorum comoditate,& salute ucharitate fructifera, eos saepe visendo, sibi prouissi de necessariis.c. Charitas,de consecrat.dis in. iiii.quos sanatos postea promptiores in pr*lio habebunt, & pericula quScunque, quantunque maxima tro optimo,& elemente Imperatore suo ibentissime subibunt. o f Et optimum erit etiam si de die secta aliqua expeditio suerit a nocte diuisa superuenta, suorum cadauera de nocte quandoque mandare sepelliri: ut mane suturo hostes videant Plures ex suis fuisse mortuos: & se magis victos putent sibi incusso terrore. xi t In clade, & periculis quandoque prosuit consilium temerari u arte usum pro victoria: quoniam in extra ordinariis oris
do est,ordinem non seruare: sed hoc sae. sellit: quia ordo bonus nunquam talit,& ex eo certa sequitur victoritar, t In pernitiosa vero,& dubia victoria comisso eraelio superuenta nocte cosilium erit reliquias hostium aggredi de nocte, suis primo aliquali data requie:nam umbrae duplicant de nocte, & trepidant ho. stes pavore grandi, credentes inimicos esse longe maiores,quam non sint,vel sibi nouum venisse praesidium iuxta illud Iuvenalis . Et motu ad Lunae trepidabis arundinis umbram.
Poenorum victoria aliena castra inuasit in obscura nocte, oc victor fuit:& Hispaniastuc restituit Romanis. Et C. Manlius victis Theomnis superueniente nocte ipsoru reliquias noctis caligine paucorum suorum sublatis clamoribus territavit: & tota nocte hostes detinuit vi- .giles ex eo ut de mane ipses ficilius d bellaret pro ut fecit. et t Hostium castra custodibus, & ex cumbiis destituta inuadenda sunt de noctecti signis,uestibus albis: vi sui in obscuro cognoscantur ab hostibus: qui vino, Scsomno sepulti victi permanebunt: nam alto excitati semno, ignorabunt quo vadunt:& fusi passim trucidabuntur,ant
ruam sciant causam tumultus et & seno untd serenda castra sine fidis vigiliis,& vigilantissimis custodibus et vigilia tu
autem,& excubiarum oculis ut alias dixi tuto dormit exercitus. Pompeius de nocte rupit Mithridatem radiante Luna in hostium oculosi Iugurta de nocte libenter pugnabat contra Romanos, ut eis uadere facilius posset superatus. t Nec habent optimi Duces contemnere parua,& leuia in bello et sed omnia cudiligentia, & prudentia probe prospic re:& quisquis fuerit caiisae, vel pugnae, finis bonus, aut malus in re militari nunquam est negligendus: na ex leui pugna alias incepta per Romanos contra Barbaros insequentes Ceruu: Lucullus suos retinuit inordinatos , & inde ordine facto bellauit,& vicit. 16 i Et duni suillet Furius Camillus Tribunus militum una cum L. Furio coli sa suo, & in castris infirmus, portatus iussu Senatus, Populici: Romani contra Praenestinos, & Volscos, cupiens hostes c sumere tempore, donec taret validus r& collesa suus peroptans gloriam acie inst luxit exercitum praeter voluntatem Camilli: quo infirmo relicto in tetorio, cum paucis hostes fuit adhortus, &h stes in fugam magno impulsu verterunt Romanos: hoc per Camillum audito, illico de lecto surrexit armatus, & euasinato ense cu suis paucis se opposuit no
stibus, & adeo fecit quod suos retinuiu
285쪽
IvLII FERRET TIec et hostes ulterius non proces erunt,&die sequeti Camillus ordinatis aciebus
suis, illas duxit ab bellii in hostes, adcostrenu8 pugnando si castra occupauit inimicorum eorum parte caesa , & reliquis fugatis. tr i Et cum Camillus audiuisset Sutrium
fuisse occupatum a Tirenis custodibus, di praesidio, & coloniis caesis Romanorucum expedito exercitu Sutrium aduolauit, & occupauit, hostibus, pro parte occisis,& pro parte iugatis: & inde rebelles Tuiculanos domuit, se data urbis seditione, & demum Gallos oppressit, devicit apud Anienum fluuium existens
dictator in lxxx. anno sus aetati , arre de nocte retentis hostibus in sonanis . nonnullis ex suis equitibus Romanis missis leuis armaturae: qui inimicos tota nocte
vigiles detinuerunt, & de die suis post
eductis aciebus inctructis in aperto experto marte victor permansit Camillus, voto primitus facto Deo, cui victoriam attribuit, ut optimi Duces facere tenentur,ne fortuna sit tibi contraria. quae volubilis et . & saepe mutatur nutu Dei: Ita T quandoque victores opprimit suis
perbos, & victos extollit humiles qui diuinum auxilium implorarunt.
ag t In cunctis igitur est petendu Dei sui. stagium: & Deo est laus, & gloria dan.
da: dc non virtuti humanae ius in aduersis indiget consilio,cum praesidio Dei. xv i Et si Catholicorum exercitus paruus hierit,& hostium maximus,a quibus dubitentur in uadi de nocte catholici, sinuerit quandoque consilium pro catholicis mittere expertos de nocte per varias vias hostibus insidiando,& de mane postea se reducere in castris suis: ut videantur noua auxilia venisse in exercitu fidelium Caridis exemplo Atheniensu Ducis qui dum paruum haberet exercitu,& expectaret sustragia pro suis paucis, quos dubitauit per hostes aggredi ob eorum multitudinem longam,partem suae entis per diuersias vias milit de nocte ostibus insidiando,& inde de mane r dire iussit ad exercitum suum: ita quod suis autaciant acreuit, credcntibus sibi
venisse suffragium, & hostibus incussit
timorem teredentibus noua praesidia v nisse Caridi ex Athenis,fc sic caute suos seruauit illaeses a multitudine illa. 3o i Et dum antiquus Paulus Aemilius c&siit prudentissimus imperatot venisset ad urbem triumphaturus pro victoria contra Perseum Regem Macedonum, ante triumphum per tres dies fuit sibi
contraria tortuna ob mortem unius ex
filiis suis, & alius decessit post triumphum i constantissimus tamen suit Aemilius in animo tartitudine inquiens con stantiam, de sertitudinem non solum contra arma hostium esse habendam,sed& contra omnem,i inpetum, & tempestatem sertunae:& se nunquam timuisteres mundanas, sed diuinas, di foriunam,quae
instabilis est vatia , & infidelis videndo ipsius prosperitatem,quam se me habuit
in bellicis rebus et & φ Deo gratias asserebat talem inuidiam fortunae mille partu cularem in ipsiim,S non publicam, prout verebatur prosperitate gestorum sir rum. Et infirmatus Aemilius morbo confectus triduo decessit, & cum maxima pompa fuit sepultus in Campo Martio.3i T Et cum M. Marcellus consul in manus incidisset Gallorum, & omnia sibi comtraria videret, stricta acie suorum, facto cuneo sertissimo in medium hostium irrupit:& regem Gallorum occidit,extereritis Gallis inopinata audatiae ubi vix si lutis spes merat, opima spolia reportauit M. Marcellus vir Consularis, bc tabumphalis .
st i Et pillius acie Q. Sertorius virtutec ii Metelli consulis tutam etiam ubitrans sugam, suos arte iussit abire dispersos per nemorosa loca:primitus m nitos,ut certo loco se conuenirent,& ita exercitum suum seruauit. Et alia vice rupto,& sparta Sertorii exercitu, ut suorum reconciliarentur animi,equo duos deduxit in medium , unum macrum, ecalium pinguem addito caudae macri vim
ro serti si mo ut illam cauaret,& pinguis equi caudae debilem virum posuit: qui paulatim, paulatim in breui caudam i tam expilauit cauando scitas, quod via
286쪽
Q ID SIT AGENDvM PER DvCEs in D v BIO PRELIO.vice vir ille fortissim' equi macri caudamnatus pluries cauare non potuit unito
robore: Nam plus potest virtus,& ingemnium quam uis : ct multa sunt quae in uno impetu superari no possunt, ut erat Romanus Populus sensim tamen,& tepore disiunctus paulatim, paulatim superantur suoru in discordiar & ita animos
militum reconciliauit,& vires illis restituit bellax,& prudens Sertorius qui sua virtute apud Sucronam bello rupit Pompeium,& Afranium. i Et Scipio deridens celeritate sequedo diseiplinam militiae Fabii maximi cuia .mndo Numantiam superauit inquiens
inest renatam esse nimis celeritatem,audatiam, & temeri ratem, sed se emere se
curitatem tempore, & nullam rem magis conuenire summo Duci quam tuta cunctationem & moram his duabus maxime contrariis in re militari peritissimi iudicant Principes sequentes prudentiam,& disciplinam M. Fabii maximi sapientissimi Imperatoris:qui cunctando, di eum suo graui consilioris ituit Romanis Imperium suum,& Annibalis superauit audatiam, serocitatem, & prosperitatem
si i Et magis timebat Fabius celeritatem,& audat iam Minutii Collegae sui foren ua Romanis, quam vires, & insidias Annibalis,& milites tam sui,quam Annibali incusabant nimiam Fabii tardi.tatem,excepto Annibale:qui virtutem, S prudentiam Fabii odii me libratam timebat,dicens est e in Fabio diuinam prudentiam, & Romanos etiam habere suu Annibalem Fabium: quem vides castrametari in locis tutis motium inquiebat
se formidare nubem illam tibi allatura mortalem pestem , & Minutii superbia,
serocitate in , N audatiam vili pendebat: scietas se hiures habere laqueos pro te
nibus,& vriis, sed nullum pro Pallade. 3s t Et tardum dolabrum esse utendum in re militari p udenter docebat Domitius Carbo militi magister, & amicus Pa
ladis, qui probe curabat suos seruari,cunctando,& hostes tempore superare:curado arte, & ingenio ondini scire eorum s creta,& ti, ipsi ignorent sua .
t Per sipe contingit Duces inimicorum exercituum ad inuice loqui ad res subditas,ut indutiae,& seu pax inter ipses tractarentur:vt secit Annibal poenus cu Scipione Romuleo in Aphrica, antequam illa gloriosa expeditio de summa rerum inter iptas fieret, & ne decipiantur, vel
circumueniantur, aut dolo capiantur duces rupto foedere, consilium erit equites
adesse in armis ab utraque earte agmine si rex eplo Caesaris,& Ariovistae Germaniae Regis i qui prudenter in aperto Campo non longh ab equitibus suis arismatis circa futura bella se consultarun G& non in castris suis manu, vel natura munitis., Consultationes huiusmodi
sunt ficiendae: ne aliquid tibi proditorio contingat, & iactis lapidibus per milites
utriusque exercitus diuidi consueuelut militari consuetudine ita vigente.
set i Et si dubitaretur de captiuorum multitudine existen re in exercitu, ne sibi,&exercitui nocear, vel de eorum fuga nocturna, consilium erit,ut exercitus in acie capto cibo instruatur, simulando se habuisse nouum per suos exploratores, qualiter hostes intendunt in tempestiuo noctis aggredi exercitum, & recuperare captiuos exemplo Democriti Syracusani qui superatis in acie Poenis,ueritus de captiuorum multitudine, & ne per suos male custodirentur cauetiui accentis epulis, finxit hostium equitatum de nocte venturum ad inuadendum ipsis : & tali arte tota nocte suos in armis vigilantis,
ii mos detinuit i&die sequuti prouidit
38 t Cupiens Alexander magnus scire prudentiam sapientum Sabbae, illos interrogauit, si fuerit primus dies, an nox t responderunt diem fit iste ante nocte petvnum ante diem.
sv i Et si dubitaretur in obscura nocte inmodi exercitiam, consilium erit dato tempore cauas fodere subterraneas, vel f ueas facere lupatias et alibi portata terra in oportuno loco,& illis arte copertis viminibus,ut hostium equitatus,& peditatus decipiatur,fc cadat in foveas, recto,
287쪽
vel extorto secto modo.& seu tramite, aut vado subterraineo, vel aliter industriali opera consectas et quarum alique feri quoque possunt ad occultandu nostes: ut ipsi ponantur in medio, vel aliter ad insidiandu illis astu Graecorii vel Santu exeplo: ut inimici pcipitent in seue-a ,aut includant in arctis locis,simulata fuga, tenendo armatoque diuerticula vltra , & citra foveas ipsas debili materia copertas, rarefactis lignis et ut paulatim, paulatim pcipitcnt in ipsis locis cauernosis, seu foveis cauatis, ut opprima tur,ibi credentes inimicos suos fugere .ppter timore ubi infidi hostes sunt itani ituri de nocte cu equis:& ad odendii hoctes etiaproderint plures,& plures factae cauae mter montes,& in locis planis,& latis: &inde ut supra copertae: & proderint etiain pugna de die illis a parte dimissis pro
inlidii, hostium ibi ignoranter cute notium, dc praecipit intiuin in ipsas . O i Qtiaerode vasalloqui inlidiando domino elidi conuenit cu pluribus de occidedo ipsum diam seudi & ad nihil aliud est
peruentu, an sit puniedus cu non Puenerit ad actu,seu effectu: cum poena nemo mereatur, de regulariter de iure non pinniatur solus affectus, non sequuto essemctu . l. Cogitationis , C.de poen. & l. i. st
quod quis ii iur. in f n.& P Bart. in l. Ditius,cu sequeti st de scar. nisi in eriminibus enormibus secundu And. de Iser. in
c. i.S. Si vero voluerit,de cap. iii cur vendi d. v bi dicit esse recurrendu ad comune
distinetione de qua in l. si quis no dicam
rapere. C.de episc.& eler. Licet consumata delicta puniant grauius d inchoata: in enormibus iii punitur a tactus non
sequuto effectu: Quod ita noaecedit in aliis delictis no enormibus,vt d. l. si quis non dica rapere, & p Hipp. de Mars ibi poli Bal. in l. i. f. de extraord .crim. & in I. Qui falsam si ad leg. Cor. de salsi Et ita per dicta comune dis inctione tenentur illi milites:q in sim ni couenerant ire ad hostes imitorth, licet hae de causandpostea tuerint. Et si unus solus fuisset, di ad aliud non Icessisset no punircturper sola cogitatione dethberata: & quam ad actu verbale tantu deduxit, id quia
mete cogitabat,aut tenebat: Sed quia cualiis non couenit,ne : exprSssit, neq: ad actu puenit, igitur no est puniendus: ita probe tenet And. de I ser. in c. i. de cap. cur.vend col. iii . ubi pulcre plura scribit utilia remissiue de poena ducis factionis,&conspirationis, coniurationis sediti nis,& conuenticulae: habetur P Hipp. de Marsi in d. l. Qui salsam is ad leg. Corn. de falsi ubi cumulat multos casus in quibus punitur astratus n5 sequuto e lecturdi de eo qui animo Bditorio accessit ad hostes ut patriam prodiret,& ut occideret iubditos Principis prosequendo su's inimicos odio:& qualiter puniatur scribit And. de Iser. in tit que sint regat.
i t Equidem sunt puniendi seditiosi, ouia
semper malu cogitant, inescati diabolica fraude, nee curant de eo, nec de proximo
suo,neq: de .ppria ala neq: de filiis, ne lide paretibus, neque de substantia sua,&per discensiones ciuiles destruuntur ciuitate ,& populi innunierabiles,& exercitus. l in bello. s.in ciuilibus e de capti& post l. reuersi x iob nimias discordias populares,& i testina odia ciuiu,& ob bella ciuilia Caesaris, Sc Pompei, praeter descriptos, Sc caesos p Martii, Sc Syllam: dc ultra dana, Scinc tota maxima ceciderunt centu, Scseptuaginta millia viroru Senatus, Populiq: Romani, facta descriptione, sedata ciuili discordia, mortuo Pompeio, C lare dictatore regnante.
3 t Et quia utilitas publica est priserenda priuate: Ideo in re militari est quandoq:
appetenda mors,& negligenda vita : pro re publica magis, dc ut saliretur populus, de exercitus , ut refert Beatus Augustinus in lib. xiiii e.xiiii. de Civitate Dei, de bello Athenies tum, & Pollonensium:
ualiter Rex Atheniensium mutata utae irruit in hostes ne cognosceretur, Sevi incognitus occideretur: in praecipite dedit se, Deciorum exemplo, qui se in praecipitem dederunt pro patria deu uentes,ut Romana docet historia.
288쪽
. . De obsidione locorum, & de eorum necessaria prouisione. Tractatus.
obsessione defendant, qua in munitione quae requirantur illa singulariter enumerantur. nu. 2.3. edis Docetur modu componendi ignem peruasuram ad hostium eastra, ad ica comburenda, Ocidio da ille uitari debeat, qms eius in-. uen or fuerit. O nis. c. a . Iuctrumenta belli, ei e nam sint necessirta pro 'e,uel defensione locorum. Ouv. .s s. O lo. M arda uade dictae .lli A magnis machinis qua artes cauendum. x Ho vim mas,tae quomodo sunt osseudenota.
as Uamhidium pro tutela sui ereperis S coniunctorum commissum non est puniendum . s Machinae quomodo uariis modas erigantur deprimantur , O qua arte obsessa loca ab expertis Asudantur. O nu. 6. O T. as Principes ad mi Qendum loca soliciti essed
I ' Mora purgatio non admittitur in re militari,neti re in contractibus in quibus est apposita poena ct iuramen um. xo Prouidi Principes pro locis seu, populis ae exercitibus de annonis,munitionibus. O liis necessariis, ne siue ferro fame uincantur. prouidere debent O . 22. 3 o. at Aqua pro obsiet rumi sis qua arte se habenda.ax P cipes illa uenerandisiunt, qui prouidi sunt in regendo eum charitate exercitus edi populos suos aqua tu ilia, facientes preimsi nem annonarum profutura penuria . 13 Milfridates quomodo a Luculli siue ferro fuit ob famem furervius. o' nu me. a r Victo hostium exercitu qua arte victores is
rq Experii tu obsidiovibus adesse debent qui pose
sint ad uarsis cons ere casiis.
et ' Aqua stantire qualiter fiat, O quam retasAriasii in usu hellico.
3I Auus maternus nou tenetur agere nepotem m
sta 3 et Tertiis discordantibus latur dicto peritior . Vbi I periculum O celeritas exigitur 'squaerendo remedio, receditur a regulis iuris. 33 Belisarius Dux Iustiniani casaris quo amisi alia Gottos superauit.3 Alexander qua arte Tirum debellauit , xami uriam Dyria mira celeritate occupauit.3 s arma pacis tempore a duo Ani exercenda
36 Ibsidii populis non est praestanda fides. Fides sta separat fideles ab insicibus, eri
stilia diuidit regem a i ranno, edi nihil enexcellentius atque glorios ut ipsa fides' Fidelitas dicitur iusiurandum quod duas Syrmatur domino. HAtuas finitur cum fama damini. 3 8 Alinia uastari an noceat fidis, descendentigus
sv Pro Deo O ipsius catholica fide en pugnam
o Filius qui non est haeres patris , an testi se
289쪽
IvLII FERRET TIloca sui regni,& arte vallare obsessa, vel obside da Ioca expertis militibus,
annonis,munitionibus, &instrumentis variis,& machinis bellicismuibus tueri possint ab obsidione,facienuo munimeta fortissima cum apta materia, scilicet terra argilla cum herba subacta ne ostendi possit ab isne,algaq: & palea in aceto
macerata circum circa positis machinis, ut ab ictibus,& incedio euitari ualeant. munita loca.x t Quandoque non erit inutile extra, dcant loca obsessa, vel obsidenda considere castra fortia vallo, angeret te, & fouea militari arto factis: ut hostibus resistere possint, locis ipsis semper abunde munitis militaribus viris, farina, oleo, vino, ac o, sale, frumento. aqua potabili, &bladis, cu pili rinis institietis ad molenis
ctibus,& pasculis variis hortis. straminibus locorum,& populorum attenta qualitate,& quantitate gentis , vineisque, paleis, feno, prato, lignis, tabulis, rammis i. intextis, viminibus arborum viridium fuistis Pro vallo,& liccorum ligna-
milium etiam copia,cum expertis architectis, & viris doctis P variis este libus,l. i. C. de conditis in publ. hore. l. i. C. depascui. pubi. vel priuat.& l. i per tot.tit. C. deerr . militianno .cum limi l. 3 t Curando habere unitas vires suas, &illas non disi ungere: quia vis unita prodest ad res subditas in horis occurrentes , forti facto cuneo cullodiae ab omni parte locorum obsessurum.
t Adsint & in ipsis locis obses, is lignei,sasses, pix,& rasina, vasaq: fictilia plura
cum lumeriis, & lanteris, machinis, leo incendiario, cum apta materia ignis incendiarii cum igne in eoi nu, & cal trano ad comburendum hostes , & eorum achinas , cum armi , &inil rumentis aptis ad bellicum exercitium funibus , securibus, pallis, de vallis, & pilis ferreis, clavibus, machinis, funiculis, co- reis,puluere sulphureo,& sulfuris copia non modica,carbonum saligineorum. rit Et curadum ell, ne munitiones comburitur occulte hostium fraudibus, & insidii i qessi cito fieri potest auro eortueriseustodibus: & etiam hostium muniis nes arte comburi possent, bc modo his occulto,videlicet accepto funiculo cocto apto ad retinendum in se igne ero exercendis aptis instrumetis bellicis: ponedo ignem in funiculo hora certa pulsamia : expectando aliam horam senari ab horologio,& mesuretur tot palles funiculi,quot horas vis operari accepto exerto a prima horanua: combuxit funiculum ad secundam horam via fuerit consumatus laniculus ab igne:& poterit suniculus partiri per tot horas: Quibus uis ut operetur ignis in eo ponendo funiculum igno accensum in arundinibus earum cavatis internodis cum foraminibus paruis de supra,vt exeat sumus su niculi igniti, ne extinguatur a proprio sumo ignis funiculi, omnes insimul voluendo ut est cacobus: & in ultimo im ternodo , seu canulo arundinis habere funiculum longiorem intrantem in pila arte secta cum igne incendiario, & perabitur valde in boris pensatis cum
nostium ruina.6 t Ad sint etiam in locis obsessis praeter munitiones boardae a boatu bouis voce dictae, & seu bombae, 1 tabo seni tu suo,
ut de tonitruo a tono et qui instrumenta bellica milites nostri temporis vocant Artegliarias,quia arte fiunt, vel et ab ipsis artus corporei franguntur, vel ab arcendo : quia retro arcent hostes a longi quorum instiumentorum ignis sulfurei ut legi inuentor primus fuit Archim des Syracusinus , ut patriam tueretur tempore quo Marcellus obsidebat Sy
et i Adsint machinae mult*,& arma,ac tormenta bellica varii qualitatis, generis, de maneriei prosilui cienti numero locorum,tam ad nocendum hostes, quam se ab ipsis hollibux de stendendum cum lanceis, hastis, iaculis, saxis, talis 'rou lis,& missilibus multis, fundisq: a Balearibus prima reptis: iuoru matres Iraruulis suis fundas dare solebat et si ibi victum aquirerent in occidendo aues,ut cantant Claudianus.Hunc spicula cot-
290쪽
DE OBSIDIONE LOCORun, Ernu tendere, nunc glandis baleari spargere tanta:& pariter in partibus maris Tirent in Insula Maiori carum matres consueuerunt dare arcus,& landos filiis suis,ut sibi victum quirerent,& ita illos ac ere ieiunos dimittebant.
et i Adsint & seorpiones facti ad similitudinem scorpionum qui venenum in cauda portant eorum apertis brachiis, & pariter instrumenta praedicta portant laetalem sagittam:& batillae vulgo dicuntur graeco vocabulo: P latine laeco dicitur.
ros lapides iactantur a calcibus dicti aselloriam siluestrium: qui . Oneagri dicuntur latino vocabulo, oc hi retro trahunt lapides calcibus suis in venatores qui illos insequuntur. io et Adfint,& arietes ad similitudine arietum qui cornibus se insimul eoeuciunt ad impellendum holles, & ad si angendum eorum loca, una cum testudinibus ad similitudinem factis testudiniim ad perserandum terram,& muros, & ad diruendum aedi litia obsessbrum una cum equis, re diuersis machinis bellicis arte magii ira factis, ut cantat Claudianus. Cu tua muralis liberetur machina pulsu; Saxa rotat praeceps Aries protectaq: portas, Testudo feriat, ruat emers ira iuuentus:& Virgilius. Initar montis equudiuina Palladis arte, Aedificant. Ii t Contra rotatas , & magnas machinas stercum,& Argillam liquidam, & madidam terra in cratidione Rhodi opposuit Diomenes. Interioribus etiam iactis c uis subterraneis ubi ducebantur machinae huiusmodi et se tali ingenio liberauit Rhodium ab obsidione Demetrii filii regis Antigoni, terribilem opponentis machinam obsello loco Opimaci opera salaricata Atheniensis architecti maximi. ix a Machinae quoque hostium fraguntur ex aduersis machinosis arcubus in sicco, dia variis etiam instrumentis cumr sttis ferratis,& testudinibus ligneis sambuci quoque serratis. vel cornei antiqui sertissimi ligni pro serro Tiri Farsem ninvel Calcedonei inuentoru exemplo, more telludanis, vel columnae, ariem
DE EORvM NECESSARIA, &c. potumq: bellancium oppositis illis cum puteis, ct cauis ignitis, arcubusue ingentibus, terrebris ferreis arte peractis, &minatis cum ardentibus sessibus, stupa, pice,co llocinia, su ista re, sal nitro, cu lauri oleo omnibus liquefictis , et petr leo,ut quidam faciunt, cum anserum,&anatarum pinguedine, sepo, sulfure,collosania, cantara, rasina cu stii pa quibus fit incendiartu ignis in militari exercitio ad perdendum hostes in occultis cauis, vel illum iaculando in vasculis te rae iecundum antiquum, vel modernum morem, vel illum exercendo in tubis atte factis pro incendiario igne, de quo, taqualiter fiat, re exerceatur in terra, &mari lacius dicam in libro rei naualis et quem bretii copilare in te do gratia Dei. is t Adsint ut dixi missilia multa variae qualitatis, & diuersi generis armorum, sagittarum, scorpionum, balistarum, at chabulis arum, fustibulorum, vinearii,
Puteolorum, trabium acutorum , & ferratorum: cum quibus extra muros positis offenduntur hostiles machin*contra tuos pilae aeneq plenae tartareo, di seuulfureo igne, puluereq: incediario igia cum tubis, & balistis arte factis ignem emittentibus,& ferentibus, vel inlictilibus aptis vasis cum arrido sunso terrae, vel r reo occulto ibi posito igne, vel nucis,& arboris castaneὴ fungo, vel alia accensa materia tenete ignem, qua esca con sic itur pro habendo lacum. i t occurrit casus ae quidam volens fugere periculum ignis accenti in domo sua, de non valens aliter fugere, & euitare
mortem, proiecit murum vn uni interram,& cum lapidibus, S lignis dicti moeri occidit plures ex suis vicinis,& euasit mortis periculum, an teneatur de homicidio: die quod non propter casum fortuitum: & etiam qu ia no eo animo fecitur homines occideret,sed ut mortem cuitaret propter violetiam ignis : Nam pro homicidio sequum pro tulcia sui corporis, & ipsius coniunctorum non tenetur quis, ut tenet Glo. in c.i. s. Si quis alium in verb. vitam,de pace tenenda.