장음표시 사용
91쪽
6 LEsBIA. NORMA, Vel frigerare, mequouis alio modo corpus mouere,periculosum, quoniam omne nimium renatu inimi cum sed quo paulatim si tutum est , oep sertim i quis ab altero ad alterum transierit
12 Omnia secun uni rationem facienti si non sicce dant secundum. rationem, non est transeundum ad aliud , flante eo quod a principio tisim est. . '13 n pie aluos bremidas habent, quidem iuuenes Derint, melias degunt his quis iccas habent: insenecta etero deterius degunt: nam senescentibus mama ex parte sic
Viin do cor ris iuuentae quidem Liberatis me indecorasenectae vero inutili deteriorque breuitate.
Nprςcedenti sectione de morbo acu- triplicem oppugnante corporis
si is substantiam,videlicet soluam, humita
i si irituosam egit HippocrateS: Nunc vero qua ratione depraehendemus perfectane animperfecta eiusdem morbi eliminatio suo more breuiter explicat, ut succrescente materia morbifica , unde reciditii, aut superstiti, unde producti, legitima cum victus ratione, tum materiae euacuatione pristinae valetudini corpus restituatur Accedit etiam morborum sue deciden-
Α-pormixtione pituitae aut melan-
92쪽
1s Ap MORIs MORVM SECT. II. 77.choliae inter acutos & diuturnos ambigunt, necnon acutorum, qui sine febre primigenia aut coniuncta corripiunt, qualis apoplena, conuulsio, qua Cope, it cosis, colicus, laystcritis Τ:ψanc classem recepetio. Naim ut Iongissimus acutor iterminus qCarto de cinio die vel ad summum vigesimo dcrminatur, ita qui semel hos fines superaverin i, intra C uadra esin audiem, nouo VictuS genere coqueladi nota; que crisi bus iudicandi coercentur, aut in longos,sive diutum nos aegri aut medici culpa abeunt, iterumque dege nerand ex una specie in aliam. Cui cane 111co Dodos apientissime prolusium est laac secunda sectione ab Hippocrate simili p. ne methodo, quae fuit in superiore Itaque cum duci auctoris scopi Occurrant repavrandi nempe triplicem iii corpore stibilantiam, cui calor febrilis vim intulerat & curandi affectUS, quo- .rum iam memini, S quorum postea dicendum, in
primis, iuς sit illius reparationis apportunitas & q aesit dissicultas breuiter recenset: auspi atUr autem Op- , portunitatem a rebuS non naturalibus, quibiis moc' o vice causarum in morbis eiciendis , i Odo vicesignorum anamnesticorum utitur: nam Mntini & idem
diuersi ratione diuersa significat, una Pre fidelia, ut est in veteri prouerbio, duos dealbat parietes. Cum igitur in declinatione paronitat, talis sit somni conditio, quales fuerunt vapores ad ce brum cleuati vapor acrior parens erit somni pauci, vel tumultuosi copiosus vel crassus laborem morbo, I. blandus superstitem Vim naturae, et . immoderatus motas asin
materiae morbificae, exhaustos spiritus cerebri viginis, cruditatum occasione praebere subiectis cere o
93쪽
partibus, & contra vigiliae, denunciabiit, 3. Quemadmodum praecedentibus aphorismis somni dc vigili,
rum, ita nunc satietatis hamis exemplo omnia immoderatiora esle noxia'stendit. Satietatis autem nomine deiectam appetentiam magis intelligit quam repletionem, ut sit illa satietas analoga spontaneae lassitudini: nam satietas a cibo & lassitudo a labore&dolor ab inaequali intemperie sanorum sunt symptomata, sicut deiectoa appetentia, spontanea lassitudo &aegrorum: est autem triplex lassitudo, Caco Chymiς, α λι plethor ,& phlegmonodes utiusque. Simili etiam ratione quς fanis dolorem inferunt in qualis intemperies & continui solutio, siue sit phlegmone, sive erysipelas, siue vulnus corpori inflictum facultatum animalium integritatem, contra vero ἀνασ σι α eorumdem peruersionem, 4. 1. 6. significat. Itaque his er fatis rebus non naturalibus partim succrescentis materiae a crisi persecta, partim supersti te a criu imperfecta causae&signa depraehenduntur,
quibus quid sit agendis tacite indicatur, purgandum,
videlicet, at quomodo postea dicetur. Hinc a rebus non naturalibus ad naturales digressus corporis functiones, neutram dispositionem explorando, quomodo sit a morbo reficiendum δc recidiva vindicandum docet. Fit autemillud duobus modis nempe modificatione cibi & potus conuenientis natur & renutritioni . & cautione inter renutriendum superstitis aut succrescentis materi , 8. i. IO. II. a Crisi per fecta aut imperfecta, Ι2.
Hactenus Hippocrates de reparandae triplicis substantiς opportunitate victo iam morbo absolutaquo
94쪽
I N Α pHORIs MORUM SECΤ. II. crisi & de ablatione materiς superstitis aut succrescentis post quartum, septimum, aut quartum decimum, item septimum decimii, aut vigesimum. NI inc Vero
non qualis sit futura crisis, sed qualis prςcesierit in prς-
fatis diebus exponit, ut inde totius negoth discultas re intelleci a paucis explanetur, in cunis rei notitiam repetenda sunt quae ad et . Aphorismum primae sectionis e Galeno exposuimus. Clitis igitur imperfectiς superstes est materia morbifica , non se usac perfectς illa quς increscit a praua victus ratione. rare utriusque cris eos, perfectς inquam &imperfectς,materiς silerstitis &succrescentis rationes paulo altius sunt repet-dς,quo certior instituatur tum dietae, tum purgationis modus , singulis morbis , quorum genera summatim perstrinxiinus , initium' que ducemus a crisi, a qua signa ducuntur crisima appellata a materie motu & temporis ephodo, quibus quid factum & futurum sit operς praetium cognosci-
A primo igitur aphorismo ad septimum Hippocrates signa a rebus non naturalibus cum obseruasset, quibus indigere corpota euacuatione ante renutritione collegit: subinde illa quomodo sint evacuationi praeparanda& reficienda ab 8. ad ir. explicauit: nunc causam cur illa vacuanda sunt expositurus metum recidivae proponit,tum maxime, quod vel ipsi materia in die decretorio fuit minus ad expulsionem idonea, tum etiam quod ipsa natura nimis imbecilla per mouebum effecta , uniuersos humores noxios expellere non potuit, I 2.
Itaque ciun in praecedenti aphoris io , quid
95쪽
to LEsBIA N O RVM Aquae posst iudicationem reliinquuntur esciant, do cuerit , ligna viritusque crisis a motu materiae ad speciem morbi ad tempus decretorium proponit, Vt medicus certo sciat recidiuam ab iis a iudicatio
ne relici a sunt factam esse. Praecedunt autem motum
materie ad sheciem morbi de lyrium, dyspnsa, caligo
oculorum, spicia dores ob oculosvehantes, lacrymaeis Ivoluntariae tela aporum grauitas, ceruicis & capitis dodor, anticipatio, longitudo & vehementra accessionis, comata, dolor stomachi, aurium sonitus, tre nior, labrum inferius agitatum, stus & sitis v li emens, nox item absque ratione molesta, II. Cos de lutitu motum materi exeretio aut abscessiis: 'excretio fit viis patentibus ad expulsionem materiae per de octionem , vicinas, si litores, vomitum, ha
naorrhagiam,in quorum singulis a Ferentiae a si1bstaiatia, copia α qualitate, item differentiarum cauta& signa stini notada in morbis priuertim acutiS,qUO-
m motuS materiae excretione perficitur, abscessunt inquam nisi imperfecte, et . E principalibus membris h una ores maflos euacuans, alias foras per patentes meatus, de quibus in praecedenti Aphorismo,alias ad cutim , de quibus modὀhic suo ordine loquitur Hippocrates, viam assectat sibi materia. Ad cutim vi naturae humores propelluntur, qui si pauci, tenues δίbilios, ut in ictero non non qua, perfectam crisin absolvent: si veris crassi,multi& pituit ,ha cute reponuntur, atque hoc modo abscessias nascuntur in corpore, quorum differentiae petuntur a substantia, magnitudine &qualitate: item differentiarum cauis&explicantur, Praeceden
96쪽
IN Ap MORIs MORUM SECT. II. st Praecedentibus Aphorisinis, quo pacto opportu na iudicatio, quae per excretionem fit, item altera, per abscessum, dignoscantur, docuit. Nunc insequentibus Aphoris Dis a 16. ad ΣΣ. difficultatem ostendit in perfectae crisis expectatione,ubi medici aut aegri culpa, assidentium & aliorum irritatur natria atque alio diuertitur, quod Hjppocrates in ipso latim. Aphorisinorun a principio complectitur his verbis: nec satis es: m edicum situm fecisse ossicium,nisi situm
quoque aegrottis, sitim astantes fecerint, sintque externarite comparata. Ac si dicat, vis nostrorum scriptorum explorare veritatem, tu primu medice , Omnia rite gere, deinde aegro As in omnibus se tibi prae beat morigerum,nihilque prae intemperantia peccet. Assidentes ne iram concitent aut intempestiue ali quid nuncient : quin apparatus omnes ante cris eos
tempus prompte & expeditὸ fiat, obsenia pulchrae
parentur iuxta medici prςscriptionem. Haec igitur, quae multiplicia sunt,particulatim, dum naturae moltus impediunt,frequenter circuituum ordinem de quibus mox dicendum ) & crisin interturbant. Proinde iti iidequaque admirabilis Hippocrates dicebat natura omnino susscere morborumque esse
medicatricem, externo tantum egere auxilio, Coadiutore medico, qui beneficio artis si lubrium & ins iubrium ipsa praeeunte & viam monstrante morbum profligat &sanitate restituat: qua ratione medicum, qui re vera medicus sit, naturae ministrum appellat, pharmacopolam e triuio . Tantum eniim hic aluita ministri appellatione abest, ut docet Galenus,Vt uxia maxime contrarium nomen ipsi conuenia di-
97쪽
caturo ; vere hostis itu iniani cus cum naturae tum fgi o-
tanti una, ubi pinsertim nihil dignum a se gestum esse
putat, nisi unxerit, fouerit, enema iniecerit, venam siccarit, cucurbirulas admosierit, confricuerit,cibum exhibuurit, nutritierit, vel aliquid elii si nodi fecerit. Li igitur intelligere, idem Gallanus ait, non alium esse, qui accurate praedicit&qui rectam victus rationem instituit, sed in unum & idem ambo coire necessse est, futurum alioqui, ut alterum ab altero cotiumpatur. Haec enim mutuis fulciuntur auxilijs bine vel male rationem victus instituere, & bene uel malo fimturae crissis diem praedicere. Victus m tem ratio non in assumes adis tantum, sea in admouendis, educendis& faciendis, & in summa,in uniuersi morbi curatione& oeconomia consistit- . 3 o. Cum in morbis exacte acutis omnino abst1nem
dum sit, corpus exhaustis dieta viribus valde sub ipso CXCretionis tempore conturbetur, ideo paul0 plenio re victu opus est,ut labori tolerando ger par esse possit semper ad nonum & decimum primae sectionis aphoris Dum respiciendo, quinetiam acris imperfecta non statim fraudandus est aeger suo alimento, nec succrescentes humores aut superstites venaeiectione, purgatione aut sudoris prouocatione statim euacuan di: reficiendς enim sunt vires modico incommodo ad deterioris fugam 16. Quia vero usus in mediocri Ite, abusus in excessit aut defectu rerum quς administran tur, consistunt, in utroque tempore, & quod crusa praecedit, & quod crisin consequitur, reserenda est semper cibi sumpti mediocritas ad naturam eius, ita adhibetur i . Praeterea δυσπε ι α
98쪽
IΝ ΑχH GRIs MORUM SECT. II. 83 non sunt seligandi, quae allelaam qualitatem aUt perturbationem ventriculo adferunt, sed praescribendi sunt a medico & meabiles, quique facile coquantur, distribuantur& excernatur, I 8. Haec ita lugrite a medico precripta suam difficultatem partim ex morbi, partim ex naturae conditioiae laabcbunt, quominus possit optimus quisque medicus futuru mor bi euetum praedicere, aut sedula diligentia crisin pro
mouere. O circa tacite monet, Vt natutae trium-lphantis aut triumphatae argumenta firma & constat avitia medicus teneat , constetque illi de morbi specie, parte affecta, humorum motu ac 'uiete, trium facultatum robore, & de diebus criticis, de quibus nobis statim dicendum, 19. Ex naturae autem conditione altera difficultatis emergit occasio: natura enim hominis eiusdem non est semper una & eadem: sic varia corporis conditio varias etiam excitat cris es&in eadem specie morbi,quia quo natura vergit eo maxime crisitim sunt inclinati nes, eidemque morbi nunc ad
salutem nunc ad lethum properent, ΣΟ. Cibi deiecti appetentis canimus appetitus opponitur, que plerumque corripitur, qui febre laborat, proinde symptonia frigidς & siccs stomachi intemperiei a laco re prςcesido illi stium calorem surripiente exortumI
cuius non unquam tanta inest ciborum auiditas, ut
plerumque etiam moribundis, quς sanis par esse pos sQt,quantitas, non possit fiassiqere, imponatque imprudentibus fit ture spem filutis, cum breui sint pserumque morituri. Hoc docuit alibi Hippocrates eX-ςmplo mulieris, quq septimo die plene iudicata, cum se eo sin die plenius inuitasset, postridie obi ju
99쪽
84 L E s B I A N O R M A. nam calor naturalis partium solidarum infirmitate Ia borans, strangulatur. Hac de causa hic monet non temere cibum illis exhibendum, sed symptoma mibisgandum vini potione generosi: cuius humido calore intemperies illa frigida & sicca corripiatur & emendetur,2 I. Ratione ducta a contrariorum similitudine: nam si morbi, qui a repletione eueniunt euacitatione curantur, non dubium est intemperiem stomachi frigidam & siccam calidis S umidis cibis ad mediocribtatem reduci posse, 22. Absoluta iam crisi, quae ad speciem morbi excretione aut abscessii fieri consueuit, ad alteram, qLia: ad tempus refertur,& quae sine priore consistere non potes: digreditur. Morbi acuti ab humore calido dc tenui cum febre continua & essentiali diuiduntur in legitimos & spurios: legitimi sunt quinque numero ab Hippocrate enumerati in libro de ratione victus in morbis acutis, phrenitis, peripneumonia, pleuritis &causes, quibus synochon tacite enumerat, in quos frequentes & magnae cadunt mutationes, proinde breui iudicandi, nisi eretismis, ut paulo 'nte memini eorum impediatur cursiis , qui rane si artum ecbmum diem non excedit, si ab eo die, quo se morbus
in vehementiam erigit numerauerimuS. Haec aute V
hementia interdum primo die, nonnumquam quarto, aliquando septimo exilit, hinc est quod quidam decim'septimo , alij vigesimo die ad crisii perueniant. Q amobrem si a die, qua ceperunt esse acuti
ad exitum usque numerare libeat,totus eorum decursus quatuordecim dierum deprehendetur. Spurij,qui heno humoete permixti remissiore vea mentia ad
100쪽
IN A pHonis MORUM SECT. II. 31 quadragesinatim perueniunt. Horum duo sus at gen ra primum eorum, qui e confusione humorum pamtim calidorum,partim stigidorum in mediocri coiisistunt materia. Secundum eorum, qui per iudicationes imperfectas ab una specie in aliam mutatis in sic e pleuritide empyema,ex empyemate tabes,ex inflammatione gangrena, e gangrenasphacelus. Sincope autem, apoelexia,conuulsio &similes, quae acumen habent ob prῬncipem partem sub crisin
Vt ordinate respiciendo ad futuram crisia imparium dierum naturam obseruamus, ita ad praeteritana
crisin non negligimus, de quibus in epidem iis, illos
tanquam decretorios & perfectionis, hos tanquam intercidentes & imperfectionis : Vt autem decretoriorum alijμliis sunt fortiores , ita de intercidentibus opinandum est , qui omnes a a. o. die ad o. paulatim suam vehementiam remittunt a. . Acutiit dicantur dierum numero , intermittentes periodorum ephodo, quidam v t quartana mensium & annorum decuriu: imo etiam humanς vitae spatium. 21sApoplexia, quae in paralysin, & conuulsio in epilepsam , & simillis acuti,diebus non iudicantur decretoriis sed beneficio externo accedente febri videlicet, aut aliquo sisno pathognomonico. 26. Hunc tractatum de crisibus claudit imposturarum cautione,qux ab sine ratione etatiuntur. 27.
Haec de signis anamnesticis se. pepticis A crimis: nunc de disnosticis ab antecedentibus, Ut de mali cibbi usu & lavitudine ultro aborta, quibus febris succedit: coniuncti'ymptomatibus propriis humori mos