장음표시 사용
41쪽
criseos finistratione aut dolores, aut diluturnitate, ait mortem, alit recidiuas indicant inqui Hippocr. Irgo si cruditas praecesserit, luperiori capite commemorata signa superueniunt: mala crisis est, eo periculosior, quo magis vires languerint. Natura salutarem exitiosamq; crisin indice quod die praemonstrare solet, siquidem toto morbi spatio cum causis noxiis dimicat Quum ergo crisis nullo die praeuis contingit, lethalis est, ibi nulla prius apparuit nota naturae contendentis. Signa cruditatis, ideoque criseos improbae sumunturix xinis, secessibus, sputis. Viinis quidem tenuibus, cras is, quosis, nigris. graveolentibus Secessibus vero frequentibus,albis, allidis, vehementer rustis, virentibus, spumosis, viscosis, nigris, uidis,pinguit,'',inetidis,aeruginosis,prassinis ranaetosis,biliosis, critentis. Sputis deniq; pleno gutture feruentibus, nec eductis ex facili, syncere flavis albis, viscosis, ac rotundis, viridibus, pallidis, spumosis ac nigricatibus, ut notat Hippocrat in prognost. Urinas aquosas interpretatur 'Galenus pellucentes, seu tenues albas quae sunt maximae cruditatis indices ut humorum excelsus,crastae foetida putredinis extinctionis natiui caloris, nigrae. Primis morbi temporibus, principio nepe, remen to signa cruditatis apparere solent in mala crisi, quum ea veros dies crisimos utplurimum anticipet ut in acutis raro septimo, non raro sexto comparet grauissimis stipata symptomatis, eaq; plane funesta. Quo fit,ut sextum diem pessimum decretorium tyranno Galenus assimilet. Lethalis crisis magis est subita,quia si natura minimum repugnante, crudaque quae quouis est morbi tempore materiar
Secura vero non aeque pra ceps Natura namque tum occupatus moras agit in humore noxio subigendo coquendoque
'v crisis fiet, critica si lice movetur, Si vires adsunt in blandi signa pepastui
a Dies critici sunt tertius, equens in peracutis, quartus, septi mus, nonus, undecimus, decimus quartus, decim uiseptimus, vigesimus, caeterique quaternario septenarioque numero
comprehensi ad quadragesimum, a quo die raro cribe sunt iis
42쪽
' oment qui Galenus Crisis autem citius aut serius ventura cogno si visor scitur ex mori, more, specie, 'aroxysmorum circuitu Sici febres, quae malignae sunt, quaeque cum signis securissimis pro g velante desinunt pessunae vero, quae Pici Erut, quarto die, Vel prius,aegrum tolluntum edio. Et ex febrib' tertiana celerius iudicatur quam quotidiana, quia bilis citius, tardius pituita mouetur. Utque paroxysmi festinauerint, pristinam horam anticipauerint magis, ita citius iudicationem affore significant. Sin pigre moueantur, in longius tempus extendantur,sera vel nulla crisis expectanda. A viribus indicatio petenda sempe est, cum vitam vel ipsas e se vires,vel ei actiones necesse ci,ut monet Gal. 9.Meth. Pepasmus, victricis natura signum est, ideoque crisis est o ptima, quae praecurrentibus coctionis signis aduenit. Haec veroi petuntur ex rinis, secessibus, sputis laudabilibus Sputis quidem cito facileque expectoratis, ac dolorem sedantibus. Secessibus vero solitis oris egestis spissioribus subsuluis, nec graveolentibus Vrinis denique aruem, albam, aequalem habentibus hypostasim in consistentia mediocri, coloreque sub aureo flavoque.
A' lethalem alia est cum tepora apsa, cauique Stit oculi,nares acuuntur, S utraque agile 'Versaque leniter est extrenais partibus auris, Tensaque durior est frontis cutis, color ater, Chim fugiunt oculi lumen, pituitaque canthis
Haeret. extantes venae pallore tenentur,
Palpebra 'nec iuncta est, tunica videatur, album In innis Lethale quoque est,' 'resoluta iacere Labra, 'videre nihil, nec quicquam audirinso 2itum Semper' hiare, pedes 'gelidos pendere deorsum. Nec minus horrendu est ulcus cum liuet,&' aret,' Cruraq; cum manibus nudatur &' 'ultima friget, Spiritus efflatur gelidus, paleaeque leguntur, Et dolor a coxis veniens in viscera transit.
43쪽
I Signa, quaeritiatuor primis Versibus commemorantur, imminens exitium portendu morborum acutorum initiis, si nec inedia, nec alui prostitutum, nec alia quaevis immodica vacu tio, nec vigiliae' raecesserint. Alias minus, sed graue tamen periculum de nunciant. Ob inopiam natiui caloris, quo destituti rotaphitae musculi nece lario consumtitur a calore febrili, si morbus acutuetuli aut contabescunt, si longus. Ois ea quidem superstite, sed consumpta carnea substantia. Carnea vero moles cito consumitur ob calidam de humidam, cdea non item ob frigidam siccamque temperiem. Nares citius a calore natiuo destituuntur,quia cartilagineae, Proindeque naturali constitutione frigidae. Ob siccitatem: refrigeratione conuulsio sequi consueuit Quum autem aures natura trigidae siccaeque sint,ideo submo ten febrili calore redditae sicciores,do natiui caloris penuria se, gidiores, convelluntur. Cutis frontis, minimum carnis habet, ideόque promptissime in acuta febre siccescit, siccitate tenditur duriorque sit. Faciei color in nigrum vergit refrigerato sanguine. Si vero pallescit, malus quidem, sed moderatior affectus est. Imbecilla videndi facultate. i. sordes pituitosum excrementum referens,,coctricis oculorum facultatis imbecillitate. Io In oculorum angulis liment sordes potius quam in adia ta tunica. Illi namque rugosi sunt haec aeqtialis clubrica Sordes autem excrementum est semicocti alimenti, nullum inte dum indicans periculum, ut in phthalmia. Sed in acutis vehic accedentibus aliis signis lethalibus,imbecillitatem portendit regentis oculum facultatis naturalis, qua coquere nequie alimentum. III Quum pallent, aut liuent oculi venae, refrigerationis sanguinis , quum nigrescunt, extincti natiui caloris sunt indices. I Musculis, qui palpebras mouent, conuulsis Obsiccitatem. Min is autem horrendum, si aeger ita somnu capere cosueuit. i Languida motrice iacultate. Intereunte facultate senssifica. inbecillibus os claudentibus musculis.1 6 Lxtincta facultate quae corpus regit. Aut etiam pallet, venularum, quae viceri adiacent, marco
ruente sanguine bilioso quidem, cum pallet ulcus atrabiliario
44쪽
Quod inquietudinis est signum et Calore tantum haerente circum viscera quod intelligitur,s venter latera calida sunt. Aut eodem emortuo quod expuexatione frigida cognoscitur. 1 Exhalantibus ad vasta,quae oculis inseruntur, vaporibus,&sic in pupilla haeretibus, ut ob crassitiem, visorium splendorem, seu spiritum per se debilem foras egredi prohibeant, imaginatione laesa putent aegri se vel : veste, vel pariete, vel alio simili talia corpuscula cernere, qualia sunt haec, quae in pupilla consederunt. Hoc autem phrenitidis signum est aduentantis aut praesentis, si contingit in morbi vigore S in emorientibusiacultatibus, extinctionis spiritus animalis certissimum indicium a1 Quod naturae prostratae cemim est argumentum. Nam, quandiu natura superior,tandiu vitium a partibus nobilioribus detrudit in ignobiliores, nec unquam permittit ab his in illas anadromen fieri.
45쪽
. ubi dolor est Rcapiti' mordax va
Quia in grauis humoris signatur copia,pulsus Arguit 'ardorem si 'sola est tenso,
satum Tensio singrauis est,*membranis humor inhaeret Plurimus, ut pulsans in eis notabcsse calorem.
Dolor, morbortam fere omnium aspiduus, ac nimium fi delis comes,tristis ac molestae rei sensus est cuius causa, inaequalis intemperies,& solutio continui a Galeno statuitur . l ι. De cuius, ut&thoracis affectuum signis agimus hoc libro Ibe. .ct 3 Vel in capite genitus, vel aliunde affluens. Acer autem,ero ' apite iadens, ac perforans dolor est a bile niembranas, sensus eximii Partes,vellicante. 4 Arteriis tenui biliosi que sanguine, spirituque distentis. i. sine grauitate. pulsuque. 6 Quaest, cum humida fiatulentaque substantia tanta est, ut a parte, quae hanc continet, capi nequeat. Omnis capitis dolor in membranis est. Hic, aut externus, aut internus. Si externus, assicitur pericranii membrana do-
46쪽
lbrque sentitur in radicibus capillorum, qui pressu redditur
cutior. Sin internus, nimirum vitia caluam, cerebri memnee antemperiem contraxere.
phreniti S. sessore tiam , vel adesse docet priuatio somni, Vel somnus varia turbatus imagine rerum. Ex miti fera vox squalicias, S lippus ocellus, Effundensque acres lachrymas, venaeque tumentes sanguine, per nares stillans cruor , aspera lingua Garrulaque. exiguus potusi collectio vana Floccorum, pulstisque lareques, durusque, celerq;, Vrinae' niueus color, des spiratio rara.
I n phrenitide, perpetuum est cum febre delirium. Distinguituitamen phrenitis simplici delirio. Id enim tantum in vagor febrium ardentium suscitatur, earumque Jmploma est. Plarentiadis vero delirium, non symptoma, sed causa febris: ideoque quandiu phrenitis, tandiu vaget delirium, . contra. Differt porro phreniti a me incholia,maniaque,quod haec deliri quidem sunt, sed febris expertia Phrenitis vero, delirium febris particeps. Phrenitis, est cerebri membranarum eius phlegmone. Qua diuiditur in exquisitam &spuriam. Illa cerebro primario laborante contingit haec per consensum diaphragmatis, Pitiusuum in cerebrum transmittentis facile, quum sit eius substantia plurimum neruosa, membranosaque 3 ite, causa phrenitidis cerebrum Occupante Somnus turbulentus hic fit, non actatibus, ut in melancholia, inaniaque, sed ex bilios vaporis, aut sanguinis acrimonia,
Ex mitiferox resposio phrenitidis signum est,nepe bilescentis sanguinis in cerebro.Nonnunqua vero phrenitici prius ferOccs,placida deinde fui, vel metu quo refrigescut spiritus, ut cum
47쪽
servi ilia s&sebrem . . Ad nata oculi tunica phlegmonen patiente propter imbecillitatem visorii spiritus, sanguinis venularum uidentium copiam Macrimoniam. Per inflana mationem venarum cerebri. Erosa potius ab acrimonia sanguinis, quam aperta vero Appulsus uliginis unde lingua quoque nigricat. ii ob bilis humoris subtilissura motum multae se phrenitici offerunt imagines, quas quoniam hi sermone conantur primmere in loquacitatis vitium incurrim t. 1 Phrenitici potu contenti sunt exiguo, quia non sitiunt. nostiunt autem, vel quia siticulosam affectionem non sentiunt, extincta sacultate appctitrice stomachi vel quod ardoris causa longius abest a ventriculo: vel quod eorum mens aegrotat. Alias multa sit torqueri debet, quum in illis causa stis abudet intcmperies videlicet calida siccaque .
Nec enim phreniti circvera colligunt 'L L l .
aut simile quidpiam, sed colligere se putant, vel cogitationis, vel sensus, vel utriusque iudicio destituti. Cur autem id putent. a nobis expositum est lib. I. 3p. O. partic. 2I. 14 Vt in phrenitide pulsus frequens sic paruus tactu percipi tur.Frequens quidem ob usum siquidem affectus es: b in meso calore paruus atriem ob arteriae duritiem a siccitate contracta: quae quoniam ideo satis distendi non potest pulsus subiremere quodammodo videtur. Cum vero subiremit pulsus immo dice creberes , imminet, ait Calenus. syncope. Perpetuum autem hoc habent phreniticorum pulsus It cimi conuulsione quadam motus eorum abrumpatur. Hinc in illis pulsum mulum, conuulsuum notamus, utrumque perniciosum. Nec enim urina tingitim bile, tuum haec in cerebrun Ota apiatur. i Qui delirant non norunt quando sit inspirandum, e pirandumque, trium obliuiosi sint.Itaque magnum larum spirant, ut longitudine respirationis id natura compenset, quod breuitate debet frequentia fieri ex Galeno.
T in lethargo opor, 'spiratio at Magna i , turbatiam otiurn, elut oris hiat
48쪽
Lenta febris tremul aeque manus obliuio vultus Decolor, 'undosumque refert arteria pulsum.
Assectu phrenitidi contrario. Nam phrenitidis materia bilis est, at lethargi pituita. A pituita cerebrum imbuentes. Nam lethargus obliuiosus assectus est. Ab obliuione vero Varo c. cur talis fiat respiratio, dictum est cap superiore in Nempe simile iumentorum, ab humore cra Io, spirituum in venis agitatione. Cum ab humiditate ventosa, tum quod obliuiosus est lethargicus. Febris in hoc affectu sita putredine pituitae: lenta, quo ni an humor pituitosus tardi motus est. Insurgente facultate contraque nitente humore crasso, vis scidoque, quo nerui manus imbuuntur. Ab intemperie rigida cerebri. Albicans, telut exanguis a pituitae dominio. Io In lethargo pulsus est undosus, magiatis, rarus ac languidus. Vndosus quidem, ab arteriae mollitie: nragnus, ab eiusdem facili dilatatione propter mollitiem, tumoris copiam: rarus a caloris paucitates a facultatis imbecillitate languidus
Caput quartum. N L L A caro 'febris, sopor est sed tantus in
Ut motu sensuque acer clausique putentur Interiisse oculi sed inerti in corpore vitam Esse docet 'facilis spiratio . Sic catalepsin,
Seu catochen, oculus signat' eseratus uterque, Immotusq; manens. Notat omnem Conra sopore.
I uJlethargum a caro distinguit. Hic enim febris est expers ille particeps. Sopita facultate motus Tensus ob humoris frigidi, lenti,
49쪽
MI B. T. I I. Tera si lite copiam. Humor enim crassiis in caro priores cerebri vetricillos ob-sdet, qui musculos palpebras mouentes premens, efficit ut oculi clausi sint. Quia posteriores cerebri partes aut non aut minimum ossenduntur in caro, satis spiritus in mouendi neruos illabitur, quo motus thoracis conseruetur, unde facilis spiratio . Apertos esse oculos & in hoc habitu cosistere quo correptus sit aeger, pathognomonicum habetur catalepseos seu catoches signum Causa est siccitas oculorum musculos tendens Quem affectum vidimus semel in muliere quinquagenaria, iure noliris usa remediis, pristinae est restituta sanitati. Coma velut cataphora, dicitur omnis in somnum delatio. Illud quidem duplex quum sit, soporiferum tigilans letha suo caros soporiferi comatis nomine comprehendi possunt, catalepsis&catoche, vigilantis . Quod elici potest e Galeni comment. 3. in prorrhet. Q tanquam soporosorum asse tuum distinctio valde confusa apud uuli, es est.
Si, poplexi a fit motus sensusque repente
Concidit, est 'd spnoea, grauis steriorque pre
Tollere quam nequeas, nisi sit resolutio membri.
Coniuncta Nam antecedentia sunt capitis dolor acutus, cicconfertim,obsidens iugularium venarum elatio, vertigo, len doriculorum, extremarum partium frigus, totius corporis palpitatio, motus difficultas , dentium inter dormiendum stridor, lotium a ruginosum , nigrum , paucum . trili ceum sedimentum habens, inquit Paulus Eginet. libra 3. In apoplexia priuatio ei sus motusque fit, quia principes c p. i 3. Jentriculi, corpusque cerebri turgent humore, quo facultatem impediente spiritus animalis aditu in neruos prohibetur . . Inde Galenus lib. s. delo c. assectis Causam apoplexiae con
tendit esse frigidum aut crassum, aut viscidum humorem, cere a T . bri ventriculos consertim imbuentem qui tamen aliam etiam . . G alibi ' statuit, nempe diathesin phlegmonosam in cerebro. horis
50쪽
FRANCI. CI D PORT mirum apoplexia fiat ob plenam consummatamqtae priuationem virtutis ad neruos affluentis, mirum est, cur musculi thoracis moueatur ad respirationem. Sed causa est respirationis, cessitas, vim neruis contentam ex citantis. Apoplexiam sortem nullo prorsus modo debilem . Pgre cum ph, . raueris, ait 'Hippocrates. Ergo sola debilis poplexia quae di- 1. ων 1 gnoscitur ex aequali respiratione, ut fortis ex inaequali degene phoris at in paralysim, protrusa nimirum posteriore cerebri ventriculo in spinalis medullae partem alterutram materia. Quod non contingit a caro, in quo tantum opplentur anteriores cerebri sinus, non etiam posterior.
AV, i s tinnitus, 'capitis dolor, 'graue pondus , Externi vitium sensus stomachive notabit Affectum verti quo creditur omnia circum
i Vertigo, capitis assectus est, quo ita cerebrum Tensus e
ahitantur, ut circumagi videantur omnia Δῖνος Graecis dicitur, cum simpex est: Σκοπήγνος, cum offunduntur oculis tenebrae. Quor in commune nomen est Σώτω
flatu lento spiritu. Cum velli cantur capiti, mentabia nae, ob humoris copia . Vt auditus olf ictus ob laetio. Cuius generis est an orexia, nausea, cardialgia Tumque cerebrum afficitur ventriculi sympathia, non affectu primario. Periphrasis est vertiginis.
'olia mi , de stertit Plotium semenque profundit, Membra quatit stridet spumat clamatque ca