장음표시 사용
111쪽
ADTi T. C. DE MALEF.&MLT M. gis Socraticus,quam Homericus deprehen-
eons. lib. ditur,plane o stendi tu i a Maximo Tyrio sucui Mi. c. i. Et testimonia reddidisse poetis plura,&honorifica,notat' aScaligero est.quare barbari
sint, & hispidi, qui ait Soritate Platonis poetas e re publica exigendos volunt.&illius aut
hoc nomine sperhe tur auctoritas hic,vbidiut . u. η γ ix*m Vari Q restimoniuna.Nota est lex,quae y w γ' testes ita repellit.Et Homero quid obiectar Plato quod in ipse non sit maxime reprehe-' dendum 'intemperantia eo uiuia philosophi non spictabis apud poetam. non foedam Aucibiadis pruriginem audies. non tot ineptas& spurcas fabulas,ex quibus euadere nullus vir bonus queat.Et hoc xamen prςtextupoς-tas ille abigilde republica sua,qui mostrascrib psit, quae legisse nunquam,operaepretiu λο-
lib. .:.la. rit Pluta in proposito hoc Athengus contra Platonem.pr ter qua quod inuidissimus,ra- biose maledicentivimus,medacissimus o probissimus traducitur, & ridicule ambitio .
sissimus qui post Draconis, & Solonis leges
obtrudere suas voluerit Atheniesibus:quos& voluerit fieri novos,nestis quales, homi nes,qui nulli bi unquam extiterint. Et quidem sile de sua illa republica poetas eiecit, node ullis aliis. ut traditum & receptum omnibus est. neque enim. medici isti quid agent, ubi sani secundum Platonis homines omnes sunt.Duo is prς terea notat,propter quq ex lare poetasVoluit.primu,quod ignoret poe-
112쪽
secundum quod imitando,eas deteriores i cere cogitur,&,quantum ostendit experien- η tia, facit Sed neque ista momenti ulliust sunt. Etsi enim ars est naturae imitatri vin-
cit tamen illam saepe: quemadmodum in pictoria ipsemet obseruauit Plato fieri , ut a tantae imaginem excellentiae pingat pictor,
quantae nunquam ostendere natura uniuersa possit. Et verδ sic poeta noster vel viros p repraesentat tantae virtutis , quantae capax hathana natura non est. Atque si sic non agit poeta, eius hic culpam. non artis viti- um accusabimus. Et poetashos malos, impu- p ros,impios de omni ciuitate eliminandos, x volumus libentissimh. at non bonos, non i- psam poesim magis, qu in rhetoricam, pr N pter vitan &istius improbum.quia inad pro-' prius usus istarum artium probus est. quoda, Aristoteles docet.Et ita ipsePlato,quam DI topere vituperat in Gorgia,rhetoricam pro . t he tractatum in civitate admittit, & retinet. o Ptimum Verd illud de ignorantia cauillatio- , nen, habet. hana quod poeta in quantumi poeta est,id estina:tator, non sit neque moralis,neque ciuilis, neque militaris philos phus,&de hiis repraesentat tan eo. iditas b.
, phus, & de his repraeserti lutum a Fracastorio est, quod nec ipse Pla to, in quantum dialogos illos suos scribit exces eritissiore, philosophus est, sed singu- laris dicendi ait sex. Et ego sic re ondise
113쪽
ioo ADTi T. CDE MALEr.&MATu. issem,in poeta duo esse,quas in homine, coriapus,esammam &illud huius esse instru mentum. animam poetae esse omne philosophiam, per quam hominibus prodesse vult:cota pus autem e ste repraetentationem,per quain anima illa agit, quod voluit. Sic scilicet via, nima nostra per insti umenta lasc nostra corporis operaturi&agit. Et hic et go si Titium set vocabula teneamus iurisconsultorum quis ignoranter loqui contenderer, quod illius lingua non intelligat, quae loquatur: an
non insanus accusator exploderetur ρ Verum cum Platone viro nimis diu versamur. Hoc ergo concludimus,ad Platone noacceusisse nostrum Ieg slatorem. Iacobus Cularius add. s. c d pros. Umed. in quaestione ista
scribit immunitates nullas tributas esse poetis:no quod non sint dign Tml,sed quod lex deficiat.Quod vanissimum est.Si. ii d:gnissimi sunt, non debui; lex animata, qui ipse est princeps, delicere ,& deesse dignissimis. Scipio Gentilis, frater meras ib. a. rerg. . qui adfirniat,verissime illud aCuiacio dictunt,&rationem eius rationis reddit, quod olim poeticae artis honos non erat, & si quis in ex re studebat,in parasitando,& adulando, totus erat, indignos quidem poeticae ortus ostendit sed nec ipse tamen satisfacit quaestioni, cur ad summam excellentiam evecta rei poeticet noti sint immunitates rribui .Rhetorica Aeceptam ,rbem dissicilius, ¬i
114쪽
nunquam prohibita exerceri traditur. Rhe. . tores M. crasso, &Domitio censorum,cludere ut ait Cicero) lib. s. de Oratori ludum impu- entia iugs. ut haec de oratore Taciti verba i sunt. qui & de inanibus ςxercitamentis,&de. reliqua eorum indignitate notat.Sic, ut put- ses merito credas..- declari AE . N.c.I 8.i Sed recepi t mera rhetorica in urbem con-
cur eti m immunitate est. Rhetoribus ita quanta detulit Vespasianus Z mphitin mes'. ii Philosophi quoque Roma pulsi, Gel lib. I.c., M. ut alii de multis ciuitatibus, quasi corrui plores iuuentutis pereoxum studia maxu me res militaris languesceret then. lib.is. i. p.de best Mithri Uuinctil.declamat. 168.
fit Quae illa est agitata quaestio, si arma simul,&J litterae,res dux contrariae, belli studia,& p ii cis , florore atque vigere possim. Et de phi- . losophorum improbitate, hypociisi, malis si utibu in administratione rerum publica - i. rum plures retulerunt. Lact lib.3.inst. Qis. i Quanquam abneget ista in deditis philoso- a phiae fideliter, egregius scilicet Neronis in- ., stitutor, Seneca. lib. Dep. M. Aut qui isti, ii quam frequentes veri philosophi ὶ raros ait, Modestinus libro secundo Excusationum. . Sed haec, quae dicuntur contra philosophos, , non item dixeris cpn ra poetas. Simulare te a philosophum eheu quantus istorum hypo-
115쪽
lios. Etiam illud hic in quaestione nostra immunitatis referre philosophis potuisses
philosophia non esse,excusare se a muneri tapecuniariis. l. . C. demun. pa. 8.C.depro stamed. Et tandem uicquid fieri cum philoso phis oportuerit, & quae fuerit caussa nam 'anc se ignorare,ait Athenaeus ) hos in oboreducendi; certe immunitates obtinuere - cepti, quas & tenent. Et se medicina Romae S. C. damnata per annos sexcentos, post admi si s iis no caruit priuilegiis. m. lib. 29.c.' AQuid ergo,quid poetis est 3 Amat isti otia. Sesecessus. Sed nec tu eos iunxeris monachis, . quos Valentis lex praesit merito, liquidem. C. dedecuri sit siub specie religionis ignauiams Aantur,&per cultus diuini simulationem alimenta inertiς qu runt,ut ad eam legevie - is te velim Alciati, & Culacii adnotationes. Nomine magnificosigne otium velant,de aliis scribitTacitus,lik Hstre.&tuc6uenietissime istis appinxeris. Monstrah cmendicatiuexterminanda undiq; iubet Plato, libr. tr. legib.&lust aynosur, emed. l.& uel. yo. q ui Ppriuq; magistratu huic rei secit. . Hic mih Orosius,uλυθ.c.33.Iornasses de re. Hoc Diaconus,lib. 12.3c alii reclamet,&malὸ
Quid ergo quid poetis est' An ν histriones sunt v iles,&bistiiones a poetis u t,poetetnu L
116쪽
partes tractita, & siub: actis regionibus vicinis desitum est timere, tum demum insurrexere artes, α litterar, c desierunt esse ignobiles, quas viri
non ignobiles coluerunt.non omnes tamen .eodem aut tempore, aut successu. Et hareip sia poetica, a qua histriones sunt,ultima e tulit xum caput, quum longe a prima illa pi
rasitatione recessisset. nam Laelius & Asil-
canus, qui comtaedias nomine erentii e diras Qq fecisse dicuntur , nomen: suum vulgari, non sustinuerunt. Ipsi histriones, qui terui poetarum sentimulto minus labem abstergere arti suae valuerunt : &quam per leges notam olim contraxerunt, Li. ix insi. de his, quino.i . 2 eam vix euers 1 republica effugerunt sub ea exceptione,si non qu stus
C o. M M ZNT A O. Ioi II habet immunitate, quasi infamiu effecto- est sed poetet auctorea laudatur tame, acho' . res histrionesvituperatur soli,i. s.cdes si qui quod notat alicubi Augustinus. Q γ.A i i. Sed de histrionib. mihi ita tra- dendu videtur, vigetiuinstitutaintueamur,. - rationescotra eos expendamus,&lege,si qua est Dei,audiamus. Et equide videre mihi vi- deor, in ciuitate Romuli studia haec,& obis: ctamenta pacis,&otii contemtui extitisse,&- , eontemptibiles, qui ea exercuissenta atque illi magis , qui studiorum viliores paxtes tractassent. Sed postquam victa Ita-
117쪽
Io Ap TIT. C. DE M ALER&MAT 'Nerua filius exposuisse videntur. Quam quam nec ipse praetor, opinor, aliter sensit, qui actores a ios pr*ter publice quq stuarios non cognouerit. non enim nisi iub Caesartibus extiterunt ii, qui principi 't placerent, sut sibi etiam indulgerent, non, ut facerent hanc artem,prodibantin sc am. Hic tamen quaestio est, quid faciat merces tifici attributa, urartem incam et neque enim facere quidquam videtur quaestus ad altis honest tem, vel inhonestatem, adprobandam. nam ea extra artem est. & medici, & iuriscon siilli,& 'ili es,&theo logi mercedem sapiunt: quorum arte non dicimus inhonestas. Mi hi videtur,actotes sine pretio indec os pro pterea non esse, quia isti attepi histrioniam
facere non censeantur. ars autem notata est.
& ita praetor, cui artis ludicra , pronunciandiυeca Rins namprodierit. ubi recipiendum est verbum faciendi, sic, oui artis ludicraefaciendae dcc. ut illi dicerentur facere,qui saltarent in scaena, i quid aliud sine voce agerent. qui per funambulum, per machinam aliquam decurrerent. Notatam artem ipsam histrionum testantur &alii. suism lib.
Artem autem non facere eum,qui semel,ite
rum quid artis facit , Alciatus ad firmat ad c. rLxv j. de verborum signiscat. ut proculdu bio sic facit, qui quaestum in facto non ponit.
Dices etiam, inclinantem ciuitatem Romanam,atque stigm ruentem in has operas,co
118쪽
i M M E N T A R I V s. Ioshiberi ita decuisse, ut faex histrionum a virist honestioribus distingueretur, qui principiatii bus ut placerent aut sibi etiam indulgerent, prodibant in scaenam sepius. Sed Ec in me cede reponere aliquam labem maiorem,nec est ab lardum. nam &anaicae nomen est,qua meretricis honestius.ut aliquando tractatA--henaeus, lib. i 3. & significauit Masturius iurisconsultus, i. i . de verborumsignificat.ad 23. de male . Et crimina alia grauiora fiunt ex pretio.vinos ostendimus alibi. Et i-pta illae artes supradictie nobilissimae minus semper in eo artifice fulgent,qui mercedem paciscitur,aut accipit. Ecce tibi Hippocrates , ep. ad e Merit. qui artis dedecus putat, mercedem capere abDemocriti civibus.Fa
ctum philosophicum laudatur philosophi,
qui egenis sitis auditoribus ipse pecunias la giretur. Lucian.in Asi . Et vero id scri bit Vlpianus Iurisconsultus, i. r. de extraord. gnition. religiosam esse philosophia, sed hoc primu profiteri philosophos oportere, mercenariam operam spernere.E idem,sanctis
simam esse ciuilem sapientiam , sed pretio
nummario aestimatam dehonestari. Nam quid aliud est merces, nisi auct9ramentum seruitutisZIsocrates sane, cum discipulos docere ccupisset, & eos mercedem sibi nume rantes adspexisset lacrimas continere nequia.
Pult,&se tum intelligere, libertatem illis sua fuisse mancipatamadfirmauit.Et idSocrates
119쪽
ipsius,qui mercede doceret. Nec est tamen inoferenda hi strionica merces cum medica, aut nostra. lla est operae emptio.itaq; thea tales, scenicae operae eoru appellantur Th. orati anna Suet. Aug. 3. Tyb. I s. nostra non . ope sar, ted artis, noli emptio, ed honorariu
loca. lx dead 7.pog Sic Cicero lib.3.deo ca tes illiberales,&sordidas ab honestis,&libe- iralibus non ex quaestu distinguit,sed ex ope- harum emptione. Et sic iniuriaIsocrates com questus est. Neq; nos Sabinum nostrum aut G Socrate notari sineremus histentatum ab auditor bus suis. La.deong. ur. Ergo merces licet extra artem sit, si ui commensuratur, eenseri in censenda arte non minimum ser. quod in histrionia quaestuaria acci ita Adde autem contra hos ex Demosthene,
Orat.pro Phorm. P ingens esse miraculum, . ut qui licit quaestum,is probus, di industriussit. Atque haec de quaestu. Sed est&alteriim, quod exigitur infamandis actoribus.r videis ilicet, ut inscaenam prodeant, id est,in Oum dri locum,quo passim homines spectaculi cauG ; . sa admittuntur. adeoque non loco, sed iacuit te volentium spectare, res haec diiudi-
nostrae artis, quam uno nummo aliam em
ptio'em generaliter, aut codi ctioneI ι ι est. neque enim in tanta rei, pretiive distantitia tu magis constitues emptionem nobis
cetur, Et ixa Petrur δεω, in priuato lolpo spe
120쪽
k C o M M E N T A R I v s. Io't 4pectaculum publicum,in publico priuatum esse po sse, libro primo Semenstrium, capit. ast. - recte exposuit. Vnde tu mihi notes, nullam aulicos,aut scholasticos labem contrahere, qui agunt aliquando fabulas apud nos, delinguae peregrinitate , aliterve excludere,
spectando solent plerosque omnes. Sedii nec pretio conducti agunt, sed Archytae crepitaculo magis utuntur: quod laudat Aristoteles in Politicis libris. In theatro publi,co vel orationes, aut carmina recitare, pro ibroslim Romae visum. Tacit.annal. I . Ratio autε eius iuris haec credi potest, quod imstituto armatae ciuitatis res ea aduersa fuerit:
quia contumacia est in hoc palam secto.que
delictum inducit. l. . in .l'.de iniuri est. de ritu nuptiar. Lusus desinunt iste palam Ccti. itaque domi Agesilaus, non in foro, super arundine eum filiolis equitabat. Autar .in Age . Et ita iure Romano Liuib.
24. In Graecia non notabantur histriones. Lmo nec Romae notabatur histriones omnes: Corne Neposis vinillustria. in prisc. non enim Atellanarii erat notati qui tame histri
itaque non admissa in oculis ciuitatis,nec ci uitatem lςderer,necpoenam mereretur.Prq-
terquam quod si in re aliqua quid est pecca-' ti, id augeatur sane, si palam, & nulla publi ci reuerentia admittitur. Sic evadit iniu- bria atrox, si in ludis, theatro, sero, Acta sit: