De Posidonio Rhodio M. Tulli Ciceronis in libri I.

21쪽

17 accedit: es enim cum g 4 Phaed. p. 65 C: λογίζεται δέ γέ

similia invenimus in libro I. de diu es locum supra allatum g 63x deinde 115: iget animus in somnis liber ab sensibus omnique impeditione curarum 4 129 8 alia ratio est, quae docet quanta sit animi vis seiuneta a comoris se Abus meinde vero illam de κριτηρί P sententiam, quam huic loco subesse statuimus, Pos in libro περ κριτηριου tetigisse quidem Laertius tradidit VII, 54: U.o δέ τινες των ρ- χαιοτέρων Στωικάi το ορθον λογον κριτηριον ἀπολει--εσιν , ὁ ΙΠοσειδωνιος ἐν γ oc γρίου φησί. Quamquam haec antiquiorum Stoicorum commemoratio rem potius turbare videtur. Sed coniungendum esse cum h0 l0eo Sext. Emp. adu math. VII, 93 iam vidit Balcius res Posidon. p. 248; unde eum huic loco aliquid lucis adferri posse putem, rem paulo amplius enarrantem ambagibus me uti non visum iri spero. Sextum Emp. in l. VII. philosophorum dogmaticorum de κριτηρίου sententias diversis commentariis usum conscripsisse eo apparet, quod quaedam bis nec suo loco 'guntur. Nam eum rerum ordinem secutus, ut a Galetis sectatoribus inciperet, deinde Pythagoricorum sententia exposita ad Eleatas transiret, tum Empedoclis Heracliti Democriti Platonis aliorum sententias enarraret, Pythag0reorum sententiam explicans versus Empedoclem Ommemorat, e dem post sub Empedoclis nomine repetit eodemque l0co Democriti et Platonis sententias tangit, de quibus post dicturus erat Qui loci, ut quae ratio inter eos intercedat intellegatur, accuratius inter se conserendi sunt Duo Empedoclis interpretum genera discernuntur, 15:2

22쪽

γεῖσθαι κριτηρια τῆς ἀληθεια παραδidc0σιν 122:αλλοι ὁ μαν οἱ λέγοντες καρα τὰ κριτηριον εἶναιαληθει-- τας αἰογησεις αλλὰ τον ecto λογον. Quodsi illorum interpretationem legimus memores eorum quae Suprae ac Posidonii commentari in Timaeum 93 allata erant, mirabimur, quod, cum Plato illo argumento, ομοια των

Ostolso ειναι γνωριστικα in Timae usus esse dicatur, verba

Tιμαίο/ὶ, pcυτος ἀντιλαμβαν μέν' ενδις ἐστι νυτοειδής, ζει πιο ειρα πεπληγιμένον κρινουσα οπερ ἐστὶ την φωνην ευθυς αεροειδὴς Θεωρεῖται Τ), η δε σφρησις ... κώ φυχῆ τας σωμυτους ἰδέας λαμβανουσα . . semota τις ἀσώματος. facile intellegitur Sexti auctores non ab ipsis Platonis, sed interpretis eius Posidonii verbis profectos esse. Iam vero hos etiam alia protulisse, quae supra leguntur, re lySadoceat. 92. . . . o ὁ Πυθαγορικοὶ

τον λογον μεν φασιν, Ου κοινῶς δε, τὰν ει αὐτῶν μαχλ

ολων φυσεως ἔχειν τινα συγ- 120. τοιαυτης 'oἴσης -- ea τοῖς προγενεστέροις ξης εοικε καὶ ὁ 'Einia κλης ταυτην συμπεριφέρεσθω,

23쪽

o του ὁμοίου - ὁ sequuntur versus iidem.

ιοιον καταληιμνεσθαι πέφυκεν

γαία μἐν γαρ γαῖαν στιόπαμεν, δατι δ' δωρ,αἰθερι δ' αἰθερα διον, Tot πυρι πυρ αεδηλον, στοργην ὁ στοργὴ νεῖκος δέ γε νείκε λυγρήβ. Apparet igitur eos quos . inseriore loco sequatur

auctores eodem Posidonii loco usus esse quem Supra quamvis coartatum attulerit. Nec vero quemquam alium significari nisi Posidonium puto, cuius Empedoclis interpretationem S g 122 iis opponit, qu0s inpedocli κριτηριον ensus dixisse falso contendit. Nam hoc quidem apparet P0- sidonium cum rerum naturam ratione cognata percipi si tueret mi, versuum illorum sententiam explicare voluisse. Veritatis autem iudicium hoc modo posuit in ratione. Quam quidem sententiam illi quibus hunc alterum l0eum S debet, quamquam ex Posidonii Gnimentario rerum notitiam acceperant, reprobante ipsi eam posuere, ut ex illis rerum principiis totidem κριτήρια respondere dicerent. Dubitari autem non potest, quin P . e loco Empedoclis versus ex sua ipsius sententia expediverit. Itaque cum duobus illis locis inter se collatis, quae fere Pos in commentario Scripserit, appareat, id quod probandum erat constat Et ut ad Laertium redeamus, non dubito illud Στωικων vel Laertii ipsius vel auctoris eius inscitiae tribuere. Posidonius igitur cum scriberet περ κριτηρίου etiam antiqui Drum sententias memoriae prodidit, hos autem intellexit Oelem Pythagoreos Platonem His c0nstitutis ad alteram Cic. disputationis partem

Quos ni λαιους Et cenχαιους posteriores significare solitos esse exemplis confirmare opus non est. tiam comparativum sic

poni apparet ex Sext. inv math. I, 30 οἱ μὲν ἀρχαιοτεροι inlatonicidis omini a Stoicis

24쪽

transeamus, in qua Platonica potissimum argumenta ad immortalitatem animorum probandam proferuntur. Iam in 3 iterumque in A ad Pythagorae et Platonis auctoritatem Cici provocaverat, ita ut hune illius sententiae rati nem etiam attulisse diceret. Apparet cie cum Platonis sententiam defendat omnia quae explicet ex sua ipsius doctrina haurire videri velle. Sed primum quod ista haec quaesti ad Pythagorae Platonisque auctoritatem revocatur, hoc a Posidonio non abhorret. Nam in libris quidem τερὶ παθων quibus Chrysippum eiusque sectat0res impugnabat suam de anima sententiam a Pythagora et Platone repetivit et aperte hos auctores professus est Gal. p. 401 ο γαρωριστοτευὶς ιιόνον ξ Haro9ν δοξαζον ουτωρ, ἀλλα ετιπροσθεν ολλοι τε τινες - ὁ Πυθαγορας ώς - ὁ Ιοσειδώνιος φωιν ἐκείνου πρυ- μἐν εἶναι λέγων τὰ δοχμα, Πλώτων ὁ ἐξεργασασθαι καὶ κατασκευασαι τελεώτερον ιτο cf. g 39 cf. p. 459. Accedit quod in . I, 2 de div. Plato similiter laudatur es cum g 47 haec 'hunc ergo Epicurum antepones Platoni et Socrati qui ut Milonem non adderent, auctoritate tamen hos minutus philo-80phos vincerent'. Deinde etiam eo loco consensus Platonis cum Pythagora confirmatur eo, quod Pythagoricis interdictum sit ne faba vescerentur. Quid igitur verisimilius est quam etiam in hac de immortalitate animorum quaestione Posidonium cum illis oensentientem videri voluisse Si vero Uic rationes quas Plato attulerit laudans Posidonium sequatur, etiam ipsas eas quas deinceps explicet a Posidonio eum accepisse certe verisimile est. - Qua de re quid iudicandum sit, hae altera parte excussa et examinata viderimus. cic priusquam rationes ipsas affert ecurrit iis, qui an,

mum corp0re Vacare posse negent. Atque propter quod

vulgum vituperaverat, idem nunc Epicureis expr0brat eos animos per se ipsos viventis non posse mente complecti es g 373. Similiter etiam de deorum natura Stoici cum Epicureis rixabantur es de . n. II, 45 I, 7 sq. Sisic0s

25쪽

tionem, magnitudinem, tenuitatem animo tribuit. Sed ut hunc locum recte intellegamus, gra ab hominibus d0ctis coniecturis vexatam neglegere n0no sum . I tur odicibus eonsentientibus 'nis enim non possumus, certe et deum ipsum et divinum animum corpore liberatum eogitatione coin Illecti possumus'. Coniecerunt et intextum receperunt Myssertus: si enim olim possumus, certe ne deum ipsum nee divinum animum possumus Heinius 'nisi enim intellegere possumus, certe deum pSumet divinum animum complecti non possumus' qui quod ad sententiam attinet consentiunt. Quae sententia num in hunc locum quadret, equidem valde dubito. Nunc ad rosellendos Epicureos ait Suff. - qui qualis suturus sit animus orpore liberatus intellegere se negant, argumentum repetit Cic. a deorum pinione, quos quidem ips0s nemo

usquam viderit, cogitatione tamen c0mplectantur omnes'.

Quid eo quod di sint quamquam non videantur probatur γNil nisi id, opinor, etiam animos qui non videantur esse

tamen. Non his negaverunt Epicurei, sed corpore liber to esse posse. Id ipsum igitur, in qua Summa inest, ne tangitur quidem. Si vero animum coepore non egere Cic. docere voluit, etiam dem corporibus vacare demonstrandum

fuit. Num vero ex eo, quod nenio deos viderit, eos omnino in c0nspectum cadere non posse conSequitur Immo et Epicurei nil nisi hominum Muris constitutis de dis cogitabant

et ita vulgus deos mente complectebantur, ut imagines eorum sibi fingerent, quamquam nec hi nec illi qu0 fingebant oculis videranti nepta igitur est quam hi Ciceroni subdere volunt ratiocinatio. Mihi autem locus sanus videtur et hoc modo expediendus isti qui negant se intellegere posse, qualis animus e0rpore vacans Sit, videntur intellegere, qualis

in ipso corpore sit Quod quidem mulis dissicilius est, eum

corpore tamquam aliena domo tectus sit. Si vero quamquam cerui 0 p0test qualis in c0rpore sit, tamen intelle-

26쪽

gunt, certe etiam eo quod ab eius natura alienum est liberatus cogitari potest Verba enim quod nunquam vidimus' non dubito quin ad animum cum corpore coniunctum monenim hunc vidimus referenda sint. - Quamquam ne hanc

quidem ratiocinationem ego meam laetam, tamen a Stoicis vel certe a cicerone interprete eam alienam non esse put

verim.

Explicantur deinde argumenta immortalitatis animorum

c. 23-28 primum Platonis illud Phaedri p. 245 C an,

mum per se cieri et moveri, tum divinum esse; quorum utroque non olum immortales, Sed etiam aeternos animos esse efficitur. Postrem comparatur animus cum deo, quorum utriusque divinitas ex operibus agnoscatur. Divinos esse animos eo probatur, quod insint in iis memoria et inventio. Qua in re cum Platonicis rationibus utatur et iis, quae a Sisicis plurimum abhorrere videantur, inprimis quaeritur, num haec ex ipso Platone hauserit. Quod eum quaeramus, m0nendum est h0c divinitatis argumentum unum esse nec dividi posse, ut si dioere potuerimus, unde ea quae de inventione exponantur sumpserit, una instet, a quo ter acceperit. Sed etiam praeterea Cic. satis indicat, unde pendeat. Cur enim postquam cordis vel sanguinis vel cerebri vel atomorum vim memoriam esse negavit, haec adicit: animae sit ignisne nescio nec pudet ut istos fateri neseire

quod nesciam illud si ulla alia de re obscura affirmare p0ssem, sine animis ne ignis N ama , eum iurarem esse divinum a M. Deinde considera, quomodo lata in mentatio concludatur g 65): ergo animus ut ego dico divinus est, ut Euripides dicere audet deus et quidem si deus aut umum una ignis est, idem est animus hominis

tellegis a Stoico quodam hoc divinitatis argumentum sumptum esse. Hic igitur, postquam animum divinum esse probavit, eandem animi atque de naturam, de qua ali lamegerat, esse collegit cuius tamen sententiam cie non plane ut suam amplectitur. Sed iudicio cohibito etiam quintam

27쪽

quandam naturam animorum esse posse concedit cavetenim, ne quid certum affirmet, et suam disputandi libertatem sibi vindicat. Iam si quae praecedunt propius inspicimus, Posidoni nae sententiae nobis coemant. Nam in D62 sqq. illud, de quo ante egimus p. 10 philosophos suisse, a quibus primis vita hominum instructa sit, explicatur. I, 62 qui primus . . Omni VI tu philosophia di

bus rebus imposuit nomina sipatos homines in societatem aut qui dissipatos homines vitae convocasti, tu e0 . . congregavit et ad societatem litterarum et vocum comm vitae convocavit aut qui sonos nione iunxisti.

Vocis . . paucis litterarum notis terminavit cf. 640. Atque omnium artium mater philosophia vocatur laudibusque esseruntur qui artes ad vitam communem perti,nentes invenerint, quas a sapientibus inventas esse Posidonium docuisse a Seneca ep. 90 discimus. I, 2 . . omnes magni Sen. 90, 7 illa philos. etiam superiores qui fruges, docuit tecta moliri . . . qui vestitum, qui tecta ... 20 teririni quoque artem a invenerunt. Sapientibus dixit inventam. . .. 21 transit ad uri octas . . hoc qu0que opus ait esse sapientium. Fortasse ne hoc quidem transeundum est, quod cum poesis et eloquentia vim divinam animorum declarare dicantur g 633, idem legitur de div. Ι 80 'atque etiam illa concitati declarat vim in animis esse divinam negat enim sine furere Democritus quemquam poetam magnum esse POSS . . quid vestra oratiot' seque vero hunc loeum transmittam, priusquam unum

28쪽

quod interpreres quidem non tetigemini, quod mihi tamen

neque tam simplex neque tam clarum videtur, ut per Se

intellegatur expedivero. Quid enim significat verbis his: philosophia quid est aliud nisi ut Plato donum, ut ego

insentum deorum γ' Qui sunt di qui invenisse philosophiam dicantur Ratio repetenda videtur a Persae sententia quiem docuit deos habitos esse, a quibus magna utilitas ad vitae cultum esset inventa de . . I, 38 es II, 60-62). Hos autem Posid0nius, ut vidimus, iudicavit philosophos. Itaque ne Atlantem nec Prometheum, nisi divina cognitione ceteris praestitissent, homines deos credituros suisse putabat Tusc. V, ). Ab his igitur dis phil0sophiam primis constitutam, traditam, inventam esse voluit. Hoc modo via munita alteram aggrediamur argumenti partem, in qua tam longe a communi Stoicorum sententia discedit, ut Posidonio dimisso suo Marte philosophari sane videri possit Tamen in his quoque eum a Stoicis non prorsus potuisse oculos avertere iam intelleximus et g 603. Cuius rei plura indicia sunt. Vide enim, quomodo argumentum introducatur. Et liceat quae a Cicerone molesta anacoluthia conturbata et obseurata sunt, digesta et expi

nata referre hominum animum si ut corpora, unde oneretus

et quomodo laetus esset, videremus aut si qualis plantarum vel etiam bestiarum esset, etiam interire credendum esset. Quoniam autem animus non nascitur, non interibit. Itaque de Phaed. p. 78 U Cicer0nem cogitasse, qu0dmei niuiputat, negandum est. Sed rectissime hic animadvertit eodem modo cie atque laicos rerum gradus deseribere. s. de d. n.

II, 33 'animadvertinius a natura sustineri ea quae gignuntur ex terra . . . bestiis autem et sensum et m0tum dedit

et cum quodam appetitu Memm- ad res salutares, a pestiseris,seessum hoc homini amplius, quod addidit rationem'. Deinde Cic. g 57-59 enone Platonis commem0rato Socraticae ratiocinationis quae est in Phael a p. 72Ε-77 Α summam lacere studet, quibuscum haud inepte Tun p. 44

29쪽

a. f. coniungit. Quod ita facit, ut non locos ips0s asserat, sed circumscribere et illustrare studeat Qua in re u modo Siste et Platonica consus essent, idem Heinius indicavit. Nam isola illas Cic. a Stoicis sumpsit, qua Zenonem ideis substituisse legimus apud Sindi et I p. 332 U Quamquam eos ille visis oriri voluit, hoc loco animus attulisse dicitur. Maxime autem mirabimur, quae in gra leguntur. Simonidis aliorumque mirifica mem0ria missa Cici communem hominum memoriam admiratur, qui tam multa meminerint, ut quanta eorum mens sit, difficile sit existimare. Quibus satis stendit se ne intellexisse quidem quae modo exposuerat itaque ipse ex Platone collegisse putandus

non est Auctor igitur Ciceronis Stoic0rum sententiam e qua memoria visis impressis oritur Plut placi IV, 11 jmprobans ut ex verbis gi apparet: ' an imprimi quasi ceram animum

putamus et esse memoriam signatarum rerum in mente vestigia' rerum notiones in animis insitas et innatas esse itaque animum antequam homo nasceretur esse censuit. Summam autem huius argumenti hanc secit animos cum non nascerentur non posse interire. Contra Panaetius statuit g 79ὶ animos nasci itaque interire. Apparet igitur si quis Sisim-rum post Panaetium de immortalitate scripserit, ei aut Ofutandum hoc argumentum fuisse aut cum Panaetio lactendum. Iam legimus apud Lactantium div. inst. ΙΙΙ, 18 et Pythagoricos et Soleos, cum timerent argumentum illud quo colligeretur necesse esse ut occiderent animae cum corporibus, quia cum e0rporibus nascerentur, dixisse non nasci animas sed insinuari potius in corpora. 0rtasse igitur hoc non spernendum est. Nam etiamsi ab antiquioribus ei te Stoicis alienum est, fortasse post Panaetium exstitit qui ut immortalitatem animorum servaret, a Pythagora et laisne

os etiam ex Emp. adu math. VII, 372 sqq. Laert Diog. VII 4 et 50. Divitiae by o dile

30쪽

auxilium peteret. lam Seneca quidem multis locis de animis ita disputat, tamquam cum corpore non nascerentur e caelo eos descen lisse eoilue redituros esse es in epistolis 29,9. 65,16. 70, 16 92, 30. 120 14 etc. in c0ns ad Hely. 6, 6 etc. Quod etiam Zellerum non fugit, qui hos laeos et a Stoica disciplina abhorrere negat v. p. 188, 189), et ad Platonis sententiam propius accedere concedit es p. 189, 63M. Quod iudicium tam anceps et incertum nodum certe non solvit. Dissentire enim Senecam et priores una datur et negatur. Si vero res ita se habeat, ut Sen. propius ad Platonem a cesserit, antiqui0res ab eo recesserint, quomodo hoc factum sit quaerendum est certe enim Sen. ipse Platonis scriptis diligentiorem peram non adhibuit. Qui Lucilium suum docens, quid Plato de eo quod est disputaverit, non est exponit, quae ipse ex Platonis scriptis didicerit, sed quae ab amico quodam audiverit ep. 58,8). Neque is est qui aut

sua sponte in haec inciderit aut ipse in his quaestionibus, quae communem sensum transcendunt quicquam novare ausus sit es. p. 102,2 iuvabat de aeternitate animarum quaerere, immo mehercules redere. Credebam enim me facile opinionibus magnorum virorum rem gratissimam r0-

mittentium magis quam probantium'i. Qui quae disputabat

aliis debebat, quamquam et hinc et illinc libata non ut Cie. antequam Gncoxisset reddebat, sed perpensis et consideratis sui ingenii colorem obducebat. Quam scribendi rationem ipse perbene descripsit in p. 4 5 sq. Itaque quamquam difficillimum est, tamen fortasse cura et dis gentia adhibita multa ex eius scriptis erui poterunt, quibus quae priores docuerint illustretur. Iam inter eos Stoicos, quos Mn. leotitaverat, certe inprimis Posidonius fuit, quem in eorum numero ducit, qui plurimum phil ophiae contulerint V. p.

90, 20 clarissimisque Sisicis in aequo ponit ep. 33, 4 UL22 vive eum Chrysippo cum Posidonio'. 108, 3M cuius dicta singula affert ep. 78, 28 92, 10 113, 27); sententias nomine adiecto inlustrat ep. 78, 9; 0, 7 sqq. 4, 38 95,65