장음표시 사용
271쪽
Dx MONTI Bus. t. luit montem ipsum, seu ciuitatem teneri solueres stipendium minutris pro custodia pignorum, &pro laboribus, non autem ad pauperes spectare, eo quod conseruatio indemnitatis montis est in fauorem non pauperum, sed ipsius montis,& cuuitatis. Vnde cum talis recompestatio damni,quae
exigitur a monte non oriatur ex mutuo,eo quod
talis secutitas reliabendt pecuniat, & expensv f iste in ministris cedunt in fauorem montis dantis, non pauperum accipientium, propterea iniustitia,ac proinde usura quoque ibi reperitur, si pax peres vltra sortem aliquid plus reddunt. Hoc est praecipuum Caietani fundamentum. Quod tamefacile dilii tur ab aliis, qui dicunt, quod dominiuillius pecuniae est pauperum, licet administratio sit penes Rem p. Vnde cum ulus, atque utilitas Praedict* pecuniae sit propter ipsos pauperes, qui
sane magnum emolumentum ex ipsa capiunt, rationi valde consentaneum est, ut ipsi pauperes teneantu subire unus expensarum pro ministris, &haec est ratio, quae affertur a Cocilio in bulla Leos nis X. ubi dicitur. iam commodum sentit onus quoque debet sentire, quae est iuris regula lib. c. Cum igitur pecunia illa sit propter commodum pauperum,ita quod si periret damno ipsorum periret, consequitur, ut & ipsi pauperes onera pro illius conseruatione subire iure debeant. Fallum est igitur, quod pignorum conseruatio & cqterae expens non sint in fauorem pauperum Falsum quoque est, quod illa recompen latio damni,qui ea igitur a pauperibus non oriatur ex mutuo illis
272쪽
1, 8 Dt M o N T I B vs dato,nam ex illo oritur expresse,cum in illorum commodum , & fauorem pecunia illa congesta sit. Non obstat etiam Soti ratio, eo quod etiam priciatus holvo iisdem legibus , & conditionibus
montem erigere pollet. Respondetur enim non esse eandem rationem . Nam priuatus est sta qpe- ' cuniae dominus, nec illam mutuare cogitur. At pauperes sunt domini pectiniae, que in inponte reperitur, qui sane tenetur pauperibus mutuare, dccum ex ipsa emolumentum reportet, debent etiaonera substinere. Vnde & ipse Sotus tandem faxetur, posse aliquem accipere aliquid ultra sorte, io mutuatario pro obligatione mutuandi, dc est demente Sco. A. d. I s. q. 2. Quanquam hoc in prq- senti parum faciat,quoniam ut dictum est, non in hoc consistit itistitiae fundamentum , qua re pauperes iure illud plus soluunt, sed quia cum sint
Ii vere domini illius pectiniae illorum interesst eam cole ruare, cum in illorum utilitatem & fauorem sit instituta. Si autem priuatus pecuniae si immam et pauperibus donaret,ita quod dominium a se abdicaret certe mons iisdem legibus constitui pocser, ut optime declarat Naitar. ntam. si Non o
stat etiam id, quod a nonnullis obiicitur quod ecclesia non consueuit determinare ea quae ex lumig3 ne naturalis philosophiae pendent, sed ea solum,
quorum resolutio ex reuelato scripturq sanishq tu mine habetur. Nam expedit quandoque ab ecclesia est,quae naturalis itaris sunt declarari, quandoquidem multa obscura,& difficilia in naturali iure continentur, & hoc ad sedandas conscientias
273쪽
P m M o R et I B v s .etias bonas,malas vero a peccato frenandas. Natarale quippe lume per peccatum saepe obscuratur obnubilabiturq;, & quanqua huiusmodi deterriminatio non est de fide proxime, iudirecte, quia tamen ad bonos mores spectat ad fidem quoque consequenter & indirecte pertinet. Nam definire si aliquid est peccatum mortale, nec ne, ad fidei s attinet, in quo Plane ecclesia errare non potest.c.
maiores 1 . q. s.cum glo. ibi. neque etiam Papa, prout tradit D, Thom. o. q. i I. ar. E. Vnde Pius V. determinauit licitum esse census contractum,
nec video cur maior ratio sit de centa , quam de monte, immo difficilior, atque obscurior videturi si montis iustitia, quam census, cum census multo antea approbatus fuerit a Calixto III. & Martiano V. ac propterea periculum animabus imminebat, tam in monte,quam incensu . Et licet inconuenientia,que hodie contingunt non oriantur ex
obseruantia capitulorum motis, sed aliunde, fuit nihilominus necessaria in illo ecclesiae declaratio,
atq; approbatio, propterea quod illud plus quod
praeter sortem a pauperibus exigitur usurae speciem praeseserebat, ob varias quae inter doctores opiniones controuersantur. Quod autem MoX. Florentinis scripserit,ut parum per libras accu perent, ita quod modicum,aut nihil excresceret, signum certe euidens est approbationis montis, in quo papa modum menturamque praefixit, ut tantum plus exigerent, quantum ad sol tim ministrorum stipendium sufficeret,' si quid amplius superfuisset pauperibus tras acto anno distribue
274쪽
retur. Siq; mons usuram, aut iniustitiam conficnet, certe mirum ellet, quod ledes apostolica in generali Concilio illum permisitiet, & ex certa scientia approbasset, di non potius prohibuisset, atque damnasset. Quin & approbationis causam manifeste reddidit. Cui accedit usus communista receptissimus. Si aute mons erigeretur in quo ex aliis redditibus stipendi 'in ministris daretur, ut pauperes in nullo gratiaretur, certe magis pius estet mons ille,sed impium facere hunc,qui ecclesaeautoritate in usu est, absque impietate fieri non potest.
De Aconte depositario. Cap. IIII.
i Mons pietatis depositarius essectus in aliquibus
et Mons depositarim repus at capitulis montis pietatis.
3 Mutuans monti quomodo potest aliquid intra Artem recipere.
Mons si cogitur sub interesse mutuo acciperepotest aliquid plua a pauperibus exigere., Mons si pecuniam in pauperum commodum deputatam alteri mutuat, potest a mutuatario alis quidpim exigere pro interesse . HV c v s Q v E que de pietatis monte dicta sui satis perspicua esse pollunt, si nos intra iuljus solos fines, terminosque contineam US,atque litis puram forma ex pontificiis bullis praestitu'
275쪽
Dx MONTI BV s. a rtam sectemur, nec ad alia extranea diuertamus. At quoniam in quibusdam locis mons is ea sua naturali, ac primetia forma desciuit, eo quod minimam offici j partem in mutuando pauperibus, iuxta praescriptum modum prestat, & exhibet, mons depositarius effectus es , in quo ingentes, maxim*que quam plurimorum pecuniae coaceruantur, quorum aliqui coacte, quidam vero volentes pecuniam suam ibi deponunt, ut capital saluo quinque pro centenario singialis quibusque annis recipiant. Ut autem mons id efficere queat, utque huic usurq respondere valeat, mutuatores ficitur, non dico pauperibus, sicut supra expositum est, sed aliis quoque egentibus, non
tamen pauperibus, 1 quibus sex, ev aliquid plus
recipit. Vnoe propter hoc magnam illius deposiate pecuniq partem in cani biis, vel aliis negociis exercet. Quamobrem de huius iustitia montis non parua exoritur difficultas. In quo duo se os fertit ambigua valde, atq; perplexa, quorumque iustitia satis obscura omnibus videtur. Primum est. Quo iure deponentes pecuniam suam penes montem, licite possint,illa quinque, seu plus,mianusiae percipere. Alterum est. Qua ratione mos aliis mutuas sex,& amplius ultra sorterrerecipiat. Harc enim duo formae, & capitulis, quibus mons pietatis institutus fuit repugnare videntur. Nam ii ea tantum ratione permittitur, ut mons aliquid amplius a pauperibus exigat,ut se propter expensas indemnem seruet, quemadmodum supra ex
positum fuit, ita quod i quid amplius completo
276쪽
DE M o N et 1 n es s anno supersit, totum illud pauperibus est erogandum , & summa montis in qadem semper debet quantitate permanere, quo igitur modo poterit singulis annis quinque pro celenario soluere his, qui pecunias in eo deponunt,& rursus sex,& viatra accipere ab aliis non pauperibus, quibus cautionibus datis fideiussoriis mutuat 3 Quod si quis dixerit. Non nepotest mons necessitate aliqua compulsus, ut pauperibus subueniat, mutuo ab aliquibus accipere, qui pro indemnitate seruans da aliquid plus exiguntur. Respondetur ad hoc. Quod si quis charitate motus, ut indigentiis O
currat, & sum inq necessitatis montis mutuat moti,S: ex tali mutuo damnum sentit, aut emerges,
aut lucri cessantis, eo quod pecuniam suam ab actuali negociatione diuertere cogitur, no absq; suo detrimento,atqne incommodo, poterit utiq; iuxta multorum docti inam, inter quos sic in specie determinat Iacobus Nactantus, de quo supra in qtuistione de monte pietatis,quam scripsit Cardinali Nattagerio Legato tunc in Tridentino C6cilio aliquid amplius accipere, fecudum arbitria boni, prudentitque viri, sed non propter substianendum hoc intereste licebit monti aliis mutu re,ut sex,& aliquid plus pro centenario recipiat. Nam silc non ellet pro pauperibus subleuadis mu tuo accipere, sed ad senus exercendum . In tali autem casu quo mons cogatur sub interesIe mutuo accipere,augendum esset aliquid amplius de illo intereste, quod pauperes pro indemnitate coseruanda montis soluunt, secundum proportio
277쪽
D a re M o N T a B v j . 2 3nem pecunia: imutuo accepte, quousUre mons mutuatam sibi pecuniam restititae: Quod si e cori uerio contingat , ut mons aliquam pecuniae partem, quq in pauperum usum deputatur alteri mutuet, cum pauperes commodo illo priuentur, a mutuatariis dubio procul, ind(mnes seruandi sunt,qui certe aliquid plus propter hoc superii pendere tenentur. Si vero mons pecuniam illam mutilat, quam mutuo accepit, illud solum accipere poterit,quod soluere tenetur, ut si quinque mutuanti soluere tenetur, quinque pariter a m tuatario accipiat, ut suae indemnitati consulat, quanquam hic dandi, accipiendique modus usaram fouet, & propterea ab illo abstinendu esset. An autem,& quomodo possit mons aliquid plus accipere pro pecunia mutuata, quam depositio tenet, & negociationi exponit, ut suae indemnitati prospiciat, inferius tractabitur. Videamus igitur quo iure, quaque ratione ad iustitiae regulam reduci possunt, duae modo praedictaractiones . Prima eit illorum, qui pro pecunia in monte exposita quinque pro centenario singulis annis recipiunt. Altera est montis, qui quidem mutuat ad rationem sex, Ac aliquid amplius ultra sortem .
Et primo de priori dicamus, Illa nanque iustificata, alterius quoque iustitia de facili patebit.
278쪽
1uo titulo,, qua ratione luctificaripotest,etu qui in monte pecunias detinent,quisque pro centenario recipere possint. Op. V.
et Detinentes pecuniam in monte non possunt tit tum emptionis praetendere censuri,aut redditus. a P eque sub nomine mutui, ut pauperibus subue
g Iuter esse iussum quid fit., Bulla Iul, II I. pro interesse illorum, qui pecuniam in monte ponunt ad subuemendum pauperibus as Mons pietatis apud Florentiam in immensura crescit. 6 Pauperes in tali monte patiuntur minorem V ram quam coeteri. VT igitur in re tam ardua resolutiuo modo procedamus, necessarium est ad aliquem iustum titulum huiusmodi contrahendi modum reducere. Qui etenim pecuniam suam in monte exponit, ut quinque pro centenario accipiat, aut hoc facit titulo emptionis, ut , monte redditum illum quinque pro centenario emat, sicut in primo montium genere superius expositum fuit. aut titulo mutui, aut depositi, aut nomine soci tatis negociatoriq. Quae sane omnia dissiculi rem maximam ingerunt, ut substineri impossibis et la
279쪽
D E MONTI Bus. x Ie videantur. Constat nanque imprimis praetendi minime posse titulum emptionis alicuius eo tionis , seu census, seu redditus, quoniam sic in monte pecunias suas detinentes, ad libitum illas repetere pollunt, id quod expresse repugnat nam turae emptionis huiusmodi redditus , ut in superioribus dic tam fuit, cum de censibus ageretur, ulterius, cum nullum habeat huiusmodi emptio fundamentum, ut in gabellis,vel aliis pubiscis prouentibus,erit palliata certe emptio, usura vero vera. Patet etiam hic non subessse mutuum iustum, ut pauperum necessitatibus subueniatur. Quoniam nulla cogente necessitate, ut scilicet a monti pro pauperum commodo occurratur,
quemadmodum ex praedeclaratis permitti potest, hi pecunias suas in monte exponunt, quas neque in negocio habent, & si habent volentes 1 negociationis statu dimouent, Sc monti tradunt, ut securius lucrentur. Quae sane obstant, ut iustum quis interesse& sperare, & accipere valeat. 3 Tunc etenim iustum interesse contingit,cum proindemnitate sua quis illud acciperet, prout serut aliqui Iulium III. Pont. Max. per bullam concessisse his, qui ex charitate pecuniam in monteponunt,ut indigentibus subueniatur. Quanquam . hoc male accomodari potest, in huiusmodi
monte,in quo non saluatur amplius forma montis pietatis iuxta capitula in Concilio Lateran. statuta,cum non pauperibus tantum,verum & aliis mUtu et mons,quin & minima pecuniae portio sit
ea, quae in pauperum usum venit,adeo quod via T. Q y de ux
280쪽
detur potius communis quaedam massa, & ace uus multarum pecuniarum, quae & recipiuntur usuras soluendo, dc datur pariter cum usurariam accessione. Audiui ego a fide dignis, pietatis molem in Floretina ciuitate exiguam,& fere nullam hodie pecuniae quantitatem habere, quae sit fp cialiter usui,& comodo pauperum deputata, eo quod tempore obsidionis illius ciuitatis anno MDxx Ix .lsumma illa pecunia: , ex qua piet
tis mons extructus suit anno MCCCCXLvII.
tota fere absumpta fuit, sic forte belli necessitate urgente. Quod autem in immensum creuerit mons,in cauta fuit,inges multorum pecunia, qui eam ibi deposuerunt, & insuper lucri accessio , Tum quia mons aliis sub maiori senore mutuat, quam accipiat, eo quod dat ad rationem sex Sctertiae partis pro celarenario, accipit autem ad rationem quinque. Tuna etiam, quia pecunias, quas accipit negociationi exponit, magnam ill rum partem pluribus cam Mibtis, ut illam cambiant committens. Atque in tantum huiusmodi lucrum succrcuit, ut sicut a fide dignis accepi, si mons pecunias omnes, quas deposito detinet restitueret his, qui eas ibi deposuerunt,adhuc in illo remaneret magna, & ingens pecuniae summa . Vnde indistincta, & confusa est pecunia ad ustis, pauperum destinata. In hoc tamen pauperes aliqualiter reuelatur, quoniam ipsi, qui pignore dato, mutuo accipiunt, soluunt tantum quinque pro centenario.'At alij, qui non sunt pauperes, ta datis idoneis fideiussoribus a magistratu moi