Spicilegium observationum de Indorum morbis et medicina

31쪽

admittentis eandem esse cum ea quam nos propriρ lepram vocamus: caeteras leprae simplicis species, quas tanquam admodum vulgares tradiderunt, his

hil aliud fuisse, quam varias impressiones a salibui

venereis cuti inductis, quandoquidem asseclaralia. hebant aut sequacem maximam partem accidenti. um luis ; eademque de causa Indos praelibidine, cui brutorum in morem indulgent, effraenata, tui magis obnoxios esse: vehementiam porro aestus plerasque illas regiones torrentis, ejus accidentia magis terri. fica, &conspicua proferre, fervore vehementiori sanguini inducto. Haec si rite examinentur, &sicata D. Praeside nuper est indigitatum, diversit inprimis luis gradus, probe attendantur, nullum facile dubi. um remanebit,quin luem veneream & lepram ununeundemque esse affectum, asseramus, & elephall-tiam pariter Iavae novam, a I. C. MENTZELIO C. F. de

scriptam, & tophos &gummata & ulcerationesia Insula Ambob na& moluccis praecipue, amb0ydsi Pocken dictas BONTIO notatas, ad luem venereassi jure meritoque referri, cum in utriusque historia morbi, & quae de lepra vulgo dicta, passim occularunt observationibus autores earum disertis confite ri soleant verbis, quod multum utrumque inter morbum commercii intercedat. Opportune hic recordor Respondens viri honoratioris Batayi, in supremo Indiae senatu agesistoris, cui ob leprat, cujus accusabatur, suspicionem, pulvinari,ut fieri sis let, domum transmisso locus in curia denegatus est, eo vero oculari inspectioni ad desiderium propriu'sub.

32쪽

subiecto, non leprae, sed tuis suspicionem venereae justam esse, innotuit. Praeterea dc leprosorii recoris dor Indici,in insula Purmerent prope Bataviam funis dati, non, ut in Europae variis regionibus fieri amat, leprosis omnibus destituti, sed aegrotis & languentibus quam maXime referti; sed & curatiori instituto examine innotuit mihi, plerosque lubentes in curabilium classi ad seri, ut nimirum victu & amictu&reliquis necessariis vitae adminiculis otiosi abundestuantur: nec qui curam eorum gerunt, chirurgi aliam quam palliativam instituunt, neglecto sonterivulos, id est, ulcera, tubercula dc similia vitia emplastris,unguentis aliisque topicis superficietenus saltim tractantes. Ipsam vero quod attinet luem, Indi quidem eam applicato cinnabaris vulgaris factiti sussitu& pulvere radicis chinae in substantia, ut dicitur, adsumpto similique diaeta sicca eventu fatis felici expugnare solent, penes Aethiopes autem Sc Europaeos, decoctorum ligneorum Sc mercurialis ope salivationis, curam ejus aggredi, ut passim alibi, moris est, neque nisi errore aliquo ab aegro to vel medente commisso, ®imine inprimis calido nimis adhibito, tristis aut minus felicis in cura succestis

memini.

X0so comia in Indiis diversi admodum ge

neris reperiuntur.

33쪽

Mn. III.

Taria admodum sunt, quae de Indiae & regionum' vicinarum nos com iis litterarum monumentis concepta leguntur. Praeterquam enim quod bru. torum quoque noso comia illic offendi ΤΗΕvΕNorva Sc MANDELsLo fidem faciunt, E. EAEMpFERus in de scribendis Persarum Xenodochiis multam posuit d. peram, quibus tamen repetendis eo immorabimur minus, quod non tam noso dochia, quam hospitia vulgaria hoc nomine a Cl. Autore in digitari, constet, nec quae de nos comio turcico, arci sanctiori Serail)incluso & aegrotis non tam veris quam putatiliis, LBaeho venerique inhiantibus, frustra nitente exqui sitissimo Imperatoris, ejusque ministrorum rigore refertissimis, lectujucunda apud I, B. TAVERNIERue currunt, cum ab Indis nostroque scopo sint remotiora, huc transcribemus ; Quae vero de Nomcomiis Batavorum in India, ct Iavae metropoli Batavia ab eodem autore commemorantur, scopum nostrum propius attingunt, praesertim cum fatis abjecte de iisdem sentiat, ct viliorem ejus conditionem vivis depingat coloribus, quam eorum, qui curam eius gerunt, avaritiae & morositati acceptam refert. Quae quidem omnia, paucas si eXceperis circumstantias, verissima deprehendi, neque , hic saltem causam inqVeni, cur fidem TAvERNIERIO, ut ab aliis factum esse,

in dubium vocem. Sed & meliorem longe Bengalea'sium conditionem nosocomiorum,quoad victum, S

34쪽

ministeria aegris necessaria, expertus novi. De Goae vero Nosocomio aegrorum commodis satis idoneo A. de MANDELSLO conferri meretur.

Medicina in Indiis est empirica .sCHOLION.

Scholis, litteris, S reliquis eruditionis subsidiis destituti Indi medendi praecepta ab antiquissimis

temporibus a majoribus per traducem accepta in posteros iterum propagarunt, more pristinis temporibus solenni, quibus ars salutaris certis familiis quasi propria adhaesit, unde medicae se cris artis initiati medicorum filii procul dubio hodieque appellantur. M Hi enim homines, quam eXercent ar-utem non libera electionis voluntate, sed nascendi orte profitentur, quae unicuique honores, servi- ututem & spartam denique, quam hae nascendi spar-Ma exornet, necessitate plus quam stoica dispensat, hiode est, quod per continuos aetatum & generum,gradus ac successiones parentes liberis quassi dema unu in manum tradant, quaecunque ad artis illius, squam nativitatis lex ab ultima temporum memoria si tute aut illi generi praescripsit,perfectionem requi-

hruntur, sicut haec talia HENRICVS VANREEDE TOT DRA.

8S TgiN fusius persequitur. Illa vero rudis admodum, omnium est consensi, paucis herbis, simplicibus,decoctis,constans. Indorum enim Medicos ple-r0Sque egregios esse botanicos, tum ejusdem, tum E a BON

35쪽

ι α BONTII fide constat. Cauteriis autem dc Dictionibui p. v. ut indulgeant, phlebotomiam tamen abominantur, quam Indi cum Sinensibus gravissimum quondam errorem autumarunt, dc jejunio potius, aliisque re. frigerantibus, sanguinem ad debitam temperiem re. ducere conantur, dunt enim non ideo quod serveat

in olla, effundendum jusculum, sed si compescere ve. lis, ignem subducendum, sicut insigni empiriae Indi.

cae documento ex MARTiNI MARTINII Historia Sinitarς,. SIMON PAVLI commemoraVit. Horum vero sim.plicium ope auXiliorum morbos magna felicitatest brevi tempore, adjuvante sitne dubio coeli benignitate, & incolarum temperantia curari, dc gentem inter Chinensem, ut sium me industrios oeconomos, ita dc artis usu salutaris inclytos medicos reperiri;&esse illis libros antiquissimos de natura dc virtutibus her harum, arborum dc lapidum, modernosque illius nationis medicos, non secus ac fecerint antiqui,scribere de prognosticis, causis, effectibus morborum,

tum exstat. Quae quidem licet insignem sapere videantur theoriam, paria tamen facere videtur cum

flatu tarn & vaporum pathologia, Arabibus, Brali me V nis & Sinensiibus propria , supra laudata. Eundem' que in censum venire videtur illicita illa, quin superstitionis dc fallaciae plena pulsum contrectandi ratio hinensibus Indisque familiaris&plures inter Speo. Med. aliOS ab ANDREA inprimis CLEYRRO singulari lab0re Sinica. eXposita. Quam in rem egregiam Viri doctissimi

D. S. MORHOFII plane in rem nostram facien tem

36쪽

m hic legere juvabit. Postquam enim Philoso- ,hiam Chinensium ad Pythagoricam de numeris, symbolis, characteribus, lineis, doctrinam pertine- Pol. Pin

, ostendit, ita pergit: si Similia sunt illis pene & μ H

longe petita in re medica principia, ubi omnis a-' batomes ignari suas tamen devenis observationes' omni Medicorum choro inauditas tradunt; de pulsibus nescio quae meteora comminiscuntur,' quibus tamen mirifice illi, ut fama est, profici- at. Nam &sedes&causas morbi solo puli ex- plorant, ac feliciter nonnunquam pronuncianti, ac medentur, Ut Vel hinc pateat, de Medicis etiami, verum esse, quod de vatibus nonnemo: omnium, optime qui conjecerit, hunc vatem perhibeto o- ptimum. Andreas Cleyerus aliquis nuper my- , steria haec nobis revelavit, quae ubi in lucem pro, tracta sunt, risum potius, quam applausum mei, relatur, ae merito pudorem illis incutiunt, qui Eu - , ropaeae Medicinae hujus perfectionem objicere, pon sunt veriti. Quantumvis vero plura empiria medicae Chinensis exempla passim prostent, non

postremum tamen videtur, quod ex ΜART1NIO ite-rdm SIMON PAVLI citat, ejus rei sequens esse docu-

Rentum: se Artis chymicae Professores & hic non ,, rari ubique vagantur, non aurum modo polli, centes, sed & immortalitatem in hac Vita, quo t. e. ,, tam pene idem, qui Europaeorum scopus est, , splendide mentiri scilicet, & nimium credulos a- ,, varosque istis officiis fallere. Et immortalitatis

id hac vita avidissime inhiantes esse Indiae incolas, S

37쪽

38 ab impostoribus alchymistis frequentissime falli tua

L e. p. I; I. I. A. DE MANDELSLo fidem facit, tum de Chinae Impeti. Hi t. Eret, toribus, immortalitatis poculo moriendi necessita. hi tem licet frustra. effugere annisis Cl. I. uualliin

Indorum medicinae multum inest superis

Tndos una cum Sinensibus ideis, numeris, lillei; imaginibus, figuris, & mirae, quam in singulti fingunt, potestati multum tribuentes pythagor bii ις ip ἰ7 . tum supra ex parte tactum est, tum ΜORHOFIVS iterus demonstrat, qui plures veterum Indorum circa solientiam naturalem sex cuius fontibus medicina diti est) sententias missiure fert, sed de illis adeo cophi omnia, ut nihil quippiam distincti colligi inde pos sit, nisi etiam, quae e quorundam auctorum lacialii colliguntur. Id tamen constare ex hodiernis itine rariis existirnat, aliquid Pythagoricae doctrinae sint te illas habere. Mετε υχωσιν enim statuunt eam et sibi habent persuasissimam, adeo ut nulla ferme in ter illos secta sit, sunt autem plurimae, quae n0Π pr principio eam ponat. Indos certe in curatione Tot borum, inque primis epilepsiae, quem Hippo CRATsii vel quisquis illius libelli, inter scripta ejus superstitit, L.ZVrba Vir SALENI judicio memorabilis autor fuerit, ist δες . crum appellat, quemque expiationibus & incanta tioniblls

38쪽

iionibus curari assirmat, admodum esse superstiti-bses, & amuletis non tantum, quibus verba minus nota inscripta sunt, collo primum apponendis, dein -

in Gangem fluvium projiciendis, sed & verborum murmure pronunciatorum susurris multum

tibuere, identidem deprehendi. Hanc autem me itinam amuletariam antiquissimam esse, & multistitio seculis a Sabaeis Arabiae incolis excultam, qui

illsimis & idolis magicis ad horoscopum fingendis

naximam naVabant operam, iisque ad sanandos norbus & consequenda alia bona magice utebanturci Strabone, Agrippa, Gastaretio&Κirchero ADA-κyS BRENDELivs probatum ivit. Cujus quidem rei ylura ne accumulem experimenta , virilis facit impotentia, non nisi fascino vel ligaturis, ut vocant ehita, & non nisi eiusdem farinae auXiliis auscultans. ypo certe plura mihi innotuere eorum eXempla, qui virilitatis, quam in India amiserunt, repetendae causa in eandem altera vice superatis itineris molestiis profecti sunt, cujus quidem rei, omnem, qua pa tet historiam, sub ligaturae Magicae Macassarorum si - elasulae celebes incolarum elogio penes E.ΚίEMPFE Uu non sine insigni animi voluptate legere licet fide vero an&ista sint referenda, quae de Circassiis - Medi eis, ingentis libri ostentatione, & una cum cerea accensione candelae, aegrotantium pectori impositione morbos curantibus aut aegros fallentibus, si domestica animalia, capras, Verveces, bo Ves, vae xii stri loco expectantibus, ut&de vetulis ructi-

ρ ori aegrorum immissis morbis medentibus ad. Curati morb. per Carm. OCant. mus

39쪽

Obs. XII. I. B. ΤAVERNIERO satis luculenter sunt enarrata, sti . E. TENTZELIO dialogis menstruis inserta, in medio

relinquo, , cadea, quae dicenda superiunt, pergo.

Chirurgiae & Chirurgicis auxiliis magnun statuere pretium Indi solent. SCHOLION.

Dhlebotomiam ab Indis quondam & Sinensibus re. pudiatam esse, supra vidimus; hodie vero tapti frequentia & felicitate eandem illic administrarino. Vt, ut per lusum &jocum quasi fragmentis vitri acu.tis in arterias venasq, mallei ope adactis sanguinelii notabili quantitate emissum viderim. Trepanatio,

nem vero absque terebrae adminiculo solius instra. menti lati & acuti, cuneo quasi impulsi ministerio iaΙndia exerceri, repetita edomas sum autopsa. praceteris tamen, cauteriis,igne actuali inurendis magnum statuunt pretium orientis populi. Praeter quam enim, quod pertinacem quoque cephalalgiata cauterio actuali sublatam noverim, lienis inprimis, hepatis,aliorumque viscerum obstructioni hoc pra si dii genus proprie dicatum volunt. ΕNGLI3BLIO

mo elegantius hoc exposuit argumentum, autorea rabeS, Bra limenes, Sinenses, is dolores & affectu is quoScunque a natibus, ut putant, ortos, afferusto nunquam tolli posse facilius, quam cauteriis, igo is actuali inurendis. Igne vero an ferri cadenti l

40쪽

it Equidem junctam Vulcani martisque vim experi' si in humana machina saevitiam reputant, uti su- pervacaneam ct inutilem, ita vero indignam ra-ἡ tionali medico, cui urendo non alia debeat esse in-ἡ tentio, quam ut impactam doloris materiam re-ἡ solvat, Vel in natus jam resolutam excludat & in , auras evocet. Malunt igitur tarde gliscentem , re-ἡ misse ustulantem, atque ut verbo dicam, ejus in- , dolis ignem adhibere, qui inclusam morbi caui, sim mediante salis aperientis virtute lente tutoque, ev0cet, quam qui stringente ac rodente armatus, vitriolo cutem carnemque crudeli impetu exedat. It facta Arabum mentione, quaeque ab iis adhibetur, urendi materia fusius explicata, si Brasimenes,

, pergit, quos Graecia Gymnosophistas vocat, In ,, dorum gentilium Sapientes, Theologi & Medici,

, tum qui ex eorum institutis sapiunt, gentiles cete-u ri, non unius, sed varii generis cauteria pro moro, horum diversitate parant. Latitantes enim caui, sis, Gunt, & morbi cujusque indolem non unius, esse generis; proinde unam eandemque ignis ma- , teriam affectibus promiscue omnibus nequaquam,c0ngruere, eligendam e ste,quam genio morbi cu- hJusque aptam natam eXperientia docuerit. Va. ,, rietatem vero illam explorasse, peregrino mihi, datum non fuit. Clavum quis Herculi prius e. i, cusserit, quam a Zelotupis istis doctoribus secre- ,, ta artium eXploraverit. Et paucis interjectis:

ii Trans Gangem progrediens nobilissimum sanei, omnium & usitatissimum ignis fomitem invenio

F apud