Dissertationum ludicrarum et amoenitatum scriptores varii

331쪽

oa ENTE RATIONrg. re est Terminus. Diceret Socrates in pulve

rem ipsum feci Te Eso boriosum iri

otium stulpicio,noti carpo. Sed quoniam non perinde multis notum eiῖ, quo genere prognatum sic Ens rationis , id am ivis bene juvantibus exponere conabor. Non ego hujus Entis licet spurii, natales ad Rheam , ad Vene rem, ad Iovem , Martem', aut id limite

genus minae castorum numinum reseram, tui qui primi ejus parentes, nec ex

annalium memoria , nec ex patrum O-1trorum traditione habetur. Quod cum expedire me non posse ingenue fatear, gentem, familiam, ordinemque indicabo. Multum enim interest utrum purpuratis regibus, an cucullatis sacerdotibus, an lucernariis Philosoplus ortu siis Natum est Ens rationis non unius sed varii ordi-1ais parentibus, undes istud varium ac multiplex Alia Mathematicus, alia Graia malacus, alta Rethor, alia Poeta, alia Logicus, alia aliarum artium sibi finxerunt professores, quos omnes philosophorum laxo nomine complector. Quid ira ipse Homerus in Margite terra fossbrem fa-plentem Ocat, eodem opino jure , quo

humaeum subulcum divinum si pellat. Maximam tamen horum parte no 1 sili

ciuibus natum sit Iurrenti As.

332쪽

vit horum Entium formationem. Gloriatur apud Homerum Pallas se Mentem

esse Antilochi filium is hodie ad nobilitatem vel id inprimis interesse putant,

qua familia , qua stirpe originem trahas.

At haec nostra Entia eo hominum genere se nata gloriantur , quorum maxima est per universum terrarum orbem famae celebritas. 8 Mathematicis , inquam , qui radio totum orbem gentibus desci ibunt, aut si quando terram fastidiunt, inter astra ipsi coelos habitant, .stellarum numerum, magnitudinem , distantiam, tanquam pollice filoue metiuntur. .s Oratoribus quoque, quorum tanta subinde indicendo vis est ac dexteritas, ut lac si parum ore res laude dignas depraedicare Buliridem ipsum Thersiten Phalariden, injustitiam , quartanam febrim , aliaque malorum nomina laudare ob si velint, possint. Poetis quorum tanta subinde divinitas pectus occupat, ut poetae cum esse incipiunt re Deo agitante incalescere, homines elle desinant. c Grammaticis, quos licet ingeniorum puerilium carnifices quidam per odium vocent, ego tamen Omnibu S

333쪽

D ENTI RATIONI s. 377bus sapientia numeris ei sectos esse arbitror Quod ipsum ne in ratione a medici putetis, rotunda Ooveterum fulta principiis argumentatione vincana. Qui bene carpit dimidium secti habet Progredior. Dimidium plus toto, Qui Grammaticam didicit dimidium saeti habet qui Grammaticam didicit plus habet toto. At totum quo contenditur . literarum studiosis Sapientia est. En ergo Grammaticum sapientem ' Dixi, a Logicis quorque formariantia rationis. Sed de his parce mihi loquendum video, ne immodicus proprii ordinis laudator habear. At qui biὶ rationis sunt directores , veri Ealii judices, sine quorum arte capiuntur Theologi, errant Phulici palabundi incedunt Medi

ei, caecutiunt non raro Iure consulti, adeoque omnes disciplinae ac artes velut Ariadne filo destitutae,

Errabunda legunt dubio vestigia gressu, a Atque hos omnes Philosophos esse

dixi. genus hominum ab eruditiones cui is acri cogitationum agitatione pene e X-

angue, tenebrasis intis tam claram atrosiere lucem V primi potuere augentes commoda

vitae.

334쪽

3r o Licet eos dicacissimus Aristophanes solius Socratis odio hostiliter insectatus suerit , is celestissimus Lucianus auctione publica villissimo subinde preci tanquam sub hasta distraxerit. Certe Platonis magis hic standum elosio , qui beatas ore respublicas jebat, si aut imperarent Philosophi , aut Imperatores philosopharen-

Verum cum apud Physicos variae

sint rerum productiones, aliaeque per generationem, alia per accretionem, alia per alterationem gignantiit, hoc En nullo liorum modorum producitur. Non per generationem, quia substantia non est, non per accretionem , quia quantum non est, non per alterationem, quia qualitas non

cst nisi quintam ejus quis speciem com

miniscatur. Localis adhaec mutationis ex

pers est, licet ad se Angelorum4 spiri

tuum modum definitive sit in loco , hoc est , non coextendatur partibus cranii, aut cum in Aristotelis residet cerebro in Platonis reperiti non possit, aut, ut planis si me loquar , cum Platonis occupat inciput, occipiat destituat. Quare produci feri haec Entia cum auditis, rursus μω - νυμω me loqui cogitate. Noo itaque ad

horum Quis Modis productionis. ab duomodo in loco fuit definitive scit.

335쪽

D ENT RATIONI s. Ityliorum sormatione argili. aut luto Pio metite opus non Leucippi bore, aut metallorum principiis, Ciuia in mente sola, in menter inguntur, eademque hic patris, matriς, obstirtricis opsci. sunt. nec tamen vel de mentis substantia sunt, vel prorsus ex nihilo fiunt , sed ex rerum attenta Ob servatione in mente es orescunt. Sic cerebro tuo Palladem olim genuit Iuppiter , licet hoc discrimine , quod haec non nil obit et cicante securi Vulcania in lucem edi potuerit, illa vero Entia manu pericu los partu nec ruptis cerebri an inculas

per lotam vocem in apertum rumpant.

Sed exemplis horum generationem ilhl-striorem reddamus Chimaera Ens rationis est, προ 'ε omΘ EP δώκων, uicT- σον τε χι umom. Libet interdum Graecos Versus intertexere, ut hirundinum in morem bisulcem quoque mihi linguam esse sciatis. At ubi cluaeso terrarum tale monstrum pascit a Lis monstrifera tellus ἰNus quam At quod nusquam est , vel ipso Augustino Theologo teli , non est putandum est tangit tamen hoc ens ratio ac si esset, Me simplicibus, quae natura committere exhorruit, audacula unum facit. a Tenebras quae mens concipiat e cum

omnis

336쪽

3eto OOmnis cognitio intes lectualis a sensu originem ducat, haec vero in sensum non incurrant, ne quidem aquilae, aut Epidaurii serpentis, nil sorte eas in Luna sedens Me nippus oculis assequatur, quoties terreo umbram illa excipit, aut anima , quae in specu Platonico rei uin umbraς pro rebus admirantur Mens tamen nostra ut eas concipiat, nescio quam illis formam spissam, caliginosam, nigricantem inducit, ut

sub hac saltem imagine apprehendat, quas sub propria concipi impossibile erat. Iam Vero Genus QSpecies quid sunt Non

sunt ' Vult tamen ea sericias , dum in animalis natura mcditabunda haeret, eam leoni, equo, pisci communem esse O servat, imo ut communis sit ipsa facit. At neque ex hoc altero mentis conceptu sic quicquam rebus solidi aut persectionis accedit. Nec enim rectius valet antinalii genus Te fingas, nec peius , si non fingaS. Profecto amiarum arte exerceri putes, magicos vultus pro veris reponi Vtienim illae spectris solummodo .praestigiis nos ludunt, quoties Eues Hectorem , Andromacham oculis spectatorum sistunt, ita Mens nostra vere praestigiatrix est, Mum circa horum Entium non entium productionem ingeniose somniat,

337쪽

D ENT RATIONIS. 32IMorphei domum adornat, iovam rerum cudit Metamorphosin. Scilicet post creatum a Deo hoc universum illa quoque potentiam suam explicare voluit, creatoris sui aemula novum quasi orbem meditari,in quo aliud creaturarum genus non invidendam prioribus essentiam Phoc est, fictamin exanguem, prorsus sortiretur. Numquam autem aut nulla,aut ficta solum huic Enti sit essentia , tanta tamentio ipsum sed cunditate nascit tir, ut cum aliis omnibus rebus definitis sit in natura quoad speciem numerus . huic sine fine ac modo nasci datum sit. Causam hanc esse

autumo, quod ea omnia,quae in natura generantur, a prima va creatione legem hanc

acceperint non multiplicandi ultra species , Pae vero rationis sunt Entia , in in

sinitum augeri in multiplicari possint,

utpote nullis Creatoris sui legibus adstricta, uti numero semper unitatem addi posse tradidit i litoteles, clineam in hinnitas partes resolvi. Ea enim vis soli

inter Omnes creaturas menti concessa est,

ut supra se ipsi in reflectatur, He cogitatione cogitationem sortia et plane uti a Sole paretius, ab hoc ipso alius refulget paret ius, abiride iris, ab hac tertia iris; s aut Quanta horam Ditium tDe idi: as, o P

338쪽

concipit, subjectum speciem esse dicit,

hanc terminum facit, terminum X tremum vocat hoc majus vel minus extremum, hoc causam cognoscendi Enunciationem ubi fecit ratio, initam esse concipit, finitam categoricam iudicat, supra hanc universalitatis conceptu reflect itur, ex hoc puram Enunciationem elicit, haec porro meditanti propositio fit, haec definitio, haec ipsa principium vel conclutio demonstrationis; atque ita meditando finem suae meditationis non habet; sed uti araneae ex tenui ac gracili corpusculo telas indesinenter trahunt, ita daedala architectrix ratio ex semet ipsa imagines alias supra alias format fingitque. Sed tempus est , ut de horum Entium dignitate, antiquitate commodis nonnihil dicam. Sed confuse hedic omnia, ne aciem instruere videar, aut ulmos an quincuncem digerere. Profecto dignum, excellens aliquid sit oportet, in quo occupari superis,inseris, coelestibus, terrestribus, xinter

hos sapienti mimis, do 'tissimis, sanctissimis non indigna res visa fuit. Ab ipso Iove, quia auspicatum hoc, ordiar. Etenim

ii , qui de rebus divinis disputant , de

Deum

339쪽

D ENTE RATIONI s. Deum, quem universitas non capit, tribus

solent explicare chartis, quoties objecta scientiae divina definiunt, inter alia Entia scitu ponil a , quaeque unico intuitu novit Deus, etiam lim ipsa entia rationis locant. Tota Angelorum cohors, quoties peccatorum Oitrorum recordata oneafficitur , toties Entia privationis meditatur. Ipii Damaones quot peccandi sermas, quot nocendi artes instillant, tot νομί- fibricant. Verum ut ad Homeri exemplar relictis superis ac inseris, terras dimigrena j quotus quisque mortalium est, qui non in his entibus versari amat, sive dormiens aureos montes somnia , ii ve vigil Optat nec invenit qualis fuit Micyllus ille Lucianicus cui nisi Galli cantus dives illud

Maureum somnium abrupisset, non erat cur aliam optaret elicitatem Plaustra mendaciorum quoties congeri auditi S, toties plaustra horum entium vectari credi

te quorum agaso est iam a Qui stupendis ac prodigiolis gauaen eventibus vel audiendis vel narrandis, cui quaeso arti, quam huic nostrae operam locant, cuius tanta est suavitas ut quo a vero absunt longius eoia credantur lubentius de jucundiore pruritu titillent aures. Potitificii quam sua iter ibi blandiuntur , dum poenatum in O 6 uiga si fati nisi is si uia f.

340쪽

3 opurgatorio tempora velut epsydra metiuntur Alcum istie, qui novi: arcanis artibus rerum species vertere moliuntur, Ens illud rationis sibi fingunt, cujus rem invenire etiamnum desiderant. Ad de his quadraturae circuli investigatores anxios, eos cluet mnes, qui esurire malunt, quam non fingendis Entibus operam dare Plato quam altum sibi sapere videtur, dum Idea cogitat, equinitates, bovinitates, Masine itates suas contemplatur. Et Aristoteles dum motores orbium facit intelligentias. Poetae si in hac arena se non e Xerceant, minus poetae , hoc est, nimis serii videbuntur. Tota Ilias, Odyssea quid habent, quam eruditam horum entium farraginem , a quibus tamen ita inclaru 1 iste nugarum pater, ut de patria ejus contenderint Smyrna Rhodos Colophon, Salamis, Ios,

Argos, Athena.

Virgilius qui neidem suam riti l omericis texuit, quam feliciter saepe menti tui. quum Eneam per Elysium nemus ad superos reducit, sed ea porta, uafalsa ad caelum mittunt insomnia

manes.

Transmutationes scripsit ingeniosissimus

Naso Sed hae sere omnesentia negatioris sunt dico sere , nam cum a citatem