장음표시 사용
301쪽
xuendum iis,1 quibus seneralitie accepit. Non fit pariter contra charitatem,id quod aliquibus apparere potest, quasi hoc sit usuras fouere. Nam si mons, seu dominus montis nihil aliud faceret,
quam sub fenore mutuare, certe proxima, atque
vigens usuris causa praeberetur in ipsi restitutio fieret, quemadmodu sit quis furioso arma redderet causam homicidio daret, & sit quis pariter princispi ingentes pecunias mutuaret gerenti bellum inis iustum,iniustitiq reus censeretur. Sed quonia D minus motis aliorum pecunias deposito tenet, ex quibus pauperibus mutuat, dc eas negociationi exponit, quae de se honesta sunt, Sc minime vituperanda, propterea ille, qui restituere tenetur,tuista conscientia illi restituet, intendens perhuiu modi restitutionem non usurae fauere, aut eam fouere , sed solum rei licitat operam dare, & monti restituere, ut ipse postea aliis restituat, 1 quibus initi ste accepit. Quod si Dominus montis ex huiusmodi pecuniis sibi restitutis usuram exerceat,
hoc est preter intentionem restituentis, ex eius malitia procedens, no ex illius volutate qui restituit, qui rem iustam operatur reddere monti intendes, ut ille aliis benefaciat,iisque restituat,a quibus i s iuste accepit. Secus autem esset, si dominus momtis usurariae prauitati operam daret solumnio do, tunc etenim usuras manifeste foueret, si illi restitutio fieret, esset enim proximam occasionem, S paratam exhibere materiam impietati. Et eo minus timendus est huiusmodi scrupus in eo monte, in
oram ob multas negociationes lucrum adeo excreuit,
302쪽
uit, ut in immensum ultra sortem aucta fuerit pes cunia, quemadmodum de monte Florentino si pra dictum est, in quo praeter pecu niq summam, quae a compluribus de potita est, illius maximum reperitur incrementum ex lucro profectum,qu niam pecunia negociationi tradita est. Cum et nim tale lucrum licitum elle possit, ille qui monti sub usuris mutuauit,potest animo secum deputare & mente firmare, se ex hac pecunia licite i m re acquisita usuras recepiste, ac propterea ipsi moti licite, & tuto restituere. Et hoc amplius princedit,sii pecuniarii ille portiones, & summ(, nempe ea quae Pro pauperum usu deputata est, & ea, quae depolita est, di illa pariter quae ex lucro, atq;vsuris parta est, commixtq sunt, & confvsq, ut inter eas non sit distinctio. In tali enim casu pr sumi potest,quod pecunia per usuram accepta sit de illa portione, & summa, quae iusto negociationis lucro acquisiita fuit, ac propterea qidem domino
monti tanquam iusto negociatori,non autem tan-
qua depositario, aut usurario reddi potest. Quod si praedicte summae, ac portiones pecuniarum distincte essent, & una ab alia seorsiim posite , ille
qui certo sciret se a monte extorsiste ex ea pectiniqportione quae deposito tradita est,aut de ea, quae usurario modo est acquisita , prosecto non ita tuto monti restitueret. Sed tamen ut praedictum fuit, cum mons non propter hoc deterioris e clatur conditionis, aut ad restituendum impotentior his,a quibus,aut deposito accepit, aut per x surarium mutuum, certe non video,quod ipsi restissit utio
303쪽
tutio tuto fieri non possit. Si autem iuxta praefatas distinctiones, & regulas restituendum ellet, difficilis admodum redderetur restitutio , ut ex cutioni demandetur, Set raro, aut forte nunquam contingeret.
An Dominus montis seu princeps restituti nem remittere, stes condonare valeat
t Dominus montis non potest remittere restitutionem de pecunia quae per x suram extorta es . Neque de illa pecunia, qus in pauperum Uura deputatur.3 Potes de summa pecunie, que per negotiationem acquisita est . sui moras a monte acceperunt si illarum remis hionem a principe libere impetrant tutisunt in conscientia .
EX pr*habitis quoque responderi posset qu*.
rentibus an Res p. vel princeps donare possit,1 & testitutionem remittere. Nam de summa pecu-nte,quq per usuram acquiritur (cum per illam dominium non transseratur, ut supe sepius admonitum fuit remissionem huiusmodi facere non posset, quia ex alieno donaret, sicque qui donat one' recipix
304쪽
a o DE MONTI Bus. recipit tutus in conscientia non esset. Similiter de pecunia,quq in pauperum usum deputatur, vide-- tur, quod talem remissionem facere non possit, si dominium est pauperum, custodia vero pecuniae principis,aut Rei p. Vadem ratione, qilia nemo realienam donare potest. Quod, si quis dixerit, primcipem pecuniae dominium habere, pauperes veroso tu usum,tunc potetit certe remittere,sed videatne in pauperum detrimentum mons exten Uetur.
Attamen si est dominus (qiiod non credo) potest citra iniustitue culpam de ea pro libito disponere. 3 At de summa pecuni* per negociationem acquus tq posset utique remittere, eo quod illius dominiti habet. Quod tamen intelligendu esset,si tanta esset huiusmodi pecunia, quq satis esset,ita qd superesset etia satisfactioni, qua debet mos, his, qui
inuite pecunias in eo deponere coguntur, ut pumpillis cotingit in mole Florentino, iuxta pr*dicta . Sed tamen,arbitror ego,quod princeps remittere valeat,& condonare, & hi quibus sacha est huiusmodi remissio tuta conscientia recipere, dum odoremissio haec,& donatio, libera,& voluntaria Censeatur,non autem semivoluntaria,& coactitia pristimatur, dc ratio est,quoniam, siue princep, dominium pecuniae habeat deputatq pro pauperti consmodo, siue custodia latum, & administrationem, siue et de suo, aut de alieno restituat, quia ex hoc no fit impotens ad restituendum his, a quibus iniuste,aut per usura acceptu fuit,poterit ex publico erario illis superimpendere. Idcirco crediderim
quod illi, qui usuras 1 monte acceperunt, & p stea
305쪽
.D E M o N T t hvs.stea conscientia ducti illarum remissionem 1 priacipe libere impetrarunt licite , iusteque huiusmo di donationem obtineant.
i Eradiendi sinit illi, qui ignorantia laborant . 2 Charitati cotissmim est ad iustam formam redii- βcere, xt a que Uura possit aliquis a monte ac cipere r=ltra fortem . SED ex his,atque aliis innumeris sere angustiis& scopulis euaderemus, si ut praeexpositu est, mons huiusmodi sub verq societatis forma, SI titilio institueretur,concurrentibus in virtute duobus aliis cotractibus, nempe assecurationis capitalis,SI certificationis alicuius determinati lucri, pro qui
bus iustu pr tiu soluatur, seu quod in ide redit minus recipiatur de lucro ab his, qui pecunias sub societatis titulo ex ponti t. Sic etenim usii rq labem es, fugimus, de ab Oa iniustitic specie illu vindicamus. Quod si quis dixerit,modii huc periculosum esIritatisq; lubricu, ut de facili usuris aditiis aperiatur,& via fraudibus usurariis sternatur.Animaduertat sic dicentes,erudie dos esse illos,qui ignoratia laborant, ne erronea conscientia tenentes in prqceps serantur,existimates malli,quod bonum est. Rursus
explicada est singillatim,& distin iste huius contris ctas iustitia. Et licet caueda sint no ea solis,quae mala sunt, veru etiam illa, quq mali specie habent, Moccasione ruinq pr bere pollutat, attamen ,ex quonaons istiusmodi adeo initatuit, & quibus da locia
306쪽
D E M o N T I B v s. tantopere percrebuit hic deponedi modus,in quo . innumeri pene homines implicatur,non absq; p riculo damnationis aeterne,cu usuram apertissime cdtineat, tam ex parte deponentiu,qui capitali fabuo quinque pro celenatio singulis annis recipiut, quam ex parte motis, qui ad ratione sex de tertiae 1 Partis aliis mutuant, no ab re erit neque obscenu, sed charitati consonum,si ut piis conscieutiis consulatur hic contractandi modus ad forma aliqua iusti cotrachiis redigatur,quo omni usurq vitio expurgatus, qui suas pecunias in illo detinent, absq; peccato aliquid amplius accipere queant, & simbliter mons, qui aliis mutuat,iuxta praedeclarata . Aliter nanque docendum est,antequam mos, aut
cosuetudo aliqua inducatur, aliter aut ubi iam inolevit usus, a quo perquam dissicile reuocare homines possut,& no nisi cu maxima perturbatione Fateor quisse,& ingenue quidem,modum hunc, quamuis iustis his titulis honestatum minime fore introduce dum ne fraudibus usurarum vorago
aperiatur in quibus sane prolabi de facili possunt
homines. At ubi iam inuauit consuetudo,& mos
apud quamplurimos loci dc prouincit alicuius homines firmatus est, dc rationi, de charitati valde consentaneum arbitror, ad aliquam veram iustamque contractationis formam, regulamque reducere,id quod iniustitiam sapit, ut sic ab iniquitate reuocentur homines, de per iustitiae semitas quantum fieri potest incedant. Subcensura cuiusuis peritioriS.