장음표시 사용
12쪽
l-n olim plerosque Galeni lj libros Graece perlegerem,
l 1 plurimos ex illis in capita di
i inlciue in multis sane libris Epi
t' tomes instar institui, ut qui semel ipsa Ga l leni uerba legerit, facile argumetis illis in
speetis omnia in memoriam reuocet,nec o pus habeat integro textu iterum legendo. l
Plexio enim uel adeo occupati sunt,uel sex ll ro ad medicinam accesserui, uel alioqui tetes dio lectionis tam prolixe capiuntur, Ut uiae semel illis Galeni tam fusi 8c Asiatici in diisl cendo hominis scripta omnia uoluere lice iat,nedum iterum atque iterum reuoluere:
Huod tamen Galenus studiosis ceu neces: sariti factu non raro consulit. Multis quam Ocium abunde suppetit,tam labilis est me moria: cuius infirmitati, capitum ordo, Scargumenta ceu aphorisini quida mire sucisi currunt. His ego omnibus rem &utilissi imam & ualde gratam facturum me existi imaui, si lucubrationes meas communicas
rem. Ilain et in studio rum gratiam,& ODficinae Robenianae, cui plurimum debeo, iis quae antea legeram & illustraueram arrgumentis,reliqua libenter adieci,ut omnia Galeni opera similiter distincta haberetur. Non excusabo iam, multa melius fieri portuissenii nonullis festinatum esse,argumenta alibi breuius, alibi copiosius confecta.
Nam eruditi uiri quicquid recte factu est, ipsi uidebunt:&si quid ueniam requirit, cum iidem benigni&humani sint, nodis
ficulter dabunt. Quis enim nisi ingratissis mus dic avarissimus homo erea donantem, quod argentea uel aurea no dederit, incuuset Adebne delicata multorum huius seculi& in omnem reprehesionem prona sitiatmgenia, ut ne donum quidem uel benes icium offerre nisi cum excusatione tutu sit
Ego quantum mihi conseius sum, in argus mentis istis a Galeni sententia nusqua dis ilcessi, sed uel fiammam dictorum eius dialeffice comprehendi,uel quid in quoin capite tractaretur, breuissime admonui.In qui i'usdam libris 8c capitum distinctionem &argum eta, qualia in excusis uel Graecis uel Latinorum interpretum codicibus reperinta sitiat,reliqui:plurima tame in illis quo se uel auxi uel emendam. In Anatomicis pleris , 8c libris De decretis Hippocratis ac Platonis,Martinus Micronius Gandauensis, iuuenis eruditus S in utraqν lingua es gregie uersatus,operasiam nobis praesti,tit. Comentarios in Hippocratis libros non aliter distinximus quam numeris adiectis, cum per alias occupationes diutius eis immorari non liceret, &ipsa Hippocratis uerba passim inserta, reru simul S uerbo i rum,quae subinde in singulis Galenus exisPonit,argumenta quaedam uiderent. Hoc etiam admonendus est Lector, in aeditio nibus quibusdam capitum tantum numeraros inueniri sine argumentis, qui a nobis quo p adiuncti sunt,sed numerorum notis diuersis a nostris capitibus quibus arguis menta nostra respondent. Ego in diuidetudis capitibus authoris archetypon, hoc est Graeca exemplaria sequi malui, quam traulationes Latinas. Nam Latini interpretes ali3 aliter periodos 8c sententias incipiunt ac finiunt, ut siepe capitis alicuius initium
translationi unius conueniat, alterius non item. Graecis etiam legendis argumenta sere descripsi. adeo enim natiuam authoris
Phrasin diutina lectione familiarem mihi esseci,ut sensa eius facilius ex Grscis quam derivatis inde uerbis Latinis ut plurimumi assequar.Haec ante operis ingres sum admonere uisum est. Valete.
13쪽
Catalogum eorum pagina uersa exHberi
14쪽
Orat ostiaseria ad artes, Ludovico Bellisario mediho Mutinensi inter col sSi quis optimus medicus est, eundem essephilosophum,eodem interprete De sephismatis in uerbo cotingentibus,liber ab Horatio Limano uastatus 23 Quod qualitates incorpores sitit eodem interprete . λ' De libris proprii s liber, Ioanne FichardoFrancosordiano interprete 3γDe ordine librorum sitorum, ab eodem Latinus fas tuS . - 3 De sediis,ad eos qui introducuntur liber a Ludovico Bellisario in latinii Iermo
De optima secta liber, Iunio Paulo Crata Patauino interprete γγ De optimo docendi genere, Iano Cornario Medico interprete ris De subfiguratione empirica,incerto interprete 122 De constitutione artis medicae liber, a Bartholomaeo Sylvanio translatus i3'Definitiones medicae liber,ab eodem traductus et HIntroductio seu Medicus: Ioanne Andernaco interprete Quomodo deprehendere oportet eos qui aegrotare se fingunt, Iano Comario Medico interprete a 3 Ars medicinalis, Nicolao Leoniceno interprete a Omnia per Ianum Comarium Medicumrecognita.& innumeris locis restituta.
15쪽
adhortator ingehii bonis,hoc est egregijs artibus & studuS, PU.
tius o fortunae bonis, ut diuitias,aut corporis uelocitati uel robori, quod athletaru est,tribuedam esse Atatem. Cap.I. Quantum ratione, ingenio&artibus homuhaeteris antecellat. II. CNam turpe sit ingenii ecratid nis cultu relicto, fortunam sequi. Fortunae imago chorus describitur: item Mercuri praesidentis rationi imago chorus. Aristippus sortunae contemptor. III. Contra diuites inertes 5 indoctos. Demosthehis & Diogenis dicta contra eosdem. IIII. Contra talctantes nobilitatem:&quod nobilitas generis aut pa triae claritudo, malorum hominum infamiam augeat. Vir bonus autem &uirtute claruS,tum genus tum paγ.triam illustret. V. In adolescentia honis artibus stubidendum esse. Contra illos qui propter pulchritudinem coe poris, artes negligunt, quas ceu uiaticum sene/ctutis comparare oportebat. Formam uitae inutile esse,artes utilissimas di diuiniori in nobis parti propria
AD ARTE, Ludovico Bellisario niect
fortasse part1ceps omne genus animalia est, quanquam aliis parc1us, at is liberalius tributa sit. sed Profecto quani caeteris animatibus homo sit hac ipsa ratione praestatio nemo est qui dubitet. Cethimus enim quam multae istit artes,quas hoc ani malium genus exercet:idletinum reperiri, quod uel capax scientiae sit,uel arteiri quamlibet perci Pexe possiti quandoquidem caeterae animantes o mnes, paucis quibusdam eXceptis,artium exper tes conspiciunturieaedem . Pauca quae artes ali quas tractare uident,has natura potiuS, quam in stituto consecutae sunt . homo autem ita ad artes aptus est,ut si quae in alio animantiu genere sent, ne eas quidem immeditatas relinquat. quipp e cu aranei texturam imitetur, opera exemplo apum eisngasiuim nantis animalis exerceat, quaquam ipse in pedestri genere est.sed nec diuinas artes o mittit,liquidem in arte medendi tum Aesculapi um,tum etiam Apollinem aemulatur:quem in caeteris etiam artibus, quibus lite Deus praeditus est,
imitatur, sagittandi, canendi, diuinandiutem , it - larum omnium studia sequitur,quae singulis mu
sis singuis propris suntineo enim se a geometria,
tica nihilo brutis nos praestantiores reddere. VI: Iterum de athletis &printrum 'nullarii eorum huiusmodi laudem esse qualis ab eruditione 5c artibus: Euripi κdis uersus de athsetis. Phrynes exemplum. VII. Diuisio honoru,& quod athletae neq, ad animi bona proficianimessi ad corporis honam ualetudinem aut forma: Et quamuis robur aliquod acquirat,ad nullum tamen pῆχclarum aut publicum usum id ab eis collocari. Ro/hur tae prudentia nihiI posse. Milohis historia.
- VIII. Quod corporis uelocitate& uisibus multa a nimalia hominem uincant. Quod etiam aduolupta tem corporis nihil iuvet athletica: Nihil dehim ad di/uitias. Et quavis conserret ad eas, norimimen ita eX petendae sunt diuitiae,ut earum gratia artem aliqua Iaλhoriosam exercere uelimus, Sapientiae igitur & Ii,
ratibus artibus studendum,quasu & ingenua & stabilis possElisio futura est. Artium generalis diuisio.
nem ab astr0nomia abduci sed, ut inquit Pindata rus, quicqu1d & in se terra occultat, ς ultra cor iam positum est, contemplaturi quin etiam quod in diu1nis bonis niaximum est, philosophiam in eldustria & labore consecutus est. Ob ea ustur rem
quaquam rationis particeps sit reliquum animantium genus,homo tamen cum loge caeteris sit ratione praestantio ipse unus excellentiae magnitudine animal rationale nuncupatur. II Quid ergo an non turpe est, quae res una homini communicata est cum Diis,eam cum ne glectam habeas, de caeteris selicitum esse ita a tium studia contemnas te ipsim manibus fortu nae committas cuius indicare nequitiam cum ueteres constituissent, eam siue pingendam sitsciperent,sive fingedam,in emineam speciem expria mere non cotenti quanqua hoc satis aptum erat amentiae signum gubernaculum etiam manibus
filiabenusi dederunt:basim pedibile globosam sim
iecerunt:eam denim orbatam oculis em erunt: ut scilicet per has figurandi rationes fortunae in constantiam expressam ostenderent. Vt igitur in naui adeo tepestatibus iactata,ut re fluctibus ob ruatur,re submergi periclitetur, eius gubernacu tum caeco gubernatori male conamendari putauerim:sic in uita quot degenda, ubi naufragia domibus maiora quam nauibus in mari cotingunt, non recti iudicii est, qui per haec rerum discrimi ha caecae se Deae eidemQ mutabili credat:quippe quae tam stupida tam 3 amens est,ut & dignos negligat,dc indignis diuitias tribuat, & eas quidem non stabiles,sed quas eadem ratione qua dedit,c ripiat.Deam hanc inscia hominum maximo ii mero turba comitatur.qus Dea nunquam stabili
16쪽
sede quiescit edbasi innixa uolubilitate rapitur uaga fertur 3,ut in praecipitia tape, tape etiam in
pelagus ruat.ubi ut eius miseri sequaces communi morte intereunt,sic illa Bla sine noxa euadi e os . perdita iam opera lugetes,spsam. inuocantes irride Sed talia fortunae operasunt. Mercuria iam uero tanquam rationis dominum 5c artiu omnium authorem aspice rursiis ut alia quam fortunam emgie tum pie tores tum plastae decorarunt. nam iuuenis est formosus, nec elusino di, ut fuca tum quicquam in eo aut comptum deprehendas, sed in cuius forma animi uirtutes protinus eluce
tintiest enim hilari uult acribus oculis,hasi inni titur sic undit figurais,ut quadrantes referat,qua maxime figura res ipsa stabilis atm immobilis reddituri in oc ipsum Deum eademhac figura in
terdum honestant. Cuius etiam comites aeque ac
dux ipse Deus hilares splendidit, conspiciuntur, nec unquam de suo principe quexuli, quales for tunae sequaces memorauimus, nec ab eo ulla in parte seiuncti,nel divisi:sed eius semper assectae, temperi prouidentia eiusdem fruentes. Fortunsuero sequacem coetum omnem desidem cernes,
nec ullis artibus eruditu,sed spe uaria semper de ductium, currentem. Deam communi quidem sed impari cursit sequente. nam alii longius dista re uidentur,alij propius accedere,alij de manu Gtiam Deae pendere,in quibus Croesum illum L dum conspicies,Samiumc, Polycratem: eost fortasse miraberis,dum alteri Passi olum cernes auro fluentem, alteri marinos etiam pisices inseruiei tes.eiusdem ordinis Cyrum, Priamin Dionysium
reperies,quorum tamen omnium status adeo mutabilis est, ut paulo post Polycrate cruci avixum inspicias, Croesum Cyri imperio subditu, Cyrum
in aliorum potestate constitutum,Priamum con strictgni,& Dionysium in Corintho.si in caeteros autem te uertas, qui fortunae cursum sequuntur quidem,sed tamen non consequuntur, odio hos omnino habebis.siquidem pleri P aut populi cocitatores in aut meretrices,aut cinaedi,aut amicitiae proditores, tum homicidae, tu rapaces, tum etiam sepulchrorum praedatores:nec plerita de
sitnt in id scelus inuecti,ut ne Diis quide ipsis parcant,sed nefanda etiam sacrilegia comittanti Mercurn uero chorus modestos omnes continet,eos demi artium peritos,no currentes,no exclamantes,non inter se dissidentes, sed inter quos mediaum Deus ipse locum teneat. hi uero ordine omnes circvdispositi sunt,sic ut nulli locum ab eo dei signatum relinquant, eo tamen discrimine:ut qui primam sedem Deo , proXimam in ambitu occuPant,n geometrae,arithmetici,astronomi,philosbph medici,grammatici sint. qui uero alteram te nent,il secundum chorum constituunt,in quo piae ores,plastae, stulptores, fabri, architecti, magiastri prima rudimenta docetes conspiciantur. post quos tertius locus sequitur,quo csteri artifices o mneS continentur.Sic singulis quidem sedes assignatae propriae simhomnes tamen pariter intuentur in Deum eius , communi paret imperio. sed AB c
AD ARTEs eapud ipsium Mercurium plarosque conspicies, quos ille ordine quodam electo donauit,sibi. siscios nunqua a latere diuellendos adiunxit, & eos quidem eiusmodi, ut maxime ab il9,quorum tau tricem fortunam diximus,abhorrere conspician tur ne enim gestis in ciuitate honoribus,neque
generis nobilitate,nel diuitiis QIet hic Deus siqminum iudicare praestatiam:sed quisquis re bene
uiuit,ec caeteris est sua arte praestantior, eam intime exercet,ec iussis obsequitur Dei,hunc ille plurimi facit,hunc caeteris anteponi silissc a senu quam distedere patitur. Virorum igitur nomina, qui hunc ordinem illustrant,si ipse intelligas, eos non tum aemulatione dignos,sed etiam ueneratione putabis.Hic cernes Socratem,cernes Platonem,Homerum, Hippocratem, ec qui hos uiros sequuntur,quos omnes Deus 8c sibi ministros e
legit, ec apud se primos, ec quasi alteros Mercu
rios esse uolui quos nos aeque ac Deos colimus, re ueneramur.Sed tame e caeteris etiam omnibus qui Deo curae non siqnemo est.ille enim nonsio lum cuhat,quos coram se conspicit, sed etiam na
uigantibus adest,quibus se nauigationis quom iscium praebet:ut, si forte naufragium fecerint, his opem possit afferre. istippus enim cu olim sic
misere nauigasset,ut naui tempestatibus perdita, in Syracusia littora eiectus esset, primu fiduciam cepit,existimans se ad Graecos & sapientes uiros, non ad harbaros esse delatum, argumento quod geometricam figuram in arena descriptam uidis. se deinde Syracusas accedens, ut in gymnasium uenit,quo loco illud Graece exprompsit, Quis uagum at 3 errantem Oedipum Hodie raris excipiet muneribus habuit qui sibi occurrerent, re salutationibus evicipientes agnoscerent,re prςstantem quidem uiarum,sed tunc egenum necessariis rebus donareta cum autem Cyrenem eiusdem Aristippi patriam e Syracusis quidam nauigare costituissent:ideoc,m eo quaererent, nunquid familiae suae mandare uelIeCpraecipite meis, inquit, ut eas res sibi curet paradas,quae cupossessere in nauseagio enatent. MI Quam multi igitur miseri sim quibus co tra quam ille praecepit, euenire videmuS, ut cum iomnia sua uiuendi consilia in diuitias reserant, saforte in eiusmodi castis incurrerint, ne tum quiadem auri θc argenti obliti,sed utro corpori ui dim appense,cum his Θc corpus 8c animam etiam perdant. nec id miseri intelligere possunt, a se in
primis in genere animalia rationis experti ea magis diligi:qus sint artibus ornata.equos enim bello aptos,canes quibus uenandi uis tributa sit, cae teris praeferendos arbitrantur. Quin ec seruos aristibus curant eruditos,id* magna argenti pensa,seipis autem neglectos habent, nec ullius di gnitatis esse curant.An igitur turpe non est, cum seruus decem milibus denariorum aestimandus uideatur,dominum ne ullo quidem dignum exi stimari sed quid inquam ultor ne siquidem gratuitam seruitutem polliceatur, qui eum recipiat, reperiet quenqua quiditem an non e rebus omin
17쪽
nullis artibus instituedos curerit c Quum enirn
in genere animatium rationis expertia nonullas studiis,quibus uis arti similis est,eiudienda, statu
an seruum si segnis HGec artis eκphrs; ri1hili faci endum arbitretur,curam nec praediorum nec rei
ullius reiiciant,sed operam dent,ut haec omnia loptima sint,quoad eorum natura patiatu ipsi uero ne sibi quidem inesse animam intelligentes,se
ipsoS em omni parte negligat, haud iane dubium
relinquitur, quin seruis, & ijs quide abieci is se si .iniles essiciant.Quocirca huic hominum geheri iure id obiiciendum putarim: o bone uir domus tua bene se habet, Oc serui omnes, re equi, oc carnes,& praedia, denim quaecumy possides,iis bene est,tui uero ipsius cura nulla habetur. recte igitur,term ec Demosthenes re Diogenes: quorum alter oues aureo uellere opertas eos uocat,qui diuites iidem. rudes sint:alter eosdem fico in praeci pitio natae assimilados arbitratur. ut enim eius stire um non homines sed corvi gracculio depasicu tu sic talium diuitum opes nihil prosunt bonis ciuibus,sed ab adulatoribus absirmi cernuntur. qui tamen post,si forte locupletis res omnis consum
pta sit,huic forte occurrentes,cum eius cognitio nem dissimulent,sine salutatione praetereat. Qua
de re nec ille inelegans,qui huic locupletu generisimilitudinem cum fontibus esse ostendit . quandoquidem hos, cu forte humore omni exhausti si int, qui ante ab 'Me aquari sistebant, mox abducta ueste permingunt. illud igitur no ab re putaticlum,quisquis non alia re,sed tantum diuitns em cit ut sit undim conspiciendus, hunc simul ac diuirijs priuatus sis,a caeteris etiam rebus destitui,qus ei partae opum gratia fuerant. nam quid est , curliis ita non eueniat quando nullum e bonis pro Driis possident,sed alienis semper, oc a fortuna tributis gloriantur III1 Non desunt autere alii quibus hoc idem eueniat nam qui se splendore generis efferunt, ηquosp cum bonis careant,quae pinpria fiunt, ad ipi sum genus ostentandum confugiunt, cum ne id quidem intelligant spletidori generis, quo admi , abiles uideri uolunt, perinde ac diuitatum n Hismatis usii uenire, quis cum apud ipsas ciuitates probata plurimum ualeant, apud alias tantengentes & adulterina haberi, nihili fieri cernun tur qua de re non inepte dictum uidetur, quod ego sic expriinam. Nec 3 te in sublime generis extulit decus, Nech me dum niti habu aluit genus. Prsclarus igitur,ut inquit Plato,thesaurus sunt maiorum uirtutes: praeclarius, posse illud Sthe netobiicere, Maiores stiperat uirtutis gloria nostrae. Si quam enim generis decus utilitatem affert, eam esse putandum est:inde nobis studia moueri aemulandi uirtutu exempla, quibus maiores illu Itiati sunt, ne si longe ab his egregia illa uirtutis flaude superemur,hoc illis dolorem, si modo sen
j istis est uita desunctis,nobis dedecus afferati quod
etiara eo maius habetur,quo fiobilitas magis esti
ce nam quisquis inscius idem ,-obscuruli
est,eum saltε fiuc'uri, e suo genere capi ut quie
quid in eo uitu ess,id multoru cognitionem emugiat quos aute splendor sic illustrat generis, ut ne uitia quid.m latere permittar, quem studium1js
decus generis affert nisi ut O miseri sint,noti etiam esse cogant cachisio se genere indignos re da grauius εc accusent,& uituperent 1iam quis
quis splendorem praedicat genetis, cum ipse ru dis at. iners si is quicquid in se iiiiij habet, id minus uenia dignum esse declarat. homines enim quos humile genus obscv bs reddit,non aeque atque η,quos spledidum illustres efflethlinquisitio ne explorati iudicantur:sed illis quamuis medio-2 1s sua sit uirtus, ignoscimus tamen, eosdem.
tiam compxobamus,quod istorum deest uirtuti, ignobilitati ascribetes. hos uero nisi eam laudem
adepti sint, quae digna sit rhais iam uirtutibus, etiam si loge caeteris praestare uidentur,nulla tamen admiratione dignos esse putamus ex quibuS re hus intelligitur,nisi quis admodu uecors sit,artes nobis esse ruscipiedas,eacie . tractandas.qus res efficiet,ut siue quis nobilis sit,sivo dignus genere
luideatur siue ignobilis,spse suum gemis illustret, antiquu illum imstatus Themistoclem, qui cti ei olim genus probro obhceretur, Ego, inquit, D
steris meislucem excito,& meu eat me genus oratum habesituri uero in te desinit. notus etiam est Scytha ille Anacharsis quam re admirabilis apud c omnes sit,ut sapiens appelletur,quanqua harba
rus erat:qui Ac ipse cu olim sibi barbariem expro
brari audiuisse tum inquit:patria mihi dedecori est,tu uero patriae.ut his uerbis belle hominem reprehenderet,qui cum nulla laude dignus uidere tur,se illustrem splendore patriae praedicabat. Sit gitur rerum euentus paulo diligentius animad uertas,reperies non ciuitatum Oendorem soria am attulisse ciuibus,sed contra & uirtutes ciuium ec eorum in istibus praestatiam nome decuso cis
uitatibus peperisse. ausς enim Stagyras celebret, nisiliae lumen ab Aristotele accepissent Quis Solos extollat,hisi his praestates uiri Aratus Θc Chrysippus eluxissetite Unde Athenarum gloria tam longe late . propagata est: non soli foecunditate, o quod tenue satis esse scimus,sedlaudibus uiror' qui eo loco nati complures ijdemi praestantissi mi gloriam sitam patriaeimperiiti sunt . Hoc autedilucide uerum esse cognosces,si tibi in mentem uenit Cleotiis & Hyperboli, qui talem fiuctu ex
nobilitate Athenarum ceperunt,qualem uitia, uvfamosa sin expostulanti Dicta siues fuit olim gens Boeotia uecora. inquit Pindarus.idem rurius. Si Boeotium edamus suem. Haec ille,cum uellet rudis gelis infamiam suo casmine breuiter absosuere
V Is igitur,qui Atheniensibus seges tulit, di gnus laude uidetur,quod lege prohibuit, nequis
Patrem aleret,qui ipsium no artibus erudiendum leurasset.nam cum eo maxime temPore artes P
18쪽
cuos intelligant,omnem animae suae curam spe nant,atcprehciant post autem,cum iameos poenite id frustra queruli dicant,utinam foroa, qui me perdidit,male pereat.ijsdemc, tu uenit in mentem Solonis illud, quo praecipit, nihil magis erispeetandum * uitae finem. item , sene 'utem a cusan cum seipses debeant,Euripidis uero pra
ceptum laudant,non temperantis esse sermam supra quam mediocrem petere. satius ergo puta dum est,adulescetes suam formam uernositore imi alam cognosco eam breuem uoluptatem
polliceri. ita ct Lesbia esse laudanda, in inquit: Formosiis tantus est,quantus in cemendi sensum cadit: Probus uero ide protinus iarmosiis est. ii &pisendum Soloni, qui hoc idem sentire uide
tur. contra autem senectutem,quae aptiori oc cat
lceam,oc uestiture domicilio eget,cti mille aliis rei bus,tanquam aduersus tempestatem imminetem
l Praeparare se quen* debere exemplo boni guberi natoris,qui S procellas praesentit futuras, re sesel multo ante para ut earu impetum sustinere pocli sit siquidem miserum est Homeri illud,Rem ex l cors intelligit actam. Quis igitur fruetus ex Or bli 'mo sis eodemo rudi adolescente capi potest an ad bellum utilis est sed potius eiusmodi adolescentibus Poetae illud modo nominati non ab re obiiciendum putarim.
l At tibi connu tractentur mollia facta, Ito domum rerum* tibi sit cura tuarum. Item de Nireo idem Poeta.
Ad πι iam uenit forma praestantior unus, verum mollis erat. quadere eius semel tam . rum in enumerandis Graecorum nauibus Poeta j memini quo indicaret,ut mea fert sententia, r imae nullam utilit te esse,nisi res ad ustim uitae ne- lcessaria illi adiues a fix Nec uero idiendi simi miseri quidam, qui diuitia fructum esse formae a. . det dice..quaestus enim qui ex libero dignus,neci laudis expers, stabilis sit, ex arte fieri postulat.
l quem uero sermψsus ex suo colpore facit, is tur pis est,re semper ignominiae habendus. Ital O a l dolescentes audite,naoneo,uet stud praeceptrii uesior inci in speculo efflgiem interdu inspicite: l ur,sive quis uestrum se forma ςgregium iudicet, Di idem opesam de ne minori animae Iaude praecel l latauxpe existimans formosum c0rpus rudis anitam obmicilium esse:siue se corpore cernat de G m eo magis elaboret,ut animae praestet pulchri
tuqine quo canere illud Homeri possit. Est alius cui parua quidem sit gratia formae, Sed tenuem Mrmam uerbis Deus orn i, illum
Cernere dicentem cunctos iuuat,ox a Pudoxe, Suffusum placido hic reliquos supereminet OeS: .
Hic urbe incedit gaudens.sibi quis 3 uidetur insipexisse Deum,dum lumina figit in illum. Ex quibus omnibus nulli dubium relinquitur, lnisi quis plane amens sit,quin nem superbia gene lnexis,nei, opum gloria,nessi fiduci formae, con' ltemnenda artium studia sint. Haec disseruisse sat i
erat:sed fortasse non inc'modum eli adclere Diogenis quendam ueluti nQn reticendum epodum hic cum apud quendam epularetur, qui nulli re brum sitarum studio,aut diligentia deerat, nullaimuerosii ipsius curam habebat, excreans Diog nes undi. circumspexit quo inspueret,ac ilidem bene agi putauit,si caeteris rebus parceret, ipsium uero dominum conspueret . qui cum indignatus esset, usamΦ fa ct a quaereret,ium inquit Diog nes,nihil tam in tota domo neglectu quam tu mihi uisius es. siquidem parietes omnes egregi S piacturis ornatos inspiciam,pauimentum ex tesseris iam preciosis eXtruetum,ut simulacra deorum ex sese expressa repraesentent,uasa omnia pura acniatentia,lectum& eius fulcra miro artificio elabo rata:te uero harum rerum dominum cernam ex
omni parte neglectrum: lent autem homines Io Ca,quae uilia maxime neglectat sin quo expuasi eligerental o adolestetesne patiamini uos eius modi esse,qt quispiam uos cospuendos putet, Ms; quidem caetera omniain uobis pulcherrima cospicianturiquaquam raro euenire videmus, ut in eodem nobilitas,diuitiae,forma reperiantur. quae etiam si interdum cocurrant, turpe tamen uoS in eo contemptu haberi, ut caeteris rebuS exceptiriuos tantummodo conspuamini. ite igitur o a dolescentuli,qui 3c me disserentem audivistis, ecad artes concitati estis, cauete ne quispiam fallax re impostor sic animu uestrum prsstringat,utuos ipses sinatis in studium uel prauae,uel inanis artis deduci.illud , intelligite,quaecun* hominu stodia ad usum uitae non pertinent, eorum nullurn, artem esse.Sed in caeteris id ipsumuos cognosce
re albitror:ut in 1aciendis tesseris, ut in studio uel ambulandi stiper tenues funiculos, uel uoluend se raptim in gyrum,sic ut non offundantur caligi nes.qualia Myrmeciadis Atheniensis ec CesIistrati Lacedaemonii studia fuere Athletica uero tan tummodo suspicor ne,&uiribus corporis ec populari gloria proposita,aliquem uestru decipiat, ut artibus ipsam praeferenda putetis. quandoqui dem ei apud maiores argenteis donis quotidie celebratam,&aeque ac armis optimos honorata in
telligimus. Eam igitur ob rem satius est uos ali quam in hoc genere studii praemeditationem haenus o pueri partim cum Diis,quod rationis particeps est,partim cum belluis, quod mortale,comunicatu est. vos ergo comunicationis meliori parte lesecta,dare bonis artibus operam debetis.quas si cosequemini,quod in honis maximu est, adepti l exitis. in minus,no tamen uos inertissimis bellula i pudebit esse deteriores. Athleticu uero studium
quisquis sequit,id nisi cosequatur,turpissimu est: ljJ upro cosequitur,non tame bellula melior effici- litur.Quiβ enim leone aut elephanto sertior c quis llepore celerior Quis ite est qui nesciat, re Deos ipsbs nulla de re praeterqua artibus esse laudaxospae homines praestatissimos diuinis honoribus cerulebrato ,nu quia bene uel in stadiis c currerant.
19쪽
uel digeum in siblimedec inhumacta exercue irin*sed artium beneficia in homines coluserint Aesculapium quidem 6c Bacchum, siue prius homines fuerint,sive Dil a prima origine sint,maxi mis honoribus prosequimur Sc celebramus:alte rum,quod medicinae peritus est:alierum Φ homines colendae uitis artem edocuit.q, si mihi no credis,dei certe Pythn te mouebit authoritas, qui re Socratem omniu sapientimaist pronuntiauit, Ac Lycurgum salutans his uersibus affatus est. Temea conspicio ueniente ad templa Lycurge me chorus omis amatDiurique Iuppiter ipse. Sis ne Deus dubito uel sis mortalis habendus: Sed potius te spero Deum numen* Lyeurge Idem Deus Archilochv quaquam uita defun- illum non mediocri honore dignatus effcu enim qui illum occiderat,ingredi in templum uelleti carmine deterruit Deus. Vatem occidisti,a templo procul ito profane.
VI At uero tu mihi uicissilii narra, quae Diis inqua ca Athletis colloquia fuerint. quod no is cies siquidem quia dicas, non habes. sed fortasse testem quasi non fide dignum reuciesId enim in
dicare uideris,dum in testimonia uulgi oratione uertis,oc gloriam petis ex eodem. quanquam scior siue aegrotes,non medicorum uulgo, sed paucis quibusdam, re iis quidem arte medendi prae
stantissimis curandu traderes. siue nauiges, non cuilibet nauigauonis ministro,sed uni gubernatori commendares.deni 8cin paruis eadem ratio nem haberes. nam si fabrisse opus petas,fabrod es:si calceos, sistori. si igitur haec ita sunt cur, cum de rebus maximis causa agitur, te iudicem sum constituis,uiros autem te sapientiores rin os sed ut in praeientia Deos praeterea, audi quid de Athletis EuripideS.
Primum manent qui nec satis domi suae Manere nec possunt quidem. quo enimmodo Quisquis est gulae deditus,ventri , indulger, Divicias parabit ut alat familiam Dein pauperes non sustinent esse,in rebus uersis.nam in malis diu uersati Moribus,res duras pro desperatis habent.. Rursus eundem,si placet,audi,quam inutilem omnem Athleticae partem dixerit. is ludi a praestans,quis pedibus celer, Quis bene uel discum extollens,uel maxillam Percutiens,patriam seruauit coronam 2 Quod si clariora desideras,audi quae ruinis ille. An cum hoste pugnabunt,dum maninus Discos habent an csypeis hostes e patria Expellent,pedes dum cursu satigant Nullus,haec fatua sunt,si ferro conferas. Quod si quis Euripide, caeterosi eius generis authores cotemnasiphilosephos uero iudices statuendos arbitretur, ex his etiam omnibus quasi uno ore loquentibus audiet uitio dandam esse Athleticam.nec eam uero ab ullis unquam medi
cis laudatam nouimus, quandoquide illud pri.
, mum apud Hippocrate leges:Affect1oAthletica
non est seculum naturam: melior est salubris ha bitus deinde At apud caeteros praestantes mediacos qui post illum fuere, hoc idem reperies. Sed omnino testium fide rem agi nolebam:hoc enim potius oratoris est, quam hominis ueritatem coisientis. quia tamen aliqui ad popularem laudem eonfugiui inanemq; gloriani ex uulgo Petunt,' studium . propositu externis rebus renio tiS con templandum negliguntiidcirco testes hoc quoin ioco adhibere cogor, ut hi ne in hac parte quide
se nobis potiores intelliganti itas Plistnae illud
commemorandisi occurrit: Cum olim in c0nutiuio quodam talis ludiis celebrareturius per uices inter cohuiuas quicquid libebat, imperare lice ret, illa cum catietas mulieres sum anchus , tum cerusa, tum effiam fuco pietas cerneret, ussitaqua afferti eam inanibus haustani sib1 foemini qua que ad faciem admouer moX linteo Prq use
am detergere:quod cu ab illis omnibus;&κ Phryna ante alias actum esset,cernere erat faciem cae
teris quidem sceminis continuo maculis repleta, Ut laruas te uidere diceres,Phryns uer' semiosiorei r redditam, quippe quae non fucata er l, sed saapte natura sermoci,nulla. arte ad formam ege hacQuemadmodum igitur uera pulchritudo tuc optime explorat,eum ipsa per sesela est, caeteris omnibus remotis,quae foris assumunturisic Ath lel studium perpendere selum oportet,videre an ullam utilitate uel publice ciuitatibus,uel priouatim Athletis ipsis afferat. vi I Cum iratur bona,quae in reris natura continentur, alia animi sint,alia corporis,alia qxteriora,nec praeter haec ultu aliud bonorum genus ex cogitari poss1Cnulli dubiu est, quin nein Omnis quidem ulIsus ex bonis animi, participes Athle tae sintiquandoquidem ne si quidem animum ha hent,intelligunt:non modo non rationis partici Pem eum esse sciunt. nam cum Oc*nguinis, re carnis mole se onerent, animam suam quasi lar go coeno suffocant,atque obruunt,ut nihil paulo reconditum intelligere queant, sed amentes per inde ae helluae sint Athi fortasse inflabunt,se . a licuius e bonis,quae ad corpus attinent, autheses effie eotendent sed quod erit illud ean sanitatem, in e0 genere bonorum pulcherrimam, id esse A cent immo qui in maiori uitae periculo sit, exui tiose scilicet corporis affectu reperies neminem, siquidem Hippocrati credas,a quo bonus ad shmmum habitus periculosus dictus est,quem tamen isti assectantur. quin etiam illud ab eodem re,cte so 1ptum est, sc ab omnibus probatum habe
tur, exercitatio sanitatis est, uesci citra saturitate, non refugere laborem. Athletae uero si c contra
Praeceptum id agunt, ut plus iusto se &in labori hus corporis retineant, re cibis impleant, om nino quicquid senex ille praecepit, bacchantium
more insanientes contemnant . ille enim cum sa lubrem uictus rationem praecipere constituis
set, sic scriptum reliquit: Labores,cihi,potiones,ssimni, uenus omnia moderata. isti uero Scym-
20쪽
tatigant, re cibis 1ic metuntur,ut eos ui peingerant,&ad mediam iaci diem producant, ut Homeri illud iure in eos dicendum arbitren
Noctem Dii reliqui totam,miles. trahebat
Defessus,placido resbluti membra sapore. Sed nullus mise os Athletas semnus habebat. In mnis autem eam moderationem adhibet, quae csteris uitae filiae partibus proportione respodeat. nam cum ain,qui secundum naturam uiuut, a muneribus suis desistunt, cibumc, petunt, tunc Athletae a somno excitati, exurgunt:ut eorum uitam sues imitatam dicas,nisi sues neque immodi cis uterentur Iahoribus necp ui cibis se explerent: quod utrilip in Athletis nouimus. adde quod ijsdem terga rododaphnis dirumpuntur ad haec aurem,qus ab antiquo Hippocrate dicta retulimus, illud item ab eodem scriptore praeceptum habe mus:Multum ei subito uel implere, uel exinani
re,uel calefacere,uel refrigerare, uel modo quo uis alio corpus mouere periculosiam. omne enim multum,inqui naturae inimicum. Athletae uerone* haec praecepta audiunt,neque alia,quae ut MIe recte scripta reliquit,sic isti negligunt,ati req-ciunt,ut omnia agant quae a praeceptis salutiris ut ictus abhorreant ex quibus relinquitur,ut nonsanitatis studium,sed morbi potius hoc genus exer cith dicendum putarim,idem sentire Hippocraetem,cum inqui Asiae us Athletidus non est se cundum natur1,melior est salubris habitus. qui hus uerbisHippocrates non Athleticam solum amodo naturae abhorrere decIarauit,sed etia Ath Ietici corporis ata qui habitus nomen eripuit, ut 'illos eo nomine priuaret, quod corpori uere sano ab antiquis tributu est . siquidem habitus stabilis est,uixo mutabilis affectio. bonus uero ad firmismum Athletarum habitus 8c facile mutabilis est, re periculosus. nam cunei capax incrementi sit, siquidem ad summum peruenit,neiu possit in eo dem cosistere,nem quiescere,relinquitur ut uiam in deterius capiat. Habes igitur qualis Athletis dum Athletica tractant corporis assectio sit. cum uero ab eo studiu cessant, deterius multo eorum corpora affecta certiuntur. aut enim paulo post mortem obeunt,aut si ad prouectam aetate, non tamen ad seriectutem perueniunt . quam etiam si attigerint, a Litis tamen Homeri nihil differunt. quandoquidem Claudos,rugo s,strabones conspicis illos.
Sicut enim murus urbis machina ante concucsus,facile quacunm ui disiicitur,dissipaturi,ne terrς motum ferre,nel casum leuiorem potest:sic Athletara corpora crebris ictibus dum sito utu tur studio debilitata,ruptaΦ,re languida reddita, isdentibus causis quibuscum uel leuissimis obnoxia relinquunt. oculi enim tum tape circussim, spatio teporis cum uires corporis resistere,ac me bra tueri desinunt,fluore,repleri cernunt .dentes
ite quos saepe ante cocustas,uires interiecto tempore destituunt, deciduos fieri videmus. quin re intorti articuli infirmi reddunt, ut ullam uim uel
euem occursantem terre nequeant T quaen siue ruptio siue neruorum diuulsio,qua Grecispasina uocat,facile incidit Ex quibus rebus patet,qui in ratione sam talis magissit Φ Athletae miser,reperiri neminem:ut eos nomine non degeneravi iure dixeris, siue a misero, que Graeci athlium dicunt, athietae nominati sint,siue athl 3 ab Athleta, siue
comuni origine ambo a miseria,quam athlioteta uocant,tanqua ab uno fonte nomen acceperint Sed cu de max1mo ex bonis corporis, quod sani talem nuncupamus,a nobis disputatum sit,ad re liqua eiusde generis bona transeundum est quantum igitur pulchritudine prsstent,intelliges,si eorum halit ale se mam no modo nihil ab Athletisca iuuari,sed etiam eorsi plures, quibus arite satis apta esset mebrosum copago,a chmnastis exceptos,seginatost,& in molem carnis ac sanguinis auctos,1n diuertim formae ratione traductos ut de .eoruc, nonnullis,& ijs maxime,qui pancratio,aut caestu decertant,facie ex omni parte deforinem,uisu. horribilem,cernas:sed cu membrum aliquod plane abruptu est,aut intortu, aut effossi oculi,tunc opino tunc inqua maxime pulchritudo,quae fructus Athletici studii est, perspicuaeuidens , essicitur Haec igitur, dum se insito stulto
retinent,sibi ad pulchritudinem parant.Cum Ue ro ab eo dimissi si int, tum-reliqua corporis sensoria pereunt,& membru quod ,ut ante dictum est,distoitum uisiis modis corpus inlarme res dit.Sed in caeteris lariasscide quibus modo disse ruimus,Athletae cedent:quoduerb reliquum est corporis bonum, quod uires appellamus, id sibi uendicantes instabunt, hoc enim est qui id mihi uidere uideor idemc, caeteris omnibus praeuale re profitebuntur. sed b Dij immortales, quaenam sent eae uires, quas isti sibi uendicant aut ad quod uitae munus utiles an ad agros colendos sed o *hene 8 fodere,et metere,et quicquid aliud.quod ad agricultura attinet, agere possunt. Sed festa se ad belli munera obeunda rursus igitur Euripiadem accerse,ut eos sitis uersibus celebret. An cum hoste pugnabunt,dum manibus Discos habent uere enim Nullus. haec fatua sint,si ferro conferas. Sed Hrte cotra frigus aestum . ualidi sent, Mire culis illius smul ut una Sc per hyemem,Sc per ae statem pelle operti uitam traducatc ut sine calceatu incedant f ut sim dio dormiant aut humi cu hent quin potius ad haec omnia imbecilliores nuper natis infantibus cernuntur . Quid igitur reli quum est,in quo hi suas uires ostentem aut quid est,ex quo seperbi incedant c certe non eo, Puel sutores,uel sdificatores,uel fabros materiarios in palaestra substernere,autin stadio possunt: sed eo sertasse Q, dum se in puluere uersant,dies absimituriat eade gloria perdices re coturnices effer ri licebit, quandoquide re ipss totum diem coeno se proluentes cosumunt.Sed per Iouem Milo ille Crotoniata immolatum taurum humeris susce
pium olim per stadium gestauit. 6 incredibilem amentia, quando ne id quidem intelliguqq, eiuD