De curandis hominum morbis, epitome praelectionibus academicis dicata

71쪽

S CARLAT IN A. 691i aegrotantis levamine, extensis consistit. Ad duos iresve dies persistunt hae maculae; atque tunc ordine, quo efforescebant, et quo temporre fere novae in aliis partibus prop2lli lanet, epidermis exsiccatur ac in furfures vel squamu las decidit ut sex fere Vel octo dierum Spa' ito, non sine reliqua cutis sensibilitate majori, morbus omnis evanescat. Quamvis interim iam benigna sat raro universalis observetur Scaria lina; est tamen, ubi, sub gravioris ut iam morbi epidemia, non pauci tam benigne a con 1agio tractentur: tit ex eodem, quo apud cae teros, fonte vix scaturiisse illud crederetur.

293. Nullo quidem non tempore Scarlatina tum mitior . 29 . , tum, quam nunc

describemus, gravior, seu cynanchica occurrit; saepius tamen sub aequinoctio aut vernali, vel autumnali, atque hoc in casu per totam extensa hiemem, di vagatur. Multi quidem , jam pluribus ante manifestum morbi ingressum diebus, morosi ac tristes, de capiti pondere, de raucedine ac faucium ardore, ton 'sillarum dolore , alvi obstructione, vel l Viς ῖ sub-

72쪽

ro S GAR LATINA subinde diari hoen , nec non de lassitudine conia queruntur : donec quod in aliis fere primum morbi symptoma constituit, secuta, ad multas interdum horas extenSO, sebris, catarrha libus, fere in pluribus, notata signis, atque dubium de instante morbillorum , nisi forte iam superato, exanthemate movens, ordiatur. Saepius quidem in morbillis, quam in scarlatina, oculi magisque rubent, lucemque recusant ; sed et in hac ipsa rubor oculorum interdum magnus, lacrymatio frequens et calida, palpebrarum tumor, Sternutatio observantur: nec tussis ubique deest, sed ferina interdum diu praecedit, sic ut primum fere suscepit contagii signum ad mucosam narium fauciumque compareat membranam . Uersus noctem manifesta febris exacerbatio, inquietudo, calorque maior, apud infans es non raro Sopor, ac in majori malo, vel si vermes sorte sub fuerint, convul Si O, ObServantur ..

Ut plurimum quidem in scarlatina anxietaqilla , vomitusque copiosior , quibuS Variolae confluentes ordiuntur, deest ; sed et haec ipsa iniexdum sympiomata, amaror oris, bilisque

73쪽

S C A P T I N A. 77Vomitu S, et, quod rarius est, ad ventriculi mdolor et constrictio, ut in variolis, occurrunt.

In multis quidem faucium ille rubor ac phlogosis deglutitionem magis dolentem reddit, quam tum Ore partium impedit; in aliis adeo sub declinatione magis, quam sub ini-lio scarlatinae, doluisse fauces, cum aliis conspeximus, sed interdum longe magis, quam

vel in ipsa gangraeno Sae ac cynanchicae Scar-

latinae specie, hae ipsae dolent tumentque deglutilio vero, quasi a colli humeriqtic musculis fune constrictis, difficilior redditur, ac

non parca, interdum fere cruenta, observatur

salivatio; aut lingua, epidermide quasi desit

tuta ac rubra, a philiosis ad radicem ulceribus obruitur. Hic faucium tumor interdi m glandulis tum sub maxillaribus, tum parotide is communicatur; nec tibique desunt albidae ad tonsillas faucesque inflammatas maculae, a puri formi liquore formatae, interdum cum S perficiali, et a philiosa crusta obtecta exulceratione . quae faucium aflectio inflammatoria ad ipsam interdum laryngem penetraSSe, vocem que, sub dissicili admodum respiratione ac Sus

74쪽

s CARLATINA . sedationis periculo , Aut omnem suppressisse , aut metallicum illum, Onanchi tracheali com

cta est.

Quod vero mirum, sed tum aliorum, tum propria nobis obServatione constat, est scarlaetinae ad solas fauces limitatio, ac non secuta ad cutem exanthematis, epide mice eodem tempore florentis, eruptio: cum tamen, hac sola excepta, morbus sub propriis scarlatinae symptomatibus absolveretur; ac eandem in quibus iam , quam quae in aliis ab exanthemate superato superest, in teucoph Iegmatiam dispositionem, ac ab eodem immunitatem contagio relinque rei. Visi tamen sunt, quos absoluta in faucibus , sub epidemico furore, inflammatio ab ipso scarlatinae morbo non potuit reddere

immunes; et certe mirum est, morboS a scar

latina prorsus diversos, quo tempore haec epide mice furiebat, interdum symptomata istius non pauca, dolores faucium ipsumque, fugax licet, exanthema in societatem suam duxisse. Sub dictis vero morbi invadentis symptoma iibus varia pulsuum observatur ratio, ut qui Pro

75쪽

ICAR LATINA . 73 pro febris diversa natura nunc pleni, frequenmies, interdum vibrantes ac duri, occurrunt; l nunc celeritate magis, quam plenitudine ac duritie notantur . Iunioribuς nonnunquam sanguis e naribus cum emolumento prorumpit .

Vel altera iam, vel tertia, quarta die,

interdum, ac sub fortiori plerumque morbo, jam prima, ut plurimum tamen secunda, vel tertia incipiente, die, -- rarius certe ante se-bris accessionem , scarlatina , maculae scilicet plus minus latae, crebriores, magisque ruben tes, quam illae, quae morbillos constituunt, efflorescunt; atque cutis, quasi a vino rubro sub epidermide diffuso, aut, sub majori intensione, cocti fere cancri, aut sublivido etiam colore, primum, frequentius, ad faciem, coluelum, pectus, artus, mox ad universum vix noricorpus, alias in artubus, tardiusque ad vultum rubet ac tingitur. Manifestus ab hoc exanthe mate in cute, nec tamen circumscriptus, tu

inor; ac dii Ficilis subinde digitorum ob eundem

inflexio observatur. In multis certe cutis sic affecta aequalis et levissima cernitur; sed et aspredines mi forme hoc

76쪽

SCARI. AT IN A. hoc in morbo copiosas cum aliis ad eandem, quasi anserinam, conspeXimVS, eaeque nunc minores, ac purpurae sic dictae rubrae fere similes, nunc vero phlyctaenas ac variolosas quasi pustula S referentes, occurrunt. Alias hae ipsae, minimaeque papulae in maculas confluunt, plenamque fere superficiem mentiuntur: atque cum earundem in furfures tandem desquamatio est, pustulosa, de qua diximNS, Varietas, crustis interdum obtecta , paulo lentius des quam a-tur. Nec inauditum est, Sub scarlatino exanthemate et miliaria ipsa aut petechias ad cutem prodiisse; nec tam rarum, maculas post aliquot dies sine maiori discrimine reverti, ac post paucos alios evanescere. Tam manifesta vero ab hoc exanthemate ad cutem phlogosis accenditur: ut non modo cum aliquo ad faciem, fere ut in variolis, tumore cutis rubeat, compressa palleat, pruritum, et a totidem quasi a ciculis puncta, ardentem dolorem persentiat ; sed ipsa haec inflammatoria cutis cons1bitatio per oculorum, narium, faucium membranas, ad meni riges interdum, aut ad pulmones, ventriculum, intestina, uterum, vesicam uri '

77쪽

nalem propagatur, ac sympto mala his partibus a contagio fortiuς correptis fere propria inducit. Quod si febris revera infammatoria hanc: phlogos in comii et Ur; sub majori cordis arteriarumque impetu, sanguis corio vix emissus ob- 1egitur, calor major ac Verus urget, fauceS magis tument ac rubent, haemorrhagiae frequenmtius occurrunt, urinae profundiori colore tinguntur, remissiones breviores ac fere nullae Observantur . In complicatione gastrica , Sor dium praesentia non infidis modo, ac ab in

sana maioria irritatione facile repetendis, Sym

plomatibus, sed conflantiori signorunm Sabur-ralium ingressu, ac annui characteris aucioritate, nec non morbi observati apud alios exi-iu, et minori pulsuum violentia, confirmatur.

Nervosae febris jam nota ex aliis tr. ῖ7. 38.) symptomata, in mox describenda . 296.3scarlatinae gangraenosae specie potissimum con spicua, in multis iamen subjectis cum infla matorii gravioris, hic expositi morbi causis complicari, atque post paucos saepe dies Viae non in totam aegritudinem dominari, obser

78쪽

ν5 s CARLATINA . A quo vero e Xanthema ad cutem effloruit, in morbo non tam gravi Symplomata certe mitescuRt; saltem, quo major est illius eruptio, eo minor in faucibiis doloris sensus ac tumores 1. Saepe iamen ab exanthemate ad superficiemi r pulso sympto mala, quo prius; aut majorici iam es vigore continuant, ac ad noctem incrementum sumunt; quid quod jam facta cutis desquamatione , quod et nobis oblatum est phoe

nomenon, dolores aut nunc primum octava scilicet, aut nona morbi die, in faucibus excitantur, aut Sallem non tam cito dissipantur ad istas. Aliis interim sat evidens conceditur matutina remissio; atque vera, licet rarior, in quibusdam symplo malum observata est intermissio .

Sub consueto vero morbi ingressu exanthema per tres quatuorve dies ad cutem laetissime florescit; dein vero, quo ordine prorupit, hoc et rubor ac phlogosis disparent: sic ut sexta

in multis, aut septima die, madescente jam magis, densoque, sed molli albidoque muco

obtecta ad radicem lingua, non Sine praevia quandoque fortiori ex solitis exacerbatione, co

79쪽

s CARIAT IN A. 77pios is ad noctem sudor erumpat ; lotiumque

turbidum, cum sedimento mox fundum peten- , - puriformi et albo, excernatur; aut lenis, sed salutaris alvi fluxus subsequatur; ac febris ut plurimum vel dispareat , vel redeunte ad sequentem, octavam scre nonamque noctem, madore, per cui cm omnis dissipetur. Hoc circiter tempore, numerosae interdiam ad artus pustulae liquido, quod continebant, omnino vacuae reperiuntur ; at ille cum magno pruritu vel in tenuissimos furfures, vel pro majori morbi in cutem impetu in latiores, parti m que nonnunquam formam retinenteς, squamasci ticula, vel interdum ung les, ac ipsius adeo linguae epiderm is decidunt , ac plures hinc inde ex eodem loco exuviae deponuntur. Hoc tempore et nari Em, istuci UmqUz crustae cadunt, ac reliqua forte sub istis ulcera sat facile sanantur. Alii quam plurimum muci cum levamine per tussim cjiciunt . Sud quemadmodum m certis subjectis vel ipsa eruptio sociaque febris per plures hebdomada S, sic et post separatam iam cpider in idem haec ipsa, et pericula continuaSSQ ob

80쪽

servata sunt. Saepius autem tunc abscessus nunc ad collum vel aures, cum suppuratione inierdum sat facili; nunc vero cum ei OSione par itum , ac haemorrhagia, ad articulos, cerebrum ipsum, pulmones, intestina, mel astases contingunt; alque en cephali iis, perii neu moniae , di arrhoeae phthiscsque multas abhinc procedunt : quod in iis, quibus des quam alio

'vix aut ne vix quidem successerat, praeprimis observatum est. Summa vero nunc superest casti des quam a-tae apud plurimos scnsibwtas , vidimusque hanc in duobus pueris tam insignem, ut nulli bi velint nimiam Sine magno dolore perferre ait actum potuerint. Haec mira, ac interdum sat magno temporis spatio inhaerens cuti sensibilitas, nec non dolores quasi rheumatici ad artus a morbo aliquando reliqui, uti tot a superato iam ex an themate mel astas es, glandularum in farctus, evidenter demonstrant , naturam a Scarlatina jam absoluta in expellendis morbi reliquiis sat diu esse occupatam ; ac eo ipso , quo morbosa cutis sensibilitas atmosphaerae aliarumque rerum

impressionibus continuo majoribus, quam parsit