장음표시 사용
21쪽
22 CL. GALE NIQus uero non necessario: uel morbi differetia, uel illius morem uel magnitudine insinuant. Et equide uno eodem' eXemplo utrorumcy horum uim aperiam, ut hinc exorsus, eade in omnibus M'S methodo te exercere possis. Ponamus igitur membranam costas ualentem inflammatione teneri .porro is affectus phlegmone erit quae haec secum habeat symptomata necesse est: tumore praeter natura, rubo
rem, dolorem: quoru duo hic sensum eruiunt, ut tantummodo reliquus sit do loriqui costis incubens ueluti punRes est.Dolet igitur homo propterea,quia phlegmone est assectio illa. at doloris species est pungenti similis: quoniam substantia amee se partis est membranea.Costis praeterea est amus: id enim quod asse Rumei . costis adhaeret. Sed & ob id late permeat, quod ea ipsa membrana late ditan, dituri febrim quo in tum ex ipso affectu, tum ex situ affectae partis sequi necessariuest: quorum si uel alteru desit, iam non ex necessitate febris aderit. Nam si digitus
inflammatione laborauerit non continuo febris adorietur, quum is procul a cor de sedem habeat: nec si ea quidem membrana quae costas contNit,tumore tamen
duro,oedemate ue. Spiradi prsterea dissicultas in his est,qus a cto loco ex nece sitate praesto sunt: quippe quum sit pars respiratorii cuiusdam instrumenti. Atta, men huiusce difficultatis species, ab ipso assiectu potius quam ab ipsa parte causam habet. dolor enim dilatari respirandi instrumenta non sinit: utpote quia respirati
onis operam,eius usu nondum expleto, dissoluant, ut mox necesse sit alteram celerius illi succedere actionem, tanta non interposita quiete, quanta dum naturali
ter se haberet: inde spiritus freques redditur,& paruus.Nec id ipsum modo huiusce inflammatio membranae necessari3secu assertiuerupulsuu quo y alterationem,cum ea quae a febre seiungi non potest, tum uerὀ illa qus est ex forma affecta partis. Arteriae siquidem maiorem celeriorem & Dequentiore ea ratione q= kbris adsit, pulsum edui:duriciem uerὀ ac contentionem iunctam habet, quia pars ea que phlegmone tenetur,neruosa est. Igitur tum lisc symptomam ebranam subsecingente inflamatam, tum & unum praeterea aliud necessarid concomitantur: de cubitus nimiru,qui uel in affecto, uel in opposito loco leuior est,uel in utro par. iniu enim duplex sit ea membrana quae costas uelat, si ea pars quae exterius ossibus haeret,ualide laboret, iacilius in latere decubunt opposito.nam si in morbo sum decumbunt, compressio molestia affert. At si interior quod etiam euenit De quentius uehemetius dolent,si in oppositu latus reclinet: quippe cum pensilis reddatur inflamata particula.in morbosum uerὀ minus,cum nec ab ossib. prematur,
nec etiam quasi suspensa pendeat, sed potius sit ab utrow incommodo immunis. Quod si utrinin ea membrana assiciatur, par in utroch latere decubitus est. Sed .
dolor nonnullis ad clauiculam perueniat,alijs autem ad prscordia, partim ex affecta parte suam habet causam: partim etiam hoc est inflammationis symptoma,dolorem inquam diffundi .ea quippe membrana & ad iugulum usi ascendit,& prs-terea uniuersum occupat septum transuersum . unde si inflammatio in supremis illius partibus excitetur, deorsum conuelli clauicula uidetur: si in infernis, dolor praecordia pertingit. Et proinde exigua erit inflammatio, & secundum partes costarum medias,si in neutram deueniat partem.alioquin enim,quu maior fuerit, necesse exit in partem utram cocedere. Qu3d uer3 tenuis quid 3c purulenti ex inflamata particula resudet 8c effudatur, tum ex ipse morbo prodit, tum ex ipsa parte: sicuti omnibus secundum os inflammatione laborantibus accidit,atch etiam secu/dum oculos. Suboritur enim inflammatio ex humorum influxu: & partes hs non perinde ac cutis densae compactaein sunt,sed rarae potius. Vnde quum multus te
nuistis saerit is humor qui in partem inflamatam irruit,rarior uer3 particula: plurimu est quod effluit. econtrarid uerὀ,quu exigua & crassa fuerit fluxio, corpus
22쪽
DE CONSTITVT. ARTIS MEI, . a praeterea densium: minimum erit.at minimum id tussim quidem incitabit,ut tamenihil inde expuatur: quemadmodu si copiosum fuerit, tussiunt plurimum,nec parum etiam expuunt . Porro ut est ab hoc affectu tussis inseparabilis, ita screatus a tussi illu plurimum consequiturinon tamen si ut etiam seiungi non possit.Quod sputo reficitur, nece1 se est aliquo semper esse infectum colore:attamen non semper eodem,quippe quum nec excrementu in inflamata parte conclusum semper eiusdesit naturae. Etenim quum sanguinolentum fuerit, aut biliosum,cuiusmodi sempersere ea fluxio est , quae pleuriticis phlegmones sementum prgitat, a succo detento in inflammata particula sputum colore inficitur:rubro quidem , si sanguineum id fuerit quod in membrana influit: flauo autem, si biliosum . Caeterum si pituitosus primu sit is succus, qui & conclusus demu putrescat,at sit deinde in causa fluxionis phlegmonem gignentist tunc spumosa excreant. Sed quandoque uel nigerrit screatus,quum bi osa inquam, sanguinolenta ue fluxio assaturi Quare omnia haec cum partis affectae,5 ipsius assectus dignotione etiam fluxionis indicant dis serentiam. Ex his ergo quae dieta sunt,perquam manifestum est, necessarium fore ad assectus locique aflecti inuentionem, tum uitiuscuius af istae partis substan
tiam, tum eiusdem etiam eum aliis uicinis nouisse communione. Nec minus praeterea constare arbitror,si etiam nunquam de hoc mentionem habuissem: nihil roferre, si positu dicamus,aut c5 Positione,aut cum uicinis societate. Ad haec quo , ex illis qus diximus liquere potest, esse neeesse omne cuiuscun* particulae actionem functionem* callere, & insuper morboru ac symptomatu genituras, Proinde oc morbortis effectrices causas. Nimirum uidentur haec omnia ad noticiam affectarum parti si una cum ipsis illarum partiti affectibus, acetiam ad morborum illam differetias pernoscendas summe esse necessasta. Atqui &magnitudo,& mores morbi cuiuscuin ex his hsdem coprehenduntur. magnitudo quippe ex asseistiseonis quae in illis est, &sympto matu prsterea illa consequentiu magnitudine:mos, a morbi disteretia,symptomatibus* insequentibus. Vt statim in exemplo propo sito, perniciosissimus succus est atra bilis . quu aliqs praeualuerit, utpote quae praecsteris & corrodat, oc maligna admodum sit;concoctuw dissicit ima, & ad purga tione ineptissima,atque etiam plurimu indicet calore, a quo sit per asiatione stent ta. Omnium mitistimus sanguis, qui & dulcissimus sit, &ad eoncoctione facilis: mediu in simplicitate & malignitate reliqui duo locu obtinetata symptomatibus, ut nihil omnino expuere perniciosum est,partim quod significet fluxionE in phlegmone quasi deuincta teneri,partim uerὰ quia ea uniuersa interius conteta corrumpes: ita screatus facilis 8c procul a labore, saluberrimus est, & longe etiam magis si cococta expuantur.Alioquin& pulsuu ymptomata morboru mores ostendunt:& praeterea quaecun in alia ex consensu solent consequi, sicut deliria somni immoderati,fastidia,totia,& uidete stione ς hqcaut alio modo factae. Erit igiε his omnibus quae receivimus exercitatio adhibenda, si eam facultatem assequi uoluerimus, i facile possimus affectas partes morbosin ac eorum mores, maginitudinem &differentias comprehendere. Ab illis eisdern autem locis erit & x xio praesagiendi euentus morbi petenda,&insuper commodi usus remediorum. Praesagia etenim medicum ab omni mortis culpa immunem reddunt,& aegros ad obtemperan dum raciles, ς ccasionem* remediorum praemonstrant. 'At uerὀ quod aptus rein
mediorum Usus id ni quὀd in arte prseipuum est, & propter quod is sermo uel mniuersius i'stitutus sit: omnibus iam fatis constat. Et nos non multo Pdst docebismus,quo streXhiS qui nuper recensuimus, comparandus modo. nunc enim his duae exposuimus, finem imponere constitui. Nempe exemplo unico tum mo
Dorum a Piorum, tum uerd earu etiam quae ab ipsis detinentur parti indignotionc explicao
23쪽
explicavimus. Sed si Sc alterum quid iid dissimile addiderimus,nihilo se res de hsius fortassis est habitura. Excretalentorum enim species multorum noticia asserti quae tamen SI corpus secum coiinertum habet,e quo illa eXcerni videmus ita ut ex
his ambobus simul coeuntib. una stabili, euadat indicatio. Quippe quia si inebra neum,uerbi gratia, corpus excernatur,quod quidem ad id spectat quod cernituri
insinuat partem quampiam exulcerari,quae in superficie naturam habeat membranae: quae tame ea sit,definite distinguere ninuit. Locus autem per que fit excretio. po terit nos ad am stam partem conducere: utpote quia si per inseriore aluum de heiatur ulcus in intestinis indicabit: si per superiora uomatur,in uentriculo: li per tussim excreetur, membranas qus asperas uelant arterias, abradi monstrat. sicuti si mingatur,uel uesicam,uel puderidi meatum. Sed non parum prsterea ad rem se, clesieaqus primario affectu, ab his qus per consensum laborant,distinguererante cessione inquam, & consecutione,inaanitudine & paruitate,insuper φ causarum accessione qui utri solent officere. Vnde multi male se habente uetriculo, cere, bro in consensum adducto, in eorum symptomata illapsi sunt qui atra bili uexan, turiaut si consentiant oculi,eorum qui sustusione. In his tamen si diligeter quis ob
seruauerit, has assectiones tum cruditates, tum ueed excrementa in ore uentriculi
collecta cosequi inueniet , & proinde eas ex his qus uentriculu isdunt,excrescere: ex illis uerd quae illi conducunt,sedari. Caeterum non est in praesenti a nobis institutum uniuersiam asse starum partium ratione exae e explicare,quemadmodu nec cuiuspiam partis alterius huiusce artis: sed solum inuentedi methodum insinuare,& qua cum fine istius artis conexione habeat. Etenim erit deinde necesie,ut quis perlectis nostris Comentariis, in eis sententris quas in illis omnib. coplexi sumus, multifariam se exerceat. Ita p ad praedictas methodos iam accedam,addito tamen . eo quod praesenti negocio necessarium est. Arbitrere.hoc etiam loco formam rei reperiri, quam deinde ut materiis accommodaueris, totam habebis substantiam. Porro quu particulatim omnia fuero persecutus sicuti nunc paucis quibusda exHplis actum est, erit tibi & haec pars integre constituta.
Se remetarum usi qui exsignis diam ris petendus est. XIX.
REliquum aute est ut monstremus,quam sit necessariu ad comodum remedio rum usum,partis qua curaturi sumus, substantia exae e cognoscere,figuramin& positum. substantia enim affectus primos qui intemperie consistunt,quantum a naturali statu aberrarint,ostendit:quatum ealeticere reseigerare ue, humecta re aut exiccare oporteat. Figura uerὀ morbos quae ad ipsami pectant, de quibus
sermo in superioribus habitus est, simul & eorum indicat magnitudine: quippe
quum eo maiores censendi sint, qud a naturali modo magis recesserint. re insu per ex ea comprehenditur, quousq; fit opus ad ea quae ex natura sunt,per contraria reducere. Sed haec ex proportione morbis in intemperie respondent, obstructiones autem & inculcationes ad soc genus pertinent. quod uerὀ prscipue ac peculiariter indicat,est evacuationis modus,quae fit per oscula & figuras,quas membrum id assecutum est,quod nobis curandum offertur: aliquam tamen habet hae Parte communionem cum illis indicationibus quae a positu prodeunt, de quibus
iam agemus. Vt autem superuacaneum uidetur, ea nunc explicare quae in istis eandem uid entur ad cognoscelidam uel magnitudinem uel quantitatem usus auxilio rum proportionem seruare:ita illa quae eximia peculiaria ip sunt,exponenda sunt, posteaquam ea ad curationes indicationibus quae a serma prodeut mixta,magia sunt usui.Sed hac etiam parte paucis quibusdam exemplis ut tantumodo metho
dum monstremus, sermonem expediemus. Obstructio saneaffectus quidam est Partium instrumentariarum,qui in primis iecora ob eius tum structura,tum ueris
24쪽
huius uisceris partem cauam dispertitae: tandem illis quae in gibba sunt,per qusdaoscula sensum effugientia committuntur. Vniuersum uer3 allimentum ex uentri
culo in liue unum eum, qui ob id ipsum quod nuper diximus, Poris appellatus
est, resertur.Qgemadimodu enim in urbes nihil nisi per portas invehi potestata nihil potest in iecur deseret,nisi prius in hune feratur locv. unde in totam iecoris partem cauam subinde distribuitur, inde ueror per eos quos diximus terminos in gibbam Quare nil mirum deinde sueri si uiscus hoc & ob viarum angustia,& ob eo piam pertranseuntis substantiae, assidue obstructionib. arripiatur.Ei igitur cura
tio erit adhibenda priusquam ear nimis excrescant, febris v accendatur,tum cibis tum medicamentis attenuantibus administratis: quia quum multae sectar fuerint, non modὀhaec non satis erunt,uerum Scuacuatione erit opus. qus deinde quo loco facienda sit,membri figura & eiusdem situs indicabit. Vnde ab his promoti, stquid in iecoris cauo comprehensum sit, per 1ntestina detrahimus: si in gibbo, uri nam cientibus uacuamus.Eodem etiam modo a membri figura situque doisti, ea quae in pulmone & pectore collec2a uacuatione egent,per tusses purgamus: ad nares autem deducimus, quae in cerebro. Sed non minus a membri figura & situ de sumpta est ratio sanandi partes a phlegmone detentas: siquidem horum quoque primus scopus est evacuatio succi,qui in inflammatum locum decubuerit. At quo illum modo euacuare expediat, ipsa illarum partium quae detinentur natura indisecat:& hinc adduct i,fluxiones quae in coxam decubuere,fect is uenis in poplite aut talo euacuabimus, & eas pariter quae in utero comprehensς sint: quae in thorace aut pulmone, per uenam cubiti interiorem: sicut eas quae in capite 8c collo,per humeralem.Ea quippe euacuatio facillime & optime fit, quae per uenas uicinas 3c af
fines parti affectae fiat. Porro &suam ex morbo habet indicationem, in halitum difflandum esse quod in inflammatum locum defluxit : situs tamen ipsius assectae
partis uarium deinde insinuat particularium auxiliorum usum. Etenim quaecun me in summa cute ortum habent, tale exposcunt difflatorium medicamentum, quale ipsa indicat inflammationis species. Sed quae in profundo, eo egent acriori. bus medicamentis, quo magis ab exterioribus recessere: ut quandoque cucufbisetulis utendum sit,si sedem plurimum profundam habeant. quod tamen insammationibus in summa cute quam maxime aduersarium est. Nec minus etiam situs loci id exquirentis animaduertendus est, quando astringente medicamento fuerit opus.Quia si medicamentum astringens ipsum potest ed peruenire,nil vetat quin id administremus. Sin minus,cauendum tunc,ne humorem in locum affectum ex vicinis partibus impellamus.Quare uel aliquid immiscendum est astringenti mesedicinae,quod e3 uim illius perducat: uel ab illius usu erit abstinendum. Et proin de non parum quosdam offecisse novi,qui sanguinem e pulmone excreantibus,uniuerso in orbem thoraci astringentia medicamenta adhibuere. praeter id enim, quod uis astringentis medicinae nequit pulmonem attingere: sanguinem insuper qui in thorace est, ad hoc ipsum uiscus propellunt. Nempe ista quae hactenus dicta sunt,quantum ad praesens quidem negocium pertinet alis esse existimo. Qua. re ut hoc unum illis addidero, hane inquam Methodum formam tantum huius
negocij continere:ad alia transibo.Scientiam etenim & disquisitionem, quae sigil latim de unaqua y parte habenda est, & est ueluti uniuersa huiusce rei sebstantia, in aliis libris transegimus.
Ne signis fragmineis. C P. XX. Mox ita' de prssagio sermonem instituemus,utpote qudd non modo ad alia
quaeda, uerum & ad curationem quam maxime uideatur utile. Nimiru quis
25쪽
quis prssagiendi artem primum costituere propQsuerit:is neeesse habet antea exa, minasse an sicuti cuilibet rei animais propriu uitae si actu ex natura constitutu est: ita morbis etiam omnibus, ut nullo deinde Paeto, si sit alicui illorum a natura tem pus duorum mensium praescriptum, possitis quatuor diebus absolui: anueed Scin longum protrahi,& celerrime finiri possit. Venim quia iam plures ex medicis, eorum quae euentura sunt praesa teres evasere: ab ipsis etiam uulgaribus non amplius in qusstionem uertitur,possint neuetura pramosci, an secus. Sed potius pe rinde ac si hoc iam sit constitutu a medico sciscitantur,quo teporis spacio morbus soluendus sit. At forti here g nostra non est deterius habitura,si supponamus,nos nunc primum praesagi tricem artem constituere. nam & alia omnia hoc pertracta uimus modo Profecto hoc unum si quaepia praesagitio futura sit,in primis necensarium est esse nonulla quae certo sint futuro tempore uentura. Sed deinde qusre dum est,quae nam ea sint, & quot: quia non omnia quae aegrotanti sunt euentura. necessariam habent generatione. Tumultus enim noctu excitatus, latratus canu, molesta nuncia, sepe insomnes reddut ggrotantes:tame nullu horu aut necessariὼ
fit,aut certo praesagiri potest. nunquid igitur ea saltem quae ex ipse illius morbi ra tione proficiscunε, habent ut & necessarid sani, & eert3 praenosci possint: uel nec ςa quide omnia, cum repente possit superfluens quispiam succus in corpore , inte/xius in partem aliqua uitae necessaria defluere: possit etiam contra ab aliqua prinηςipe parte, ad ignobiliorem impelli.& subinde erit necesse, ut is qui in principem partem fertur, extremum periculum: qui uerd ab ea repellitur, repentinam inopi ilatami aegrotanti salutem praester. Vnde in hisce statibus hoc tantum praenosse datur,quὀd dubii sallaces* sinuqud tamen terminaturi sint,exquisite definiri nequit, Hruntamen quum excrementa in locum aliquem decubuerint,nec defluat amplius, sed potius ibi detineatur: aliquis in his dabitur nobis praesagiendi locus,
quum probenquerimus plures esse facultates, quibus natura animal gubernat,axinque etiam qug nam ipsarum sit differentia:prsterea cy quod excremeta omnia,qugin uniuerso animante cum sanguine deferuntur, nisi immoderata nimis copia coinstent, definitu &ipsa sigillatim tempus habent quo concoquantur. Vnde si cuiuscunque humoris naturam exquisiverimus:iam artificiali quadam coniectura comeoctionis rationem c6prehendemus,si tame caetera omnia circa fgrotantem recte tractentur.Quoniam quicquid in his erroris commissum fueritierit deinde in camia ut uel serius morbus soluatur,uel mors celerius adueniet. Et huiusce rei memoria in hoc uniuerse sermone prs omnibus es is seruanda est: quὀd seis nimiruprs- sagitiones euenturae sent, ubi Sc qui curat medicus fuerit praestantissimus, & qui reete curet,arge p in nullo desinquat. Alioqui enim ridiculus esset, qui arbitraretiale esse medicorum praesagium,quale profitentur uates. hi enim hominem ita di γ δ npno die liberandu autumant: nec adiiciui,si omnia recte aganturiim ὁ & idip/hum sς praesagire pollicentur, nimirum futurum ne sit ut omnia recte an perperam circa aegrotantes peragantur. At medicus non eo praedicit modo,quae futura sint: sed nouit ipse,qudd si omnia ut par est,expediantur,morbum septimo, uerbi gratia,die selutum iri. quὀd si error quispiam accedat,& is exiguus: excidet id ex sep timo in nonum: si uerd maior, in undecimum: si adhuc maior,in quartum decimu & poterit etiam ita maior fieri,ut pro certa salute periculum mox afferat.Medicus quippe his duobus morbo inquam Sc naturae quasi collud antibus animum sim per intendit: atq; dum discernit quod nam horum robustius sit, primum quidem suum de salute hominis aut interitu praesagium depromit:deinde uerd quo alterualtero sortius esse nouit, eo dc illius praefinitum tempus agnoscit. Nec mirari qui DKuam debet,si qu s robur utrius y xes2ς perpendens, uicturu tande deprehendat: quum
26쪽
DE CONSTITV f. ARTIS MED. is quum uideamus quamplures gymnastas ex primis statim motionibus,qui13.conistra se inuicem luctantes feruntur, uicturum praenunciare & saepe ante partam ui ctoriam,quod y cegerrime aduersarius succumbet.hoc autem agunt,cum alterum altero non parum uiderint ualidiorem. Quare ex alia nulla exercitatione salutem aut interitum praenoscet,prsterquam ex maeha uirium tum morbi tum naturς noticia:ex qua etiam utrius y praesinitum tempus exquirit. Ut enim celerrime soluendus morbus est,cum ualidiores uires fuerint: ita cito mors aduentabit, si hae imbecilles sint, morbus ured fortis. Sed magnitudo excessus hora tempus indicat, quo haee futura sunt. Ab his igitur scopis habet medicus,ut fiaturoru sit prssagus. Qua uer3 exercitatione ipse hos pernoscat scopos, in libris nostris De iudici js abundΦactum est: tamen in his quo* in praesentiaruuniuersalem Methodu,ut in aliis omnibus factitatu est,explicabimus. Naturg robur ex propriis illius actionibus c6 prehendes,in primis autem ex pulsit, siquidem is est uitalis facultatis opus: mo
hi uer3 magnitudinem ex suis symptomatibus. At quatenus alterum altero pra ualeat,concoctio cruditas ue monstrat, quas subinde ex propriis agnosces excre mentis. quae enim in uentriculo conficiuntur,dele stiones monstrant: qus in uasis, lotiarqus in toto corpore, sudores. quo etiam modo reliquς omnes se habent,qus in una quapiam uel pluribus particulis eduntur. nam quae in thorace aut pulmone,ex his quae tussi reiiciunturi quae in uesica aut renibus, ex his qus cum urina de feruntur.Caeterum ea quae deiiciuntur,uires quo* partis cauae iecoris, & mesenγterri quomodo se habeant,ostendunt:ita&rete sta per uomitum,uentris superioseris stomachi :& quς per palatum,naxes 'ue,aut aures,quo cerebrum modo sit assectum, insinuant. Quibus omnibus hoc commune est, nunquam morbum sol in posse,nisi prius in excrementis concoctionis signa conspiciantur. Vnde siue aures male habeant,que oculi, siue sauces,& ut summatim omnia dicam, concoctio nes omnes celerem crisim, salutis securitatem indieat. Cruda uer3 inc5coel a , ea praeterea quae in prauos uertuntur abscessus, ues nullam crisim,uel labores, uel prolixum tempus,uel mortes uel recidiuas nunciat. Haec uerd quantum ad negocium praesens spe stat, sufficiant.nam particulatim omnia sunt pertractata in ID
bre propriis,nec illis quidem exiguis,utpote qui unsuersa sere complexi sint theoremata:in quib. sunt qui De pulsibus, qui ν De iudiciis, Decretorii sin dieb. sunt
inscripti. in his enim tribus Commentariis ea explicantur, unde quisque in primis praesagire potest.Iam igitur mihi uidetur,uniuersam curandi Methodum ad finem peruenisse.
Depraestruationesiae inrectioneta omnemn Detigentia. XXIVBrum quoniam operspretium insuper est,eos procurare qui a morbis edas
re,ut uires recuperent:& praeterea ut hi qui in morbosprocliues sunt, custodiantur: atin ut ii qui prospera inculpata fruuntur ualetudine,conseruentur:reytiquum est,ut de his quoq; tribus huius artis partibus quae supersunt,constituens di sermonem,quam breuissimum tamen, habeamus. Ita ν quum sit nobis dictu pς2 , laesse eorum uniuersa genera quae praeternaturam sunt,causas, asse- crus & symptomata: pars quae ualetudinem tuetur,eam Graeci prophylacticen appellant, si mod6 illa sit pars artis huius circa primum uersatur genus.Etenim si humorum uel copia ues prauitas si obstructio , si uis aliqua corrumpens sn corpore haboriatu homini periculum affert,ne quamprimum in morbum illabaturiquando uero,ne extreme periclitetur. Verum saepe hae causiae sunt cognitu difficiles, quum nullam fere homini molestiam praestent. statim enim morsus canis rabidi nullum peculiare larium,antequam prope instet rabies,in corpore reliquum est: adeo ut medico necesse sit has insegrotantibus causas sciscitari, & quid cui eue γ a neri
27쪽
2s L. G R L E N Inerit,cum tamen humorum mpia,aut eorunde prauitas,aut alique excitet in eor,
Pore tumorem, aut quodpia uisicus Oppilet: Potest id ex symptomatib. quibusdaintelligi,quae meatu inter ea quς in sanis reperiun & ea quae aegris eueniuntaocuseruant. quippe cum ea qus sanis insunt:eX natura sint omnia,& omni culpa vacet: qus aegris,ut praeter naturam sunt, ita etia culpanda.Quae uerὀ media sunt,ad m,nus quide eoru qus morbis eueni ut attinent:veru adeo sitiat magnitudine exigua.& uirib. imbecillia,ut nondum solitas uniuscuius actiones laedere queant. Ne enim si dolor quispiam aliquem uel secundum caput, uel secundum aliam quam piam partem infestet, statim tantus est, ut hominem lecto decumbere cogat.Ne si grauedo praeterea caput, aut prscordia,aut alias partes,uel alia uiscera detineat, tanta etia erit,ut a consuetis functionibus desistere faciat. Corporis etia tunior aut gracilitas,decoloratio,pigritia in motu,procliuitas in somnu, uigiliamo sufficiunt ut ab actionibus quibus ad uitae munera peragenda egemus, detrahant . Nec cibi appetentia uel nimis adaucta,aut omnino ablata.nam & haec ambo ad corpus pertinent n5 integre sanum: sicut nimia siti torqueri,uel eius esse nimis expertem.Se cundum stomachum etiam uel uentrem morderi, aut se lassum sentire: quippe hse est fere eorum formula,quae illis contingunt qui procliues sunt in morbos. Affectioiles uer3 qus ea partui, per contraria ut iam a nobis dictum est sunt corrige-dae,si tamen haec res ita summatim tractanda est: sed si particulatim transigenda,
omne exuberans uacuandu est: ut tamen prius distinguenda sit exuberandi ratio, quantitaten an qualitate,aut etiam utracp ratione exuberet. & quod deindUotest iterum ad naturalem statum redire, per contraria alteretur: ut quod cramam tentum p est,attenueturiquod tenue rλssius reddatur: ambo uerd pariter concoquantur. obstructiones praeterea aperiantur, quae toto sui genere sunt priter na' turam,qualia uenena uirus y animalium itum alterentur, tum euacuentur. Alteμ ratio aute per contraria fiat,quae uel tota substatia aduersantur, uel altera,vel utra que qualitate: sed eu cuatio, per ea quae uim attrahendi habeant. Caeterv l sc om
nia quibus sint peragenda remedηs,ab ipsis affectibus petendu est. Quia si omnes
pariter humores accreuerint, maxima at praecipua eorum euacuatio erit per se
ctam uenam: deinde uerὰ per selehioes,per exercitationes, per balneas,per inedia. nec alia etiam erit euacuandi ratio, quum splus sanguis modum excessierit. Vbi aveflauete uel atrae bilis succus,vel serosus humor: opus quidem est evacuatione, non
tamen eodem modo. etenim si eaeXcrementa in primis uenis contineantur, pura
panda sunt his quae aluum cieat. Si in ali js,& tenuia aquosa fuerint, per urinam: si biliosiora, per purgatoria. Veruntamen possunt& tenuia alui deiectione pur
gari. Sed quae totum corporis habitum occupauerint, cum tenuia fuerint: aut sub
dore aut medicamentis, quae cuti applicita vim exiccandi habent. quum uerὰ biIDosa: primum quidem purgatione egent, mox & euacuatione per cutim. At quum pituitosus humor exuberauerit,si falsius sit, purgandus est: si aeris, experiundum, si possiimus, naturae ad illu concoquendum opem ferentes alterare. & longe eti1 magis,si dulcis sit: erit enim concoctu facilior. reo ad concoctione conducit quies, moderata cateiactio,cibi parcus usus, boni tamen succi, potius uini parum causaeientis: exiguum uer4 colorem & moderata frictio inducere ualet, & usus prinoterea moderat quarum calidarum, insuper se cibi ac medicamenta temperate calefacientia.Obstructiones remouent,quaecun uel esculenta, uel poculenta, uel medicamenta attenuant.Verum qua deinde ratione sint harum materis reperiem
dae, aut iudicandae: exposuimus nos in eo libro quem De iacultatibus . simplicium medicamentorium, in illo etiam quem De ait nuante uictu inscripsimus.
28쪽
Em igitur tempus erit, ut ad illos qui a morbis refici utur transeamus, in quibus nulla cause intillusin affectus praeter naturam,sed la est gracilitas, simul in & uirium imbecillitas. Et proinde qui se hoc habent modo, in naturalem habitum reducentur,si moderatis cibis S motionibus reficiantur corroborentur. Et aios in libris De tuenda sanitate, materias quibus hi & alendi & exercendi sint explicauimus.Ne tame aliquid huic uideatur deesse sermoni:non modo partis refectricis quae Analeptice dicta est, sed uniuersi etia calubris negocii Methodus hoc quo loco repetenda est. Primum. cuius nam ea sit generis, num ad id pertineat quod Praesentia tuetur: uel eo tantum a parte curatrice differat,quod in minimiς quibus dam corrigendis uersetur Si enim corpus, suum diutius statum seruaret: nulla esset arte opus quae illi praeesset.hoc quippe in causa est cur scientia egeat, cuius cursdemandatum sit,quia uitiatur: haec in eodem semper statu persistit. Nempe si scira Ium hoc illi eueniret, ut in halitus difflaretur,& subinde inaniretur: cibus potus defectum illum reficere posiet. At quia humore copia, prava praeterea gignunteXcrementa, exercitationibus egemus.earum enim munus est,superfluentem quidem succum euacuare,excrementa uerd concoquere & expurgare,si tamen cauta
omnes uitentur quibus uitiari potest sanitas: reseigeratio inqua, aestus,lassitudo, cruditas,ebrietas,uigilia,moestitia,ira, sitror, 8c alia omnia quae in eodem cum his ordine sent. Neque enim ea sigillatim recensenda sunt, quum argumentu id quod a principio est nobis institutum, iam sese ab lutum sit.Nam institueramus omnes partes medicinae non quidem exacte disquirere: sed tantummodo monstrare, medicinam non secus ac alias artes, suam a finis notione constitutionem esse sorti tam. Quod ubi est a nobis consectum:reliquum est, ut uniuersam medicinae rationem per capita resumamus,illius cum caeteris factivis artibus coparationem
Gi T V R medicina est enumero artium tactivarum, non tamen ut a sedificatoria, uel labrilis, uel textoria: sed ut ea potius quae labesectatas
aedes instaurat, uel dilaceratas uestes consuit. Harum uerd, ut monstrauimus, duplex est constitutio : nonnunquam enim ipse sibi artifex exemplum confingit, quandoque autem quod exterius consistit contem/Platuri Medicinam uero nos. ostendimus esse In hoc secundo genere, utpote qus minime sibi ullum confingat exemplum, sed omnia ex eo oris dissectione contemplaturict subinde,si quid uitiatu sit corrigere conatur. Sed hoc dissert ab aliis artibus, quod maxima ex parte se naturae operanti ministram praestat. tamen me/dicus uniuersem eam c5templationem, unde ipse excitatur ut minister correcto Oue euadat, similem habet caeteris omnibus iactivis artibus,qui et similarium partiuQbstantiam nouit, &modum generationis instrumentariarum, pariter assectus inuenit ,scopos 7 praei
rea eorum curandorum inuestigat. GALENI DE CONsTIΤvTIONE ARTIS
29쪽
situtione Artis messitae, INDEX.
Umesitorum naturae, ornifimowppocrateo deducit. caput o Deflma compositionis Diarum ex
elementis. caput io integra assiones producit. -- De materia compositioni Dilarium ex ut a. elementis. caput ii
Deforma partium mirarium. -- Anme pore aegro curatio institui posnemit neniis ratiuis,'ederem
De vis dum ostieis annis. 'cis
Designisprognosticis. caput A medictae. De partium itarium materia remota, hoe est,ia elementis. caput st aa sed elementorum tractatio ad Mediaput De resectione eorporis neutri eonual dincorporeaegroum sit. O- scentis,ercoistractione conporis sapui ,s ηι caput ii.
Apenultimasanna Praefamnu, circasne ere, pro, contradicena characteres: lege, contrarios dicendi characterri.
30쪽
curatiuae Indicatione, gelaerales Crisium theoria 33 Cruris actio duplex renitis composiko duplicitet eo- sideratur s