De curandis hominum morbis, epitome praelectionibus academicis dicata

101쪽

. 3o . Ex dictis vero, controversiarum in i ter Medentes conspicuae licet auctoritalis, cum . de meliori scarlatinae malunae 296. mei dendi methodo loquuntur, patet ratio. Nunci etenim, in subjeciis scilicet robustis, plei horii cis ac junioribus, sub morbi principio minori est contagii febrisque abhinc natae in nervosum systema poten Iia , ac inflammatoria conanches sympto maia hanc ipsam adhuc superant : quo in casu, sub pulsu duro ac pleno, venaesectio interdum cum successu, ac mani&i sto in sanguine corio Suscepta, quin repetita, aut saltem hirudines, cucurbitulae cum fructu admota fuerunt ; nunc vero insignis mox virium prosi ratio , ac singula febris nertosae

sun estioris s7. St. incipientem vix

morbum comitantur symptomata: aique tunc a detracto vel pauco cruore irrevocabile aegrotantibus damnum infertur: quae, non infrequens in febribus nervosis, ipsisque gangrae'nis , contradictio iam alias a nobis exposita

In primo igitur, minusque periculoso ulpiu rimum, aegroti statu, venaesectio moderata, g 2

102쪽

icio SCAR LATINA. mox primis morbi initiis, sub majori aestu, respiratione dissicili , tumore ad fauces evidentiore, splendente ac rubro, Sub manifesta pulsuum duritie, plenitudine, in subjectis succi- plenis ac robustis locum habere sine dubio , ac repeti cum cautela potest, ipsisque adeo in fantibus sanguisugae, aut cucurbitulae ad colo Ium figi queunt non modo, sed debent. Sed facilis et hic error est: quod post singula pleni iudinis sub incipiente morbo signa , arteriae non raro, a detracto Vix altera vice sanguine, quam plurimum concidant , et insignem vires prostrationem patiantur. Quod si vero hac in scarlatina contagio suscepta , sebris nervolae symptomata f. 87. 88. comparent: tunc praesentibus quidem Saburrae signis, porrecto prius , - vel si haec ipsa deficiant, omisso, emetico , quo modo haec de febre nervosa pr3CScripta sunt g. 9 . , per sudorem Vix incipienS aegritudo dissipatur frequenter. Sed nisi sat recens sit morbus, vel si forte ob alias haec methodus rationes adhiberi non queat ; nec tamen vel maculae gangraeno

103쪽

s CARLATINA . Io I sae, nec tumefactus habitus cum parotidum i maxillarium glandularum inflatione, pulsuque debiliori, iam adsint ; - imprimis vero sit nausea et Vomitur itiones continuent : tunci emeticum vel ex tartaro si ibi alo, vel si dia: i rhoea iam urgeat, ex i pecacu an hae radice, noni modo bilis ex stomacho, sed et glandularumi in faucibus emunctionem promovet, ac tami vehementiam sympto malum imminuit, quam omnem interdum morbum dissipasse est visum. Nec tamen celandum est, vomitoria non ine quavis scarlat Dia cynanchico - gangraenosa sino

damno exhibita fuisse; ac regnantis hic magis naturam epidemiae , quam fallacia latitantiss saburrae signa, de re tam seria decidere. Maior interim observationum numerus pro emeticorum testatur efficacia; ac Summa eorundem

rtis evincit, quid in hac cynanche nervola cum sordibus ventriculi conjuncta ex tam prompto, ac in fauces ab insensa pituita inundatas simult agente, exspectari auxilio queat. Ipsa vero in-ieStina per refractas vel tartari emetici , veli pecacu an hae doses non sine fructu , ac di r rhoeae mox ab initio mole tae, bilisque intersi: et dum

105쪽

s C R L A T I N A. Io 3 tanto Vero in gangraenas nisu potissima virtus in Peruviano latet cortice tum interius a SSUmpto, tum ipsis faucibus per collutoria , ac sub mento per cataplasma cum chamon illae floribus et camphora, exierit S diligenter admoto.

Hinc divinus hic cortex sub sorma, quam laeta et a siccioribus facile irritanda deglutitiops: mittit, vel in saturato satis decocto N.

XXXIV. ), vel in extracto N. XXXV. ,

abunde porrigendus, et cum vino genero So , vel aliis excitantibus, nubendus est. Infantibus hoc remedium, si non aliter admittant, vel in lacte, vel in aqua, succo liqui ritiae aut saccharo edulcoratis, ac simul per clysteres, suppeditatur. Si di arrhoe .a exhauriens vires adhuc continuat, tunc, elota prius per emollienies clysteres alvo, ex cortice clyster cum tinctura Thebaica combinatus injicitur , vel et ore assumpto remedio similia superadduntur.

Acida vegetabilia diari ho eam facile adaugent ;mineralia vero, sub majori saltem virium vitalium deiectione, nisi dulci cata, vix locum habebunt ) . Sub maiori virium pro strat: One, lipo thymiis, delirio, convulsionibu ,

106쪽

164 SCAR LATI U A. indicantur singula, quae ad febrem nervosam

satis commendavimus g. 94. s7. in remedia;

ac iterum, sed copiosum SatiS, generosum Vinum, serpentariae Virginianae , pare irae parvae, Angelicae, Valerianae radices, cinnamomum, camphora, moSchus , vesicantia , non tam collo Anteriori, quam nuchae applicanda, et alia, cum aere imprimis purissimo, indi

cantur .

ob summam vero ichoris, qui ex faucibus gangraenosis destillat, acredinem, aegrotantes moneantur oportet, ne eundem vel solum, vel cum cibis ac potu, deglutiant; sed quovis modo saniel ex ore effluxum promoveant, saucibusque illam frequenter collutorio educant . Sunt vero, quae, putrescentem istius ac ferct

causticam naturam, exterius admota, corrige re aut moderare queant: et aceti, imprimis camphorati, aut spiritus salix ammoniaci aromaticis infusis commixtorum, ad ipsam adeo tracheam serie gangraenescentem penetraturu&Vapor, - aer fixus ex eflervescente ac in faucibus detento liquido, vel alio demum modo, his ipsis advectus, sedi tectorum. recenter

107쪽

s CARLATINA . Io SexpreSSUS succus cum decocto hordei ac mellere mixtus, acidum vitrio licum, aut mari num , multa satis aqua dilutum superaddito melle: aut Lob sambuci; -- vel idem hoc acidum cum melle unitum ac maculis faucium 1llinitum, -- imprimi S Vero decoctum corticis Peruviani, cum Spiritu Salis marini, et melle, nec non myrrhae tinctura , praecipuam hic opem promittunt. Vel ipsa scarificatio ad ionsillas gangraenosa jam macula astecias, tribu Squatuorve sat profundis vulnusculis, mox ab initio gangraenae suscepta, eximio licet repro' baia viro, interdum profuisse conspecta eSt. Crustas vero, quae his maculis insident, avellere nec prodest; nec sine damno id facere conantur; neque praedicta amplius convenient , irritantia nimirum, remedia, ubi illae ex faucibus ceciderunt, ac nudas fere et summe irri-iabiles in his ipsis carnes relinquunt: quo in casu , si dolor , siccitasque jubeat , emulsio

Arabica , vel seminum cydoniorum mucilago pro linctu, -- mento vero lini mentum volati lς , aut emolliens cataplasma , admoveatur.

Plurima inierim ex illis apud infantes, i, Mi G

108쪽

166 SCAR LATINA . morbo prae aliis ' SubjectoS , omneque saepius, auxilii genus recusantes, vix locum inveniunt.. Novum non est, Sed a Recentioribus quibusdam confirmatum, ex mercurio dulci, Seu c. auxilium: quod, seposito resolutionis humorum timore, hac in morbi specie, ac fere in quovis ejusdem emeticis iam jam pertractati stadio, vel purgantis vice, vel aliquoties

in die ad pauca grana praescribunt, atque pro ficuam salivatione vixi incipiente operationem ab eodem exspectant. Cum vero alvum hoc a medicamine, cum periculo debilioris jam aegroti excitari vereantur; ne tamen illius pri- ventur effectu, cum opto mercurium combinandum esse cum laude remedii docuerunt. Nos quidem, modo paucis scarlatinae cynanchico gararaenosae exemplis a nobis ipsis conspeciis in Structi, experimentis hanc methodum propriis illustrare nequimus.

3o3. Tam diri vero. interdum morbi reliquiae, nulli quidem ejusdem speciei perpetuo adscriptae, Sed tamen a fortiori quidquam ae

gritudine frequentius obviae 293.

109쪽

s A T I A T I N Aa ror sedentis attentionem sibi quam maximam exigunt. Variae quidem metas lases huc primo spe ctant, quarum tractatio ex aliis huius. operis locis repetenda est. Interdum vero glandularum tumores vel sub ipso morbo, vel eodem jam Superato, tam duri succrescunt, ut remedio discutiente, aut emolliente nullo dissolvi, aut ad

suppurationem duci , - quid quod sub usu

istorum exasperari quotidie observentur. Hoc vero in casu , a vesicante emplastro tumori rebelli superimposito discussionem tumoris, authenignam suppurationem felicius longe obtineri , docuit experientia. Metas taSeS non minus, quam anas. ca, in omnibus aut in quavis epi-demia praepediri semper non queunt : in nauistis interim tum summa et longior transpiratio nis cura, aerisque aperti aut frigescentis evitatio, tum frequens tepidumque balneum, aut antimonialium cum haustu salino, vel et pulverum Doveteri usus; in aliis repetita aliquoties superata iam scarlatina, laxantia alvum remedia , - in illis roborantia potius cum diu- reticis iuncta medicamina; -- in his vero PO situm hinc inde vesicans, ,- in aliis demum s

110쪽

ios S C A R I A T I N A. continuante imprimis post desquamationem: aut eadem imperfectius peracta, arteriarum duritie ac plenitudine , cum siti et interno calore , venaesectio, Sanitatem quamoptime con

firmant . .

In ipso vero scarlatinam iam insecuto ana sarca vel hydrope , non minor remediorum , quae huic vel illi subjecto conveniant, et quorum plenior expositio in sequentibus tradetur , differentia est. Si febris, quasi insanimatoriuienta , cum doloribus artuum, rheumaticos aemulantibus, cum calore cutis, pulsu pleniori, aut duro, cum cephalalgia, si ii, urina profundius tincta, anas arcam comitetur: tunc antiphlogistica potissimum remedia, cremor tariari, nitrum, serum lactis pro potu, ac imprimis venaesertio, interdum aliquoties repetenda, conducunt. Nec ob pulsus forte parvos et con tractos Venaesectio hic minus indicatur; ubi respirandi dissicultas cum tussi aspera et sicca, cum calore ardente, post scarlatinam manifeste inflammatoriam, advertuntur, ac non obycurum

de latente pulmonum inflammatione testimo nium edunt. Nullibi certe communis, ac per