장음표시 사용
41쪽
licitatein, quanquam maiorem etiam redderem,' A rere.Et quide in eo tractatu no hoc agimus, quod quod citius meli in reliquis omnibus, quscunq; docebar, discerem: nisi tame per uniuersam adeo uitam,in illis medicinae philosephiaec, theorema ltibus me diligenter exercuissem, nihil praeclarum excellens. eram consecuturus. Quapropter mi rum non est, in tanta hominu multitudine, qui in
medica dc philo phica exercitatione, studio blhoc nostro seculo multi: qui omnibus Attice lo quendi synceritatem imponunt: sue illi medici, siue philosephi, siue geometrici, siue musici, siue Iuriscositati,aut nihil etiam horum,sed alioqui uel
opulenti,uel diuites sintvierum contrarium inten ldo, neminem prorsus, ob orationis Ploecismos, esse reprehendendum ilicessendumve. Praestate uersantur, inueniri tam paucos, qui recte in illis j tenim lingua, Φ uita, seloecismos, barbarismos pProfecerunt. Aut enim natura parum adeas sunt i comittere. Quin &libellus aliquando mihi scri appositi:aut non,ut coueniebat,sunt instituti, auti studiis no fideliter sedulo insi iterui: sed ob rem iptus est contra eos, qui in Qloecissantes uoce, in luehunturitantum abest ut eruditionis esse partem lPublica capessenda,ab his discesserui.Et haec quia aliquam Atticissimos asseram. Praeterea quo ρ Pro idem obiter nobis dicta sint: quan* non omnino Pter multos & medicorum, Zc philosephora, qua extra propositu. Post eos igitur De demonstratio noua nobis Graecorum uocabulorum significata ne libros, nostras philosephicas theorias legere praescribunt, re his aliter utentes reprehendunt, loportet. Quae uero illarum subiecta, re quot sint, circa quasque earum scripsimus.Sed haec latius in eo libello, quem De omnium librorum meoruio consci iptione conficiam, eXequar. Cometitaria uocabulorum, octo ac quadraginta libris conscripsi: ex Atticis illa striptoribus co gerenS, quemadmodum etiam alia ex Comicis Quod opus mihi,sicutrecensui, scriptum est pro V I Quod autem me de tractatu in quo usurpa-l pter significationes.Illud autem qui Iegent, simulta apud seriptores Atticos nomina secundum o ll dinem primarum in ipsis literarum ex eorum stri oc Atticoru nominum notitiam adipiscentur:que
ipsa per se quidem nihil magno studio dignum haptoribus collecta sunt, rogastequariam antea tibi l l bet. Sedo alius a me tractatus De uocabulorum respondi, 'peraeprectu arbitror hic etiam tibi co-l l 1 ectitudine editus est: propter illis perpera uten i memorare. Nam compertum habeo, alios quo tes: quem sane uel primum omnium diligenti
l multos,quodnam eius libri sit argiamentum quae t euoluere fuerit consultum. l ARGUMENTA CAPITVM LIBRI DE SECTIS. CAPITA IN textu minoribus numeris notata,in aliis quibusdam editionibus reperiuntur. Cap I. Medicina est scientia salubrium&morboso c Thessalus. V. Duplice esse iudicandi uiam. Metho/ l
rum,ut Omnes csscedunt: unde uero scientia haecacqui .ratur,dissentiunt. Empirici qui&teretici&mnemone
tici) experientiam solam sussicere dicunt logicis qui&li dogmatici se analogistici ratio etiam Sc indicatio non Parum conferre uidetur. De tribus partibus Empiricari medicinae: primam periptoticam a casu vocarunt,quΟγ'lrum alius naturalis, alius fortuitus sit: Secundam auto dicus introducitur sectam suam defendens. Causarum linquisitionem methodici reflciunt. UI. Empir1cus contra Methodicum introducitur. Exemplum in mor Z lsis a cane rabido,quod non apparentia solum curanda lsunt, causae uero quaecun* latent negligenda. Aliua sexemplum copiosum circa curationem phlegmoneS. VII. Dogmaticus introducitur contra Methodicos lschediam:Tertiam imitatoriam. De eiusdem sectar theo/l l disputans, istos primu qui comunitates suas secundum tremate,autopsia, empiria, historia, dc transitione ad si/ li Hile, & experientia trinica, id est, usu confirmata. II. lDe rationali seeta,& octo medendi indicationibus,qui, ll hus utitur. Exemplum in curanda febri acuta. III l Comparatio Empiricorum 8c dogmaticorum,cum arκ li humorum praeter naturam inanitiones retentioneSO li metiuntur. Nam ne ipsi quidem quid sit comunitas co/ li sentiunt. VII1. Contra Methodicos illos qui comu, l nitates suas accipiunt ex corporum affectionibus siue ll meatuum habitu.Contra eosdem quod diuersas proflu lgumentis,quibus utrim sectam asserui suam,quid com l l vij causas non distinguant. IX. Contra eosdem de lmune habeant,quid diuersum. IIII. De methodicis 'phlegmone non recte sentiant, aliam esse astricta, aliam lec comunitatibus ipsbrum. Definitio sectae methodicae. mixtam,eamcd solum in or oculiS,naribus. l
LUDOVICO BELLIS ARIO MUTINENSI interprete.
D sane quo medi a mied1t, D eande custodiui,salubr1s rat1o uictus. quapropter sanitas est: hac ipsem uero pa ars ipsa medendi salubrium, insalubriumo sine rare artis eiusde finis est. quia i tia ab antiquis scriptoribus dicta est. qui salubriabus autem rebus aut absens ' dixerunt,& quae praesente sanitate conseruant,ec coparetur sanitas, aut eadem quae eandem corrupta rectrciunt. insalubria uero conseruetur praesens,Cogno- quae illis contraria sunt. utram enim comoscant scant medici necesse est: uo medici necesse est,ut illa eligant,haec aut effugiat.
cantur . ea,quibus absens il unde uero harureru parata scientia sit:non itidemia creatur,remedia auxilia ,.quae uero praesentem linter omnes conuenit. sed alij solam experime, l
42쪽
torum notitia arti satis esse diciIt. aliis aut non parum ratio in arte eandem coferre uidet.nomina
luxq; quia sola experimentoria notitia procedui, homine ab empiria,hoc est,experientia dedueto, empirici. eodemq; modo qui a ratione ducuntur, Tationales. duae*sunt hae primae in arte medendi haereses,altera quae per experimenta ad inuenienda medicamina procedit,altera,qus per indicationem.illisi imposuere nomina, empirica ration lem hempirica aut nominare, Graeci lenitere ricen, & mnemoneuticen, hoc est observatricem memoremwπationalem uero dogmaticen & analogisticen, hoc est dogmatica 8c ratiocinatrice:ac uiris quo* Perinde ari haeresibus dedere nomi
na,empiricoS tereticos & mnemoneuticos,hoc est empiricos obseruatoresq; ac memoreS eorum
Rus euidentia sunt uocares eos, qui sibi experien etiam elegerunt logicos aute dogmaticos & analogisticos, hoc est rationales dogmaticos 3 8c ra
tiocinatores eos,quibus admissa ratio est.2 Artem uero empirici sic costituta diciat. cum
multi uisi sint assectus 1ncidere,alii quidem spon te aegris hominibus sanis*, ut sanguinis fluxus enaribus aut sudores, aluiue profluuia, aut quae si milia sunt iuuantia laedentiaue,non quae tame essicientem causam sensu deprehensam haberentialii aut quorii causa evides esse euem re uisi sint, non
ea tame e nostro instituto,sed quae fortuito incideret ut cuipiam lapso percusso ue, aut aliquo aliter modo uulnerato sanguine contigit effluere, frigi dam et ut cupiditati obsequeretur in morbo sume cre,Vinum ire aut aliquid generis eiusdem, qus sin. gula in utilitate noxam ue desiuerunt. quae igiture primo genere iuuantia laedentiaue sunt, natur lia uocarunt quae uero Psecudo,fortuita: prima. amborum faciem cassim appellarunt,ut ex eo no lmen ponerent,quod homines in ea inconsilio lcaderent. quod igitur experientiae genus casic TIs sooccurrebat,quos ante non uiderant,aut quos no uerant quide, sed in eos his locis ortos incidebat, ubi non erat quae experimento obseruata essent medicamentoria facultas, certia inuentedi auxilia instrumentu finxerui, ad simile transitu, quo utentes idem tape auxilium ab affectu ad affectum si milem transferunt, & a loco ad locum. item 4 ab auxilio ante cognito ad aliud simile transeunt uerhi gratia ab affectu ad affectum, si ab erysipelate
ad herpetem se transferant,a loco uero ad Iocum, si a brachio ad femur. ab auxilio aut ad auxilium, si in alui profluuiis a cotoneo malo ad mespilum transeant. Omnis autem huiusinodi trasitus uia ad
inuentionem est,nondum autem ante experimen
tum inuetio, sed quando iam quodin spem uenit experimento traditum est, id fidele iam tum teste eodem experimento est, idi, nihilominus quam
si tape eodem modo obseruatum esset id aute ex Perimentum quod transitum a simili sequitur,ex ercitatorium uocat,quod exercitatum in arte esse oportet eum,a quo quidpia hoc pacto inueniendum sit.Superiora autem omnia experimeta antelnotitiam experimentorum habita, quibus opus erat ad artem constituendam, hominis uel cuiuDcunm esse possunt. haec est quae per experimenta ad artis finem uia est. II. si Ea uero qua per rationem procedimus, naturam corporis quod curandum tentatur, disci iubesiuim , omnium causarum, in quas quotidie corpus incurrens,ipsum se aut salubrius aut insalubrius redditur. iami post haec aeris natura aqua rum chatin locorum eam p quae uitae studiis inest,
quae cibis ac potionibus, necnon assuetudinibus, scire medicum aiunt oportere quo ec morborum omnium causas, & facultates remediorum inue
niat, is p sit, qui conferre ratiocinari4 possit huici generi cauta hanc uim habens adhibitu medica
mentum ut certum aliquid emciat natura esse a
nit,huiusinodi est.quod aute consulto fit, cum aut ptum. negat enim illum inuenire poste remedia, insomnijs hortantibus,aut aliunde ducto arbitriolad experimentum uolentes Venerint. at uero te letium experientiae genus,imitatorium est, cum rurisiis in usdem affectibus ad ea experienda ducumtur, quae aut natura, aut fortuna, consuItoue pro
fuerint,obfuerint ue. atq3 hoc ipsum quidem est,
quod maxime artem eorum constituit. non enim
his tantum aut te sed sspius id quod ante profuit limitati, idem in ijsdem affectibus ut plurimum
Proficere inuenientes, ac eiusmodi memoria prae lceptum uocantes,iam fidele id artis partem sta lluuntaut autem multa fisere ab ipsis congesta praecepta, id omne congestum medicina fuit: qui ue
ro cdgessit,medicus:uocatumΦ ab iisdem est limiusmodi congestum autopsia, hoc est intuitus pro Prius, qui memoria quaedam est eorum,quae tapeeiusdem modi uisa sint.
3 Hoc idem etiam experientiam nominarunt. eiusdem uero traditione historiam. haec enim ea dem res cha quo obseruata est, proprius est intui
tus. ei autem qui quod obseruatum est didicit, hia l storia. Quoniam aut morbis quibusdam interdum lpriuslin omnibus his multifaria sit exercitatus lut autem ex breui eXemplo rem tota cognoscas, lpone partem corporis aliquam dolentem, duram renitentem Φ, quaech in tumorem sirblata sit. hic causam medicus inueniat oportet, Primum no scat humido aliquo naturae modum sirperantem Di partem prolapso, eam intumuisse, eodemq; in
tendente in dolorem inuectam. deinde uero id si influat adhuc, fluxus ab eodem sit cohibendus: si nihil superest, educat id quod sit in parte conten itum. quo igitur modo quod influit adhuc inhibetabis, educes quod in parte contentum est si refri 'geres adstringas y parte, inhibebis quod influit. sin eandem humectes laxes4, educes quod cogestu es sic illis ab ipsa affectionis causa, eius quod
utile est, oritur indicario, quam solam tamen satis esse negant,sed aliam esse quae a potentia laborantis si Lab aetate aliam.quibus etiam accedit ea, tu a propria aegroti natura ducitur,eodem modo a
tempore anni, Iocii natura, uitae. studiis, & ac lsuetudinibus e singulis propriam eius quod con- ducat indicationem oriri.
43쪽
si AD EOS ONI gratia ut hoc etiam exemplo res maia il gis innotescat: esstoque febris acuta occupet, cuit tardi motus, grauis j sensus corporis sit, qui cor i Pore tumidiori quam ante,ac pleniori rubore sunt iustis, idech uenas habeat magis intumentes, cui l perspicuum est copiam sanguinis homini sic asse
e o calidioris exuperare. qugna igitur curatio est none liquet euacuatione esse contraria enim liscmultitudini est, contrariat cotrariorum remedia sunt quo autem pacto,aut quoad illa dematur,no Potest etiam ex sola causa cognosci, cum insuper uirtutem oporteat aetatem Φ, 5c anni tempus, ac regionem, caetera paulo ante proposita considerare . nam si ualidior potentia sit, aetas. in consi stendi uigore, uer tempus anni, lociq; natura temPerata,lion tibi errare continget,si uena incisa tan tum sanguinis mittas, quantum causa iubet emit
ti. sin imbecilla uirtus est,aetas . aut pueri natu admodum parui, aut senis in senium longe proue dii, regio. aut frigore algeat, qualis Scythia est, aut calore exusta sit, qualis est quam Aethiopes
incolui, anniq; tempus uehementer uel frigidum sit,uel incalescat, nemo est: qui uenam discindere audeat. ita iubent quoque oc assuetudines oc uitae studia naturas , corporum considerari. ex his e nim omnibus propriam eius quod conferat ipsis indicationem Oriri. III Ex quibus autem rebus indicatio nastitur 'S, qui rationalem medicinam profitentur, ab iis dem obseruatio eius quod utile sit,empiricis est Eorum enim accidentium quae superius in febricitanti retuli, congeries, qus concursus ab it Iis nominatur, exinanitionis admonet rationale medicum, obseruationis memoriam suggerit em piricomam cu fgpius ijs, qui sic affecti essent, exi nanitionem uiderit utilem esse, eandem si utatur
sperat hoc tempore quo I prodesse.idemo ab ijs, quorum est aetas in consistendi uigore, per ea qUStapius ab ipse uisa sunt, sat exinanitionis nouit si ne molestia ferri. ita uere magis * aestate: re si temperata regio est. si uero aeger euacuando corpori assuetus sit, qualis est quae per haemorrhoidas aut quae per nares evacuatio euenit, iccirco etia plus sanguinis detrahat ab ipsa rei natura prouectus rationalis medicus:hoc idem uero empiricus faciat,
quoniam sic ab ipse obseruatum sit. I Et, ut flammatim dicam, eaedem in ηsdem affectibus medeis re ab ,'s, qui rationem profitentur,& ab empiricis medicis trahuntur. de ratione inueniendi eas inter eosde dissensio est. abnsdem enim accidentibus quae circa corpus apparet, oritur 33s, qui rationales sunt, cauta indicatio, ex qua curatione inueniuntiempiricis aut memoria repetuntur ea, quae siepe simili modo obseruata sunt
accidentia, rationales habent, ex quo causa pa teat, tunc stiscitari causa m euidentem uocatam non dubitant,quale est, si canis rabiosus momo derit,uiperaue, aut eius generis aliud: nam ulcus
ipsum nulla re ab alijs ulceribus diuersirm per omne rempus aut certe per initia apparet. si em m a raTROD VcVNTVR 62
biose cane est iijs messu alterius illatis simile per
omne tempus ostenditur: si autem id ab ictu uiperae est, primis quidem diebus se caeteris simile re praesentat,post autem ubi iam laborans ipse grauiter habet, ei circa corpus affectus quidam super ueniunt perniciosi. quippe casus eius generis omnes, qui a pestiferis uocatis animalibus eueniunt, nisi per initia protinus recte curentur, eo deueni unt ut siumme perniciosi sint. quae igitur recta cu , ratio est an scilicet uenenia extrahere, quod una
cum ictu corpori percusta inhaesit ideol ad cicatrice perducere claudereue quae huius odi sunt non accelerant. sed contra agunt: ea. instiper ma Inutim admodu sspe concidunt:iam iisdem quo qus calida acria. sisnt, quibusc, attrahi uenenum sisiccari. possit medicamentis ob eandem causam utuntur. adhibentur quo* haec eadem ab empiricis medicamenta, qui non duce natura rei ad ea inuenienda procedunt, sed eadem, quae usiis osten derit, memoria repetunt. Ut enim ipsis ex aetate et anni tempore loci. natura caeteriSi quae memo rata silint, per experimentorum notitiam curatio nis habebatur cognitio: sic ex causis quo quas euidentes uocant,'sidem cognita curatio est.
9 Quod si utra inueniendi uia mutuu inter eos consensiim habuisset,nil opus illis longiori oratione fuisset. quoniam autem experientia accu
sant ii qui rationalem artem profitetur, eamq; alii. constitui posse negant, alii mancam esse dicun2
alii artis expertem: cotra autem empirici ratione quidem probabilem, ut quae tamen non uera sit,
accusant: iccirco duplex utrist longa. admodudecurrit oratio, cum alternas accusationes defensiones , adhibent.Quae enim aduersius experien tia ab Asclepiade disputata sunt, qui fieri no posse lmonstrauit, ut d eundem modum posset quic*l sepe uideri ea neque posse ulla ex parte constitui eam,ne F aptam quidem ad minimum quidpiam inueniendum esse asserunt. Quae aut ab Erasistra to dicta sunt, qui simplicia quide atQ in simpliciabus per experientia cofessus est inueniri remedia quale est stuporidentiu portulaca mederi) hoc j idem uero copositis esse at incopositis negauit,
ea eande inueniendi quide facultate no ex omni Parte carere, ad omnia in inuenienda non idoneati esse astruuntitu uero quae explicata sunt ab iis, qui Per experientiam quidem ea inueniri concedunt: hanc ipsam aut ψ infinita longa . sit, eis, ut eorum uerbo utar, amethodos, hoc est methodo careat, accusent . itassi rationem inducunt: ea ipsam non
qualis constitui aut subsistere nequeat, sed quale aliquid est qd sine arte sit, experientia esse uolunt.1 o His igitur qui adeo uerbis insultant, re
spondet empirici, conanturm experientiam eius modi esse monstrare, ut constitutionem recipiat, ut quod satis sit habeat, ut in se artem contineat. ijdemc, rursus multis modis ipsam rationem re prehendunt: ut rursias quo necesse sit ηs, qui rarutionalem disciplina profitentur, ad singula repre hensionis genera respodere. his enim cu sie natura UOris,morborum Q omniu 'rtus,uires. reme
44쪽
d1orum nos 'opimimrrimc1--mi I H I. 13 Qui autem methodici vocamissic qui lisc omnia iccirco crimini dant, eatenus qui j enim ipsi se nominarui, quasi rationales η,de quia idem procedunt, ut probabilia uerisimilia. sint, thus ante retuli, non se methodo dicant arteintra, lnulla tamen eorum certa cognitio sit: interdum iidem cum earum rerum cognitionem concedant, eandem tamen conantur sine usu esse monstrare:
interdum cum illis hoc ipsum dent, eam superua cuam esse coarguunt Haec sunt quibus inter se generatim empirici rationales 3 certant.
ii In quibus etiam omnibus multa particulatim contendunt:quale est quod in quaestionibus, quas de rebus inueniendis abditis tractant,ratio lnales quidem corporum dissectionem indicatio
j ctare, η mihi non uerbis tenus uident ab antiquis: sectis dissidere,sed ipsa etiam artis opera multa in
uertere,cum net locum affectum utile quidpiam fi ad curationem indicandam dicant habere,nequel causam ipsam,ne aetate, nec tempus anni, nemregionem,denim nec uirtutem syoti consideratidam,aut eiusdem naturam habitumue:iidem4 uitae studia assuetudines , reiiciunt, cum se dicanti eius quod conferat indicatione colentos, quae abi affectibus solis trahatur: ac ne ab his quidem pernem 4 ac dialecticam speculationem laudantilisci species,sed comuniter oc generatim:ponant .aC siquidem ipsis instrumenta esse, quibus ea ueneni l nominent morboris comunia ipsa hae quae Ubic tur,quae in obscuro posita suntiempirici autem ne B in singulis affectibus sunt. Iidem , conantur, aliique inueniri quicquam membrorum disiectionet morborum omnium qui uictu curatur,alh omnia cocedunt,nel si fieret,id arti necessarium esse: ac iam ab Iule, comunia in morbis ostendere duo, ne omnino quidem indicationem esse, nem aliud i itemch tertium aliud mistum. illis in imposuere noex alio posse cognosci, quia omnia postulent o I mina adstrictionem profluuiumch sicimoinu omsemetipsis agnitionem:necpid quod suapte nato i nem aut adstrictum dicunt aut fluentem, aut ra abditum sit, ullo signo indicari, ac nec ulli quia i utrom mistu.si enim naturales silppressis sint cor dem arti opus dialectica esse . dein aliquid contra i Porum excretiones,adstrictum uocant: sin magis dialecticas stippositiones dicunt, contra. distini l feratu fluentem:sin autem,& suppressis illae sint,tiones, ac ne esse quidem demonstrationem pro- l et ferantur,ea de remissionem oriri.quale esst,si o nunciat rei ullius quae incerta natura sit, itemw dei l culum inflamatio simul fluor. occupet: nam ab uitiosis demonstrandi modis, quibus uti ilentiit
qui rationalem medicinam sequuntur, dech omnii ratiocinatione loquuntur. eam , quod profitetur inuenire non post eadem . nec artem iam ullam constitui,nein hominum uitam proficere. l. 12 Gem autem epilogisinu Graece uocant, iquem iidem euidentem rationem esse dicunt, utillem ad ea inuenienda esse, quae ad tempus late l
ita sunt sic enim isti minant quae sensibilia quil
dem non tamen adhuc euidentia sunt eundemi, lad eos arguendos utilem, qui contra euidentiam laudent dicere: utilem quo ad ostendendum id, quod inter euidentia praeteritur: utilem. ad O lcurrendum sephismatis, qui 3 nunqua ab euidenti inflammatione, quae adstricta asse filo est, cum nosola nunc, sed cum fluore in uno eodemGIoco ori ta sit, totum ipsem assiectum mistum emci. Atue ro indicationem eius quod conserat, laxitatem in cladstrictis esse:influetibus uero, compressionem. nam si genu uerbi gratia inflamatione labore re llaxare aiunt oportere, si fluat aluus,cohibereato comprimere.in mistis aute contra id instare quod i maSime urgeat: etenim quod magis turbet peti cultimo inferat,hoc idem est cui illi magis occur rere uelut uehemetiorimalo oportere lalteri di cunt. Cur igitur non ipsi se rationales uocarunt, cum praesidia per indicationem comparent quo lj niam inquiunt, rationales obseura scrutantur,nostria sit,sed cum ea semper uersetur: quod tament lautem in rebus uersamur euidentibus . totam doratiocinationi esse negant, sed eam ab euidentib. rebus initium trahere, desinere in ea, quae perpe tuo abdita sint . ideol uarios eius esse modos, cu
ab euidentibus ijsdem rebus aliud ad aliud quod
ini* sectam suam ita definiunt,ut eorum cognitio lsit,quae communia euidentia sunt quae ne caeterisi omnibus artibus uideatur comunis definitio naillas quom eorum, quae comunia euidentia sent,
additum sit accedat, inde . discordia,quae di)udia D notitias esse putant) addunt ut ea sint, quae finem
l cari nequea esse parata. quam indiciu esse incomi prehensibilitatis dicunt. nam ijdem isti quae uera
firma. cognitio est, comprehensionem uocant: l incomprehensibilitate uero, quod ei contrarium i est. itemi incoprehensibilitas ab iisdem causa di l citur dissensionis,mgiudicari no possit.rursus aut tem dissensio incoprehensibilitatis indicium.qust aut de rebus obscuris contentio est, eam posse i l dicari negat, posse autem eam, quae de perspicuis li est.in his enim cum singula qualia sint appareant, lmedicinae sequantur: eorum taliqui non quae se quantur,sed quae eiusdem fini cosentanea sint,ad
iunxerunt: pars autem maxima, haec ambo com Ponens, methodum, inquit, notitiam eorum esse
quae communia euidentia sunt, ea. medicinae fi ni consentanea cosequentia*: quidam autem, ut Thessalus est, sicut eadem proxima ac necessaria sint ad sanitatem. Ita nem rationales se nominari, non enim se rebus obscuris egere,ut illi,neo em piricos uolunt, Sc si maxime in euidentia uersan si uera loquimur, sic esse testificatur:si mentimur, i itur: ab illis enim per indicationem esse remotos coarguunt. Haec si milia. innumera sunt, quibus empiricirationalesΦ medici certant,a quibus ea dem tame in 'sdem assectibus adhibetur curatio, lac ne modum quidem ipsum quo in euidentibus rebus uersantur, communem esse sibi cum empiaricis dicunt . illos enim recedere a rebus obscuris, li 333 quide qui in haeresi sintsua legitime exercitati. huia cognosci non possint. ipsos aute quanquam l
45쪽
errebus eu1dent1bus empmcos obseruationem,ip deri oportet id enim ameelio est.hoc ipsum igitur ses indicatione habere . his rebus igitur ab utriis cosiderandu est, quale nam sit.si enim adstrictum dicunt se differre. maximec, quod anni tempora est,relaxandum:si fluens,cotinendum,quaecunPl aetatest ac regiones quael omnia similia sunt ab ea causa sit,a qua genitum alterutrum est. quid igil scindunt,quae manifeste quidem inutilia sunt,ut it tur est,ad quod causa cofera cum ne 3 fluens uti l li putant, sed gloriae gratia apud priores medicos quam laxari postulet, neqν adstrictum contineri lcelebrata: eami maximam esse dicunt methodia reuera penitus nihil,ut profecto res ipsa ostendit.
cae sectae uirtutem, gloriantur. ea de re, sec. simili ratione iadem methodici de obseuris cam
mirabiles putanti sis morbos continentibHs loquuntur . nam eas
14 Atm eum qui uitam breuem dixit,artem quo' superuacuas esse dicut, cum ab affectu protrero longam reprehendunCrem enim ipsam con Pria indicetur curatis,eius etia causae, a qua is or ira ex omni parte se habere, ut breuis illa sit, uita tus sit, cognitione remota. eundem sermonis morlonga. demptis enim omnibus iis,quibus ars iuua dum habentes ad tempora anni , ad aetates loca ritali putatur, nobis. ea,quae morborum com- transeuntiin quibus etiam admirantur cur ab anti 'munia sint sola intuentibus, ne* longam medici ni quis medicis res ta evidens intellecta non sit.nonnam esse,ne ν dissicilem,sed facillima ait aperta, enim inflammatio quae adstricta affectio est, ut quae sex mensibus disci omnis celerrimec, poc aiunt,aestate quidem laxantia praesidia, hyeme au si t.ita enim in morbis ijs, qui uictu curantur, rem tem ab his diuersia postulat, sed eadem in utroque omnem in angustu ualde esse deducta, eadem. tempore,neque in puerili aetate quae laxant,in se ratione in 's, qui manu, qui* medicamelis curan nili uero quae continent. nech in Aegypto laxanti Tur,in quibus etiam generatim comunia quaedam , Athenis autem cohibentibus eget item. si
inuenire conantur,scoposq; remediorum paucos inflammationi contraria fluenso affectio sit, nun sub ciunt.quare ut mihi uidetur, nouulgato illo quam laxantibus, sed semper cotinentibus, opus demestri spatio discere,sed longe celerius tolli eo ἡ est,sive sit hyems, siue aestas,siue uex, siue autum Tum artem liceret.his ita , ni mentiuntur, gratiae Mus,necnon si puer aegrotat,si cui consistens est doctrinae breuioris agendae sunt.sin autem men- las,si senex, aut si quempiam in Thracia accidat, tiuntur,negligetis sunt accusandi. quo autem po aut in Scythia,aut inAethiopia aegrotare. nullam tissimum modo h1 mihi uideantur iure iudicandi, igitur alicuius ex his utilitatem esse dicunt, sedo caecutiani ne in re utili, an quod siveruacuum est mni a uana curiositate tractari.quid partiu corpo recte ipsi seli etagiant,nunc dicam.non enim exi ς ris consideratior an no inanes hae sunt adindicangua mihi uidetur huius rei consideratio, neQ hu odam curationem an quispiam si qui dicere audeiusmodi,ut uerbolenus tantummodo inter se pro at,inflammationem in parte neruosa,relaxandam cedat, ut quae de empiricis rationalibus p est, qui esser eande uero in arteriosa uenosiaue aut carno
quicquid de inueniendis auxilijs primum content sa comprimendac aut omnino si quid adstrictumdunt,deinde de uis eorundem cossentiun sed aut in aliqua parte corporis eueniat,sit qui audeat di magnoperelidantur amethodica ecta artis opes cere no id esse laxandum, aut quod fluens sit nonra, aut eademmagnopere iuuentur necesse est. Continendum igitur si partis natura nihil ratio V Cum aut in rebus duo sint genera iudicii,al- nem curationis euariat,sed pro genere assectus re
terum quod a sela ratione procedit, alterum a re medij inuentio est, manifeste inutilis est adhibita bustis,quae euidenter apparent: quod a laratio partis consideratio. ne procedit, maius est quam pro modo eor qui VI Talis ut breuiter dicamethodicus est,post introducuntur.ideol nunc importuninquod ait quem secundo loco prodeat empiricus, eat feretem ab euidentia sela deducitur,id comune omni Proponat nihil est quod ego ultra euidentiam in hiis est . quid igitur prohibet hoc esse, quo primol tuear,nel sapientius quicquam profiteor, quam utamur,cum sit Sc ijs, qui introducatur apertum,' ea quae mihi peconspecta sunt tu si euidentiam apud ipses methodicos honoratum a quibus uituperas, ut ex sephista quoda superioribus die nil aliud quam euidentia celebratur assidue, eat hus audiuisse mihi uideo oportunum mihi est aut
rebus omnibus anteponitur: quae aut abdita sunt, eos me diuertere, a quibus honos euidentiae h - lomnia inutilia esse dicatur age igitur primum de , belux. tu autem uiceris iam uictoriam cadmeamai causis, quae dicuntur euidentes, consideremus,sic si autem,ut inter initia ex te audiui,id omne quod
euidentia posita, ut iudicii regula sit. , additum sit inutile dicis, te sequi uero quod eui --t i5 Primust accedat ipse methodicus, ferem dens sit confiteris,serrasse erit ut tibi quod praeterm hunc modum dicat: Cur de frigoribus aestu*, i mittitur ostendam, si quod uisum est id ego com cur de ebrietatibus, de cruditatibus, de satietate, i memorem. duo fuere qui a cane rabio morsi ad fameQ, cur de lassitudine,de a filonibus, ibi get eos medicos, quibus cum constretudo intercede neribus mutatist assuetudinibus 5 rationales em ret, confugere medicinam petentes: erati ulcus Piricio curiosi estis an omissis ijs affectibus, qui utrique exiguum, ut ne .lota quidem esset discis i in corpore sunt, haec illa sint, quibus uos mederi cutis . e medicis autem unus ulceri tantummo debetis. quorum ne ullum quidem est, quodad do curationem adhibuit nulla alia selicitus de te,
huc adsit, sed ipsa quidem recedunt. quod autem paucis , diebus sanam partem ostendit. alter u l
46쪽
Iro qui canem rabiosum esse nouimet, tantium non 'A non aures quom, cum inflamatae tasdem quia sfestinauit ut uidus ad cicatricem perduceret,ut co ' hus oculos remedijs medemini cur non oculostra etiam id magis amplum maiusq; semper em ijsdem , quibus aures: sed inflammatis aliud auri liceret, ualidis utens acribus4 ad multum tempus i hus aliud oculis medicamentum est etenim cuml medicamentis. itemi aegrotum interea cogeret ' roaceo acetum bonum est inflammatis auribusl medicamenta bibere, quae ut ille dicebat, rabiei medicamentu. sed neminem existimo tam auda i remedia essent. ac ita quidem res cessit utrique,ut i cem esse,ut idem inflamatis oculis infundat quod i qui medicamenta bibissetis seruaretur in sanita j si quis tantum audeat, hunc futurum satis intellol te restitutus: alter qui nihil sibi mali inesse puta j go,ut audaciam non exiguo cum detr1mento ex l ret, repente & aquam formidavit, re conuulsus t Periatur iam cum inflammatio gurgulionemo
tanteriit. an hic tibi frustraeuidens causa quaer1uial l cupat, ei spinae Aegyptiae frudi us utile medicamEl detur an alia de causa mortuus homo est quam l l tum est utile quo sicissile alumennitrum autem l medici negligentia, qui ne F in causa quidpia sciat i eadem haecinflammatis oculis auribus conueniscitaretur,nein curationem posthac obseruatami l ant, ancorea omnino seres habet ut ad summum assumeret mihi quidem nullam praeter hanc ob l l laedant quae omnia dico, eo uobis concessis quod rem intexijsse uidetur. , primum positum est, inflammationem si In cruri 16 Qui quoniam euidentiam sequo nullam l l bus sit, aulin manibus laxari oportere, no autem l huiusmodi causam possum praetermittere. ita neci l qus in oculis aut in gurgulion aut in auribus est. aetatem possum prsterire spernereuretenim huic l l quod si eam quom quae in crure aut manibus insequoque credere ab euidentia cogor. cum ijdem l l statnon cuiuscun* modi sit laxandam esse com ex omni parte affectus non omnino tamenean i memorem,sertasse contingituos nosses resipiscet dem curationem habeant. sed adeo quando dial tis,in quato errore uersamini. eriti, quod ego nuci uersam in diuersis aetatibus, ut non sela medicinae l etiam dicam commemor tio eius quod eui de menstra modove, sed etiam genere toto euarieti l l tia patet quibus enim in aliqua parte corporis in i nam plerisque pleuriticis in consistenti aetate coni t flammatio non ex ictu, sed sponte suborta sit exit stitutis ualentibus uidi ego tapea uobis et1aml l affectu plethorico a Graecis uocato,nulli laxitatet ipsis iunguinem mitti sed neque uos aut in ultima partis ante egent, quam de toto corpore detractR senectute cuit,aut puero natu admodum paruo, I materia sit id enim si feceris no modo nihil immias neque quispiam alter unquam mittere est ausus. nues, sed etiam augebis eam quae orta inflamma i quid Hippocrates cum scribit sith cane 5 ante ca tio est . quapropter per id temporis adstringential nem purgationes esse difficiles quid rursus cum c refrigerantia* parti admovemus: moκ autem ex li inquit,aestate uentrem superiorem purgare, hye- toto corpore detractione iam facta, tu Para, MMi me inferiorem utrum uera dicere, an mentir1 UO l l inflammatione laborat,laxantia patitur.
l his uidetur dissicilem uobis in utroch responsio-l l is Quod si dum haec ipsa propono non uo nem esse arbitror. si enim mentiri dicatis,ipsam l D1s perstiadeo, profecto tempus est, id quod etiat uidentiam spe iis, quam a uobis plurimi fieri si l l inter initia sermonis retuli,ad eos me diuertere, at mulabatis. ita enim uerum esse euidens est quod i l quibus habetur euidentiae honorii ab Hippoc. scribitur. sin eundem uera dicere re l VII His ab empirico propossitis, prodeatra i spondetis,st ut anni tempora admittatis,qus a uo l tionalis: ea fere expromat sertasse tibi si sapis. li his inutilia proniiciata sunt. Quin etiam existimo i satis haec erant, quo minus aetatem, tempUS an i uos neo peregre usquam procul a patria uestra fu ni, regionem, item causam euidentem, aut alil isse, ne* locorum differentias experimentis per l quam corporis partem inutilem putares. at uero cepisse.omnino enim nescit non essetis septentrio si tibi no adhuc persuasum ab empirico est, a quonis incolas sanguinis euacuationes non pati acer l commemoratae res euidentes fiant, sed insuper Uatas: Sicut nec eos, qui Aegyptum aut omnino ratione aliqua est opus, eam ad icere uideor mi meridiem incolunt.qui aute inter hos medii fiant, hi debere. tuamch sectam in caduco positam esse ab ijs faepe euidens ex sanguine missis commo- ostendam. audio enim uos cum dicitis cognitio
dum accipi. nem eorum, quae communia in morbis eiriden
i 1 Illud uero quod partes non spectentur j tia sunt,passimi interrogas qua maximere comi Corporis, est, in quo uos ego ualde demiror, ae munia haec contineantur, re quo dignoscanturi quod mihi turpe grauiter uideatur, quod non usi i modo, id ne adhuc quidem cognoscere mihi uiat 1itati selum, sed iis etiam quae uestrae operae simi l l deor posse: eaque caussi est, quoniam inter uost contrarium est,6 per Deos immortales quacun F l l nominibus tenus conuenit, de rebus dissidetis, It in parte orta sit inflammatio eandem curationem l l cum e uobiS alij per ea, quae natura excernuntur,
i postulat, siue id in crure accidat, siue inaure, siue quod astrictum, θί quod fluens est metiantur. l in ore, siue in oculo cur igitur ego cipe a uobis i qui si ea suppressa sint, adstrictionem uitium no- lcrurum inflammationes re scalpello concisas, re i minant: si sine modo excernantur, profluuium. loleo irrigatas inspexi oculos autem nec unquam alii in iis affectibus,qui in corporibus reliqui sunt si quidem cur his ipsis oculis, cum inflammati simi l uitia posita dicunt, grauiterc. eos accusant, qui li medelam peras ringentia medicamenta adhibe quod educitur respiciunt. Ego autem quo in erro lj iis, Gura autem non etiam ijsdem inungitis: cur j ire uersari utrim mihi uidentur fortasse iam expo- l
47쪽
nam.primum. in eos a me uerba fiant, qtsi per ea illis audire es: quod dilucide di 'si si sed qui
quae secundum naturam eXcernantur morbos iu- quid occurrit, modo hoc modo illud, tape uero
dicant. miror enim cur isti nec sudoris unquam, omnia simul, tanquam inter se nihil differentia. si neque urinae, neque uomituS, ne 3 deiectionum quis autem eos tentet, quid inter illa intersit, doce plus quam pro modo naturae uiderunt bene in re, singulat propriam speculationem postulare, morbis educi, item , id quod omniu maxime ab- eum audire ne sitstinet quide . sed etiam antiquos flardum est, cur ne sanguinis quide e naribus cum reprehendunt Whsc similia , frustra distinxerint sum in quo crisis esset, unqua inspexere . at huius adeo illis ueri quaestio intolerabilis est.ac ne illud uero non menstra selum, sed totum etiam genus quidem laxo quod intentum est, esse contrarium, Praeter naturam est. sudoris aute,urinae, quicquid molli quod durum,raro quod densum, audire paPer aluum, aut per uomitum ruit, genus quidem tiuntur. itemi praeter haec omnia aliud esse natu non praeter naturam, multitudo tamen nonnun 'ralia excremeta supprimi flueret. atm omnia he
quam tam immodica est, ut ego quosda uiderim ab Hipp.esse distincta. ijdemq; ec de his temerere quibus tanta sudoris effluxerit, ut tomenta etiam bus pronunciant,inflamationemo, sic durum re madefacerent,alios quibus deiecta aluus triginta nitentem, assicientem dolore, calidum tumorem heminas superaret: sed tamen inter haec nihil mi- η nominant, facile admodum inconsideratoch ad hi uisium est esse sedandum, quoniam educebam strictum malum esse proponunt. alias uero rutilis turea quae molesta erant: quanqua si quis ijs,quae inflammationes mistas appellant, quales quae in excernuntur secundum naturam, regula usus in oculis accidunt, ubi fluxioni admistae stat,quae omni genere esset, huic inhibenda huiusmodi ac in tonsillis,in uua,in palato,in gingiuis. deinde fi
cidentia eranti ramina ponunt alia rara esse facta,alia claust, eat
VIII Quapropter probabilia magis quodam ob rem utrossi uitio assici. sunt aut qui dicere non modo sentire uidentur ij, qui eos affectus, qui in dubitent in uno eodem foramine profluuium si corpore sunt, morborum communia statuunt. at mul & adstrictionem consistere. quod ne animo in his uero est in si admirer, cur illa ipsa ausi sunt quidem comprehendi facile est . adeo in omnem euidentia dicere. si enim non quod fluit e uentre, temeritatem feruntur. quidam autem eorum, ij sed quae in corpore affectio est, ex qua ducitur id i demw pauci, qui pati possunt ut aliquato plus de Usiim quod fluit,profluuium est,eamq; nulli e sen his rebus omnibus audiant cosiderentch, ut ipsisssibus patere licet, quomodo coligerit, ut illa mor poeniteat,uix tandem adducti ad ueritatem se uer horum communia etiam possint evidentia dici tunt. His igitur caeteris. qui paulo diligenter dia Nam quum ec in laxiori intestino affectio esse & ς scere de primis aliquid comunibus. morbis uo in tenuibus possit, & in uesica uentriculoc, atin Iunt, liber est separatim conscriptus . nunc autem mesaraeo, re pluribus alijs partium interiorum, ut ijs,qui introducutur,res utilis sit, aduersus eos quarum nulla neque ipsa potest percipi sensu,ne dem methodicos aequum est pauca dicere. 2 O Quae tamen optarim aliquid illis quoque prodesse.quod fieret, si contentione remota idip sium quod dicitur secum ipsi exquireret. id autem quod dicitur est, ut quae ab illis etiam ipsis uocata
inflamatio est, praeter naturam sit tumor dolore assiciens,prementibus digitis renitenS,dUTUS,Ca i temporis spatio artem edocere profitentur cum liamo, eadem , nihilo magis autrara,aut durans, non exigua opinor opus sit methodo ad aliquid aut densam quam antea esset propria rarione par
quod sensum effugiat, percipiendu . sed qui recte tem essiciat: sed fluente materia,& ea quidem si hoc ipsum praestet, huic opus sit re corporum dis- Peruacua impleat : ideo. intenta pars eadem sit
sectione, ex qua partes interiores quomodo sin a non tamen si quid intentum est,id omnino densi gulae natura se habeant, ediscat,&physica specu tDlus quam ante aut durius est. illud* in corrjs discasi latione non exigua, ut operationem cuius p utilia loris b*nexu aptatis rebus licet,si undique ea datatem. consideret. priusquam enim haec inuense stendere tentes. ita partium quae per inflammatios ta sint, non potest ullius in imo corpore partis an nem repletae sunt, medela est materiae detractio fectus diginosci. quid illud monuise oportet, huc haec enim repletioni contraria est.cum autem pari etiaris magna a dialectica opem afferri ut ex qui res ipsae exhauriuntur, protinus consequitur, ut hiis quid concludatur aperte percipias, neque ad caedem remissiores efficiantur. quae repleta sint, phisina uel ex te uel ex altrio offendas.nam ipsi s eadem ut intenta sint necessario sequitur. uelutra nobis interdum sephisinate imprudentes capiat quae exhausta sunt, ut remissa sint, quorum neu mur at uero libenter existis requirerem quid pro j trum uel densitas uel raritas necessario sequitur fluuium sit,si modo loqui didicerunt non enim id ac ne profluum quidem sirppressioue . nessi enimi tantummodo satis esse arbitror, quod eorum aliis siquid rarum est, ex hoc aliquid fluat omnino ne
i qui dicunt, quendam praeter natura affectum pro cesse est. quid enim si crassum exiguum. sit id fluuium esse. nisi enim qui sit hic affectus didiceri intus est neque si spissum, in eo supprimi necessemus,nihil erit quod plus a nobis noscatur, laxitas est: nam quod multum re tenue est, id etiam perne quaedam an mollities an raritas sit nihil enim densa foramina effluit.
19 Quomodo igitur illa morborum communia possunt etiam euidentia dici, nisi quod per signa dignoscitur, id euidens quispiam uelit voca re quod si ita est, non uideo quid iam ab antiquis medicis differant. sed quomodo breui semestricra Satius
48쪽
lumina legere, discere . quot modis quicquid prii nem uenit, neq; in manu neo in pede, neque intris in Parte contentu est, idem rursus excernaturit cubito, neq; in brachio, net in crure, ne F in f lsi rarefiat quod continet, si quod contentum esti mpre,neque in ulla corporis parte aliauissimum attenuetur,idem c. si incrementum assumat, si v quam fuisse huiusmodi genus inflammationis, ut hementius moueatur,si a re aut exteriore traha aliquid foras efflueret sed ηs tantummodo id eueltur, aut interiore pestatur, ac ueluti ab exterioria i nire,quae os oculosue aut nares occupant. an illis thus quibusdani abserbeatur.quibus omnibus Prs termissis, si quispiam raritatem foraminum uni
cam educendae materiae causim existimat: is uidehitur ne euidentia quidem cognoscere. si quidem lianam spongia ue aut in quibus similis raritas lest, si quod intus habeant,exiguum sit,id non de lPonere, sed continere manifeste videmus: si mul lium, estundere. cur igitur illi non in oculis nisi thusi re ore, oc quae simili raritate sunt,hoc idem lanimaduerterunt: licere aliquando non quod ra ira foramina sint, sed quod humor multus in his lyartibus sit,idcirco aliquid effluere. ac fictilia quo lque pe videmus, quae tam raro corporesint, Ut etiam aquam transfundant, quae tamen eadem,si
mel infuderis , nihil transinittant. nam crassior mellis substatia est quam pro ratione foraminum quae in setili sunt. ita nec illud alienum crat intel lligi, tape aliquid ob tenuitatem mitti,quanquam
corpus ipsum quod continet, non sita natura perforatum . itemqi nec illud. Plerunque naturam, aqua gubernatur animal, quicquid stiperuacuum ei at,id per corpus ipsum continens euacuasse,ianquam exprimentem expellentem p. Quid igitur dissicile erat intelligere eum, qui diligentius inar ii cis operibus Uersatus esset plerun* enim sic morhorum crises eueniunt reliquas educendae mate xiar causas praetereo. itemq: eas, quae eiusdem continendae totidem sunt, illis contrariae: siquidem audire talia non ad aures eorum spectat quod aut rem mihi fortasse assequi posse uidetur, ad id rur sus reuertor. oculum humore fluere interdu pos se, non quod ulla sit in parte ipse amodo naturael facta mutatio, sed quod fluens materia uel multa lsit uel tenuis, uel a natura per hanc partem expuulsa.scilicet , oportere fluentem materiam,si tenuistest, crassam reddere: simulta, educere: conatum lUero naturae si opportunus sit, admittere, nihil l nipsum oculi corpus agere,quippe quod nullam lfluxionis causam continet. 41X Id autem opinari, inflammationum aliam adstrictum esse uitium, aliam mistum, non uideo quo modo non desipientiae sit. primu enim quod ab ipsis dictum est,eius obliti stini, non uel fluen rem morbum effluxu iudicari debere, uel adstri ei uni suppressione, sed ipses oportere corporum assecius spectare. cum igitur ex parte omni hi si miles sint,nullat in re quae nunc inflammatio est ab ea quae antea fuit, differre uidetur, nisi quod a liquid ab altera defluit, nihil ab altera, quomodo nonuehemeter abirdum est,hanc mistam, illam adstrictam putarer deinde uero quomodo nec ilia morborum comunibus omnibus quae mista senet Iupiter interdixit, ne ullum unqua eorum ullam li aliam corporis partem attingeret, sed in oculos li tantummodo nares , ct os seviret nam inflam-ll matio potest partes corporis occupare omnes, iquae natura sint aptae ut causas illius gignendae M lscipiant. quod uero aliae sint rarae natura,aliae dento, eo fit, ut ab illis quicquam effluat Iapta malo li riae, in his autem cotineatur.si enim utrem imple las humidare, aliaue quibus ita corpus continens lsi nihil effunditur.idem si in spongia agas, quae ita raro corpore sitiat, protinus id omne, quod siDPeruacuum est, effundituri quid igitur dissiculta
tis erat eos animaduertentes quam maior omni reliquae cuti densitas sit, Φ quae oculis naribus patque oritnesi , partium naturae causam ascribere,
mistione longisci nugis dimissis hoc enim ita eL lse declarant inflammationes eae, quibus in parti thus alijs admista exulceratio est. siquidem ab his id effluit,quod tenue est,perinde ac sti in oculis naribus 3 alcy ore essentidum autem illaesa cutis densat ex omni parte est, cur nihil effunditur, hoc ipsem causa est non inflammationis genus.rursiis ut
siue melle, piceue liquida nec id quidem sine modo, spongiam lanam , madefacias, nihil effundi llux, propter humoris crassitudinem:uelut contingit si ex aqua tingas aut quibus similis tenuitas lest, uel exiguo adhibito modo:sic arbitror, non
is per ab oculis aliquid effluit,id. aut ob crassi li tudinem humoris,aut quiano is sirperuacuus est: li ut in iis, qui se habent in statu naturae. itaque licet li idem inflammationis genus nulla alia differes re, quam crassitudine influentis materiae lippitudias nem sine fluore facere,quam sapientissimi metho li dici adstrictam nominant.eamch differre putant a mista, uerboruioru obliti, quos stirsissim ac deor siim transferat, oc morboru effectus in corporibuconsis ere,non in humidis uolunt. quomodo vii 1ltur cum eadem in corporibus assectio est, nulla redissimilis , selam autem humidorum naturam quae tenuia crassa ue sint, sequatur, modo effluore aliquid, modo contineri, dissimilia morbo rum communia esse putatis ita fit ut ista uestramistio ne animo quidem concipi possiticaetera autem quae non ilum inijs qui uictu, sed etiam qui lmanu, qui , medicamentis morbi curantur, par lticulatim peccatis, alias Ortasse discetis, nisi per lhaec uobis adhuc periasum est. nunc uero cum satis haec sint iis, qui introducuntur,prssentibus m
49쪽
ARGvMENTA CAPITUM LIBRI GALEN r DE OPTIMA SEcTg. taphrae numerus in textu ci pitum distinctionem in alijs aedition ibias indicati
Cap. I. Theorema quodvis artificiale quale esta
oporteat,nempe uerum, utile ad uitanI humana, dccor
sequens ad principia. Et quod medica etiam theoremata talia esse oporteat. II. Qiuomodo cognosca mus an uerum sit aliquid. Rerum quae cognoscuntur specieS quatuor. Aut enim apparent sensui, uel statini Per se, ut colores: uel ex alijs,ceu signis, ut ignis ex fu mo. Aut sensui quidem occultae sunt, rationi uero manifestae,eae uel statim euidentes, ut biS ri uo, 4. uel per demonstrationem discendet incipit autem demonstra/tio ex aliqua praecedentium,id est eX apparetibus, uel euidentibus, aut certe ex demonstratis antea. Primani speciem sensus iudicat, Secundam συμπαρατnρνσις, Tertiam si σινu ἔννοια . inartam consensus ad conses se, siue ea apparentia sint, siue euidentia, siue prius de/monstrata. III. Theorematis utilitas quomodo cognoscatur. Vtile theorema ad finem artis referri o/portet,& de illis esse quae in rerum natura extant. Ap κparentia quomodo in arte, 8c quomodo eius princi pium sint, quomodo non:& . theorematum inuentioκnis potius quam artis initium sint. Costituuntur enim theoremata quaedam eX apparetibus, uel per se, uel per alia: quaedam uero ex euidentibuS, quaedam ex demonstratis antea. Exempla singulorum. IIII. Adhuc de utilitate,Theorema omne uniuersale Sc constans esset in quavis arte. Medica uero Se alias quasdam artes co
iecturales dici, propter aes iones Sc euentus instabiles, non propter theoremata. Quoniam usius ex fine spectatur, de fine loquitur: primum autem diuidit artes. Ar tium a Iiae noua opera faciunt, ut quae naues compingit: aliae iam faes a conseruant, ut gubernatoria: aliaeutrian faciunt, ut aedificatoria Sc medicina. D uorum priorum
generum simplex est utilitas. Tertii etiam scopus qui dem Sc finis unus: modi autem ad scopum assequedum diuersi,ut in medicina,unius sanitatis gratia, res noxi as uel declinamus, uel iam praesenteS tollimus. U. omodo consequens 5c consentiens theore/ma noscatur. VI. Cum omne theorema ex trib. praedictis, capite primo) probetur, tres istas notas sin/gulis medicorum sectis accommodare instituit: Prius uero quae tribus il Iis sectis empiricis inquam, metho dicis,&logicis aut communia,aut peculiaria sint, hoc in capite prosequitur. VII. Pro logicis contra methodicos Rempiricos, q non inutilis sit Iarentium rerum Sc causarum inuestigatio: quorio apparentia nosola sufficiant: nec omnia ad cognitionem faciat. Et pri mum contra utrosty communiter, deinde seorsim con tra empiricos. VIII. Contra methodicos seorγsim, q= ex apparentibus non possit colligi indicatio uti 1ium remediorummel ex affectione sola. Opium oculis inflammatis con uenit,stomacho& hepati alia quae/dam. IV. Adhuc contra methodicos. Quid sit 1ndicatio,obseruatio,ratiocinatio: 5c quomodo utilitas
a singulis accipiatur. Et quod indicatio similis sit appal retibus per se,obseruatio per signa: ratiocinatio autem ratione tantum fiat in transitione ad simile. Quomodo
Cnidiaci medici pus e pulmoe expurgare conati sint. Quod Methodici dum ponunt transitionem ad simile, quae ratione tantum fieri potest,cum ipsi ex apparenti/l hus omnia satis cognosci dicant,pugnantia sibi statuat. Latentia cognosci posse. Indicatio,obseruatio siue experientia,& ratiocinatio definiuntur. X. Deincepsi Peculiaria quaeda Empiricis refutat:&phimum quodi obseruatio remediorum circa symptomata sine ratione costitui nequeat: odo omnino nulla huiusmodi obseruatio fieri possit ex symptomatibus simpliciter, cum secundum numerum eorum ut uno uel deficiente uel
abundante ) & magnitudinem,& ljus affectionis, plurimum uariet curatio: item secundum ordinem symptomatum: haec autem in diuersis corporibus eadem eue
ni re impossibile est. amuis enim forte in duobus auePaucis eadem euenirent,nondum constitueretur obseruatio illis die a. Replicatio Empiricorum.Eiusdem solatio. XI. Adhuc contra Empiricos. Logico/rum obseruatio qualis sit: εἰ quod symptomata inter
dum ea tantum curationi utilia statuant, quae uel a cau/sa, uel loco, uel uirtute: interdum etiam alia quae a tem/POre,magnitudine,& ordine sumuntur,m. Portulaca
quem dentium affectum 5c quibus ex causis curet. XII. Historiam etiam Empiricorum inutile esse ipsis: S l pugnantia inter se Empirici probauerint: quiκhus discernendis rationem adhiberi oporteat. Deindewnecdex authoritate illoru, qui historiam scripserunt, per omnia utilis &uera historia existimari possit :necynum ex aliquo affectu scripserint a medico iudicari,sed a philosopho. Item-ne ex consensu quidem medicorualiquot uera historia censeri debeat, cum in plaeris p fore non desint qui contrarium tueantur,& Petronas, Apollonius, Dexippus.) XIII. De transitu ad si/mile apud Empiricos, quo uti se aiut,ne quando copia remediorum eos destituat. Et quot modis eo utatur, scilicet a remedio,vel loco;uel affectu,alio ad alium. Inu tilem esse hanc ab eis confictam a remediis ad remedia transitionem:&perinde etiam a symptomate uel asse/ctu uno ad alium. XIIII. omodo rationales medici utantur transitu ad simile, quem ratiocinationem uocare aliqui malunt: Et quid ab Empiricis differat. od non semper nem circa eadem symptomata cu i ratio eadem sit,differentibus scilicet causis: neo circal diuersa symptomata curatio semper diuersa, ut in opi l stliolono Scemprosthotono. Et quo rationalis sympto γl mala distinguat utilia ab inutilibus,non ut Empiricust uniuersa confuse consideret: sed alia a corpore patientisi esse perpenda alia a causa,a loco,ab effectu, a uirtute:
Et suas a singulis remedia adhibedi certo modo Ad qua/l titate,&c. indicationes sumat. Anacephalaeosis omnisil contra Empiricos dictorum circa obseruationem, histol riam,&transitionem adsimile. XU. Cotra Methodicos,indicationis quidem usum esse ad inuenienda auxilia quod Empirici negabant) eκ apparentibus uero eam non sumi.Item Q licet indicatio nec ab uno symptomate, nec a pluribuS sumatur,non prorsus tame ceu a clindicationem inutilia negligenda esse symptomata. Primum autem ipsorum argumenta proponit, deinde re
futat ex Propriis eorum curationibus,in quibus sym/Ptomatum tape maiorem ' affectuum rationem habere uidentur: ut cum lethargicos propter fluxum in luce delirantes,in tenebris ponunt astringendi gratia. Reγplicatio Methodicorum,& eiusdem refutatio. X U LEisde rationibus quibus methodici symptomata ni/hi I ad indicationes conferre probant,assectus quo* nishil conferre probari possie,cum tamen ipsi eκ MIis ame ei thus,astrictione scilicet Zc fluxione, omnem indicationem desumant. Quod in eodem assiectu causia tame diis ferente, curatio uariet: εἰ in diuersis affectibus,causa in men eadem, curatio eadem uel similis sit. Ueru no ideo indicatio ab assedi ibuStollitur,&tota in causas resscit. Similiter de symptomatibus iudicandum est. Obiter, Communitas quid secundum ilΙos. Aflectus non indi care quid faciendii sit: sed simpliciter ablatione sui: cu randi autem modum 8c usum auxiliss a causis sumi,& auxilia causis non affectibus opponi. Tandem concludit contra Methodicos,symptomata non prorsus ad indi cationes inutilia esse. XVII. Quod communitates,
50쪽
Ps - ARGUMENTUM quas Methodici introducunt, per se manifestae sint: &num ab ipsis indicationes sumi pbstini, quod 19. capite
demum prosequetur. Quod apparentis uocabulo ab utantur pro euidenti. Quod non omnem cum raritate
aut retentione affectum, uti si quo' latentur, sed illos tantia qui cotra naturam taleS tat, ς γνωGP aut appellent Methodici. Symplomata eadem alijs nativa, alqS contra natura esse: distingui aut no per se, sed aliis signis, ut per causam,usum, locu . Sic etiam astrict io 8charitas per asia quaeda, secundum naturai sine an cotra
sint,discerni debent. Aiunt aut Methodici. ex medio/critate uel immoderatione discernatur: quod si uerum est, sic etia aliunde,non aut per se, manifestae erunt ipso rum comunitates: praesertim cu modus 8c modi exces nas,no appareant,id est no omnibus Se uulgo cognoscatur,sed medicis Sc peritis tantum. No recte ergo defini uerunt illi, medicina esse cognitionem apparentium CS
Mα υσυν. XUIII. De retetione Sc raritate seu flaxu singillatim, P neutra per se manifesta uel apparens sit. Et primum de retentione: deinde de raritate seu flu Nu: at tantum abesse ut fluxus qualis fit statim mani festus fiat,ut ueteres etia εκκριον se cremτ 19ν discer/nere difficillimum iudicauerant FluXIOnem contra na/turam inori posse ex symptosi locorum aut ua rum saγtis cognosci:&-no idem sit fluXio5c symptosis siue colla Ps1Omlneiu ςεγνωσις Ac διόγκωσις Id est astringi&turgere, Quod si diuersa sunt, comunitates aut ex illis cognoscutur ut hoc illis dee)ergo per alia no per se ap/Parent. Item ne moliicie corporu, fluxum qui per insensilem evaporationem fit, deprehendi, cum cutis ilioru magis magis durescat. XIX. uod, ut coce damus per se apparere comunitates, nihil utile ad re media per eaS indicet, ut methodici assirmant: quanoad particulare indicatione aliquid ab eis sumi possit,utetia a theorematis uniuersalibus dictis quales fere Hippocratis aphorismi sunt indicationes quaeda per accidens accipiuntur. Sed diuersa est inclicatio, ad hu/ ius uel illius morbi curatione proxime S per se perti/nes, quae sumi ab illis no potest. Obiter explicat aphortisu, lassitudines spontaneae morbos indicat.) Methodicorum replicatio solutio. iuod nulla prorsus com munt raS, quatenuS species quaeda sunt pluribus comunes indicationem faciat,ut molestia, rubor: proinde ne Methodicoria quidem comunitates indicabunt. Et Rcaedem ne παθου quide, id est passiones uel affectus di ci debeat,&c. XX. Quod Methocli ci no duas inb/do dictas comunitates in curativa parte faciant: sed ali/as etia in ulcstus ratione,alias in chirurgia: 8c morhoru.tempora tu uniuersalia tu particularia distinguat: At ex istis remediorum differentia indicari aiunt, cum ex
prioribus simpliciter auxiliu indicetur,no aut quando εἰ quantu usurpandii sit ostendit aut Galenus ne a caeteri S quidem ipsorum c unitati hul redite aliquid in dicari. XXI. uod ne morborum quide tempora recte indicent auxilia: Et primu quomod0 diuersia fini morboru ec auxilioru tepora, quae aliqui confundunt.
fundiit,& no subieeto,sed ratione tantu ac respectu diis ferre dicunt. Vena quibusda inciditur, anteΦ hernia eis scindato 6ci reipsa Sc n5 respectu soli1 differat ra/tiones 4. XoI. intu argumentu super eodem, quod huiusmodi est:Tempora morboru tu uniuersalia tu particularia, qu5 differant secundia principita, augrmentu,statu, re declinationem, scribi posse8 definihi:
Auxilioru uero particulariu tempora certa definiri noposse: ne morbi uel causae motu ea cosequi,ne P ab in seruallis temporu in morbis accipi: sed quouis tempo/re causa morbi suadente,& uirtute aegri no prohibente,. auxilia in genere loquendo,adhiberi: particulatim Ue ro 5c alia quaecla cosiderare ut remis Sionis tempus, &c. Quonia uero remissionis interuallu nsi omnilius idem est,re si maxime sit, differunt tamen aegri alii alii S circu, Raths dc quihusdam suae naturae proprηS ta druersirno de,ut quae na huius interualli parS auxilio usurpando magi S co ueniat, dicino possit: Ita y reipsa differre tepora morboru 8 auxilioru concludit. Obiter de phlabytomia,eXepli ratione. XXIII. Quod ex differetia temporiS morhorumethodicino recte indicationes aledi 8c medendi accipiant. Et quo ThessaluS Hippocratis uerba de uictu in statu no recte acceperit: Videri autern Hippocrate tempuS pro scopo usurpare, qui no hoc sensi serit, sed eX tepor1s differentia de uirtute c0iectura fece rit, quae initio fortior est, inde ad statu debilitatur. Quod aliquid fieri prohibet, id quatenus prohibet no ldebere dici scopu aut indicationem eius. Cur ab initio HippocrateS mouendia dixerit, si quid mouendu uide tur. Et quo uirtus seu natura ad remedia se habeat. XXIIII. Ne a uirtute quidem uel uani uel aegri nequisex iam dicitis fallat)auxilii indicationem sumi:seclut a teporibus, sic etia a uirtut uel prohiberi tantia uel
permitti id quod causa morbi faciendii indicabat. Et i
teria,nsi respectu ad tepora,sed ad uirtute, uictu crassio, re tenuioreve dari. XXV. Quod Methodici ex mori hi tepore no modo quanticatem sed etia qualitatem inActus indicari,inepte dixerint:&aheodem tempore etiacotrarios scopos sumi. XXVI. Quod morboru te pora auxiliorum etia differentias no indicent. Eosdem inepte dixisse,principiu morbi indicare utendu esse r mediis quid. augmentia morbi impediaturi ea uerQ reκprimentia eme: Cu in peracutis morbiS, ut apopleXia, Principiu cum uigore statim iungatur, ut no priuS incipiat in uigeat morbus. Elo no in omnibus morbis quatuor dicta tepora habeantur. XXVII. Super eo lde, Quod no oporteat in omnis morbi principio repti metibus uti, qualibus fere in principio inflammationssutimur. Inflammationu initiis reprimentia conuenire: no corpora inde passionibus magis resistat ieci ut noxii humores ad partes robustiores ab imbecilliori re pellantur. Alia ratio aclide, P principi u no indicet utedum es Ie remediis quibus aUgmentum impediatur. Exi
eprimetibus & astringentibus δυσπάθ αν non aeri:
neo duriora & astrictiora corpora, continuo τερα dc robustiora esse: alioqui senes iuuenibus, Sc inflamatione aut quouis duro tumore affectae partes, sanis robustiores dicerentur.