장음표시 사용
201쪽
i INSTIT. . LIB. III. ITIT. XX.
. n. l. impossibilis. 7. D. de verti oblig. Idem tamen non obtinebit, si turpis conditi, adeoque inoribus impossibilis stipulationi sit adjecta. Ea
quippe, live positive, sive negative sit concepta, vitiabit stipulationem. s. ad hic lugeneraliter. D. de verb obligat. l. 13. D. de condit instit. l. 79. D. de jure dot l. nepos. 2 . D. de verbosigrus. l. q. Cod de inutil. stipui. Quinimo si secuti meam stipulationem praestitum sit quod pro militam est, revocari poterit condictione ob turpem causam. l. a. h. g. quoties. D. de cond. ob turp. caus Arguin. l. 6. si ob maleficium. D. de
I. Inter Absentes concepta Stipulatio non vali
tum pa Pro instrumento praesιme iduvν.
3. Quo modo unprobetur instrumcntrem verborum obligatio inter absentes concepta. J Ad semiam stipulationia spectabat, ut fieret per verba,4 quidem inter praesentcs. Unde quae inter absentes per nuntium, vel per litteras concepta est stipulatio, nullius est momenti. l. I. D de verb obligat ibique Cujac dis .ccedi de contr. stipulat. c. 7 conci Io. n. I 49. c. s. n. 19o concl. II. Nec obst quod si ri tuta idem, praestet quod verba, adeoque per scripturam qitis ovi dicatur. l. Lucius. q. D desdejusT. . ea quae 37. D. de donat inter virum4 uxor. Quoniam id procedit, quando verba praecise non sunt de substantia contractus ubi vice verborum litterae, quae sunt quas absentium o fungi poterunt. Quin tamen ficta stipulatio per litteras pol sit celebrari, scuti inter absentes, indubium est . . unic Cod. de rei uxor action. Maia c. it. 9 libr. I . de tacit OV ambig. Verum ne hac'ccasione contentiosis honrinibus litilina materia praeberetur, negantibus sone se praesentesiuisse, capropter Imperator voluitiis scripturis fidem adhibendam, duae partς praesto esse indicant. l. optimam. Cod. de coriam e conir stipulat Per scripturas intellige instrumentum a tabellione conscriptum, quod viin habet duorum testium. l. in exercend. Cod. 4efid instrum. Vel in1trumentum continens duorum vel trium t
stium subscriptionein ita tamen, ut si illi scripturpe contrari im manifeste probatum sierit, plus aleat veritas, quam scriptura, plus quod actum sit, quain quoi simulate conceptum. l. r q. Od. plus valere quod a tur ii,
Contrarium autem probatu natum demiti judicabitur, cuni De instrumenta publica, velicitestes, argumcnta inartificialia assumpta extrins cus; adde, vel per indicia,signa,argumenta luce clariora, id est, artificialia seu
202쪽
DE INUTILIBUS STIPULATIONIBUS. I ii
iusta, veritas rei gestae innotescit. An igitur adversus instrumentum admittentur testes Non admittuntur in casu l. s. Cod si minor se major ubi non nisi mr aliud inseruinentum infringitur prius. Non etiam facile recipiuntur adversus instrumentum omnino publicum, clinon tantum perta bellionem factium vid. l. Io. D. do probat. l. I. Cod. de testibus ibique innot Gothestia.
Verum an instrumentum posterius vitiabitprius λ Vitiabit siluribus
munitum sit restibus. Nam victoria est ab exsuperante. I. I . Cod de fide instrum. Vitiabit, si testes prioris instrumenti dissentiant Gothested. d. l . vid. Mon in sumna Cod de probat. n. 8 Alex in I. sciendum. D. de verb obligat Tasum, 2 singui respons. c. 23. Covare a varior. I s.
β se vel adporsari suum inam ocisfuisse. Qui dicit se praesentein non
suis id eum probare oportet, quoniam pro instrumenti veritate stat praesumptio. Verum objecerit quispiam quum litonegetur factum,& factum negantis per rerum naturam non si probatio, l. 23. Cod de probat qui poterit neganti se in sentem fuisse imponi probandi onus se non fuisse presentem Rest. Secundum interpretes distinguendum est inter negativam
jurisdiacti. Ea probari potest, quinimo probari debet per eum qui negat,
ut si quis emancipationem rite factam neget,si testamentum dicat non solemne l. 3. D. de probat ibique Gothest. Quod si sit negativa facti, ea intriplici est disterentia Ves enim est negativa, quam ipsa natura inipugnat, ut cum quis nesat hominem esse sana mentis, probare debet qui negat, eum esse furiosum, quod natura praesumat quemque sanae mentis. l. nec codicillos Cod de codicili. Vel quam etiam impugnat hominum conditio juris praesumptio inde desumpta, ut si quis neget debitum, Masserat se indebitum solvisse eui propterea probatio incumbet, quod nemo adeo supinus credatur, ut suam pecuniam jactare facile velit. l. cum de indeb. s. si vero. D. de probat. Vel est negativa facti pura , simplex, ut si quis neget se luminem occidisse, se Sejum vidisse de ejus per rerum naturam non est probatio. l. 23. Cod. de probat. Ves denique est negativa quae loco tempore est coarctata, seu vestita circumstantiis, eaque probari potest, quandoque nefanti probandi onus injungitur, quando adversus eum aliqua militat praelumptio. Quo sensu non tam negativa probatur, quam quod factum positivum adest negativae, quae tum per indirectum, seu per consequentiam probari dicitur. Et ita instrumenta publica ab eo refelli dicuntur, qui negat se praesentem fuisse, dum se abfuisse probat, quo tem
pore conscribebantur. . H. lila. Quintil. Instit. s. c. 6 7. Atque ita non obstabunt l. 8. l. II. D. de probat. l. I. D. de ventr. inspiciend. l. 77. s. rogo. 2 3. D. de Leg. r. l. Iq. Cod de conir stipulat. Quo-
203쪽
niam qua figura verborum sunt negativa, vi atque potestate continent anfirmationem. vid. Duaren comm ad tit de Probat. Covarr. Pract. quaest.2o n. 6. 2. variar resol. I s. n. II. Mascard de probat vol. 2. con
Stipulation tam exempla proportuntur, qua olim inutilia. Post mortemsuam. Sequuntur sormulae stipulationum, quae videntur quidem inutile, etiam olim erant tales, sed hodie nihilominus sustinentur. Quarum exempla proponuntur hocs. I 2 ut,si quis post mortem suum, aliud obtinet, si post mortem alterius. g. 3. hic. quid sib darisu ratsipulatus quod olim non valebat. Videbatur enim impossibilis adjecta esse conditio, nec a persona haeredis incipere posse obligatio. ajus instit de obligat. Aliud exemplum erat, si quis stipulabatur pridie quam moriar, aut quam morieris,daresponden Haec enim verborum conceptio Molim crat inutilis, quod non ante mortem sciri possit , quando si pridie , quam moriatur. Cajus Instit. cod. Verum cum ex consensu contrahentium. vcrbis scilicet declarato, sic enim illa phrasis accipienda neglectis juris subtilitatibus stipulationes subsistant, ea propter&cas valere placuit. s. i 2 hi l. IS. 3. I. D. de manum testam. l. II. Is Cod. de conam vel conir stipui.
Praeponere concepta Stipulatio Olcr. Irem si quii. Erat Moliminutilis stipulatio, inqtia verba praepostere concepta erant. Dicebantur concepta praepostere, quando dies executionis persectae obligationis diem praecedebat. Ut si dicatur: si naris ex Abia venerit, hodie daresnnde, Quae formula omissa vocula cras, stipulationem facit praeposteram quod in stipulatione, hodie daresponde, statim peti possit. l. i S. s. i. D. de verb. obligat. Quoniam taenen vcr crvi adjecto praeposteratiotite videntior, vulgatam lectionem amplecti malim. Ideo vero talis stipulatio erat inutilis, quia datio eventu conditionis crat prior, cum debuisset esse posterior Theoph. hic Verum cum non ordo scripturae spectetur amplius, sed potius ex jure sumatur, quod agi videtur. l6. D. sol ut id est, ut si conditio extiterit, ex die interpolita stipulationis quod promisium est, debeatur l. lecta. in fin. a. de rebus cred insuper talo quid in dotibus per Imperatorem Leonem fuerit admissum,ut mulier stipularetur: s decessero ine Iiberis, cum moriar, dotem reddere sponde, etiam in
204쪽
D INUTILIBUS STIPULATIONIBUS. Ips
omnibus stipulationibus id obtinere voluit usinianus Imperator. s. l. hic. l. praeposteri. 23. Cod. de testam. Sed obitare videtur l. 64. D. de ver b. obligat que: ad jus antiquum resertur, cujus hic se auctorem aetat Iustinianus. Rest. Siquidem ad vel baxsensum d. l. accurate attendamus , nihil tale in ea occurrere deprehen
Ira aurem stipulat ο concepta. Licet apud veteres stipulatio, pridie quam
litoria dare)pondes non valeret. Ea tamen, cim morsardalespondes sit.
itinebatur, de utilis est Quoniam perinde eli, ac si dicatur, sub vita finem dabitur l. in D. de condit. inllit. Ubi non inelegans nec in subtilis occurrit quaestio, quo tempore iis pucta naturali ratione, quod ita promissum in peti possit, an duin qui proini sit vivit, an dum moritur an dum mortuus est Et an mortis initium vitae,an potius morti sit adscribendum pCertum est attento sensu jurisconsultorum, ultimo vita momento hanc conditionem cum moriar, pro impleta baberi l. l. D. de manum. vinci uestilat i Subtilius illa investiganti apparebit conditionem, cum moriar, non ultimo vita momento, crum primo mortis cse adscribendam. Cum enim mors sit individua, sic itidein vita, aliterquam voluere Stoici, si vi ens est, non erit moriens, si moriens, non vivens ut moriens dicatur primo mortis momento, quod est primum momentuin, quo vivere deliit. Neque alsentiri potero Platoni ciui mediuin aliquod momentum admisit, in quo veluti traia litus e vita ad mortem daretur, sic ut illo momento hoino nec elle in vita , nec in morte credatur. Huic enim aduci latur ratio, quae suadet homine in vel vivere vel non vivere, ut si prius obtineat in statu vitae, sit sterius in statu mollis collocetur. Vel enim quid anima remansit in hori .ine, vel nihil,& id te utrumque non datur medium. Et si quidem anima pro parte recedere dici nequit, quae spiritus cst, si anima in corpore superest, tota vitacs, si ininus, solida mors est. Verum non memet ditiundam per hanc subtilitatem quam singulari dissertatiuncula , inscripta, quando mori. ens moriatur, pro modulo explicui. id. Gell. 6. noct. attic. I s. Rei nard. Robbich. lexi c. nov. criticiis q. libr.D. cap. ro Jacob. Middend. quaest.
i. Omissa instrumentos spectent intrinsecam solemnitatem, ubintelliguntur. 2. Non idem flataendum de Testium assertione.
205쪽
Sisi iptum in instrumento. In superioribus explicatum tuit, praesume
dum esse pro instrumento, si eo contineatur, partes fuisse praesems, Omniaque intervenisse, quae oportet. s. a. hic Amplius statuendum est, pro instruitiento etiam esse praesumendum, licet omnia in inscripta non lint. g. i 6 in Unde si in instrumento seriptum si aliquem promisisse. quod verbuin aliter ad nudum ac im, sponsionem pollicitationem possin I serri. l. I9. g. dictum. D. decedi odict. perinde habebitur, atque s responsum sit interrogatione praecedente. l. sciendum. o. ibique Cujac. l. Titia. 3sq. s. pen. D. de verb obligat. I. I. Cod de conir stipulat Menoch. I. praesumpi quaest. q3. n. 8.
An quia edes pronus se in instrumento positi tanta vis est, ut nonmsi adstipulationem veniat applicanda Quod negandum videtur, cum instru mentum, quod tantum ad probari ham adhobetur, vocabulo alium praeter usitatum sensum assingere nequit.l D. de pign. hypoth. vid. Gc d.
An quia in instrument, tractus ita vecturn accipi debet, ut negotμum quod gestum est valea, Neques c statuendum, cum valare pollit tisubsistere, licet non si stipulatior etiam ista regula potissimum in ultim voluntatibus, non rea in contria utitit obtineat. L4 1. D. de rebus dis. An potius,quia intrinseca solemnitas in dubio praesumitur in instrumemto licet aliquid inclauta vestiuersa inussum rata videtur; ut locus sit regulae, plus essedi nonin scriptim, s. sin de fidej. l. l. D. de haered. initis. l. 3 a m quod si . . qui in de aedit. edici ibique Gothested .l. 23. infin D. de fi juss. l. i. C . die committ.& contraiti stipulat Everhard intac, ab tam de solit loq/3. s. Hine etiare quod non est a partibus ex pressum a notario adjectum, si tueritviselli os eo octo, sis petentibus adjectuna praesumitur Franciscus Vrsius deci . 1 in princ Evohard.
1. sed si a testibus fuerit assertura Titium primi se, an sicin in in-memo, praesumendum erit, exindem intertristum flasse Non videtur; ut denuda promissione illa locutio sit aecipienda. l. 1. Cod de usur Ratio diversitatis est, quod testes de eodeponant, quod perceperunt, cumque non audiverint stipulationem verinterrogationem antecessisse, eam adhibitransuisse non erit praesunκω-1. Ut hie statuendum sit, plus esse cogi tatum, minus dictium. Et propositum in mente retentum, nihil operat L dictum vero prolatum curari Gothe d. ad i. cogitationis. I 8. D. depce
nia vid tamen aliter respondenrem Battol ad i. sciendum so D deverb. obligat.
206쪽
DE INUTII. IBUS STIPULATIONI s Us ros
AZ tensi Mari, ut supra dictum ramo potes. Ad M . . explicui regulariter alteri noninem posse stipularii cum duae gerimus ex nostro contractu originem trahant ut si aliter eveniat, nostrum astum reddant inanem. l. 73. s. nec paciscendo. D. de regul jur. l. D. D de Obligat. actiora Nis tamen ovis alteri tuerit stipulatus adjecta poena,cuo casu in tantum valet stipulatio, ut nisi quod promistam est sat poenae stipulatio committatur; etiam tum, cum nihil interest stipulatoris Hoc enim casu poena praecipue est in obligatione. . obligatis circa fin. D. de oblig.&actu,n Sis ut non inspiciatur quanti interlit, quod incertum est, cum poena sit quanti talis certae. .m 8 hic Idque procedit, si modo poena sip lationi probrosae aut inhonestae non suerit adjecta. I. Id hic. Nisi instinerquis alteri stipuletur,4 ejus qui stipulatur intersi pecimia Eter. I9. hic dixi ad pH. cod. Nisi denique causa subsit exercendae liberalitatis, quando alteri saeta
promissio valet. l. 3. Cod. de donat sub modo vid. Covarr. I. varior. Iq. n. a. Comecis varior. II. n. I 8. Mall.qo Tauri n. 23. In RE CANONICO.stipulationem in gratiam sterius factam, effcacem esse statuit Covarr. ad c quam vis. de Pact. in 6 p. 2. .q. n. o. diss tamen Fac hin. s. contr. IV.
r. Error in re itia Stipulationem. I. Nonsi circa mate iam irrctr.
2. Nos Error sit in nomine. QMd Jure Divino λSI rata restipulator enserit, de alia promissor. Quandoquidem uti contractus, ita etiam stipulatio ex utriusque perficitur consensu. l. I. D. de pacet L 3 7. s. s. D. M verb oblig. nec consensus adest utriusque, ubi error. l. nihil consensui. II 6. I. fin D. de regul jur ideo si error sit circa rem in stipulationem deductam, adeoque contrahenthim dissensus, inutilis erit stipulatio. I. I 3 7.g. I. D. de vetia obligat. non aliter atques ad interringationem responsum non fuisset. 1.22. hic. Non idem statuendum, si in nomine fuerit error, quia nihilominus in re potest esse consensus. l. 32. D. deverb obligat. Qidds in nomine aut veri aliqua oriatur dubitatio Eam in praejudicium stipulatoris tollis s. l.
207쪽
idis INSTIT. , LIB. III. T. XX.
interpretationem secundum stipulatorem fieri debere. l. in obscuris iis . D. de regul. jur . . tolli circa rei materiarnsuerit erratum, nihilominu stipulatio valebit. l. 21. D. de verb obligat Pacius in not. hic Aliter quam obtinet inemptione, qui bonae fidei contractus est, & ubi laesio nimis naagna seret in pretio, uoὸ iei materiae cespondet. l.o in fin. l. i. D. de contrah. empl. Ju Rcia rami. Num error in persona promissionem vel contractum vitiet, dubitari poterit.Et quiden prima facie videbatur dicendum non vitiari promissione. quod aliter benedictio Isaac a Iacobo decepti retro nulla declaranda suis .set; etiam foedus Jossae cum Gibeonitis initum Verum tamen quia Deo ita decernente benedicendus erat Jacob, eflectum, non obstante errore&deceptionrisorti tacit benedictio. Genes. 27. Et quia Dei voluntati non adversabatur, ut septem gentibus Cananaes se dedentibus narceretur, pacemque expetentes incolumes servarentur, foedus non obstante decepti ne, cujus poenam tulerunt, firmum ratuinque manebat. Josuae . Grol. 2. de jure belli. c. is .ia . . ut in aliis negotiis, puta nuptiis, error in persona vel in qualitate qua substantiali, uti loquuntur jurisconsules nuptias vitiet. Non ob tesue exemplo Leae,quae supposita in iocum Rachelis,a Iacobosuit retenta. Quoniam nisi de novo contractum approbasset Jacob, postquam Leam suist cognovit l, jure suo usus, eandem prostitutam repudiare, patrique restituere potuisset Genes. 29. id Grin. a. de jure bell. Conditionalis Stipulatio ad Haeredes transmittituri C Um quis sub altilua conditione. J Quoniam in contractibus non tantum nobis, sed etia i haeredibus nostris prospicimus. l. si pactum D de probat. N in conditionali stipulatione spes in debitum iri, eam ipsam si ante conditionem existentem defungamur, ad haeredes nostros transuit timus. . q. 2 q. hic Vice versa, C parte promissoris, stante conditionis millentiam decedat, onus praestandi quod proii assum est,ad haeredem se itransi iet, adeoque ab co peti poterit. d. I rq Theoph. hic.
Factum iu stipulatum deductum, in se tempis contitet.
QUι hoc annονιι hoc mense. Quoniata gratia promissoris stipulationendieni concepta, teni pus est adjectum l. cum tempus II. D. der g t. i. iuris. Et solvendi tempus arbitrio promittentis est relictum. g. r. de
208쪽
DE INUTILIBUS STIPULATIONIBUS. 'Tvetb obligat. Ideo nonnisi praelestis omnibus temporis partibus, quod in stipulationem deductum cst, recte petitur. d. s. h. ibique nostra notatae Quod si factum in stipulationem pure conceptam sit deductum, quia ei tacite inest tempus, quo commode praestetur, suadet aequitas, ipsa rei natura, tum demum intentandam ese actionem, cum fictum per naturam praestari potuerit. l. Is T. f. r. l. 73. D. deverb. oblig. Ut tamen si actum inter praescriptum tempus sit absiluendum, non exspectetur tempus, intra quod absolvi potuit, sed quando coepisse debuit promissor, ut tempore praefinito absolvatur. l. 72 D. deverb obligat. d. l. Is T. f. .
ΡRo eo, qui promittit, solent alii obligari, qui sido utares
appellantur quos homines accipere solent,dum curant. ut diligentius ibi cautum sit. I. In omnibus autem obligationibus adsumi positiit, id est, sivere, sive verbis, si Velitteris, sive consensu contractae fuerint. At nec illud quidem interest, utrum civilis, an naturalis sit obligatio, cui adjicitur sidc utar adeo quidem, ut pro servo quoque obligetur, sive extraneus sit, qui fidejus forem a servo accipiato sive ipse dominus, in id, quod sibi naturaliter debetur.
1. id ussor non tantum ipse obligatur, sed etiam haeredem relinquit obligatum. 3. id ussor iraecedere obligationem, Tequi potest. . Si plures sintvid usibres, Quotquot erund numero, δε-guli insolidum tenentur. Itaque liberum est creditori, a quo velit solidum petere. Sed ex epistola divi Hadriani compellitur creditor a singulis, qui modo solvendo sunt litis contestatae tempore, parte petere. Ideoque si quis ex fidejus soribus eo tempore solvendo non sit, hoc caeteros onerat.
209쪽
i 8 INSTIT. LIB. III. TIT. XXI. Sed si ab uno sidcutare creditor totum consecuriis suerit. hujus solius detrimentum erit, si is, pro quo fidejussit,solvensedo non sit .sibi imputare debet, cum potuerit juvari ex epistola divi Hadriani, desiderare, ut pro parte in sedetur
s. id utares ita obligari non possunt ut plus debeant,
quam debet is, pro quo obligantur. Nam eorum obligatio accessio est principalis obligationis nec plus in accessione potest esse, quam in principali re. At ex diverso, ut minus debeant, obligari possunt itaque si reus decem aureos pro miserit, id ullam quinque recte obligatur contra Vero obligari non potest. Item si ille pure promiserit, dejustar sub conditione promittere potest contra vero non potest. Non solum autem in quantitate, sed etiam in tempore minus, aut plus intelligitur. Plus est enim statim aliquid dare minus est post tempus dare. 6. Si quid autem fid utar pro reo solverit, ejus recupo.randi causa habet eum eo mandati judicium. 7. Graece etiam fid ustar ita accipitur, si πι- αιλι- μ. id est, eas de iubeo ego Secvi si dixerit, sive Melo, sed α μὶ ormo, pro eo erit, ac si dixerit . . Dico. 8. In stipulationibus fid ustarum sciendum est hoc gen raliter accipi, ut quodcumque scriptum sit quasi actum, vid atur etiam actum. Ideoque constat, si quis scripserit se fid jussisse videri omnia solemniter acta.
Quibus nomimbus appelletur Fid utar Soeo qui promittisμIemaIii obligari. J Non tantum pro eo qui promittit, verum etiam pro aliis, quocuinque ea contractio bligatis, alius obligari potest. s. i. his. Qui non muum ap pellatur stac sultor, sed & credendi auctor,praes vas, fide dictor, adproniistar, conficinator, intercestar, indemnitatis promisibr, onsor,