장음표시 사용
4쪽
ponium Meticum, cum docti simi viri
, Petri sialduini adno- - taliombus. Omnia summa diligentia ad castigatistimorum exempla
rium fidem recognita atque emendata.
pud Thomam Racbardum,sub Bibliis aureis, ex
5쪽
M. Tui Ciceronis LaeLIVS, SIUE DE
Vinius Mutius Augur multa Scaeuoia de C. Laelio socero suo se et 'et re
rem. Itaque multa ab eo prudendisputata, multa etiam breuiter 8c commode dicta, memoriae mandabam, fierique studebam eius prudentia doctior. Quo mortuo, me ad Pontifi- cem Scaevolam contuli, quem unum nostrae ciujtatis& ingenio Sindust a praestantissimum audeo dicere essi de hoc a- ' . . , aelias. Nunc redeo ad Augurem. Cum pe multa, tum memi- Hem dicis, , -- coheret c
ni domi in hemicyclo sedentem ut solebat quum & ego es sena una,& pauci admodum familiares in eum sermonem illuincidere, qui tu fere multis erat in ore. Meministi enim profe- ram nius et o sui opinori Attice, & eo magis. quod P. Sulpitio uteba- W- - - - - - -
re multum,quum is I ribunus pleb. capitali odio a V om- ipeio, qui tum erat Consul, dissideret, quicum coniunctissime quorum alter triu&amantissime vixerat, quantae et hominum vel admiratio, bunus,alterveri de ei svel querela. Itaque tum Scaevola, quum in eam ipsam mentio- inem incidisset,exposuit nobis sermonem Laelij de amicitia ha bitum ab illo secum,&cum altero genero C. Fanni MF. paus I i
6쪽
C. Laelii et P. Scipionis fami
Plux habet gramuitatis sermo positus in autoritate veterum re illustium virorie
cis diebus post mortem Africanimius disputationis sententias
memoriae mandaui, quas in hoc libro exposui meo arbitratu. asi enim ipsos induxi loquentes, ne inquam & inquit pius interponeretur.atque id eo feci, ut tanquam a praesentibus coram haberi sermo videretur. Quem enim sepe mecum ageres, ut de amicitia scribere aliquid, digna mihi res cum omnia cognitionestum nostra familiaritate vita est. Itaq; feci non inuitus, ut prodessem multis tuo rogatu . Sed ut in Catone maiore feci, qui est scriptus ad te de senectute, Catonem induxi senem disputantem, quia nulla videbatur aptior persona, quae de illa aetate loqueretur, quam eius qui ct diutissime senextiisset, dc in ipsa senectute prae caeteris floruisset: sic quum accepi semus a patribus maxime memorabilem C. Laelij & P Scipionis familiaritatem fuisse, C. Laelij persona visa est idonea mihi, quae de amicitia ea ipsa dissereret, quae disputata ab eo meminisset Scaeuola. Genus autem hoc sermonum positum in hominum veteruauctoritate,& eorum illustrium, plus, nescio quo pacto,videtur habere grauitatis Itaque ipse mea legens, sic afficior interdum, ut Catone non me loqui existimem. Sed ut tu ad sene senex de senectute, sic hoc libro ad amicu amicissimus scripsi de amicitia. Tum est Ca to locutus, quo erat nemo fere senior temporibus illis,nemo prudentior: nunc Laelius,& sapiens(sic enim est habituso de amicitiae gloria excellta, de amicitia loquitur. Tu velim a me animum parumper auertas, Lae
lium loqui ipsum putes. C. Fannius & vlutius ad socerum veniunt post mortem Ahicani. ab his sermo oritur, respondet Laelius: cuius tota disputatio est de amicitia: qua legens tu ipse
EROAS M U S. Cumfepe multa narraret. Quoties iunguntur hae duae voces, cum re tumsolet conuenire modus verborum quod mirum est hic non fieri, nisi forte pro narra- et legendum est narrare. P. Sulpitio utebare multum.) pro, multumfusi familiaris. Satis noue dictum espmam usitatius, multis mihi cum illo fuit usin' Ne inquam' inquit sep .in. Hunc locum subtaxat Calla in praefatione dialogi de libero arbitrio, sed argut 8 magiae quam grauiter. Nam Cicero non enumerat verba ,sed ostenditgenu fer monis,quo ubmol essum esse olet ireratione. AT H S' Fabius Quintilianis libro tertio,multu referre docent,quae 'pe Au Puadentis,de Cicerone testatur,tam eum diligentem decori obseruatore uisse, viam
7쪽
DE'. MICITIM DI. L comni personam induerit d quos scribere sit solitisi id quod hinc vel max J liquet, quδd
amicus ipse ad initicum amicum de ii micitia,atque rursus senex ad sene de Senectute friabens, iussortunam,dignitatem, ' omnem denique vita conditionem temprob/ intuitus est. od ut orationi huc multum lucis adferes quis intentius obseruet, ita personarum Etho Poriae, quae Die Aos Uic introducuntur,longe plurimum autoritatis argumento concialiant. sedi in re Cicero,ut in alite plerisque, Platonem hiscademiae suae cui eloquetiam quoque suam acceptam fert,principem Plicissim referens se totum in Catonem,Laeliumque, atque in aliorum personis transfrmauit, quos vel in Oratoritae libriae,vel de Finibus, vel ali quibusque di*titationibus loquentesmit Eorum inetiam imagines ita expressit, ut melius quidem,nec tam antiquVed tamen ipsis verborum pondus ,sententiarumque grauitatem oectes, licere videantur Qui equod titulos quoque librartim ad eius exemplum cotrae quorundam tentiam, iuxti nominaque 2personiae in colliquiumprotamiae imposuit. Issiuae titulisunt se me in hunc modum:Losis seu de inmicitia . Hippio messensu de Pulchro: Gorgias,seu de torica.Huius nostri vero:Laelius,seu de imicitia: to maior,seu desin putriBrutus sude Clariae oratoribur semi quod de Republica, de Legibur, ad eius imitatione siri Dul Haec dulcissimi pueris ea qua debetis,diligentia obseruaueritiae, bona vobiae re cipio DCnon minimam vos partem imitationis,qua in studio nihil Potiis,iam propius visuros. Iucumbite ergo in eam toto pectore.
. nimaduertere hic in ipso sermoniae vestibula vel maxime est quom Cicero copositionustudiosus fuerit, qui maluit seritimum propriori. ordinem inuertere, quam Etiphoniae rationem negligere Nam lipposuisset, Q. Mutius Scaeuola Gur,duo s s non miniloaego stridore cossideren mutu),quam commissa intres duo aea vas tim hiatum erant reddiatura intra autemsuauitate aures feriunt,=on in ' AEdiltis ibi inuicemsuccedentes Licet autem deproprj significationepassim dictum sit aptarimiae agatim uerorutamen gratia,quibat haecparamus,non grauabor iterare Quintus praenomen est. Sunt aurempraenomina docente Prisciano,qua nominipraeponuntur,vel disserentia causa,ves quod tempore quo Sabinos Ramani ciuere ciuitati. ad confirmandam coniux Sonem,' illorum nomina suis praeponebant nominibus. tantur autem vel singulis uteriae, ut inluseves duabus, ut O Spurius:vel tribus,ut Pub. Publius. Mutius est nomen getilitium, quod videlicet oririnem gentis etfamiliasignificat. Depraenomine,multa doct/tradit inlexander ab IN xandro,in Genialibus diabis lib. cap. . atque rursus de cognomine lib. I cap S. si inter reliqua,Scaeuolae quoque cognomen ex manis vitio,Plutarch ortassis autoritate nixus, manasse tessatur,ab antiquo inquism euentu,cum C.Mutius Porsenam gladio impeteret, errore quescribampro rege obtruncarere,facta per ignem dextra manis iactura, laeuam porrigeret,Scaeuolaecognomeu tulit rere morum siquidem Graecis laeue re sinistrum significat Sic enim Plutarchus iis Publicolamisit,' meminit Liuius libro secundo ab Urbe condita, e ugur agnomen est,quod hoc loco cog nomento praemittitur e nomen autem est, quod ab euentu
imponitur,ut Ficanus: et ab of ρ,ut tugur, Forius. Sed de . ugure posse uo loco dicetur.De propriorum disserentia praeter Priscianam,segendus est etiam Curius tantilatus lib.3.cap.3 Thomas Linacer lib. I. quis apud erudit inculi Diptores, agnomen legisse ne diis pro eo cognomem,multorum testimoniis usitatum fui sprobat ex quibus unum, amque hoc Ciceronis de SenectuteAdduxi esti fuerit diue non cognoment m solum e the
8쪽
ni, deportasse ed humanitatem 'prudentiam intelligo Studiosus lemr hoc verum esse ae .
nimaduertet. Memoriter re iucunde. Cicero in Bruto,Laeli Scipionis dicendi genis comparans,Laelio thorai Hantiquius,s cetiam ita ius tribuit Hos ut horridos, ita velut titicos Remanos, Quantilianus' se testatur,lib. ix e pellar apientem. Plutarchus in vita Gracchorum ostendit, mr Laelius spiens habitus sit:nempe qui viderit, se ret nouis e turbatione Reipublicae moliri non posse,ab incepto destiterit. oo
idem Cicero libro officiorum ferundo.Et de Finibus fecundo spientem dictum asserit, quod Aon inredigeret, quid esset suauissimum non quo equatur,ut cui co apiat,ei non sapia alatus,sed quia parui id duceret. Ego autem a patre ita eram deductus )Comelius Tacit ut in dialogo de Oret e pud maiore inquit, noshos iuuenuisse, qai foro re eloquentiae parabatur,imbutus iam domestica disciplin refertus honestis diu, deducebatur a patre vela propinquir aedetim oratorem,qui principem locu in ciuitate tenebat hunc sectar hunc prosequi,huius omnibus dictionibus interesse estque se dixerim pugnare in praelio discere. Ad hanc morem Caelo due Senectute disserens,sepe alludit. Sumpta virili toga. posita videlia
Icetpraetexta, quam quidem pueri patricu aliquando purpuream induebant Post pubertatem 1vero ii ptimo re decimo aetatiae anno, misi praetexta, togam induebant: aliquanssopuram niuei candoriae,quae virilix dicta est Haec e plura hucfacientia, gere potes apud xandrum ab inlexandro,Genialium Aerum lib. s.cap. IS atarum Babum de Re vestia maestem Beroal in vitam e tigilli Sumebatur autem in Iouis Capitolini Sepsi, tore ra- Ter libro quive Graecis hoc,ARi xtolinis easi laxe dicitur, M tae e pexe P gaethiam.
Bud in Pan . Itas multa prudeter Neque hoc Plutarchus dissimulat. ti bi
' Elpraecipuus excomb locus hic est,maximeque ad laudempertinet,qui cum quis aetatem erit. Ereuiter dicta. dicro*θcuiuam Graeci vocant ab agre*θεγνω, id est, multa paucis complector. Commod/dicta.) in loco videllam cuiusmodisun ententia teneralenchri epiaraemia, e c. Memoriae mandabam. J Cicero enim occupatus scribebat, reliqua
memoriae mandabat id quod Ze eo Fabius circa libri decimi finem testatur quod licet de ea sis dicendu dictum si locum tamen hic quoque habereposse videtur d pontificem Scaeuolam. Hic Pub. Scaeuolae filius fuit,L. ae stater Crassum Cic. in Bruto eloquentium iu ri peritissimum,Scaeuolam iuri peritorum eloquentisimum appellat. In primo autem de Oratore utrunque elogium uni Scaeuo sub persona Crassi tribuit. Fallitur regio Pomponius, ut recte Bdidaeus iannotauit, qui in I. a.de Origine iuris, sub Scaevola hoc ex Cicerone ascris' hic licet Holoander eam parenthesin non omnia exemplaria habere admoneat. Lege etiam
Gellium lib. D cap. x. Ingenio a Sic Crassus apud Ciceronem de eo pronuntiat: Quid vero clari a M. Curi, causa, Coponii nuper apud Centumviros, quo concursu hominum,qua expectatione defensa est inum Q. Sciuolae aequaliae et collega meus, homo omnium di disciplinae iuriae ciuiliae eruditissimu Prudentiaque acutissimus, et oratione maxime limatus atque subtilicatque ut ego soleo dicere, Iurseritorum eloquentissimus,eloque trium Iuris peritissimus,exscripto testamentorum iura defenderet, et c. Iustitia. quippe Suisummam vim esse dicebat,in omnibis ut arbitritae,in quibux adderetur: Exside bova,
deique bonae nomen aestimabat mavare latissime Cicero ossiciorum s. . tque idem mist
eodem libro patrulo superaus memorabile de eo iustitiaeponit exemplum: Cum sinquit possu- Iasi,ut sibi fundus, cuius emptor erat semel indicaretur diue venditor ita fecisset, fixisset,
9쪽
tuos pluteis estimare,additat centum millia.Tantos ergo cium in iure maris ae Cicero hae-btiit,mirum non est, quodtriduo se iurem rehu orepossicitus fuerit 'aevurem. Metur j facerdotium. TAM A r cinquit in Marcelli vita Plutarchus ichoo--κζ sistoe,
rens,omnem coelestiumsublimium Ur terresbium diuinationem penes ipsos esse asserit. Cic ro de Diuinatione libroprimo Flamulam non modo antorem huiuae ordiniae,sed etiam ipsum augur fuisse testatur. praeter Feneste am et Latum ide Polydorum Vrbinalem de In uentoribus rerum lib. IXapite vlt. lexandrum ab Olexandro Genialium dierum lib. t. cap. I3. et I P. Domi in hem&yclo Hemicyclici quis diam est cathedra in modum me dii circuli e fimbrosius Callipinus 3 si iκν Πν, ' o u , Rum Sc discemere videtur. Iulius
dium considentiumprudentum coronam hoc loco significare:id quod orationi feries non mod) pati sed etiam exigere videtur Sic etiam apud Platonem sedes in ordinem dissositi huntur, de Mpublica saec reto P βοι m: m et di iuu Aia. J Pub.Sulp. v dare multum. ut pura a fine nam hitia Pomponi consobrina nupserat M. Seruio,' atri Sulpiti , autor Cornelius II sin vitae Cumistri, plebu. Orosius lib. s. cap. IS. Maris colle gam faecis Legatus enim etiam tribunatum gerens cum Mario fuit, teste reiano. Orosius autem cum Plutarcho,Sulpitium non a Pompeio Cossed Scissa ipso iubente,perferui proditionem interfectumscribit Cor. Nepos cum Cicerone consentit. Dila re Pompeius Co fuerunt anno ab Urbe condita cccsecundum Glareanumsecundum Noloandrum vero, sc Dissociatu itaque seditione intestina ciuium aenimiae,ne alterutram partem emticus offendem ret, Atheniae vitamstudiis agere voluit,vnde etiam Eruttici nomen obtinuIt nugae
videbitur aptior. In hancsententiam, p.r1.est apud Valerium maxillib. 8. Nec alienuentrouerbium, am quisque uorit artem, 'et se foede ilia loqueretur. ut obseruaret bet betrarum Et est argumentum omnivaliae sigmficatione magiae quam voce Caeterum de Catoni senectutestio loco. Floruisset. posor est,exas a quem aetateflorere, qua ob ca- .nor,frigus cm pigritiam, dimi comparatur. Floruit aut graecas nimbu Istera senex addiscena,quod studium proprid iuuentutis est. Memorabilem O Laelj er P Scipionis familiaritatem. Par verae amicitiae clarissimum, Scipio re Latius, tum amori vinculo, tum etiam omnium virtutum interse iunctum foc taeter ut actu avita iter aequali gradu exequebantur,ira animi quoque remissioni commutarer acquiescebant Constat nas eos Caietae
et Laurenti vadis littoribus conchularum et caIculos lectitasse,sdque se P. Ajus ex socero suo Qu. Scaevola, qui gener Laeli fuit,audiis epenumero praedicauit Haec eat Max ib.8 cap .ge Ocio. Ur Crassur apud e lib. 1.de Orat. Horum opera Terentiu uis fabulaeae seriapsisse creditur. Et eorum illust. phasiae. Non me loqui Oh gloriosam iactantia, mal/Cic audit. Sed ut adsen fere, Immyro sylaei modi est vitium, in quod Cicero tam paertiae obseruationssecurus saepe incidi enotatur de quo vide Fabium 'intilianum lib. 8 cap. 3 Mihi autem non modo securus, sed etiam amator eiu3 Disse videtur. EAtque ob id non modo schema esse ooncesserimsedetra chema e Mus
B EA LD INT S. 23 Mutius augur Scaeuota Haec posbema disio in quodam
exemplari D. Ioris non habetur: quasi hoc loco non expungitur liclionem augur, rectius
praecedet. Quem unum nosi ciuitatu ' ingenio et indus apraestantissimum, In codicibus scriptu,quotquot mihi videre contigit, di impressu nonnullis, gitur iustitia P L
10쪽
Septem Graeciae spiram. Socrates e poli liniae oracula sapiennsiimus tu
'anti limum,a qua alibi quoque hunc Scaevolam commendat Cicero. Cum sepe multa narrarentum memini. Narraret inscriptis cod non leotur: in quodam,eius Ioeo diceret,scriptum inuenio: quo si,ut coniiciam irrepsisse Me verbum, quod ad complendam sententiam desiderari videretur quod tamenfacit ubintelligi poterat semium fria multu erat iis ore. In quibusdam exemplaribtu legitur,qui tum fere omnibus meLaurentius massa lib. x.m aut cap. ' contendit legendum esse,qui tum fere erat in ore, qu)d vis huius particula fere Eas dicti oves noriequirat quod tamen falsum e se, qui in lectione Ciceronix versatur, cog cerepotes. ipsis Atroduxi loquentes,ne inquam et' inquit pius in se oneretur. tque ideo feri,ut tanquam Jpraesentibus 'c. teres cod induxi loquententa que ut taetitiam, Erc. Hoc autem feci se videtur imitatione Platonis. apud quem in initio Theaetet iidem feria dicitum sessae disputata ab eo meminisset magister meus Scaeuola. Magister meus,antiqua exemplaria non habentiquodput depuerili Tuadam enarratione in contextum irrepsit se,utpleraque alia.
3 A N N I v s. Sunt ista Laeli ut dicis. Nec enim melior vis fuit Africano quisquam, nec clarior. Sed existimare debes omnium oculos in te esse coniectos unum te sapientem& appellat & existimat. tribuebatur hoc modo M Catoni. Scimus L. Acilium apud patres nostros appellatum esse sapietem. Sed uterque alio quodam modo. Acilius, quia prudens este in iure ciuili putabatur: Cato, quia multarum rerum usum habebat, multaque eius&in senatu & in foro vel prouisa prudenter, vel act constanter, vel responsa acute ferebantur, propterea quasi cognomen iam habebat in sene istute, sapietis. Te autem
alio quodam modo, non solum natura & moribus, verum e
tiam studio& doctrina esse sapientem: nec sicut vulgus, sed ut eruditi solent appellare sapientem, qualem in reliqua Graecia neminem. Nam qui septem appellantur, eos, qui ista subtilius
quaerunt, in numero sapientum no habenti Athenis unum accepimus, & eum quidem etiam Apollinis oraculo sapientissimum iudicatum. Hanc esse in te tapientiam existimant, ut omnia tua in te posita esse ducas, humanosque casus virtute inferiores putes. Itaque ex me quaerunt, credo ex hoc item Scaevola, quonam pacto mortem Africani seras, eoque magis, quod proximis Nonis cum in hortos D. Bruti Auguris commen
tandi causa(vt assoleo venissemus,tu non affuisti, qui diligentisti me semper illum diem, & illud munus solitus esses ob