장음표시 사용
31쪽
AH et si frigus abest tepidoque calori
Cedit & aequalem solitus retinere tenorem Pulsus, inaequalis fieri maiorque videtur.
Calor in incremento mediocris est, nec in omne corpus qualiter est usus, quia tum naturam omnes suas copias explicat ut in vigore, in quo de summa rerum decernitur. Ante accessione. etenim initio paro sini pulsus est inaequalitas, sed non ut in augmento vigoreque conspicua.
Inaequalitas est in febre putrida Tum quippe systole quam diastole celerior est, ut putris expurgetur fuligo.
Si, vigor est calor' omne tenet, corpusque per
Quaeq; minora prius, ea tunc symptomata culmen Sa uitiae summum retinent perit inquet vigore, Viribus aut constans morbum supereminet aeger.
Instatu totum corpus incalescit ex aequo, nisi quum labris superuenit magnis viscerum inflammationibus, aut aliterni ligna est.Tum enim inflammationis calor existit adeo vehemes, ut ad se cucurbitulae instar,sanguinem attrahat ex uniuerso corpore. Eique qui sic affectus est, exuruntur viscera, partes autem externae, reuocato in corporis meditullium sanguine, frigent. Quod in acuti, quae continuae sunt, non intermittentes locum habet. In vigore saeuissima sunt omnia, quia tum est inci ta natiui eatoris morbique pugna, nimirum in qua, Aut mi it latura potens, aut mi Iasathis t. AEger in pessimo morbi statu moritur: igitur in vigore.Vigor enim est maximum morbi symptonia morituri vero communia signa sunt morbi magnitudo, concoctionis desectus,&summa virium imbecillitas. Vt contra morbi tolerantia facilis
32쪽
An a s 'hici capitis dolor est, sitis, arida lin-Scabra i sin Fult', iactatio corporis, Mael , glia Nausea, 'lapsaq; vis, vomitus - priuatio nani,
' Improbus e gus iis, Zinata deglutitio δή ventris Profluuium, ' dyspnoea, Rrigorque, 'Oppressio,
α sudor. Haec quia simplicia gna non sunt, sed grauis in symptomata,quae saepe curationem in se couertunt, eaque multis febribus communia, de his hoc libro signis morborum uniuersalibus explicandis destinato scribimus, febrium signa specialia distinctius secundo libro tradituri. i. in vigore. Ex subjectis partibus vapore, vel tenuiore sanguine e venis majoribus iustum elato. Interiore ventriculi tunica vel exiccata calore, vel imbuta nitroso quodam, lacri calidoque humore. Ab aestu,vel acri calidoque vapore: cuius magna vis eis cognoscitur, quum lingua scabra fit. Abinanitione , vel repletione. Interdit m et Ia In iunioris corrupti, ventriculi tunicis impacti, acrimo Dia vel ciusdem malignitate, qualem pestilens febris inuehit. Turgente in venis materia, χ huc illucque delata vel caeca malignitate cor obsidente vel aestu, vel oppressione. Vapore quoquo uersum expanso triculum. Vapore, vel humore, verinfesta qualitate lacessent ven-IO ima uia seu deliquium animi. Cui caulsa est,pernicies febrilis humoris, ut aeruginosa, vel prassina, vel atra bilis, ventriculi os, praecordiorumve membranas acriter vellicans. Aut symptomatum vehementia, vigiliar, dolor, tumor, immodica repentinaque vacuatioci vel tenuis victus ratio. II His praegnante ventriculo , quae aut mole sua grauant, aut mordacitate cotristant.
I a Calido acrique vapore cerebrum exiccante, supra moda attenuate,dissipanteque Piritus Vel qualitate perniciosa cor
33쪽
N. B. I. obterente vel est ii, oppressione, siti, dolore: Denique causa quavis somnum interpellante. t Materiae febrilis portione in venam cauam aut maiorem lumbortim arteriam decumbente unde hamborum reniique non raro dolor insurgit, pondere ibi diutius consistente. 1 causa multiplici, sed a calido praesertim ventriculum offendente Calor enim solida corpora laxando dissoluit, ad attractionis functionem,quae deficit in αρε iis, reddit imbecilliora. Humida vero fundendo supra modum extendit Alias cibi fastidium fit, coiiupto vapore in stomachum expirante velin- sensa qualitate eo se inferente. L i delirium feruidabile cerebrum obsidente. Is Gustus deprauatur, qu ut os linguaque perfusione bilis a marescit, aut humoris corrupti substantia vaporeue pollii itur.
1 Degluti edi difficultas est, quum aliquis vapor cralsus, aut pituita calori vi siccescit in faucibus ire ventriculi, iamque cibo saliuaeque reddit angustiorem
i De cuius causis infra, cap. s. partic. 22.19 Spirandi difficultas in febribus fit ex praecordiorum oppressione, cordis in ulmonum aestu, bileo putredine ibi genita,
vel evenis eo procumbente. ro Calidus ac putris humor extra venas conditus si phirimus est, sque vehementer acer, ac mordax, impetu igno inipr. aecordia excussus eorum membranas seriat, rigorem adfert: horrorem si is minus acer est, minore copia . in paucus,& lente languideque mouetur cum acrimonia minima, frigus
inuehit. Est autem rigor, ut horror frigus, sebris intermittetis symptoma.r Ab ardore bilis ras ae vel aeruginosae circum cor exaestinantis Vel eiusdem in proecordiis aut visceribus firmata',ac ventriculum, diaphraginaque prementis copia unde praecordiorudistentio, in contactu pressuque dolor. 22 Sudor, est humoris seros per spiracula cutis excretio Qui quum affatim, per totum corpus, in accessionis febrium in te
mittentium sine, seu declinatione, in continuarum cris,Vacuata crassiore, coctaque reliqua materia profunditur, naturalis salutaris est alias symptomaticus, iraeter naturam .
Pulsus humores victrix natura gubernat
34쪽
FRANCI sc DV PORΥ Perspirante caliditate, mediumque corporis relinquente Abrad Quo tempore cibandum aegrum praecipit Hippocrate Sistitarat.Pie . vero potistimum ait, quum calor ad eius pedes descenderit . t. naturaliter, dyastole systolen aequante. Nam exclusa materia percri , quae fit in vigoris fine nihil hostile suo sinu clausum natura continet Quare, tuum prouida solersque sit,ordine sic cuncta moderatur,ut raro quis in declinatione videatur occumbere, nisi morbus alius priori succedat.
Tvi speranda salus, cum 'paulum crura reduces
In dextrum laevumque latus Ouertitur aeger,
Atquei die vigilans umbrosa nocte quiescit. Cum fera vis morbi, lyspnoea, febrisque remittit, 7Sputaque liberi is calido de pectore cedunt,
Et quatiunt madidum sternutamenta cerebrum, Cum=calet, molle est corpus,sudorque per omne Spargitur,' 'ardorem solues. hypochondria qua lo Molles cui nec in his dolor si cu ventris habeturo Plana cutis bilisque 'iuna, pituitaque fertur Per vomitum. Nec spem, matulae conclusa,minore Haec urina dabit, cuius sit hy postasis 'alba, Laeuis aequalis. Sic excrementa leuamen Significare solent, decliuem missa per aluum, V Mollia si fuerint, connexa, de syrtiis a colore.
Hyperbolicae figurae, quae nimium extensis nerui sunt,do lorificae doloris autem expertes, quae medium situm habent. Posterioris generis est crurum, ut ceruicis manuum reductio mediocris, validam indicans animalem facultatent, ideoque morbi securitatem aegro pollicens. Facultatis eius robore, quae corpus per musculos mouet.
Vigiliae diurnae salubres his enim spiritus animales illi strantiu ab aere diei luminoso,qu q, per somnum immobiles Δ crasti redditi sunt humores, perspirabili cute diseruntur. Omnus item
35쪽
Humoris ferocia naturae vi retusa.
Pectore paletibusq; in eo contentis te periem sua seruatibus. Febris intermittens secura est. Etenim in intermissione natura cibos admissos concoquit,unde noui spiritus ut, ex quibus vires febrili calore debilitatae resarciuntur. Facultate cum vitali, tum animali robusta: humore perpes asinum reddito blandiore. Quae coctionem indicant, robur excretricis in cerebro seculiatis. Ideoque laudantur in omnibus, exceptis pii non uaffectibus. Optimum est, si corpus omne calidum arqualiter ac molle sit. argitit enim haec δεα εος optimam corporis constitutionem, cuius in humido calidoque sedes est . . I Sudor petuniuersum corpus effusus, febremque perfecte
submouens,bonus. Affectu enim eius' causam sublata indicat.1 Praecordia si mollia sunt&.aequalia me dolore, partium subiectarum, ut abdominis musculorum, mesenterii lienis, hepatis, ventriculique temperiem renuciandi. Vt intemperiem, nempe phlogo sua, aut phlegmonen, aut scirrhum, aut natus, si tenduntur attolluntur, obdurescunt.
I Venter planus: aequalis est,quum omnes abdominis musculi suam εἰσαρίαν retinent quorum robore facilius ab aluoces excluduntur. , .
13 Vomitus pituitabileque quammaXime pernu 'as ab Hii 'Pro 3. pocrate laudatur, quia contrarius humor syncero omnium deterrimo.Nam syncerus humor si bilis est, caloris sita pituita, frigoris exuperantiam indicat. At pituitae permixta bilis e calido frigidoque temperiem in qua naturae consistit essentia de-
14 Omnis hypostasis, humoris copiam designat cocti qui dem, si fuerit alba, laeuis, aequalis, unde morbi securitas crudi vero, quae ab his qualitatibus defecerit Alba quidem est ei
tribuente natura colorem solidarum partium, nempe enarum arteriarum quas permeat laeuis Laequalis,asperitate caloris vi domita. - ars eiectio mollis, id est, nec impense liquida, nec durammis itemque cohaerens, bona nempe quae partium,Vnde manat, indicat temperiem
i Bile ecysti sellis intestina praeterlabente. Quam in hunc
36쪽
vsum natura destinauit,ut excrementa viscida crassaque diutius in intellinis stabulantia per aluum excluderentur, eaque quasi natiuo clystere proluerenturintestina .
o postis extremas in acuto'algescere partes, Carnostinaci genus subit, macilescere, pusq;
3 Excerni, residere, viget cum morbus acutus,
Aut' pulmo affectus premitur, sudore profusos Horrere & vigilare nimis cogi ve sopore, Dentibus humorem viscosum glutinis instar Assgi 'fieri singultum , oculosque rubere Post vomitum, a somno' metu ille, Q cubare supinu Cruribus expalis manibusque,' 'hypoch si tria tedi, Cum capite esse manus calidas du frigus utrique
Sentitur lateri, ventrique dolore perenni y Vrgeri, mentemque febre incipiente moueri Sed e su a, prauum N eodam nam in ora mitiantur' Inuit lachrymae,' febris irrequieta,'7frequensq; Spiritus 75 vchemes vomitus' syncerus,& 'albu,
Silaedit phrenesis lotium: dc quod φfurfuris instar Aut fili se limen retinet,penitusque repressa Aluus de in febri nimio furibunda fluore.
Concepto in visceribus incendio. Colli quato per igneum calorem hoc humore secundario, qui carnis molem constituebat. Pus, signum malum est, abscessus videlicet in thorace. Dieriam tamen parulentam excerni bonum. Vindicatur enim pulmo siquidem est expectoratio laudabilis ab exesione, quae alias intra quadraginta dies contingeret. In morbi vigore citra proprium pulmonis affectum erectus edere velle, signum est inquietudinis, aut delirii. ' enim bcne morbum tolerat, immotus potius cubare cupit in pul-
37쪽
B. . monas autem affectu, malum quidem signum est , inflammatio-iai nimirum tum eius, tum cordis at aegro minus irac, quam alia figura stare molestum. Sic enim pulmo se magis explicat ad aeris attractionem,indeque maius refrigerium . Ex sudore horror, malum . horror enim sudori superuenies indicat aliquid superesse materiae morbi ficiae itaque sudorem fuisse decretorium non decernens. At, ait ' Hippocrates , dc lis cretoria quaen 6 decernut partim Pniciosa sunt, parim t. σηριτα. Et de=1. Exintemperie sicca primi sensorii,seu cerebri vel siccis Iseo . r. biliosis humoribus eo delatis,uigiliae sunt. Sopor contra frigida intemperiem agnoscit, nempe cras sopituitosos succos, cerebrum, pituitae primarium fontem, opplentes. Pituita vi caloris exiccata. Quod est vehementis febris indicium. 8 A vomitu singultus, oculi rubicundi, malum. Nam Vtrumque ventriculi vel cerebri, sed rubor oculorum cerebri
'metus a somno, malus Signill at entaraci Uin Orrim prae se tim melancholicorum copiam aut κακοή. εi ιν mi natura
stiperare per somnum quo tempore calor intus cit vegetioi l nequit, multo min. per vigilias. io Talis de cubitus fit motrice facultate languida si no ita culiare solitus est aeger, nec facile in v triamque lariis conuertitur. ii latibus, vel phlogosi, vel tumore aliquo praeternaturam , vel intemperie sicca partium subiectarum tenduntur hypochondria, eaque vel sine dolore,vel cum dolore. Si cum Olore, viscerum est inflammatio. Sin sine dolore, sanguinis eruptio per nares est expectandi, Galeno I Ego luto in visceribus natiuo calore. Qu2d in perniciosis paroxysmorum inflammationibus fieri cotingit, di fauente una .r ii cum aliis in corpore etiam febrili calore quemadmodum ni
maduertit Aetius. I Materia quae morbum facit, sensibilia corpora perpetuo i
14 Initio morbi delirium fieri,malum, quia metuenda phrenitis in statu. . I Hic inuitae lachryma sunt,retentrice facultate debili, nonas orgasino, ut paulo ante crisin i Nulla febris continua leuiter terrere debet. Ea namque primigenium humidum depopulatur, nullumq; relinquit tempus idoneum, quo attrita vires per cibum instaurari queant. 17 Partibus quae thorace continentur , assectis phlegmone. I Nam sincerus quiuis humor praeter uaguinem exclusus,
38쪽
eto FRANCISCI D PORT 'commet prauam, ait Galenius, indicat affectionem. a. in Pro In phreniti de albicans urina significat bilios imitti morem 'sic in cerebrii in rapi, inde ille febrem, quae symptomatica tum est, 7 augeri. Si febris est phrenitidis expers, cum abri faecibus albet urina phrenitis metue da . Vrina porro candicas sine febre, soboles est obstructionis truditatis, ideoque senaper mala. 1 Quum inli postasi furfures flave cernuntur, flammeo febris calore solidae partes attinguntur, atque tabescunt. sebris non adsuit vesica tant im tacitur. rimus nota est immodici ventriculi, vel iecoris, vicinarum que paritum caloris humidum absumentis. r A ui profluuium cum subre perniciosum Illud enim spiritus exoluit, exhauritq; febris autem eosdem assa di absumit. Fit autem ab intemperie calida humida, vel bilis eris i m ompia vel languida retentrice, vel humorum e superitibus decubitu, vel acri quavis materia ventricillios inferius lancinante, vel copia ciborum grauante, Vel denique maligna qualitate quam caeli coni litauio pestilens inii exit aut induxit humorum putredo.
Si, minus haec noceant, morbitara ora longa se
Cuius erut haec signa: calor modo corpus habebit, Nunc frigus, sudorve su et cum bre colorve Vnus balter erit, nec fiet marcidus aeger. Quae modo pura fuit bullas urina refundet,
Albave subsident, dc ab illis rubra sequentur, Rubraque quae fuerat modo fiet hypostas alba.
Qiuuii calor frigus in aegro corpore sibi niccedunt, signuest variarum assectionum. Quas quia natura nota potestino tepore subigere morbum sore longum necessario colligendum est. Idem existimandum de coloris in morbo vicissitudine 1 Sudor qui febrem non soluit, materiae copiam subesse testatur, quae non concoqui, nisi mora, pol , In omni morbo nativus calor alti it Unuuli I, II CC suffi-
39쪽
DE Iam R B. I. Isufficiens fit alimenti in omne corpus distributio:vnde contin git carnosas partes consumi. Qiuim igitur morbi spatio corpua aut non aut parum emarcuit, morbi diuturnitas expectanda. Humores enim qui vitium faciunt, crassi, lentique, vel multi sunt, nec facile, nec cito dissipabiles. Vrma quae modo pura est naturalis, modo bullas habet, ut maculas in superficie, quaeve infando sedimentum nunc album ac laeve, moxque rubrum deponit, iure morbi diuturnit atem accusat. Quod enim interdum pura cernitur, inter dulci albam ac lo eueniliabens hypostasim, signum est naturae roboris, d coctionis alicuius materiae. Quod deinde bullas, aut a cyllas repraesentat, aut in imo rubet, argumentum est peccantis hil moris quem quum natura no idum aggressa sit, ad eius pe-pasmuni tempus requirit.
AN crisin currens variis noxaspera signis Proditur ut capitis colli, stomachi l dolore, 'Comate dyspnoea ach mis non pote profusis, Obtuso sensit spectris lucentibus, auris 'Tinnitu imo tu abii 'otioque retento: ' Praevenit de tempus solitum, saevoque rigore
Feruorem ingeminans accessio territat aegrum.
Hinc Talitri clamat vigil est , delirat, anhela Conficiturque siti 'nec spem putat est salutis.
Quae fiunt ex orgasino materiae noxiae naturam impetentis crisima, seu iudicantia signa vocata. Turgente in his partibus materia morbificas Ex humorum, aut vaporum copia, cerebri I
Obsesso corde, nec bene se ab excrementis uligimosis expediente s urgente in oculis materia per orgasinum 6 Propter obsessionem primi sensifici, nempe cerebi Interdum etiam rubris, vel obscuris Lucentibus quaia Iri
40쪽
22 FRANCIs CL D PORT ex ἴ αρυγας appellant a splendore tenuitateque spirituum
influe iritum in oculos Rubris, a sanguinis spirituos inmin mas oculorum venas illapsi copia. Obiciaris, a fumis circumdiscurrentibus, unde scotodinia, seu tenebricosa vertigo. De cuius caus cap. 7. partic T. Tremulo, ex concussione neruosi generis. io Oblito peculiaris muneris natura in humore noxio pro pulsando, vel eadem oppressa supprimitur lotium. Quod utrusit, cognoscitur ex prae cedentibus coctionis arat cruditatis signis. II Paroxysmus criticus anticipare solet ob cocitatiorem hi moris motum. Humorem verbconcitat uterque calor, nati-tius, aduentilius ille quidem, ut excludat noxium: hic, ut naturam opprimat. 2 sequuntur, signa sunt vigoris accessionis criticae. in cui ita declinatione libera sequitur liberalis excretio,sicrisis con me . salutaris est, ut epius accidit. Nam ait ' Galenus, ex aegrotis 'hqr plures seruantur quam intereat: nisi pestilens sit c vii costitutio. S In rara cotentione natura cum morbo de vita diffidit aeger, P ρ f atrii liates eius calamitatem deplorant. Sed medicus prudens terreri no debet, ver in intrepidus spectator esse fabulae, si pr uiderit concoctionem, quae riseos accelerationem . salutis' certitudinem indicat aqua nullum unquam se vidisse qui petie i .decii rit, cum Galeno prodit Actius
A quidem veniti nisi forsitan 'indice nullo, 'Atque iis male se purgauit faecibus aluus, Sputa male pccius reiecit: aquosaque renes Crassave temporibus aut nigra, aut foetida primis Deiecere dc vis moribundis vivida membris
ut 1 micat, crisis est 4 ibiti sed plena pericli.
Crisis vel simpliciter Rabsoliuὴ, vel cum adiectione dicis
tui . Cum adiectione quidem in melius peiusve mutatio Simpliciter vero, praeceps ad salutem mortemve transitus . cuius no