Excursio in antiquitates ad Servi medici apud graecos et romanos conditionem eruendam

2쪽

ATQSE MEDICINAE DOCTOR l

0ENEI 0S0 ET NOBILISSIMO VIRO

CTORI

3쪽

VIRIS

PER OMNIA OPTIME MERITIS

ARTIS ASCLEPIADEAE COLUMNIS

FIRMISSIMIS

DISSERTATIONEM HANC INAUGURALEM QUO DECET OFFICIOD. D. 'TANTORUM NOMiNVM OBSERVANTISS MVS

CULTOR

HIERONYMUS BERNEGAR

4쪽

DISSERTATIO INAUGURALIS MEDICA

SERVIS MEDICIS

PRAEFATIO.

Vo praecipue sunt, quae medicis solent obiici ab illis, qui

ordini huic aegre facere praeclarum putant: alterum quidem, quod Romae omnes in exsilium pulsi, urbe illa per sexcentos annos caruerint 3 alterum Vero, quod medicinam Romae quondam serui tantum exercuerint. Pri rem quidem calumniam, qua nihil sorte umquam impudentius propalatum, nihil imprudentius croditum & propagatum suit, mascule iam repulit CAROLUS DRELINCVRTIVS, edita cla lac

Ixxi. apologia medico οῦ alteram Vero exprobratio

nem subinde recoctam passim quidem videre &legere licet. Sed praeter ceteros in ea re asicrein da & comprobanda maiori industria, nec sine

5쪽

DLETON, academiae Cantabrigiensis proto-bibliothecarius edita de medicorum apud Veteres Roma nos degentium conditione dissertatione Clolaccxxvi. cuius deinde defensio contra auoumos quosdam n . tarum breuium , responsionis atque ani aduersonis

auctores, cla laccxxvii. sequuta fuit, cui quidem inscribitur, quod sit pars pri ae alteram vero, ut plures editas non inuenio 3 ad meum saltem conspectum non pervencrunt. Neque impetrare

potui ipsa illa, quae C MIDI LETONO in Anglia suere opposita scripta. Quum ap id Britan nos contentio ista deserbuisset, apud Batavos in medium prodiit D. D. DANIEL Ut NK. editis

amoenitatibus philologico medicis, quibus medicinam a seruitute. liberat, multoque labore inquisit, an medicina antiqVitus fuerit sudium risiberale, serui que ' tantum proprium. Traiecti ad Rhenum cla lace XXα Videri itaque poterat supersedere nos huius commentationis labore Omnino potuisse, quum vix aliquid superesse queat, de quo non inaltcrutram partem copiose clisputatium fuerit Forte crunt etiam, quibus omnino Videbitu consulitus sepultam iacere controuersiam , quae non sine acerbitate aSitata quondam fuit: praesertim

quum ipsi φj , quibus pro seruitute me scor qui ,

6쪽

apud priscos Romanos disserere placuit, ultro concedant d dateantur nihil decoribus amplissimis verorum, qui hodie apud cultiores EuropK gentes sunt, medicorum decedere , nihilque dedecoris astricari, si omnino nihil esset in tota re quod negari ab ullo mortalium possit. Enim tuero contentionem renouare pridem intermissam neutiquam cupientes, existimavimus non ingratum lectoribus ire, si, quae ad summam rei pertinent, paucis edisitiiserimus, sertiumque medicum, qua lis vere suit, ex monumentis Graecorum & omanos urn produxerimus, quo iudicari possit an iure obiici rei edicinae, opiusque cultoribus huius

aeui, possit illorum miseria, qui, temporum iniqui tale obstante, neque illud, quod homini dulcissi. mum & pretiosissimum esse debet, habuerunt, neque istud a quo denominationem gesserunt, quodque in seruo etiam laudandum & aestiman. dum erat, plerique possederunt, artem stilicet in

tegram , quae mortalibus tanta beneficia praestat, Vt magno veterum consensit a diis immortalibus

originem traxisse & ad homines delata esse fuerit credita. Et quamquam prorsus negari haud pos sit corum aliquos, certe inter Romanos ad uni uersam artem fuisse institutos; quod inferius clare

probabimus : ncc eae hoc tamin ampljssime

7쪽

PRAEFATIO.

concesse medicis quicquam probro dari hodie

poterit: quum pauci sane ordines hominum sua persutriri sint, quibus non Obiici pariter possit, quod humerosis socios in priscis seruitiis quarundam gentium, &, si id cupiunt, Romanorum inueniant. Id vero ei instituto nunc docere non est nobis propositium: neque tamen Omnino dissimulandum suis, quum Amores Veterum institutaque in uno negotio recte aestimare nemo possit, nisi qui simul considerauerit rem omnem, quam latissime illa patet. Et hoc quidem effecit, ut necessarium putaremus, ante quam de seruo medi. co diceremus, de seruo in uniuersum dispicere, maxime Vero rem ad Graecos dc Romanos resesere, quum seruos medicos apud Graecos primum inueniamus, ab his deinde ad Romanos, ut nos probaturos speramus, sero demum translatos.

Quod stuperest uectorem beneuolum rogamus velit se aequum nobis praebere, & quae libere dixi mus & absque disssimulatione protulimus, bonae cauta fiduciam interpretari. Scilicet abunde multum gloriae supcrcist medicis primorum artis antistitiam indubiis honoribus comparatum, si quis aliquo, quod suum tamen non est, ornari dc- siderat, etiam sit innumeri concedantur fuistia qui vel nulla vel aliqua stia culpa ad inseriorem fuere

8쪽

locum depressi. Et si nemo antiquissimorum m dicorum aliquo honore suisset, totusque ordo non aliis dc antiquioribus fulgeret ornamentis, iram iis, quae Summorum imperantium indulgentia ante complura iam iacula in illum collata sunt :siussiciunt certe illa, utpote amplissima, ad dignitatem & nobilitatem indubiam : prorsus ut nihil opus sit antiqua monumenta supprimere aut mintilare, aut coacta interpretatione sensum, quem nunquam habuerunt, ex illis extorquere. illud quoque profitemur, non animum nobis suisse dic re omnia, quae de seruis, aut seruis etiam medicis,ducenda fuissent, si iustum librum condere voluissemus: sed ea tantum edisserenda statuimus, quae effecerunt, ut ipsis nobis non videatur medicis vllo modo ignominiosum esse, quod alii, nescio quam

ob causam, tam anxie negatum eunt: tamquam

consessum esset nihil rectum, honestum aut tumpe iudicandum esse, nisi quod priscis Romanis tale visum fuit, illis scilicet, quos proprius ipsorum tes HORATIVS, ubi auream Romae aetatem dciscribit, rusticorum militum elogio mactauit. FaxitDEVS, ut naturae legitimo modo inseruientes medici, humanae gentis plurimo si tu &emolumen to, gloriam amplissimam & honores immortales

Porro reportenti;

9쪽

D seriatio inauguralis me fica

Romanorum lingua seruos vocamUS , aut

mancipia, hi sunt illi, qui constitutisne ruris gemitum immio alieno contra naturam siubiiciuntur. Ex eo autem appellati s userui, quod victores superatarum bello gentium captiuoS Vendere, ac per hoc seruare, quam occidere maluerunt: mancipia iidem dicti sunt eo; quod ab hostibus manu capiuntur: teste IUSTINIANO In set. I b. I. tit. III. GraeciS VOCantur ὁούλω, cuius etymologia non admodum clara est:.Ieliqua Vero nomina, Vt υπηρετης, Θεραπων, θεραπαινα, non ita perpetuum ac fixum significatum habent, ut id, quod formale est in seruitute, necessario denotent.

In seruorum conditione nullam esse differentiam, imperator enunciat l. c. Id vero quo pacto intelligeti' dum sit , apud interpretes videre iuuat. Fuisse certe inter illos, qui seruorum nomine veniebant, aliqUOssam liseros, constat: ut & inter serui publici & priuati conditionem. notabilis intercessit differentia : de quo conserantur ILL. HEINECCII antiquitat. Rom. ad in sit. Lib. I. tit IL Si vero aliarum gentium , praeter Roma nos , inspiciamus seruos , non pauca obseruare licet, quae a Romanis moribus recedunt, & seruorum conditionem diuersam osseudunt. Vt enim non negari po

10쪽

De feruis messicis.

test ubique per gentes Grama lingua usas offendi seruos proprie dictos : fuisse tamen in iisdem populis aliquos,

quorum conditio fuerit μεταξυ δουλων ἐλευθ--, inter seruos. eros ambigua, multis eXemplis . uno quasi intuitu, discimus apud IVL. POLLUCEM. Lib. m. cadi. VIII. cui adde, si placet, STRABONEM bb. m p. ue o. G oI. SUIDAM in os ibus πεν-αr ει λωτε-ν. ARlSTOTΕ- . LEM politio. II cap. 7. I. Qualis seruorum conditio apud priscos Germanos fuerit, clare edocet TACITUS

de morib. Germ. cap. XXV. eX quo satiS liquet, quam tolerabili fortuna usi fuerint, si cum illis conferantur, qui Romanis seruiebant. I. III: De origine seruilis conditionis multum hic dispu- tam nihil ad rem pertinet: paucis indicasse sussiciat, quod. vi probabile PVFENDOR FIO de ossi hom. civ. lib. II. cap. q. videtur, primum inopia adacti aliqui seipsos vel libetos suos aliis opulentioribus addixerint, vel alimentorum ceterorumque necessariorum exhibitionem , vel

certum pretium, pacti: quod quidem inter multas gentes hodieque fieri a multis itinerum scriptoribus annotatum inuenimus: iure etiam ciuili Romanorum ita permissum erat, si liber homo, maior viginti annis, ad pretium participandum sese venum dari pateretur: autpatres filios, quos in potestate habebant, vendere vellent. Sed postea, quum bella passim increbescerent, multique captiui redderentur, victoribus seruire iidem cogebantur : ut & in poenam irrogabatur seruitus, ac spurii multis locis ad seruilem statum detrudebantur. Qi locun-