De plantis exoticis libri duo

31쪽

PROSPERI DALPINI late Scorpioideodorata

32쪽

ITIA PLANTIS ET OTICIS.

De Cplatea Scorpi,ide odorata. Cap. IX.

aevi chqrximus frutex nascitur, & hic in Creta Insuli

totus argenteo colore, qui crescit cubitali altitudine, & ampliori,folia fert, flores,atq. siliquas vulgaris Coluteae Scorpioidis , sed in hoc differunt quod bosiola in extremo latiora iunt, pediculusque undecim foliis constat, quippe quinque utrinq. at q. uno in pediculi extremo, quiae in extremosunt latiora,& coloris quidem argentei : Flores taro etsi colore &figura, similes videantur floribus Coluteae vulgaris; nihilominus differunt, quia creticae, odorati sunt, at si illius faetent,saliquae vero ct alboe,dc minores usi. Nonnulli siliqv i; siue nrelius tribuunt facultatem purgatoriam, prq serti m q. N C mi toriam. De qua facii ita te qu icq ta acetii non habeo. Vere ineunte haec planta sic res peti, & toto mense Maio siliquq maturescunt. Stirps est frigoris impaties unde egerrime hyeme vivit in Italia, nisi summa cura custodiatur in locis calidis. Flores supi odorati,digerentes cum lσ-ui adstrictione, unde non errarent qui meliloti loco iis ad medicinqvsum uterentur. Hanc plantam iis se nobis ex seminibus e Creta delatis natam habuimus, & multos annos elistodiuimus, quae & floru it, & probe siliquas produxit, quae etiapersecto maturuerunt, itaut semina perfectissima fierent.

Liber Primus.

Linum

33쪽

Ramum

34쪽

BI PLANTIS EXOTICIS,

De Imo Arbprcst. Cap. X. Amum plantae Creticae pro Lino Arboreo accepi, eo nomine forsitan ita vocatis m,a floribus, fructibus, atq. seminibus, quae similia sunt Lini flo- ribus, fructibiis, & omnium maxime seminibus quae magnitudine, sagura,&coIore sunt usti. adeo seminibus Lini similia, ut vix discernantur ab ipsis, Planta est arborescens, constans ramis oblique actis,gracilibus, rotundici,cortice nigris,soliis Lini, sed latiori Misael ad myrti fio. ita magis a dedant,denssis,undi ramos,contegentibus. in cacumine pr'ducuntur Plbres,&fructus suis pediculis adhaeretes color flauo, sapore q. vald amaro. Fructus vero magnitudine ciceraim visuntla r,atq. qua antenus etiam figura, vel melius Lini fructibus f horum singulus continet quatuor semina,Lini seminibus,omnino similia. Quicquam,de viribuit atq. usibus ad medicinam mihi cognitum non est.

C et Lycium

36쪽

DE PLANTIS EXOTICIS. et i De Dei. Cretuo . X I. Ametsi, in libro de plantis Aegipti duas stirpes

pro lycio meminerimas, quippe arbores Veteg, dc Anialid Arabibus vocatas, nihilominus, nisii mea me fallit opinio, hisceannis proximis mihi aliam lycij plantam ex Creta inlisam, a Vero antiquorum lycio non abhorrentem, in montanis illiusce Insu.lce prouenientem, videre licuit. Haec arbor parua est hominis altitudine supra terram elata , spinis horrens, foliis buxi, angustioribus tamen,quaternis, aut quinis simul ramorum partibili eminentioribus, citra pediculos, inhaerentibus: igitur caudex habes utrinque tamos multos, graciles,rotundos,sere retas, duros,ligno sos, hillientes quasdam inaequalitates in ipsorum rectitudine, quippe qur habeant breui interuallo, partes quasdam eminentiores , a quibus singulis, tres spinae acutae, nigrae, durae, simul cum foliis buxeis, sed tenuioribus exeunt, in quibus flores duo, v et tres a suis pediculis pendet, a quibus deflorescentibus succedulit una, duae, vel ad summum tres baccq ob longae,nigrescentes,piperis magnitudine, rotunditate, iapore stiplico, primo subdulci, post amarescetate. Radices non vidimus, verum si ex iis, ut antiquitus

fieri consueuit, succus eliciatur, lyciu m vocatus, tantopere ad medicinae usum commendatus, pla ne ignoro . De eo succo, nos in libro de platis Aegypti scripsimus capite de Vaeg

Quod pertinet ad istius plantaeiacultates, atq. ad usus medicos procul dubio habebit & haec planea easdem, & vires, &vsus quos antiquide lycio triadiderunt, cum praesertim, sthaec stirps notas veri lycii habeat, & folia, &fructus cum adstrictione amarescant, primo enim gustui subdulces appa- mox leui ea dulcedine cito resoluta, amari esse sentiuntur,quae amaritudo in ipsis remanet modica.Ipsorum es sentia mixta est,ex substantia tenui, calida, amara, qua calfa' Lit,siccat, detergit,ex terreastigida,&sicca,qua adstringit, rh ogeiat,siccat,roborat,meatus claudii: Hinc fit,quod in acti

ni qualitatibus mixtione calidae,& frigidae ipsius substantiae, siccat vero supra secundum excelsum

37쪽

PROSPERI ALPINI

cum adstrictione, unde mirum non est, si ulceribus, oris . .. biortam, aurium, aut, & sina j lium partium medeantu r, si ci liginem ab oculis amaritudine detergant, atq. etiam Caelii cis, di sentericis, cruentisq. reiectionibuS, taminarumq. pio Luuijs opem ferant, cum peros assumpti, tum intus inditi Haec omnia, succus,qui de ex soliis,& exfructibus,vel ex radi

cibus t voluit Dioscorides, parabitur, praestabj t. homoeo vero sit is parandus, Dioscorides, & alii probe nobis tradide runt. Lyciis nid lycia prouincia abundantius hanc stirpent producente, dictum est, atq. ut ait Dioscorides Pyxacantha ifolijs buxeis,itidem appellatum fuit.

38쪽

phanta

39쪽

PROSPERI ALPINI

De Spartio Cretiast . Cap. XII. Lanta ex iisdem natalibus ad me delata est procerra,densiissime fruticatis, bicubi talis, & amplioti,

altitudinis, surculosa, quippe ramulis a crassis xe luti caudicibus rotundis, viridibus, densh macu lis paruis albis punctorum alboru modo, infectis, nascentibus longis, subtilibus, sursum recte actis, flexilidus, rotundis,cortice viridi praedita, Hi deorsum rami, los multos habent utrinq. inaequalibus interuallis inordinautim positos, & in medio, ramis, foliisq. nudi sunt &postea sursum in cymis dense ramificant . Folia habet aspalathi, seu acaciae secundae , & flores, & siliquas. Nomine spart ij ad me haec planta missa est. An vero spartium sit Dioscoridis non

audere masnrmate, quando eius spartium, seu genistano habeat folia, dc haec nostra genissa ijs scateat undiq. in virgis a ramis prouenientibus,etsi virgae circa medium nudae sint, neq. virgae eis rectσ, flexijes videantur, aptae videntur ad vites vinciendas,Nihilominus, si haec nostra planta non erit SpartiuDioscoridis erit saltem, vel notis accedet ad Spartium quod Mesues ita descris sit. Spartium genista latinis arbor est montana,cuius ramuli desinunt in virgas multas, rectas, flexiles, fractu contumaces,quibi is vites,& alia ligantur . Fjores habet flauos lunata figura, siliquas phasiolis similes, & semina in his lenti similia, interuallis distincta, quibus liquido constabit hanc nostram plantam non nihil ad spartium descriptum a Mesue accedere. Neque haec stirps hactentas ab aliquo cognita suis e videtur, nisi quis dixerit eam esse quam vulgus gero lib.r. nistam aculeatam appellar,quae expressa est in historia gen 'P D, rati plantarum , Negari non potest hanc plantam in multi cum nostro Spartio conuenire, quippe in ramis virgisq. tun ceis,in folijs & si non perpetuo in omni exortu,terna, sed etiaqpaterna multis in locis cernantur in floribus, ct siliquis paruis,compressis,&latis, & in semine lenticulae simili, Nihilo minus toto ut aiunt caelo, nostru in Spartita m di fieri; primo nostrum Spartium habet ramos, cottice egregie viridi, pus

40쪽

ehirum,elebris albis,toto emaculato. Ab his ramis virgae quae ldaae,iunctae, subtiles, si xiles, in altu mq. recte actae procedunt, id proprjj habent, Vt in primo fere exortu, circum quaque alias virgas paruaS complures promant, folijs, floribus,& siliquis patuis, latis , refertas, &circa medium virgarum magno interuallo, nudae apparent,neq. ramuloS, neq. folia, neq. flores,neq. aliud quicquam habenteS,circa apicem vero rursus, multos surculos, circum qua q. follis, s Iotibus i. suo tem-

pote, vel siliquis praeditos, producentes, qui ordo in sit gulis irgis a ramis exeuntibus, perpetuo obseruatur, quod nulla aliam plantam sacere vidimus, semina etiam genistae aculeatqsetibunt esse nigrescentia, cum nostri sparti j colore subruffo spectentur. Quid amplius cum scribant totam plantam illiusce genistae aculeatae sambuci modo latere, atq. gustui am titudinem inducere. Nostrum vero spartium neq. foetet, neque amarum est quin immo subdulcescit cum inspiditate. Qibus certi reddimur, nostrum Spartium no est e genistam aculeatam,sed nouam plantam hactenus omnibus ignotam. Flores, & semina vitiae saporem habent ex quo in activis, ecpassi uis qualitatibus videtur temperata nihilominus assi mant,& tenera germina, ct flores, & semina valenter purgare pituitam,& serosos humores,& per ventrem, dc per vomitum, quod & si ex qualitatibus manifestis eam facultatem habere nequeat, id ex occulta facultate a tota Cy d aiunt substantia proficiscente habebit. Liber Primus. D Spartium