장음표시 사용
401쪽
que diei, tollitur. Coppen 2. Obs. 86. Ir.3 vid. Rauchb. I. qtiaest. 8. s. Anton Matth partam 9. Quinimo moribus actionem iniuriarum revocatoriam volunt esse perpe tuam, quod contineat rei persecutionem, tendat ad honoris & fama repa rationem. Idem quod de actione iniuriar lin lirae ex . Cornelia descendit, a Trinant. Et ita in Camera Imperii decisusn teste Myns cent. I. obc8 . Quod etiam judicatum secutus est Hollandiaevi Frisiae Senatus Neostad. decis. I 3. Sand. 3. tit. 8 def. 3. vid. Desset in not. ad Loes Instit hoc tit. n. ro. Idem statuendum erit de injuria reali, puta verberibus vel elagis,quae nonnisi so annorum praescriptione extinguitur Mynsing cent. I. obc8 .¢. . obs77. Saria. s. tit. 8.def.3. Multo magis id admittendum erit in injuria quae scriptura est illata Zas in l. cum lex. n. 22. D. de legibus. Gail. 2. obLIo .Mesemb. Parat. D. de injur. n. II. Iu RE CANONICO.3. Non extinguitur actio injuriarum morte ejus qui fecit vel passus est injuriam, verum ad haeredes contra haeredes est transitoria. c. in litteris de Raptor Rittersitus deditar jur civit S canon libr. 6. c.q.
O BL lGATIONIBUS QUAE QUASI EX
judex litem suam secerit, non proprie ex maleficio obli- gatus videtur sed quia neque ex maleficio, neque ex contractu obligatus est, mutique peccasse aliquid intelligitur, licet per imprudentiam, ideo videtur quasi ex maleficio reneri, in quantum de ea re aequum religioni judicantis videbitur, poenam sustinebit. I. Item is, ex cujus caenaculo, vel proprio ipsius, vel conducto, vel in quo gratis habitat, dejectum essu sumve aliquideli, ita ut alicui noceret, quasi ex maleficio obligatus intelligitur. Ideo autem non proprie eae maleficio obligatus intel- gitur, quia plerumque ob alterius culpam tenetur, aut serVi,
aut liberi. Cui similis est is, qui ea parte, qua vulgo iter fieri 1 olet, id positum aut suspensum habet, quod potestis ceciderit
402쪽
xuitur. Si vero vivat tara Gi-
quae in curatione facta sui, ' ςi lue impendia. Si filiustamnias seorsum
403쪽
hic occurrens, Imilitudinem notat, vim deminuendi habet, sicuti in quas contractubus, in quasi dominio, in interdictis, qua quasi, seu veluti proprietatis causam continent. l. 2. g. 2. D. de interdict. Estque locus quasit delicto, non uti communiter perperam existumant, dolo aut culpa deficienter quoniam indubitati juris est aliquam in quasi ex delicto culpam reperitu Verum quia non adestudius, vel talis culpa, qualis cadit in l. Aquiliaris, edam hortans illato orianti. Cumque damnum quod hic datum est seu factum, ctiam per alium, vel quod nondum est datum, quia insectiam. licet per imperitiam, per imprudentiam admissum non cadat in . Aquiliam, neque in aliud ulluua delictum, Naanie aliquo modo merit pecca-
ex 'elidio actioni locus erit in princ hic. l. s. s. q. seq. D. de i at Massion. Prima ejus spe ies Est, si judex puta pedaneus vel delegatus litem suam
fecerit, id est, iti alteris fericussum subeat, in se convertat, de ita ex judicib seu lite in se susscepta fiat reus. Non quidem si non secundum communem opinionem sudicaucrit, quae quandoque communis error est. I. i. ν 6 Cod. de veter. jure enucl. Vatici I v. 'uast. io Henricus Nebethra
decis, quaest.a yerum sper imperitiam judicando in iure impingat Civilia, tuae legum habet auctoritatem, quaeque eum in judicando sequi i in princ iussit de ossic judic. 'cassi, quia non omnino est extra culpam, dum in oscium impingit, ad illi od explicati linia non est idone-
iis, actione in aetiim ei adbitur, is in quantum clivioni id est arbitrio religioni jurisjurandi quod ora stitit consorinato iudicantis ea de te aequum videbitur, poenam sustinebit in princ. hic. l. .fin D. de extraord. cognit. Et si fuerit ut iustam ilia tenebitur pater peculio tenus, quod fuit cum sententiam filius proserret. l. 3. D. de judic. Nisi tamen filius separata a pateritis a les habuerit, easque inhabitaverit. s. a. in fin tit seq. l.
delictum. g. praeterea. Instit. adl Aquil, quia longe diversa est ratio Me dici 'udicis. Ille profitetur artis suae petitiam, de sponte non invitus suscipit curationem. Hic non item, quod coaetus sepe constituatur, volens nolente animo sententiam dicat. l. eum Praetor. D. de judie Varii
apud Hoenon dupuia Instita 8. n. sq. licet alii hanc impiobent rationem. Wiuemb. ad Lis 2. D. de regul jur. l l mi L. Neque obsta it quod tum eadem ratione qua MAquilia compei retur, si mriinperitiam contulendo grandi damno clientem mactasset. Et qui is te absurduni non esset Advocatum si per imperi Mam cinnum dedistet uno istorum modorum, qui veniunt in Aquiliam, ha eti-
404쪽
etiam ex Aquilia teneri. Et quia ratio qiiaepiam diversitatis est in Advocat, Medico. Hujus enim imperitia non illius primo ter se corpori damnum inseret, quod L Aquilia vindicat. Ut tamen Advocatus, si non ex I. Aquilia saltem de dolo, vel parti laesae ad id quod interest teneatur. Per imperitiam judicis intellige ignorantiam ejus, quod scire debet, vel cujus
nomine peritiores eum consulere oportuit ut i circa causam dubiam, de qua sorte inter prudentes non satis convenit,erraverit, non teneatur.
Quae dicta de judice pedaneo , eadem arbitris applicanda videntur: a quod arbitria ad similitudinem judiciorum sint redacta l. i. D. derccept. qui arbitr nisi hoc mutatum videri possit pernov. 82. cap. LI. Asse tibi tamen eadem quae judicibus applicanda, si eorum imprudentia, dum majoribus assident magistratibus, jus aliter dictuna est, quam oportuit. l. I. D. de astetar. l. r. D. quod quisque juris in alier. In Notariis seu tabellionibus idem jus servabitur, quod etiam peritiam aliquam profiteantur arg. l. si quis in conscrib. infin Cod de pact. l. sia Cod de ministr conven. Non idem statueris de monitore, consultore quod nemo alterius consilium sequi teneatur. ρ. 6. Inst.& l. 2. in fin D. mandat glossi in l. generali. Cod. de tabular libr. Lo. Non idem etiam dicendum de magistratu, qui jus dixit, cum ejus imperitia non ipsi, sed asthtari noceat. l. 2. D. quod quisquejur. Si tamen vel judex pedaneus, vel Magistratus dolo malo,id est, gratia vel odio judicaverit, vel jus dixerit, omnes tenentur. Non tantum, quanti judiciaequum fuerit visum, sed S preter extraordinariam coercitioncm Dinfamiam, quanti ea lis est. l. 2. l. fin. Cod de poena judic qui male judie Jure novissimo, si pecuniam accepisse, vel promissionem pecuniae suscepisse suerit convictus, si quidem causa fuerit civilis, triplim litis accepti nomine pendat, promissi duplum. Quod si causa suerit criminalis, confiscatis bonis,
privato cingulo, in exilium mittatur Auth sed novo j E Cod depcen. jud qui male judicav. nov. a et q. c. i. vid hic Budaeum ad i. fin post princ. D. de aedilit edict. Pichard in comment ad Instit ibique juravi DD. ME. Inus. De consuetudine ut plurimum in judicando juris imperit judices adhibentur, ideoque si judex litem suam secerit, id est per imprudentia misim petitiam contra jura sententiam tulerit, non tenebitur. Si tamen per sorodes, gratiam aut ambitionem male judicaverit tenetur quidem, non tamen incidet in poenam de jure civili constitutam. Ut de dolo, vel in saeti n. actione, vel officii privatione, vel suspensione, aliave qua poen1 arbitr.unt.
coerceatur Argentr. ad Brit. artic. s. not. q. n. q. cuart. 3 q. not. 2. n.
405쪽
s. udratiis actio de suspensis cst poliatis λ
GroenN. Desset. innot. hic Moribus itidem Advocatum non teneri ad id quod interest parti succumbenti scribit Christin vol. q. decis. 93. n. I. Ut tameno ipse de procurator, si ipsorum manifesta negligentia lis fuerit amisia in tantum non falarium exigant, ut etiam ad id quod interest praeter unam pecuuiariam conveniantur Myns s. observ. 33. Statutum urbis
Qui per sordes, vc gratiam, vel aliter male judicavit, per annum abo scio suspenditur,4 parti laesae ad aestimationem litis conden. natur. c. I. de desunt. ωre judic in 6 gloss. in c. . de appellat.
I. aralis actio de dejectis o effu-r Moribus vulneris O cicatricis Irmi, ex Hvi Canaculo. J Etsi is qui dejecit ex Aquilia possit comveniri si damnum fuerit datum, etiam actione injuriarum, si dejicicndo matulam alicujus vestes ad pompam sectas permerdaverit, dum sorte eum ad sponsam iturum noverat. Quae aiiones sunt ex delicto. Quia i mensave ignoratur quis deiecerit, ideo obligationis species quasi ex deli de dejeeus&ectius est intre, lucta. Ubi ouis etiana propter culpam alterius, qui vel ejus potestati subjectus est, vel sui juris, licet facti fuerat ignarus tenetur; γω ejus rei nominu aliqua ipsius videatur esse culpa, cum eos in sua similia, vel in suis aedibus habeat, qui quid deiecerunt vel em-:Jciunt ut competit, uidsueri dejectum mestulana, sive liquidum, sive indum, quo damnum datum est, contrainhabitanterm non aedium d minurii nisi ipse inhabitet, non main advosus hospitent, licet ipse dejecerit quo casu tamen inhabitanti ad ersus hospitem quem recepit in factum
actio datur praetoria in factum poenalis, in duplum, perpetua, ct popularis competit actio. Quod si plurcs easdem aedes inhabitent, in quemvis haeς praetoria dabitur in solidum ci Ut tamen stimis satisiecerit liberentur omnes. l. s. D. hoc tit Poena quae damni dati nomine constituta, non una est, sicuti nec uniforme damnum quod datur Vel enim damnum rebus est illatu in vel personae. Si rebus, & quidem tempore diurno, ad duplum ejus quod datura est damni,agitur. I. i. hic si tempore nocturno, non
liber hol operieris, o aureorum poena statuta est. quo casu annalis est actio. f. i. hic. . si vero D cod. aliter perpriua. l. s.=. s. D. eod. Sin vero homo sit vulneratus, quantum ob eam rem aequum judici videbitur, habitai ratione
406쪽
ratione impensarum in Medicos factarum, etiam operarum, quibus quis caret, vel cariturus est in posterum, quod inutilior faetiis est. l. I. r. s. q. D. hic Non vero cicatricum vel deformitatis ulla initur ratio quod liberum corpus nullam recipiat aestimationem , nec servilis corporis tanta sit habenda ratio, nisi in quantum serte eo nomine est depretiatum. 3. D. si quadrup pauper laciti . Pertinet hoc edictum praetorium de dejectis&effusis, non tantum ad civitates, vicos, verum etiam ad vias per quas vulgo iter fit quod publice intersit sine metu&periculo per itinera comme-ari. l. I. s. i. D. hic. Etiam utilite ad navim, si de ea quid dejecitam suerit, ut utilis in eum detur actio, qui navi praepositus est. l. 6. D. eod. vid Dones l. II. comment qs. Duen. Reges Fallent. Ios Cravet t. consit. 87.
De homine occiso nulla certa constituta est poena, ut tamen viduae ex li 2betis occis, is qui occidit ob eam rem teneatur, quantum id judici aequum fuerit visum, adeoque habeatur ratio operarum, quibus in posterum carituri sunt, cum victum occisus patet familias suppeditare potuisset. Alitersuturi temporis tractus ad judicem regulariter non pertinet. Boeta decis.12 I. n. q. Clarus M.fin. quaest. 8. n. sq. Comes. s. resol. 3. n. 38. 6. n.
II. ad i. o. Tauri. n. 79. Christin. ad Mechi in tit. 2. artic. 34. n. 7. artic. 36. n. I. Sand . . it. 9. defin 3 Desset post Croenweg. innot ad Zoes hic. Moribus tamen vulneris, cicatrici si& deformitatis habetur; quoniam deformatio homini ingenuo, quovis impedimento, etiam ipsa mutilatione gravior. Id quod in virgine formosa quam maxime est admittendum, quae cum sorte lauta careat dote, maritum facile reperisset, quo caret, quia periit forma omnis ejus gratia vid Bartol tract. dc cicatricibus Zas. 2. r spons jur tr. Afflict ad constit. Neapol rubri c. 33. II. n. M. Gomes.
Cui similis Tertia quasi delictu species est de postis&suspensis in I.
protecto aut suggrunda, ubi vulgo fit iter, live via sit pubPcasve privata, in villa vel in civitate, quae s cadant, nocere possint. Quo casu non de damno facto, sed insectes, id est quod metuitur, actio datur. Quod praestet tem
pestive imminentibus occurrere periculis, quam post vulneratam causam frustra remedium quaerere. l. I. in fin Cod. in quibus caus integr. rest. nec . non est. Quod si nullus si metus, ut quid cadat, nec huic actioni locus
erit. Unde etiam, si quod positum vel suspensum est, postmodum fuerit sublatum, cessabit ictum. Quia vero exediem agitur de damno nondam Dd 3 dato,
407쪽
dato, ideo in omnem eventum certa poenavi quidem decem aureorum, in aedium dominum si inhabitet, vel in inhabitatorem est constituta. Uno tamen in casu, in eum qui aliquid posuit, vel suspendit ecl. Aquilia competit actio, non in eum qui habitavit, puta, si quod positum vel suspensum
erat deciderit, nocuerit. l. s. . 9. Io M. I 2. D. de deject.&suspens. Quia vero haec actio popularis est perpetua, poenalis, sicuti superior, dabitur quidem haeredibus, non tamen in haeredes. β. I. Instit. de perpet.&tempor. action. l. s. insin. D. de deject. istiis vid. Cujac. a. obs. 32. Caepoll. deservit. urban. cap. 62. n. s. Donetl. II. mm. qi. Gomest. resol. 6. n. o. Hippol. in pract crina. s. aggredior. n. 6 I. Non tenetur Pater ratione Filii separatim habitantis.
Si liis miliai. J Licet pater ex filiis ilias contractu vel quas obligetur, excepta causa mutui, etiam quas ex delicto teneatur, quando filiustamilias iudex litem suam secisse diciturri non tamen de dejectis vel effusis, de postis vel suspensis tenebitur pater, modo filiussamilias seor- sun a patre habitaverit. An quia tum patris nulla praesumitur esse culpa An potius, quia filius sui juris esse censetur, cui pater suas res agere perinist, & seorsim habitare λargum l. I. Cod. de emanc liber. Forte prior ratio probabilior videbitur, cum quando pro emancipato habetur filius, frustra pater de peculio conve
Qua sit exercitoria ab actione de receptis distincta λΙTm exercitor naris. J Quarta Multima quasi ex delicto species est de
exercitore navis, caupona aut stabuli, non ratione ejus quod cujusque salvum sere recepit, cujus nomine actio praetoria de recepto rei persccutoria teneretur, verum contemplatione doli ab iis commissi, quorum opera in navi,caupona, stabulo exercendo utitur. Idque sive taciti, sive expresse custodiam rerum se susceperit, sive non Ut tamen casu postremos servi proprii damnum dederint, noxae dedantur,nec ultra deditionem do nai 3Icneatura. 7. g. q. D. naut caup. stabul. Multis vero nominibus
haec quasi H delicto exercitoria differt ab ea , quae est de receptis. Nam
ex ercitor in actione exercitoria tenetur quas ex delicto in duplum, actione praetosiaci .lin. . . 6. D. naui. caup. stabul. l. unici g. 3ο. D. furi a versia aut Si a sua familia sertum sit factum, nόns ab extraneis. d. l. 6. f. s. l. i. s. t. D. eod. Si in hospitio aut navi aut stabulo, non sextra, aut in littore.
408쪽
DE OBLIGAT. cME QUASI EX DEL NASC. 39
l. 3. 3 sn D eod. Si a servis alienis, vel liberis hominibus, quorum opera utitur, non si a propriis. Quo casu postremo noxae dedendo servos liberari poterit. l. fin. s. q. D. eod. l. unic. A. . D. furi advers. Si non pretdixerit ut quisque res suas custodiret secus si praedixerit,is hospites consenisserint praedicenti. l. fin D cod. Et quidem datur haeredi, non tamen inhaeredem competit, si fin. hic nisi ex eo facto locupletior sit sactus. l. s. D. de calumniat. Denique competit quod aliqua sit ejus culpa, oui malis utitur ministris, in quorum conditionem melius inquirere debuitiet. Quae pleraque aliter sese habent in actione de receptis quae est ex contractu rei
persecutoria in transitoria, de damno etiam ab extraneis dato, non tantum in navi aut caupona, verum etiam extra navim vel cauponam, vel in littora, citra ullam exercitoris culpam. l. I. l. a. in fin. l.3. D. naut caup. labes. vid. Claruin s. furtum. n. 27. Donetl. II. comm. 27. circa fin Gomes ruresolui. 7. n. 2. Menoch. de arbitr. c. 39o Mascard. de probat. 2. conclus.
8 3o. 83 i. 834. alios apud Pichardum in comment ad Instit hoc tit.
SU perest, ut de actionibus loquamur Actio autem nihil aliud est quam jus persequendi, in judicio,quod sibi de
I. Omnium autem actionum, quibus inter aliquos apud judices arbitrosve de quacumque re quaeritur, summa divisio in duo genera deducitur, aut enim in rem sunt, aut in per-1bnam. Namque agit unusquisque aut cum eo, qui ei obligatus est, vel ex contractu, vel ex malefici, quo casu proditae sunt actiones in personam, per quas intendit , adversarium ei dare aut facere oportere; aliis quibusdam modis. Aut cum eo agit, qui nullo jure ei obligatus est movet tamen alicui de aliqua re controversiam quo casu proditae actiones in rem sunt veluti si rem corporalem possideat quis, quam
Titius suam esse assirmet, possestar autem dominum ejus se esse
409쪽
ια INSTIT. . LIB. IV. T VI. esse dicat; nam si Titius suam esse intendat, in rem actio est 2. Eque si agat quis jus sibi esse tundo sorte vel aedibus utendi, fruendi, vel per landum vicini eundi agendi, vel ex fundo vicini aquam ducendi in rem actio est. Rusdem gen Tis est actio de jure praediorum urbanorum veluti siquis agat jus sibi esse altius aedes suas tollendi prospiciendive, vel probiciendi aliquid , vel mittendi tignum in vicini aedes.
Contra quoque de usustuc tu,' de servitutibus praediorum rusticorum, item prataliorum urbanorum, invicem quoque proditae sunt actionec ut si quis intendatjus non esse adversario utendi, ruendi eundi agendi, quamve ducendi, item altius tollendi prospiciendive vel projiciendi immi tendive istae quoque actiones in remsunt,sed negativae.Quod genuSactionis in controversis rerum corporalium proditum non est. Nam in his agit, qui non possidet ei vero qui possidet, non est actio prodita, per quam heget rem actoris esse. Sane uno casu qui possidet, nihilominus is actoris partes Otinet,sicut in latioribus Digestorum libris opportunius apparebit. 3. Sed istae quidem actiones, quarum mentionem habui mus, si quae sunt similes, ex legitimis&civilibus causis descendunt. Aliae autem sunt, quas Praetor ex suajurisdictione comparatas habet tam in rem , quam in personam, qu ε& ipsas necessarium est exemplis ostendere ut ecce, plerum qu ua permittit Praetor in rem agere ut vel actor dicat se
quas usucepisse, quod non Meperit i vel ex diverso pos senis dicat adversarium suum non uiueepisse, quod usuce
qrimque si cui ex jesta ausa res aliqua tradita tuerit Veluti excam emptionis, aut donationis aut dotis. aut legato
rum,& necdum ejus rei dominus effectus est, si ejus rei missessionem casu amiserit, nullam habet in rem directam a io nVm ad eam persequendam quippe ita proditae sunt jureji vili
410쪽
D E ACTIONIBUS. Duili actiones, quis dominum suum vindicet. Sed quia sane
durum erat, eo casu deficere actionem, inventa est a Praetore actio, in qua dicitis, qui possessionem amisit, eam rem se usucepisse, quam usu non cepit, cita vindicat suam esse: quae actio Publiciana appellatur, quoniam primum a Publicio Praetore in edicto proposita est. c. Rursus ex diverso liquis, cum reipublicae causi abesset,ves in hostium potestate esset, rem ejus, qui in civitate ent, usuceperit permittitur domino, si possetor reipublicae caussa abesse desierit, tunc intra annum, rescisia usucapione,eani petere, id est, ita petere,ut dicat possetarem usu non cepisse,
Mob id suam rem esse. Quod genus actionisis aliis quibusdam simili aequitate motus Praetor accommodat,sicut ex latiore Digestorum seu Pandeclarum volumine intelligere licet. 6. Item si quis in fraudem creditorum rem suam alicui tradiderit, bonis ejus a creditoribus possessis ex sententia Pr sidis, permittitur ipsis creditoribus, rescissa traditione, eam rem petere, id est, dicere eam rem traditam non esse, ob id in bonis debitoris mansisse. -a7. Item Serviana, quasi Serviana quae etiam hypothecaria vocatur ex ipsius Praetoris jurisdictione substantiam capiunt. Serviana autem experitur quis de rebus coloni quae Pignorisjure pro mercedibus iundi ei tenentur. Quasi Servi ana autem est, qua creditores pignora hypothecasve persequuntur. Inter Pignus autem & Hypothecam quantum adactionem hypothecariam attinet,nihil interest. Nam de quare inter creditorem kdebitorem convenerit, ut si pro debito obligata, utraque hac appellatione continetur; sed in aliis disserentia est. Nam pignoris appellatione eam proprierem contineri dicimus, quae simul etiam traditur creditori. maxime si mobilis sit. At eam, quae sine traditione nuda conventione tenetur, proprie hypothecae appellatione contineri dicimus. .dia i , tr. Dii bl8. In personam quoque actiones ex sua jurisdictione pro- Eee postas