De Posidonio Rhodio M. Tulli Ciceronis in libri I.

11쪽

argumentatio et his et iis quae contra ceteros disputat, turbatur et abrumpit tir quam verbis: is autem animus in G denuo suscipit. Cur autem illa interposuerit, apparet. Nulla enim ratione Stoicorum de animo sententia hoc loco probatur. Itaque ne quis hac ina pugnanda t0ti ratiocinationi fundamentum subduceret neve ipse Stoicus videretur, alias sententias ei accommodavit, alias quas ne isto quidem modo poterat, improbavit. Quibus peractis exp0nitur, quanto melius animi post mortem quam eum mi p0re coniuncti se habeant f 44--473. Qui loeus concluditur irrisione Epicureorum animos mortales iudicantium g 48 49). Qua quidem id non satis exprimitur, quod eripis voluit. Videntur enim Epicurei ab eo vituperari, quod naturae oegniti0nem nimis admirentur. Εlucet vero Ciceronem illos reprendere voluisse, quod anim0s morte perire vellent nee id quod Stoici brsicis rationibus emere studerent Quae hac parte disputantur, eorum plurima a Stoicis sumpta esse facile intellegitur. Qui tales quaestiones sic instituisse videntur, ut principi ponerent ea, quibus magis persuaderent legentibus quam ratione vincerent. Nam ut hoc loco Cicero et antiquitatis auct0ritate et hominum consensi0ne nititur, ita Quintus frater quaestionem de divinatione I, 11 sic aggreditur: cum antiquissimam sententiam, tum omnium populorum et gentium consensu comprobatam sequ0r' et si l). Eodem m0do j II de . . priusquam physicis rationibus deos esse confirmatur, hocismnibus quasi innatum esse explicatur. Et multum in his ipsis quaestimibus Stoicos praesumptioni omnium h0minum dare comme-m0rat Seneca in ep. 117 6. Deinde etiamsi de rebus singulis piniones variae sint, tamen summam constare pluribus locis repetitur Tusc. I, 30 multi de dis prava sentiunt . . omnes tamen esse Vim et naturam divinam arbitrantur'; de d. n. II, 12 'omnibus innatum est . . esse de0s, quales sint varium est, esse nemo negat' de leg L 24 'nulla

12쪽

gens est, quae n0 etiam si ign0ret, qualem habere deum deceat, tamen habendum sciat Simillimo autem modo in gra remotis salsis de statu mortuorum sententiis ad veriores transit et de . . ΙΙ, 45 'restat ut qualis eorum deorum natura sit considerem . In quo nihil est difficilius quam a consuetudine eulorum aciem mentis abducere'). Rati0nem autem quam adhibet, ut animos p0st mortem ad caelum ferri probet, in Stoicorum de natura animi se tentia sola positam esse intelleximus. Postremo animadvertas, quom udo Seneca in p. 24, 18 Epicureos irrideat 'n0n sum tam ineptus, ut icuream cantilenam hoc loco persequar et dicam vanos esse inferorum metu . . nemo tam puer est, ut Cerberum timeat'. Sed quoniam aliquo modo intelleximus, quum0do Cic. haec in suum usum verterit, librum eius non om Θραφον existimabimus. Immo si modo ei haec conscribenti aliquod

continuum scriptum ad manus erat, argumenta inde raptimc0lligendo, in artum contrahendo, male exprimendo, Su ar-

bitri conectendo, gravia neglegendo, inepta addendo id

certe consecutus est, ut illud in his vix agnosceretur. Itaque certi libri ex his restituendi spem deponemus. Sed ad quemnam vel ad quosnam auctores illa argumenta quae a Stoicis certe sumpta sunt, reserenda sint, fortasse erui

Qua in quaestione etiam nobis D G, in qua Panaetius auctor affertur, proficiscendum esse videtur. Quo loco duae

sententiae perSpicue distinguuntur aut dissipari animos postm0rtem aut permanere. Utra vera sit, non diiudicatur.

Id solum contenditur sive haec sive illa valeat animos post mortem superi0ra capessere cum vero illam Panaetii esse c0gnoverimus, hanc Scripis ipse sequatur, fortasse a Vero non aberrabimus, si hunc locum a Stoico aliquo Panaetii aetate inferiore sumptum esse concludemus, quem hoc quidem loco id s0lum egisse, ut etiamsi Panaetii sententia accipere-

13쪽

tur, quam ipse non probaret, tamen animos sursum serridoceret. - Cuius num certiora vestigia indagari possint, videbimuS.

Qua in re viam monstravit risebius sp 452 qui primus

conlat eum g 26 Sexto adu math. IX, 23 Ciceronem eo loco non Platonem Τim. p. 40 A, Phil. p. 16 C), sed Stoicos recentiores sequi indieavit v. l. e. μνει νεωτέρων στε -

quos inprimis de Posidonio c0gitandum esse Senecae epistolam D docere putavit. Qua Senecam lacum quendam Posidonii Προτρε-κων Laert Diog. VII, 1, 129 tractasse Bahius Posidonii reliquiae p. 36 magna cum probabilitate coniecit. Is tamen epistolam illam non satis excussit, ex qua plura ad Posidonii sententiam illustrandam apta olligi poterant. Cuius epistolae sunt ma tribus continetur partibus

I 3-6. II: 7-33. III: 34-46 , quarum . mediam potissimum respexit eandemque in librum suum transcripsit Sed primum apparet gra ab antecedentibus, quas ille neglexit,

non posse dirimi. Nam quamquam in hac demuli Posidonii nomen commem0ratur, tamen hic locus sic iis quae anteeindunt adiungitur, ut etiam ea ex mente eius scripta esse eluceat. Prima igitur parte Senem osidonii sententiam quatenus probet explicat, altera artes ad vitam pertinentes a philosophia inventas esse, quod ille voluit, resutat, postrema ea quae in prima incesserat, reprobati Nam cum illa, quae vis et auctoritas philos0phiae apud prim0s mortales suisset, exposuerit, bac phil0s0phiam parari virtutemque artem esse nec sapientem appellandum, qui natura recte laciat, ostendit. Itaque primos illos mortales, quamquam sapientibus laetenda secisse concedit 36), tamen sapientes fuisse negat. Cum vero statum eorum elicissimum ipse existimaret et copiose laudaret, fieri non potuit quin etiam in hac parte si non verba, tamen sententiam Posid0nii, quantum eum e c0nsentiebat, sequeretur es 4 3, 36, 38). Ita

14쪽

sine dubio ina 44 os sententiam significavit, quem laeum ut quo ea optime illustretur apponam ' non tamen negaverim suisse alti spiritus viros et ut ita dicam a dis recentes Cie ' quae antiquitas quo propius aberat ab ortu et divina progenie ; neque enim dubium est, quin meliora mundus nondum effetus ediderit Similia autem leguntur etiam in pr00emio libris Tusci, quod suo iure Zietzschmannus de Tusc. disp. lant. Halis 1868 p. 33 sq. Bahi auctore es p. 36 Posidonio vindic vit. Nam profecto Cic. illud Posidonii 'est autem unus dies bene et ex praeceptis tuis actus pectanti immortalitati anteponendus' es. Sen. p. 78,2M nullo auctore nominato non protulisset ς' nisi cetera eidem auctori deberet. In hoc igitur eodem modo et philosophiam antiquissimam et stiliblosophis hominum vitam primis instructam esse affirmatur

Cum his autem locis tertius coniungendus esse Videtur,

qui legitur de leg II, 27 antiquitas proxime accedit ad deos', qui etiam e cum Tusci I, 27 consentit, quod illis ex

hominum genere consecratis dis animos immortales esse probetur. Alia Posidonii vestigia circumspicientibus nobis occurrit 44, in qua insunt quae a communi quidem St0icorum doctrina valde abhorreant. Cupiditates enim animo cum corpore coniuncto oriri, ipsam autem mentem ab iis liberam esse aperte declaratur. Contraritiae perturbationes ab ipsa mente proficisci docuerunt. Quos posui88 an inti ἀνωτατον μέρος το/εμονικον το τοιου τας φαντασίας πιά - συγ-πιχταθέσεις si οἰσθήσεις - ορμὰς Plut plac. IV, 21 tradit. Perturbationem autem appetitum vehementiore in esse statuerunt. Definiebat enim eam Zeno teste Laertio VII, 110: λογον γα, παρα φυσιν κίνησιν ορμ' πλεον

ζουσαν in. Quod explanat Chrysippus apud Galenum Plin

15쪽

11 Hipp. et Plat. p. 366 sq. ita οἰκείως ὁ κοὶ ρμὴ πλεο-

Hro h ρμὴ καὶ παρα τοιτον θροως φερομένη laείως τε α πλεονα ιν - κατα τουτο πορα is γίννεσθαι καὶ εἶναι αλπος 3. Sed eum diversas mentis facultates esse negaret p. 353 μηδἐ a εἶναι τινα τοιαυτην Ῥυναμιν ἐπιθυμ τικήν τε an μοειδῆ .. τ υλον ore εἶναι - των ἀνθρώπων γε ζιονικὸν λογικον s. p. 274, 305), causam ipsam quae efficeret, ut appetitus rationem transgrederetur, irrationalem esse noluit. Nec viti0rum semen in ipso hominem inesse es Gal. περὶ hi χῆς η ist. IV p. 820 Κue in oυ γαρ ως οἱ Στωχοί φασιν ἐξ u.' ε . . . ἀλλὰ το σευον se τῆς κακιας ερ αυτ ῶν χουσιν οἱ πονο-

ρο illud Stoicorum, hoc Galeni), sed omnes natura rationem sequi Chrys. p. sal. p. 338 τὰ λογικον φον Ουολουθηὶ τι- κον φυσει ἐστὶ τε λογ P et pulchrum bonumque appetere Gal. p. 439 δ ει ρ φάμενος ρμῶς μιάλψαι προς μονον τὰ καλον, περ εἶναι δ λονοτι καὶ ἀγαθον) perverti

animos sic corpora quadam contentione contineri p. 378 καὶ ἐν τῆ ριχῆ λεγεται τυνο ευτονί - ἀτονία es p. 4lέ), quae cum insipientium in animis non satis firma esset

p. 380 διο -- ων των ρογυλ υν ουτω πραττόντων ἀποστατικῶς καὶ δοτικcὼς), fieri ut naturae constantiam non ervantes rationemque avertentes perturbationibus moverentur

p. 378 ο in δεινῶν ἐπιγινομένων μέστατα, ὁ δ a --δους η ζημίας φεροφανης ξελυω κα ἐνεδc0κεν). His igitur visis illi moventur, ut sive bona mala, sive mala bona iudi-

Intellegas et hic et deinceps paginas editionis uellerianae. etiam Laert Diog. VII, 89.' Si puto scribendum esse libri δείμων, - , Muiner Diuitiae by o dile

16쪽

cent'. Itaque κρίσεις Chrys. perturbationes esse censuit L. D. VII, 111 Gal. p. 405 X. μἐν υν--πρωτο περὶ

γιστικο τα πάθη es p. 336, 348, 349, 38M e Cici eum secutus omnium perturbationum causam in opinione posuit Tusc. III, 23 cf. L. D. VII, 110), Itaque cum unum agendi principium idque in mente

Stoici ponerent nec sensus ab animo fremerent, sed mentis per eos c0mmeantis quasi instrumenta esse vellent, fieri non p0tuit, ut corpus vj m mentis perturbandae habere c0ncederent. Quam sententiam etiam Panaetius usque e s cutus est, ut potius corpus animo quam animum corpore

perturbari statueret. Itaque noli concessit animum a Drp0re

liberum et secretum morbis carere, sed cum in ipso animo m0r rum causas poneret, hanc conclusit rationem eumqu0d 0leret, interiturum esset, animi autem dolerent, ani-m0s etiam interituros esse v. GR. Quae eum g 44 conciliari non posse, qui alterum cum alter lac conseret, concedet Itaque Panaetium Ciceronis auctorem non esse stabit et confirmatur. Quamquam iam hic Chrysippi sententiam deflexisse videtur. Nam de T I, 101 Cicero duplicem vim animorum esse atque unam partem in appetitu alteram in ratione positam esse statuit. Sed aperte contra Chrysippum Posid0nius exstitit. Qui eum laustra ex eo quaesivisset qua causa appetitus ita augerentur, ut rati0ni non oboedirent p. 348 πυνθανεται

μα- τίς ντης πλεοναγισης ὁρμῆ ἐστιν αυτία), ipse ad Platonis sententiam rediit es p. 396, 16 sq. ita quidem, ut

non partes, sed facultates tres animi discerneret λογιστικὴν, θυμοειδῆ, ἐπιθυμητικην p. 432 τὰ ι ἐν τὰς δυνάμεις της puri τρεις εἶναι τὴν ριθμον, αἷς ἐπιθυμοτμέν τε κώθυμουμεθα καὶ λογιζομεθα, in II ομολογε0. Has duas ut

quamquam hae sali iudicia Chrys. ab erroribus inentis distinxit s. p. 39, 5.

17쪽

communem perturbationum sontem iunctas rationi opposuit, ut animum rursus divideret in duo, το λογιστικὰ και τοπαθητικον Gal. . 445 avri γαρ ἀρiστη graidco πα-δεία παραφανῆ του παθητικοι iio χῆς in επιτ δειοτατη γ προς χην χρχὴν του λογιστικου). Itaque perturbationis raγητικας ινλ σεις appellavit p. 443 τὰς παθVτι- πιν εις, ουτc γαρ ὁ IL νομο ιν ιουθεν , quae quales essent, a corporis habitu pendere voluit p. 442 ς των παθηγὶμ - κινήσεω τῆς ψυχῆς πο-His αεὶ si δι θέσει του σώματος). Quacum sententia Tusc. locus bene congruit. Nam si animi perturbationes ad corporis habitum reserantur, ut huius contagione mens turbetur, animi discessu a corpore mens motibus illis turbidis liberatur. Quae osidonii se tentia etiam locis quibusdam libri I de divinatione illusu tur quo in libro Ciceronem Posidonium secutum esse nuper docuit Schichius de soni libr. de div. Ienae 875 '.

3 Qua interes Tusc. et I do dis intercedit cognatio cum ad nostram disputationem non minimum valeat, ut intellegatur quam in explicanda naturali divinatione Cicero sequatur ratiocinationem Posidonii esse, quae argumenta mihi gravissima esse videntur quam possum brevissime exponam.

iam de dis libria argumentationem a Stoicis in sumpsisse, exempla quaedam ipsum addidisse cie II, 8 indicat 'accurato tu quidem Quinte, et stoire Stoicorum sententiam defendisti quodque

me maximo delectat plurimis stris Gemplis usus es rataque cum Cratippus eripateticus pluribus locis g 70, II 3 commemoretur, non licet sumere Ciceronem ab hoc argumenta etiam nomine non adiecto mutuatum esse. Recte igitur Schichius p. 24 achsmuthium

Antichte de Stoine liberianti und Damonen vituperat, quod cratippum Cic. in gal sequi contendat. Nam initio cap. 4 redit oratio, ut Cic. ipse significat, ad cap. 39, in quo non cur fieret quidque sed seret necns fieret, quaerendum esse statuerat g 863.

Iam vero etiam rationem divinationis so allat tirum esse profitetur. Et recte Schichius monet utrumque divinationis genus hoc loco Probari, cum alterum a Cratippo reiectum sit Apparet igitur Stoicum Diuitiae by Corale

18쪽

quo quae naturalis divinationis argumenta afferuntur, eorum gravissimum est Orpus animo eri ores perturbationesque afferre, a quo si solvatur, eum divina sua vi sutura providere 7 63: eum ergo est soanno sevocatus ninius a cietur e Leontagione orporis, tum meminit praeterit rum, praesentia cernit, sutura providet iacet enim corpus dormientis ut 0rtui, viget autem et vivit animus. Qu0d

Cic. hoc loco sequi eundem quem loco priore Deinde vero hic locus ita consentit cum iis quomim Posidonius auctor significatur quod paullo pos apparebit in ut hic quoque Ciceronem Stoicam semientiam exprimere voluisse credendum sit. Et quaesita Posidonio tribui possunt, ut dubitatio omnino esse

non possit, hae sunt: I. g 60 - ad verba divino instinctu concitatur' 66. Nam locus Platonicus arte cum iis quae sequuntur, quibus animum a societate corporis liberum divinare probatur, cohaeret Liberari autem et somno, si modice potus et cenatus homo quieti se dederit, et moris, deinde etiam appropinquante morte. Tum vero huius semtentiae auctor ita affertur, ut totum hunc locum ad eum reserendum esse eluceat 'divinare autem morientes illo etiam exemplo confirmat

Posidonius'.

II. DI 25-131. Leguntur enim in g 125 haec: ' quocirca primum mihi videtur ut Posidonius saei a deo, de quo satis dictum est, deinde a fato, deinde a natura vis omnis divinandi ratioque repetenda'. Deinde explicatur, quo modo a salo -128 et a Miura rari divinandi rati repetenda sit. Inde a Dim novum quoddam divinandi genus Posidonii introducitur de quo v. a. inui in l. c. p. 27). ΙΙΙ. Quae III continentur Posidonium quoque docuisse Cic. in libro II testatur. Nam ad hunc locum pertinent quae I g 35 leguntur: pudet me . . Chrysippi, Antipatri, Posidonii, qui idem istuc quidem dicunt, quod dictum est a te, ad hostiam eligendam ducem esse vim quandam sentientem atque divinam quae toto comsus mundo sit'. His igitur locis Posidonii doctrinam exhiberi fiam oriemis

documentis probatur. Cum iis autem naturalis divinationis ratio, quas QI0-11 Explicatur ita consentit, ut dubitari non possit, qui ad eundem ea referenda sit. Ite ipsa doceat: Diuitiae by Corale

19쪽

multo mugis fucis post mortem, eum omnino coryMe meesserit

Ut vero omnino in his os Platonica in suum usum vertit, sic etiam hoc Tusc. loco Phaedonis potissimum meminerimus ut p. 8 Α ουκοιν υπω μεν ἔχοισα ἐαν - αιπωλλα- ται ἡ χρυχὴ εἰς το ιμιο αυτὴ το σειδὰ πέρχεται τε θεiον τε καὶ φρονιειον, οἷ ἀφι κο ιενο πορχει avra ευδαίμονι ἀναι σελάνει και ἀνοίας καὶ φοβων rara πρων ἐρώτων καὶ νἈλλων κακῶν τῶν ἀνθρωπινων 101λλαγιώνη. Quamquam quid intersit monere non opus St. Nam

cum apud Platonem et animus et divinum illud sint ἀειdis, Pos animos in caelum elatos in eadem condicione atque sidera divina ponit. Etiam ea quae sequuntur D si a genuina Stoicorum doctrina abhorrent. Quamquam quod viae quasi quaedam

sint ad oculos, auris, naris a sede animi persoratae, nec sensibus ipsis, sed mente nos Sentiamus, ex c0mmuni eorum

sententia disputatur. Iubetvieinius legentes Plut placi IV,

ς Ita animi hominum cum aut somno soluti vacant corpore aut mento permoti per se ipsi liberi inditati moventur cerniintea quae permixti cum corpore ub

dere non possunt.

63 iacet corpus dormientis ut mortui, viget autem et vivit

animus.

II ii quorum animi spr iis corporibus evolant . . ardore aliquo inflammMi inuo incitati moventur, cernunt illa profecto

quae vaticinantes pronuntiant. DII viget iii in animus insomnis liber ah sensibus omni- quo inpeditisne curarum iacente et mortuo paene corpore. Diuitiae by o dile

20쪽

τα αἰσθητήρια παντα, cs Laert. VII. 52. Sed sensus impedire, quominus res acrius cognoscantur, ut tum demum

animus, eum ab illis liber sit, quale quidque sit percipiat,

hoc sane arasticis valde discrepat. Hanc vero sententiam Cic. sine dubio effecit. Quamquam haec, cum n0 Verba auctoris latine redderet, sed magis sententiam eius adumbrare studeret, nec plane nee scite expressa sunt Ut in additamento illo inutili 'quibus tamen sentiri nihil queat mens nisi id agat et adsit Ciceronis ingenium agn0scis sudantis et laborantis ut rem illustret, re vera obscurantis. Deinde haec quoque nec perspicue nec accurate dicta sunt: quae nunquam quinque nuntiis animus cognosceret nisi ad eum omnia referrentur et is omnium iudex 40lus esset', cum dicendum suerit 'quae nunquam cognoscerentur, nisi quae sensus perciperent ad animum referrentur'. Animo autem a sensibus distincto ut iudice fit κριτηριον λογος. Hanc quidem sententiam Ciceronis auctor secutus esse videtur. Quae quantum absit a Stoicis apparet quippe qui et cognitionem et scientiam omnem a sensibus repetiverint Nam visis impressis emetisque ex iis unde essent, qualia Me 0 p sent ex iis unde non essent Cic. II, 18 assentiri mentem, non Vero iudicare censebant, utrum visa vera an falsa essent. Itaque Ἐμηριον statuebant φαντασίαν καταληπτι-κην. De sensibus autem Cic. Lucullum secutum Antiochumo τν στων μετrγαγεν εἰς τὴν Ἀκαδήμειαν Sext. Pyrrh. hyp. I, 235 haec iudicantem facit ita clara eorum iudicia et certa esse, ut si optio naturae nostrae detur et ab ea deus aliqui requirat contentane sit suis integris incorrupti que sensibus an postulet melius aliquid se non videre quid

quaerat amplius Ae II, 19ὶ Noster autem locus propius ad Platonis sententiam