장음표시 사용
31쪽
incendit, ardorem efficit linguae, omnia i quasi in carbones redigit. Huius porro naturam et haec sebris refert quae proinde κίχυσω uςVO- eanda est adurit enim enecat, Vt ars enicum. Fervida lis sublimata etiamsi parua misiceantur mole sursum tamen semper fertitur ad caput, tanquam lembicum ibi l haerentia cerebri membranas accendunt, efficiuntq; phrenitidem ardorem linguae vescas faucium S: oris, aliosq; comphi res calidos affectus. Sunt
alia iterum venena optatae&anodinae naturae. vehit mandragora tua versa quae cum aerem inficiunt pro sitia constitutione optatos &anodi nos affectus procreant; dum vehementi
suo frigore stupefaciunt, conglaciant ita ut
hinc sanguis, cerebrum, cor sustocentur.Huius etiam natura Ungaricus hic morbus est parti ceps atque hinc sunt graues lethargi cari tremores cordis, spasmi, cotractiones inflationes&tumores corporum aegrotantium. Harumq;
duarum qualitatum filioris, caloris excessus extrema δηληταεια praestat quae citis si mam adferunt perniciem. Haec mineralia,&C. Monstrat nobis liber naturq ut suae oculis no
32쪽
nena sunt, quibus malignae instant qualitates, quae nimium vel laxant vel adstringunt.quomodo colocynthis est, quae adeo vehementer purgat,Vt etiam sanguine Malia, quae non debebat, ex corporibus exigat.Tali veneno et aes inficitur, ita, ut vi purgatrice corpora destruat: cum inde oriantur dysenteriae, ventris Maliarum partium corrosiones venarum deniq; ab interiori parte exesones ut sic dicam)quarsi hoc venenum est causa. Laterdum etia ex fungisi radicibus tale quoddam venenum adsciscit aer, quod cor opprimat, velut in fungo strangulatori muscarium nostri vocant &napello est videre.Quaedam ob grauitate suam pondus suffocant v lithargyrum, cerussa
S alia complura. Inde malignae hae febres proveneni istius conditione venenatas pariti sun focationes bubones pustulas de alia. Quin etiavenena sunt,quq certas corporis partes prae aliis infestant eis lethalia infligunt mala quae
illaso corde recta properant ad membrid, cuius destructioni destinata sunt eiusmodi est hydrargyrum tantummodo dentibus gingiuis,
hepati,cerebrori neruis nocuum.apium item rivis, seu Sardoa , cuius venenum dutaxat c0
lum contrahit ita quidE,ut risu continuo mo
33쪽
la angina Vocata collum comprimat, eaq ratione breui tollat e medio. luam vinari cicutana 2 e aliaqusdam.Crocodilion herbam de radice si quis olfaciat, aut edat, narium hae morrhagia corripitur. Consimiliter&hae febres crocodilianam vim caelitus obtinet, qua narium mortiferum concitant profluuium es quem valide comprehenderint quemadmo cum multis laborantibus accidisse memini mus quos illa tali ori a profluuio corripuerat. Cantharides insecta sunt ita venenata, ut siquis magi sicut iis utatur copia, anguinolento
mictu coficiatur. Horum etiam praestias febris particeps es veneni, ut quae vescae ulcera renuinq; morbidos gignat affectus. Constat cu- iusimodi venenatis herbis, radicibus perditae mulieres conceptus exigant& menses euocet. uallum epimenica etiam haec febris nacta est potentiam e qua multi exsistunt grauidatissaborsius modum excedentia mensum pro-iluuia, quibus etia anima exhauritur. Sic alia
iunt praui succi, tum herbae, tum radices,qua rum Isiu contrahuntur internae pulmonum Sciecoris inflammationes:v Iathyris, tith mal- Ius, eiula: lepus item marinus,&similia. quorum etiam praesens haec febris aissumit natura,
34쪽
cam aquam reserent pulmones, Iecur siccn ventem costas membranam de ventriculum: unde varia mala prodeunt. Sunt praeterea stirpes, ut flammula batrachium Vrtica, quae cutem adurunt impositae ac vesicas excitat quarum isthaec quoque febris induit naturam
vesicatorium venenum quo variae pustulae,exanthemata, varioli, α canibus ovibusque Germanis appellatae latiores excitantur papu-
. Sunt insuper venena quale aconitum pardalianches eii quae sumta varias in cute maculas generant quod &aba venena degultata fere solent Ita hac in febri ex aconitica natura variae pestigiae, stigmatam macula tanq; pulicum morsu faciet diuersorum colorum apparent.aliqui etiam dipsadico quod amissici
untur veneno,& exstinguuntur siti. Denique si in excutiendo naturae libro progrediamur, alia complura aerem inficientia venena inueniamus. Est ubi cadauerum sit aceruus, ingenti nempe militum edita strage sunt paludes
alibii a stagnatione relictum caenum, cc. Vnde putredines, saetores, vermes Malia ex putredine nasci solita exsurgunt animalia. Huius generis putredinem& immunditiem nacta praesens quoque febris est ex aere Vnde vere putrida ac ceu cadauer est. vi quae corpo
35쪽
appellatur. Inest iu prestica huic ipsi febri
natura. Vt enim Vaccabul restin deuorans inflatur&dirumpitur ita etiam multi ab hac febri intumescunt, haud secus ac si per anni totius pactum hydrope laborassent. Tametsi ergo omnes hae disserentiae generatim ex infecto aere ducant ortum tamen etiam variae
ac diuersae causae speciatim assignari possent. Veluti quod hisice proximis annis magna fuit
annonae disiicultas, insolita ac perniciosae tempestates, a quibus arborum fructus, terr seu ges alia alimenta varie corrupta putre facta sunt quae causa est cureorum usus etiam varie nos inficiat. Sed misi, haec facio. Notum est aerem vitiosium caeco meatu poma&nuces penetrare, in iisque vermes aliaque putrida procreare inridergo mirum si iii cti tales fructus etiam nobis eam insectionem, quam contraxere communi cenes Postremo vermium etiam aliorum venenatorum animalium imbibit aer venenum veluti se pentum rabidorum canum, scorpionum&sepiarum quae morsu, aut ictu humanum e nus inficere solent. Est cuius calcem coelestis
illa sierpens mordet, hoc est, quem vitiosius afflat
36쪽
tutialium si , axilla pungit scorpius alium in
crure sepia alium vesipa,vel crabro post aureia a. Atque ad eundem modum varia membra vi tioso asspirante aere venena concipiunt, quibus de vita totus homo periclitatur. No opus est omnes species proprietates venenora recensere.nequaquam dubitandum quin si tam venenatas res cum suis astris in libro naturae propius intueamur, facile febris istius causas, ortu naturam, differentias reproprietates deprehensuri simus,una cum speciebus vene
ficis operationibus, secudum intentionem remissionem, ac prout incidit vel in diuiten vel in pauperem pro copia denique allati secuveneni, vel etia paucitate iniae videmus, tangimus, quae sentimus, qui certo scimus, negare nemo debet. Cum igitur tam varia snt in terris, montibus, aquis,aere venena, quam nobis
constat omniaq; ortum ex coelestivi ducant: qua vis in ea operatur, ingreditur essentiam et malignitatem consert: quid causae est, tu minus e dem vires coeli nostra quoq; corpora penetrent; quemadmodum Solis radi vitrum atque ita Dei nutu nos afficiant & laedant Institutum hoc meum, qubd Munduri microcosmon, id est hominem, ita inter se confero
in meliorem velim accipiatur partem. 90d
37쪽
P sataguini maxim aduersam hanc febrim senta tio experientia etiam comprobat mo enim robustiores et succulentiores sunt homines ut viri iuuenes, ab anno aetatis vigesimo quinto usque ad quadragesimum;quivivida est aetas)e facilius ab illa rapiuntur et contemerantur; tanquam illuderet haec illic qui merito prae aliis ceu fani, siucculentiri robusti talia suta perare debebant in sortunia quas deniq; haec robustos quidem illos esse fateretur; sed robustiorem se facile de iis reportare posse victori am significaret. Estq; haud absimilis ea lupi, aut leonis, quod ad grassandi et iugulandi 5 suetudinem ac ferociam attinet. Hanc meam naturae libri declarationem ex libello Galeni de Euchymis et Cacochymis succis, et uicenna pulchre probare possem sed praestat homi ne eruditos hac de re ipse plura cogitare: mihi tantum obiter fuit haec res percurrenda.Tametsi vero hanc materiam fusius diducere potera: in pr sentiarii tamen siufficiat hunc mortabum febrim esse e variis coelestibus, terrenis aqueis venenis ortam,ad puniendum genus mortalium a DEO immissam quoad frugem redeuntes, iram eius effugiamus.
38쪽
Vnde&qua ratione lar febrium propagetur contagiu, id est, una ex se alia procreet: Caput II.
QVONi Axi igitur iam satis liquet has
febres ex omnis generis venenatis re bus a D EO creatis non tantummodo e ele mentis corruptis nobis in poenam, Deo per
mittente, produci; nosq; aere attrahere nece
fario mirandu non est, quando plurimos, ut in Ungaricis castris antea, sic in toto terrarun orbe nunc, infici torqueriq; videmus Triplici ratione doctissinius Fracastorius in opusculis de sympatheia de Antipatheia ac de morbis contagiosis, contagiosos hosce morbos prouenire ostendit: cuius sententia phiribus iam repetere nolo sed breuiter tantia, qtia ratione ad nos haec propagetur contagio comemorabo. Multi salubri se uti coelo aiunt, nec ita servido putridoue, ut tam putridae possint ab eo gene rari febres Nec inficior ego puriorem es e No-rinbergae,quam Albae regiae in Ungaria aerem Sed in Ungaria fuit in castris tam teter aer, taaduersus Saturniri Martis aspectus,ut primu omnes,quotquot illic una fuere, milites apprehensos infecerit,uelut in loco praedestinato In hoc
39쪽
SECUNDv M. hoc ceu diuersorio isti dus isti sumus accensitit est primu Non secus atq; Gallica lues primu Neapoli aut, ut aliqui putat, in Gallia orsa est
v brin subiectu incidit c6ueniens Venerem a
lignam sitiam ibidem imprimete exaltation λE ua Anglia primu fuit aer plus aequo humidus; unde Angliussu dor extitit. Constat e nec in Polonia nec ii aliis terris hunc aerem, aut hanc fuisse constentationem. Sed fomite eo de quod ictu est loco concepto homines transeundusibi duxerunt
ad aliud hosipiti ii ac siemen fomitem l morbi secum m sinu gestarunt, duperuenere alius in
jermaniam, alus in Bohemia, alius in Polo nia alii ita per eos ad loca distantis simaque a. fomes ille perlatus est. No secus ac dum Vnstaticus miles pediculos in Belgiu secum perfert qui deinde Belgicos excludunt pediculos Vel' cum aconitu aliquis rasiplantat, quod prius in
valle Celia forte inter alti sisimos sites proue iterat cuius se me di sis illes tanta copia nascitur vltro ut optandu foret nunqua fuisse cognitum istud venenum. Ita nimii se haec Vnparici
lues omnes Mundi plagas inficit. Venit quis piam infectus ad ostili domus tuς petit sibi cocedi per noctem hospitium, calefieri cupit pro pratia hoc tibi semen relinquit, a quo tibi tu 148 mori prouenit ibi alii te inuissente, ipsi
40쪽
illa constitutio, ex qua oborta est, ubiuis dominetur id quod liquido in Anglico sudore, morbo Gallico que ac Vngarica ista lite videre est; quae in hunc usque diem durant. ade re, ut de sacras literas, quibus er omnia fides habenda est audiasi qua testantur Deum
non modo nostro coelo, sed etiam peregrmo&alienarerra ad nos puniedo abuti lege' put Levitici 26 ubi adhuc modum loquitur Deus: Si no feceritis omnia praecepta haec,&C. Visitabo vos terrore, tumore febre ardenti, quae oculos consumant, Manimum cotabescere faciant. Et quidem in nostris terris ac locis, in quae se me nostrum spargimus, has febres et tumores se producturum innuit praesertim cum subiiciat Faciam coetu in vestru vehit serrum,&terram vestram velut aes Et;Consumetur robur vestrum frustra nam terra vestra nodabit annonam suam, arbores terrae no dabunt fructum suum. Quo minus igitur assignata nobis superius causa explodi debeat ubi diximus Deum ex metallis conflare venena;