장음표시 사용
331쪽
s. Posterior inutilis Stipulatio tollit priorem obligationem. 7. quando censeati introductam
8. Quid Moribus pc. Servui iuvare non potest.
I. L Ratoria noratione tollitur obligatio. J Tertius obligationis dissolvendaevmodus est novatio, de qua Cujac. 9. s. 36. Gabriel.3 tom. comm. Opin. l. tit. de novat. Menoch. s. praes. I sq. Mantici de tacit Mamb. t r. II. Parlad. 2 rerum quot. c. su. I. I 2 limit. 6. Althus 2.dicaj. Io.Q-que appellata a nova obligatione, quod sit prioris debiti in aliam obligati
nem vel civilem vel naturalem tiani usio atque transsatio. Sic ut ex praece denti causa ita nova constituatur, ut prior perimatur. I. I. D. de novat. Et licet non is per stipulationem ea fiat, quae est voluntaria. l. 2. D. de novat. l. in Cod eod. omnes tamen obligationes quomodocumque contractas tollit, quo nomine ab acceptilatione separatur. d. l. 2. D. de novat. Tollit autem priores obligationes, non per modum exceptionis, quod obtinet ubi magistratus auctoritate stipulationes interponuntur. l. pen. D. de praetor.
stipui. s. 7. D. de excepi. dol. velum ipso jure. s. s. Instit. hic. a. Eam in genere acceptam duplicem faciunt jura, vel voluntariam vel ne-ccssariam. Haec est,quam inchoat litiscontestatio, inducit sententia, reo condemnato. l. 3. A. idem scribit. D. depecul Mes. D. de novat. Illaest, quam inducit partium voluntas nec quopiam invito fieri potest. s. 3. hic. l. i. D. novat. Eaque in duplici constituitur disterentia vel enim est novatio in specie dicta, vel delegatio. Ibi est prioris obligationis innovam transsatio seu trandusio, citra interventum nova personae id est, ut prior debitor maneat obligatus. Hic, puta in delegatione est novatio per stipuislationem interventu novae perlonae facta. s. 3 in princ hic. l. H. D. de novat. Ubi delegare est vicesila, alium reum dare creditori, vel ei cutis jusserit veluti, si id quod tibi Sejia debebat, a Tnio daristi Hatu sis. s. s. hic. Quem textum ita legendum censeodicet hic dissentiatCrispin. in not. Nam qui creditor est a novo debitore Titio stipulari debet, quod sibi prior debitor Titius debebat. l. I. Cod. de novat. Neque aliter videri poterit facta delegatio, cum uti perperam legit Pacius, It is χο - , Titiis dariJpulatus sis, requiratur, ut tu delegans Titium tuum debitorein Sejo, a tuo debitrare stipuleris. Cum tamen & scripturavi nutu, adeoque solo eonsensu secundus debitor creditori a suo testore, qui debitor cit secundi creditoris delegetur l. II. D. de novat.
3. Quae delegatio sic explicata ab Cesito enim fieri potest invito debitore; delegatio non item. I. I. l. 6. Cosside novat. Illa non tollitur obligatio, vel assio; hac tollitur l. . Cod de
332쪽
Qui Bus MODIS TOLLITUR OBLIGATIO. 31 i
novat. Illa, si res integra, revocari potest shaec non item ii deIegatio. s.
Novatio etiam si nudo pacto ut sicuti pacto vis inest ponenda obli η.gationis, ita ejusdcm tollendae. Zoes. D. de novat. n. o. Idem quod de moribus admittunt incessione, ut debitor post saetam cesilonem a creditore cedente. liberetur, sic ut invitus ab eodem ad QIutionem urgeri neqi eat, quasi tantum cessionario oblisatus Rebuff. ad constit regias tona. a. '
decess. acti. artic. 2. gloss. 9. v. sea debitum. Goris advers. 3. pari. Dc. I. n.
s. Christin 3 decis I 8 Groen g. all. 3. Cod de novat. Id Quod tumdcmum admittendum esse putarem, cum debitori cessio debit Pelt denuria
Quod autem spectat delegationem, eam de moribus appeIlant plenarnasiis nationem, quando ita meo creditori assigno novum debitorem, ut ille creditor mihi det apocham, novus debitor se soluturum promittat meo creditori. Aliter lynmplex sit delegandi mandatum seu nuda assignatio.
vationem non inducit,nec primum debitorem liberat vid. I. 2I. D. novat. Pyrr. Matir tract. de solui. c. s. n. 7 Crat discept serens. c. 6q. Gail. 2. observ. o. n. 8. Fabr. M.q. it. Io. def. Io. n. 9. Rot Genuens. decis 2.
Neost decis cur Holland 3 8. supr cur I 2. Adeo ut interdum, licetposteriorsipulatio inutilisfit. J Quoniam in delega s. tione requiritur consensus utriusque & deIegantis & delegati. l. i. Cod de novat. Et iam secundus debitor promittit debitum per stipulationem c mine delegantis. l. delegare. D. de novat. Propterea posterior obligatio, qua creditor a pupillo sine tutoris auctoritate stipulat s cst quod alius debebat, nulla est, Minutilis. g. 3. hic Prior tamen obligat jure novatioriis tollitur, adeoque prior debitor liberatur. Quo casu rem amittit, di sibi iid putabit, quod minus idoneam personam ad novandum admiserit. s. s. l. I. ros. D. de regul. iur Scire enim debebat pupillum sine tutoris auctoritate novare non posse. I. I9. D. de res jur. l. 2o D de novat. Verum obstabit quod scribit Ulpianus in l. I. . I. D. de novat praec*dentem obligationem novari, dummodo sequens obligatio, vel civiliter, vernaturaliter teneat. Ast si impubes promittat s ne tutoris auctoritate, nequidem naturas ter obligabitur L I. D. de condict. indeb. l. 39. D. de oblig.4 action Aut si naturaliter obligetur, ut novatio ficta censeatur, quo sentu igitur Tribonianus posteriorem obIigationem appellat nullam λRest. Certum est pupillum promittendo naturaliter obligari,si proximus est pubertati, vel si infantiam excessit. l. I. g. I. D. de novat. l. 2I. D. ad i. Falaid. Quia tamen naturasis obligatio ex parte impube is non semper eoia
333쪽
dem paritellectus, quos parit in adultis, ideo in . l. qi. eum non obligarii naturaliter, vel obligationem esse nullam in A. s. hic id est eam esse sine sectu,statuitur. d. l. 39. D. de oblig. Maction. Nisi quis ita malit explic reTribonianum, quod obligationem ilicat nullam, non inspecto vinculo naturae, sed inspecto effectu vinculi, etiam inspecto vinculo civili, quo non constringitur pupillus, nisi accedente tutoris auctoritate vid. Sneidin hic. ibique in not. Bredcr. 6. Non idem juris eu si asrpo, c.J Licet servus naturalitet teneatur, respectu eorum, quae sunt juris naturalis, non habeatur pro nullo. Quia tamen quod attinet jus civile pro nullo habetur. l. a. D. de reg. jur & non
sine stipulatione peragi tui novatio M.f. hic neque servus in stipulatione personae vicein sustinet. Ideo pro ebs tur, ac si postea nullus titisset sti . pulatus bicio M. fin D. de novata Nec objicipoterit, saltem valere promissioneina servo actain x persona domini, sicuti sustinetur sexui stipulatio in ratiam domini facta in princ Instit de stipulat servor Non enim ex persona domini subsistit promissio a servosacia, quod de doinini
commodo non agatur. Nec servus duminum invitum Migare potest, non saltem extra reni peculiarem L i6.3q. D. de novat ibique Gothei red innot. l. is. D. de fidei VC. Cujae. 8. 11. 7 Se si eadem perse iast. Novatio voluntaria duplex erat, vel delegatio,
vel novatio in spe*e. Illa fit interventu nova personae haec si eadem persona maneat Oolia ta, ut tamen in postet ori stibulatio te contineatur aliquid novi. L .hicddest, si sorte dies, vel conditio, vel fid usib adjici tur, aut detrahatur adeoque riti posteriori obligat one vel plus vel minus
sit quam in priori . . pocuniam. 6. D. de rebus cred Bronchovi q. assere.
6r. Non ambii Uitat . ectioile, Apoenai stipulatione novatur principalis oblio alio. l. 28. ibique Costa l. l. q7. D. de action empti l .qΙ.q2. 72. D. pro Ocio. I. I 22. f. r. D. de verb obligat. Duaren in I. III. D. deIerb obligat. Fac hin. 3. controv. os . Hoenon. disp. Instit. I7.n, 28. Atque
illa quidem obtinebant jure Digestorum hic quo ex indiciis exceptis cassibus . 8. . de verb obligat. l. i. i. l. - , i. in sia D. de novat. nisi quis in duabus bostr. l. Tribonian inaniis ementatrices agnoscat: animum novanis adfuisse colligebatur. Doneti iis d. l. S. Anton Faber .
coni. 3. Quod jure novo mutatum est, quo non aliter novatio Iam intelligitur, quam si contrahentes expressiunt, se novandi animo convenisse ut ne quidem hodie novandi animus ex probabilibus argumentis colligatur; quod aliter nihil novi sua constitutione introduxisset Imperator, qui hoc sufficere noluit, ut ex indiciis colligatur, partes novare voluisse. s. s. hi l. sin Cod de novat ibique C ac vid. Pichard in comment hic. s. 2. n.
334쪽
QII Bus MODIS TOLLITUR OBLIGATIO. 313
18. Hoenon. disp.47. Instit. n. in post Testaur decis 12 3. n. 9 Zanger.
de LX cepi. p. s. c. s. n. l. Gail. 2. Obs.lo.
An ergo iure novo per delegationem censeri possit inducta novatio ab interpretibus inquiti solet' Quod affirmandum videtur, maxunes delcgatus fuerit debitor delegantis adeoque delegans erit liberatus Pichard. in comm ad s. 2. hic num. qI post Bartol. ini singularia. n. 36. D. de rebus
Licet in dubio nec delegatio nec novatio praesumatur, sic ut per terminia. solutionis prorogationem , nulla videatur facta novatio Grol. I. introd. p.q3. in fan. Groen eg. ad ν 3. Insiit hic. explosa tamen juris Romani scrupulosa observatione, novandi animum ex probabilibus indiciis & conjecturis collisere licebit. Quid si enim partes ita inter se conveniant, ut pro bove debito alter promittat par equorum Z An quis adeo stupidus esse poterit, ut velit negarefactam esse norationem, licet contrahentes non expresserint specialiter lenovandi animo convenisse Gloss. in v. novatio. Joh. Faber hic. Cagnol. in . I93. D. de reg. lim Fachin. 3. contr. 92. Call. 2. Obs. O. n. s. acheran decis i a. n. II. Molin. ad rubric de verb. Oblig. n. s. Arum 2 dcc. s. vid diss. Menoch remeae recuper. 9. ιδ.379.
I. ligationes consensu inita contra lis Uttarum desiderentur nonnullatiri consensu dissolpuntur. O amplius, eae obligationes, qua consensu. J Quoniam unumquodque r. ita ditatuitur, ut colligatum est. l. 8o. D. de solui. l. 6. D. de adq. post ea propter quod consensu initum est, contraiio voluntatis adminiculo ditatuitur . . nihil. 36. D. de regul jur. l. I. Cod. quand. liceat
An ergo nudo pacto quae solo consensu contracta est obligatio ditat vi poterit prata post alios velit Bacchov. hic quod leges faveant liberationi,&dempta civili approbatione in illis contractubus nihil praeter consensum reperiatur. Qui uti erast iuris genti ut ita vel pacto, quod jure gentium, Iidum est, di lvitur. Verum huic adstipulari non possum, tum quia ubi solus consensus est, non tamen est nudum pactum. Tum quia pactum p sterius non ipso jure tollit prius sed ope replicationis, si priori subsit contractus, vel civile negotium. in princ Instit de replicat. l. 27. s. r. D. de paci. Deιndere nondum ocula. Lut quae consensu contracta est obligatio con 2.3 3 sensi
335쪽
sensu contrario dissolvatur, sequentia recivumntur. I. ut res etiani num sit integra, id est, ut utriusque consensu habito contractus sit perseetiis, nihil vero utrinque subsecutum. s. q. hic. l. 2. D. de rescind. vendit. Unde si contractus fuerit consuminatus, puta in emptione merx tradita, pretium solutum, adeoque ea praestita quae utrinque praestari debuerunt l. 6. I. fin. D. contr.empl. non tam videbuntur a priori contractu partes recessisse, quam contractum de novo inivisse l. 38 in in . D. de pasta 2 Cod. quand. lie ab empi disced. Nisi tamen actus priori similis retro agens venditi nem intercesserit. l. 7. . adeo D de pacta. I. in fin Cod. eod. vid Bartol.
add. l. 2.2. Ut adsit utriusque partis consensitis, non alterius tantum. f. q. hic Lue Cod de oblig. ωact. id est, uti loquitur Pomponius , adsit dissensus
contrarius. l. 8o. D. de solui. Exceptis tamen cassibus i. r. Cod. de patribus qui fit. distrax. l. I. Cod de rescind. vend. l. Is Cod. eod.&l. 3. Cod. Iocat cond. Sicuti excieiuntur contractus societatis, mandati,& sponsalium, in quibus vel alternus dissensu eontractus dissol vitur. g. q. Instit prosecto.=.9. I l. Instit mandat. l. Io. D. despons. 3. Ut talis sit contractias, eujus dissolutio in voluntate partium sita sit, &qui poenitentiam admittat. Unde si contractui aliquid de necessitate suerit additum, solo consensu revocari non potetit nium hoc ipsum in revocatione adhibeatur. Hieron Cagnoi adi nihil. 36. D. de regul. iur. n. 7. illud enim requisitum in voluntate partium non erat situm. Quae ipsa ratio est quod matrimonium solo consensu initum , contrario consensu non dissolvatur, cum poenitentiae non sit locus. l. nuptias Io D deroe jur. g. I. Instit de patr. potest. Cagnoi add. l. 36. D. de reg. ur. n. 8. post Dccium& Abbat . in I de reg. jur. ius. Bronch. add. l. 36 infin. Hinc etiam a contractu emptionis rerum immobilium non redia contrahentes recedunt, nisi fisto, cui secundum statutum o niamus abessae nomine debetur, satisfecerint Castren tria iurisgent. 7. s. ano n. a. D. depac'. Gomes. 2.
336쪽
Um sit expositum superiore libro de obligationibus ex contractia,& quasi ex contractursequitur ut de obligationibus ex male licto& quasi ex maleficio dispiciamus. Sed ille quidem sui suo loco tradidimus,in quatuor genera dividuntur hae vero unius generis 1unt: nam omnes ex re nascuntur, id est ex ipso maleficio, veluti ex furto, rapina, damno, injuria. i. Furtum est contrectatio fraudulosa, lucri faciendi gratia, vel ipsius rei vel etiam usus ejus possessionisve i quod lege naturali prohibitum est admittere. 2. Furtum autem ves a Furvo, id est nigro dictum est, uodelam & obscure fiat, iterumque nocte vel a Fraue, vel a Ferendo, id est auserendo, vel a Graeco sermone, quod a appellant iures. Imbri Graeci a ferendo di
3. Furtorum autem duo sunt genera, Manifestum, iee manifestum. Nam Conceptum&Oblatum, species potius actionis sunt furto cohaerentes, quam genera furtorum, scutiliserius apparebit Manifestus fur est, quem Graeci πα- - ν
337쪽
appellant nec solum is, qui in ipso furto deprehenditur, sed etiam is, qui in eo loco deprehenditur, quo furtum fit veluti qui in domo furtum secit, & nondum egrestusjanuam deprehensus fuerit: qui in oliveto olivarum, aut in vinet uvarum furtum fecit quamdiu in eo oliveto aut vineto deprehensus fuerit. Imo ulterius surtum manifestum est extendendum,
quamdiu eam rem fur tenens visus vel deprehensus fuerit, sive in publico, sive in privato vela domino, vel ab alio, antequam eo pervenerit quo deferre vel deponere destinasset Sed si pertulit, quo destinavit, tametsi deprehendatur cum re surtiva, non est manifestus fur. Nec manifestum furtum quid sit, ex iis, auae diximus, intelligitur nam quod manifestum non est, id scilicet nec manifestum est. q. Conceptum surtum dicitur, cum apud aliquem testibus praesentibus furtiva res quaesita minuenta sit nam in eum propria actio constituta est, quamvis sur non sit, quae appel- Iatur Concepti. Oblatum furtum dicitur, cum res furtiva ab aliquo tibi oblata sit, eaque apud te concepta sit : utique si ea mente tibi data fuerit, ut apud te potius, quam apud eum, qui dedit, conciperetur. Nam tibi, apud quem concepta sit,
propria adversus eum, qui obtulit, quamvis fur non sit, constituta est actio, quae appellatur Oblati. Est etiam prohibiti
furti actio ad vernis eum, qui surtum quaerere testibus praesentibus volentem prohibuerit Prae terea poena constituitur edicto Praetoris per actionem furti non exhibiti ad verius eum, qui furtivam rem apud se quaesitam, inventam non exhibuit Sed hae actiones, scilicet concepti oblati, durti prohibiti, nec non furti non exhibiti .in desuetudinem abierunt. Cum enim requisitio rei furtivae hodie secundum veterem observationem non fiat, merito ex consequentia etiam praelatae actiones ab usu communi recesseruntue cum manifestum sit, quod omnes, qui scientes rem surtivam susceperint, celaverint, furti nec manifesti obnoxii sunt. . cena manifesti furti. quadrupli est, tam ex servi quam
ex liberi persona nec manifesti, dupli. 6. Fur-
338쪽
DE OBLICATION QUAE EX DELICTO NASC. 1
6 Furtum autem fit, non solum, cum quis intercipiendi causa rem alienam amovet, sed generaliter, cum quis alienam rem invito domino contrectat. Itaque sive creditor pignore, sive is apud quem res deposita est ea re utatur sive is, qui rem utendam accepit in alium usum eam transserat, quam cujus grati Lei data est surtum committit veluti si quis at-gentum utendum acceperit quasi amicos ad caenam inustaturus in id peregre secum tulerit4 aut siquis quum gestandi causi commodatum sibi , longius aliquo duxerit quod e teres scripserunt de eo, qui in aciem equum perduxisset 7. Placuit tamen eos, qui rebus commodatis aliter uris rentur, quam utendas acceperint, ita furtum coivinitte si se intelligant id invito domino facere, eumque, si intellexisset non permissurum alis permissurum credant extra cri men videri optimi sane dillinctione quia furtum sine affectii iurandi non committatur. 8. Sedi si credat aliquis invito domino se rem commoda tam sibi coni tectare, domino autem volente id fiat, dicitur surtum non fieri. Unde illud quaesitum est, cum Titius servum Maevii sollicitaverit, ut quasdam res domino subriperet, ad eum perferret, in serum id ad Maevium pertulerit Maevius autem, dum vula Titi una in ipso delicto deprehendere, permiserit servo quasdam res ad eum perferreis utruns furti, an servi corrupti judicio teneatur Titius, an neutro 3 ichin nobis super hac dubitatione suggestum est antiquorum prudentium super hoc altercationes perspeximus, quibusdam neque surti, neque servi corrupti actionem praestantibus, quibusdam furti tantummodori no hujusmodi calliditati obviam euntes, per nostram decisionem sancimus . non solum surti actionem sed Nervi corrupti contra eum dari. Licet enim is servuino terior a sollici clatore minime factus est, Nideo non concurrant reguli, quae servi corrupti actionem introducunt tam colisillum corrhiptorisad perniciem probitatis servi introduc uim est, ut sire poenalis actio impol ca,
339쪽
318 INSTIT. LIB. IV. ΥΙΤ. I. tamquam si re ipsi sui siet servus corruptus ne ex hujusmodi impunitate an alium servum, qui iacile posset corrumpi, tale facinus a quibusdam perpetretur. 9. Interdum etiam liberorum hominum furtum fit veluti si quis liberorum nostrorum, qui in potestate nostra sunt, suta
io Aliquando autem etiam suae rei furtum quis committit veluti si debitor rem, quam creditori pignoris cause dedit, subtraxerit. II. Interdum quoque furti tenetur, qui ipse surtum non secit qualis estis, cujus ope consilio furtum factum est In quo numero est, qui tibi nummos excussit, ut alius eos r peret aut tibi obstiterit, ut alius rem tuam exciperet aut oves tuas vel boves fugaverit, ut alius eas acciperet. Et hoc veteres scripserunt de eo, qui pannorubro fugavit armentum. Sed si quid eorum per fasciviam, & non data opera, ut surtum admitteretur, factum est, in lactum actio dari debet. At ubi ope Maevii Titius furtum secerit,ambo furti tenentur. Opevi consilio ejus quoque furtum admitti videtur, qui se lassorte senestris supponit, aut ipsas fenestras vel ostium es-fringit, ut alius surtum faceret quive serramenta ad et Tri gendum, aut scalas, ut senestris supponerentur, commodaverit, sciens cujus rei gratili commodaverit. Certe qui nullam opem ad furtum faciendum adhibuit, sed tantum consilium dedit, atque hortatus est ad furtum faciendum, non tenetur
Ιχ. Hi, qui in parentum vel dominorum potestate sunt, si rem eis subripiunt, surtum quidem faciunt, des in surtivam causam cadit nec ob id ab ullo usucapi potest, antequam in domini potestatem revertatur sed furti actio non nascitur: quia nec ex alia ulla causa potest inter eos actio nasci. Si vero ope&consilio alterius surtum facitam fuerit, quia utique su
tum committitur,convenienter ille furti tenetur: quia verum
est, opevi consilio ejus surtum factum esse.
340쪽
DE OBLIGATION QUAE EX DELICTO NASC. isI3. Furti autem actio ei competit, cujus interestrem salvam esse, licet dominus non sit. Itaque nec domino aliter competit, quam si ejus intersit, remmon perire. Iq. Unde constat, creditorem de pignore subrepto surti
actione agere posse , etiamsi idoneum debitorem habeat quia expedit ei pignori potius incumbere, quam inpers
nam agere adeo quidem, ut, quamvis ipse deoitoream rem subripuerit, nihilominus creditori competat actio surti. s. Item si fullo polienda curandave, aut sarcinator sarcienda vestimenta, mercede certa constituta, acceperit,eamque furto amiserit, ipse surti habet actionem non dominus: quia domini nihil interest eam rem non perire, cum judicio locati a fullone aut sarcinatore rem suam persequi possit. Sedibonae fidei emptori subrepta re, quam emerit, quamvis dominus non sit, omnino competit furti actio, quemadmodum xcreditori. Fulloni vero Tarcinatori non aliter furti actionem competere placuit, quam si solvendosuerint, hoc est,
si domino rei aestimationem solvere possint. Nam si solvendo non sint, tunc , quia ab eis suum dominus consequi non possit, ipsi domino furti competit actio quia hoc casu ipsius interestrem salvam esse. Idem est,in si in parte solvendo fuerit sullo, aut sarcinator.
I 6. Quae de fulloneo sarcinatore diximus, eadem Madeum, cui commodata res est, transferenda veteres existimabant. Nam ut ille ullo mercedem accipiendo, custodiam praestat ita is quoque, qui commodatum utendi causa accepit, similiter necesse habet custodiam praestare. Sed nostra providentia etiam hoc in nostris decisionibus emendavit, ut in domini voluntate sit, sive commodati actionem adversus eum, qui rem commodatam recepit, movere desiderat, sive surti adversus eum, qui rem subripuit: alterutra earum elect a dominum non posse ex paenitentia ad alteram venire actionem. Sed si quidem stirem elegerit, illum , qui rem utendam accepit, penitus liberari. Sin autem commodator Tt 2 veniat