Sylua. Frutetum. Collis Authore C. Stephano

2쪽

C. Stephanus,

ADOLESCENTULIS 3 o.

narum literarum studiosis S. Non possum,etiam occupatissimus,non obstemperare studijs vestris, imo potius coulchse quibus nunc tandem adducor ut aliquid succia sui teporis suffirer, quod vobis impertiar: necquemadmodum dicere solatis dimidiatus is labor noster exeat, quem alioqui non omnino insteliciter c tum hactenus iudicastis. Noui vestra ingenia:&quid ijs imprimis arrideat:tatum hoc mihi aeque ac vobis grauissimum est, quod non, quemadmodum uteri nostrum vesementer cupit,int a res, hac opera perfici possit.Id vero Fo minus praestare queam, fascit aliud negotium, quod iamdudum mihi est 'prae manibus: adeo quidem molestum, ut vix tantum orij relinquat,quo libere respirem. Abeo autem si quando vacare licebit:dabo operavi omni ex parte satissat desiderijs vestris .Ita, in bono animo semper estote: & interea dum a maiori negotio quiescam, 'luam accipite, quam vestro seminario &item arbusto subne,ctetis:.ut post arbores domesticas &priuatas, etiam rusticas ac Duestres agnoscatis. Tenetis animi nostri sententiam,nunc quid hoc libello vobis daturi sumus, paucis accis

pite . Sylva quid sit primum docebimus ,

3쪽

nostro more,qus in eius genera,qu6 3 pacto in nostrum usum reducantur.Inde ad glandium, gallarum Sc pitularum differentias procurres mus,ut postea gladiferas arbores primo,deins de reliquas,quae passim in omnibus sylvis crea scunt,explicemus Quo in loco quantum fieri a nobis poterio insudabimus, ut etiam exoriscas & externas arbores ab antiquis cognitas,

di quarum multa fit a bonis authoribus men tio,a nobis accipiatis. Postremo vero,frutices& herbas fruticantes in ea sylvae nostrae parte explicabimus qua frutetum,h re nata, appella, re licebit.Cui ob hoc potissimum monticulum siue collem subnectem',& herbas reliquas omnes,quae tum in stiuis,tum etiam in montibus inam raros sine arboribus montes reperias a

succrescutiexponemus: authorum approbastiorum sententia.At haec tandem erit nostri instituti dispositio .Qus si vobis tandem placesbit, atque etiam digna videbitur quae aut legi, aut intelligi debeat: satis magnum Dum perscepisse videbimur & vestrae humanitatis & nostrae diligentiae.

4쪽

Praetermittemus primit breuitatis ergo,quae in hac re vulgatiora videbutur, ac min' hodie

recepta,& fortassis indigua,si ut logiori sermone recestatur:queadmodii 'lua a siledo diau, ci,s minime sileat,& huiusmodi pigra . Itemetia ea qus ad vocabulorii interptatioes magis spectant, veluti erunt dictiones a 'lua natae, Sylvanus ,sylvestris,syluaticus,syluosus,& hus ius generis permulta:quae omnia ex thesauris, aut cometarijs lingus latins diliges lector scrutabitur.Tantu ea explicabimus adolescetulorunostroria causa,quae ad vocabuloru de quibus sermo futurus est cognitione rariora iudica, bimus,& magis necessaria,ac minus omnibus cognita,priusquam ad maiora transeamus. Ita 3 'luam vocabimus,satum arboru proscerarum,tum ad materia,tum etiam ad apros alendos & sues saginados faetiim, graeci uvocant: quo vocabulo tam ipsam materiam, quam etiam locum in quo crescit ac caeditur,

intelligunt,forest ou bois debaulte fust e. Sylvam creduam appellauit Varro,qus tum ad ustim domesticum singulis annis, tum etiaad aedificia quolibet quinquennio cs debatur,&in eos usiis seri atq; excoli selebat,quemadmodum hodie quo fit apud nos. Alio loco in, qui in ut seras & colas 'luam csduam:alio ubi aucupEre. Vnde serere,& colere sylvam, pl*n

5쪽

ssua gladaria Catoni libro primo dicta Misa gland ou glanderoe, nempe quae inuem:

admodum iam diximus ) animalium alendos rum gratia seritur, vel ad glandem producen. dam: nam ea potissimum arboribus glandife, ris sata est ad pascua,qus vulgus vocat bt son. hinc mittere porcos ad pascua dicemus: 'metire lis pourceaula a la Disn quod prscipue ad calendas Octobreis fieri apud nos selet: in maxime glades maturs ex arboribus sua spo, te decidunt:id autem est quod vulgus nostrum appellat glande colligere, cueilliis te gland. nepedu porci ab Oistobri ad Decembro,per sylvas,

glande saginantur:m:. ito ob id praemio iis ad quos 'luae attinent. C'nseminea autem sylva appellabatur,quae multis arboru seminib' ac varijs generibus insita erat,qua eande barbarica stiva vocat Coa Iumella libro. II .capite.2.bois Me ou pbiste de

diuerses sortes darbres. . ae porrb 'lua uno tantii seminu genere

1erebati, ea quide ab arboris genere quo sata es rat nome retinebat. Appellabat em antiqui vis

-e Ormoe. sic Sc cupressem dixit Cicero priode Iegibus,bois plante de Opres. ite etia quercea

6쪽

tu, mecte' e. Varro, primo de re rustica,si enim ad limite quercetu habetino posses recte secundum eam tuam serere oleam. luula vero incetur vel inculta 'lua, & in qua paucae stipsunt arbores,vel fylua qus parauum seli aut terreni tram cotinebit. Met boe.quet.Sunt inquit Columella quibus cordi est, vel in sylvulis tamaricu aut sirporum frutetis inamorari:bmisson. Saltus, latiori quada significatione sylua coaplestitur,sed quae intermedia pascua cotineat, di interdit etia casas, in quies tu saltuatij quos vule vocat, ardes de bois, tu etia pascuarij habitat tardes de bestati Vnde Verg. Saltus vacu, os dixit,tertio Georgi.& Pyrensos sals sesar primo belli ciuilis appellauit tractu i Pyrensis

motibus qui Hispanias ab Italijs diuidunt 'luosum, & in quo plus stivaru esset q vel cam,

porum vel pascuorum. Nemus,ex etymo sua significat amoenam, vel amoenitatis gratia cosita,quae etia parti oblectatHis parti pascuoru causa excolitur, απὸ

του νέμω,pasco:bois de ptisance,os pare en bois. Vnde Virg.Didone de Aenea in nem' oblectationis gratia secessisse finxit lib.6. Aeneidos.

Queadmodii aute amoenitatis gratia nemuscosereba ta etia antiqs lucus religionis ergbcosis erat.illic eni solebat sacra noctu facere, in honore Dianae et alicuius demortui luctu. in lucis etiam demortuoru tumulos erigere sos

7쪽

s Y L V. A.

Iebahq arbore opaca desitate diutissime serua,

rentur. Unde nemini licebat arborum ramos, nedum ipsas arbores,a luco eximere: quapros pler opacus erat & admodum obscurus, qubdno esset caeduus. Hinc etiam tractum nomen,qubdin luco fas non esset lucare vel colluca, re arbores:vel qubd in eo no aeque luceret ataque in alijs 'tuis.Virg.

Nulli certa domus, lucis habitamus opacis. Sed iam relicta vocabulorum interpretatione,

ad arboru genera qus in 'lua conliri solet veniendu:ac primum de glandiu generibus, post haec autem de glandiferis arboribus dicamus.

Glandita.

Glandis vocabulum interdumatius patetc inquit Caius iureconsultus & sub sua signification omnes fructus continet:exemplo graeci sermonis, apud quos omnes arborum shecis es ακρόδρυα appellantur,cum alioqui proprieturiones, & summitates arborum significent. Interdum strictius sumitur glandis appellatio,& fructum quercinum tantum significatiques admodum apud nos vulgo, du gland . Proprie autem si intelligamus:glandem quam graeci balanum vocant certe accipiemus pro fruactu quem quercus, robur, esculus, fagus,cerarus,ilex,& sliber ferunt:hispido calyce per ge nera plus minusve coplectere.Quarum omniu

8쪽

disserentiae priores, sumuntur a sexu, stu, &sapore: aliae a magnitudine & cutis tenuitate, item etiam figura,quae alijs rotunda,alijs ouasta,alijs acutior est: praeterea a colore candido

vel nigriore. quin & pediculi breuitas proceristasque disserentia adfert glandibus :de quibus

uberius in arborii descriptione tractabimus. Glandibus arboru veteres victitasse,& opes fuisse multarum gentium alta etia pace frueatium,nihil est quod longiori sermone recenseamus: unde etiam Palladius de glandium colle.

ctione & asseruandarum cura meminit,id austem per autumnu fiebat: quod opus foemineis& puerilibus operis celebrabatur facile,more baccarum. atque hinc lege duodecim tabulas rum cautum erativi glandem in alienum fundum procidentem liceret colligere.Quinetiam cum annonae premeret inopia, proditum est arefactas glandes ac deinde in farinam moliatas, ad panis usum venisse. Certe memini nos stros Gallos campanos pertosienses , plurimuappetere faginas glandes,& ijs ceu delicatiori quodam cibo victitare solere: est enim omniudulcissima,qua etiam obsessos milites,in mulstos dies durasse tradunt historiae. Ea apud Hi spanos secudis mensis apponitur. Alias glano

des nonnulli in cinere tostas edunt. Caeterum

glandium calycibus & corticibus si sic appel. lare mauis aut etiam ipsis exsiccatis integris, praesertim immitiorib' ut cerreis antiqui inue

9쪽

quit suidas silebat igni alimcta praebere. Quaru qa plurim' usus erat I balineis, ideo balneugraeci appellarui et eooe το τὰς

ευ ρ:hoc est,a succedestis balanis,ut vel PS P toto accipiaε,vel etia tota glas significeLQuae aute ad reliqua glandiu significatione spectat,id cursim subnectem Theophrastum

lib.F. cap. Is. glades a forma,testacea animal, Cula appellare suae t rimiscauernis' saxorsi generatur,augetur increm&o admodu celeri.

Glandes igitur,praedictarum arborii fructus praecipua quada significatione dictitur, quanq& fruct ' castaneae arboris,Graecis Iouis glans appelletur: de qua 1 seminario dixim'.Quin 3c fructui arboris myricae similis, in Aethiopia, Thebaide & Arabia nascentis, inquit Dioscos rides, graeci balani myr sicae nomen dedeamini,hoc est glandis unguetariae,qubd eius put ine institores unguentarij uti seleant odo.

iis gratia,Plinius myrobalanum appellat. Caeterv etia balanos Theophrasto dicitur ar tria fructu nome trahes: gradis,incorrupta, cc magna:cosurgens folio myrti, longiore tan :caudice carnose,no recto,sed c5torto:Duι um feren magnitudine cappari simile, ius Putamine cotuso unguetarij solent uti odoris gratia:ali 'ut nuclei fructitii sui rutiles .mates Hes arboris robusta,vmprscipue nauali i Arabia nasces. Ita iquit doctissim' noster Rumlius multu a veritate deficere videtur,qui nuce

10쪽

SYLVA. s

odorata qua vulg' vocat moschata moschocaryon nota muguette hac glade ungueta'

ria coprehedi putet Oge Psecto

teri ut existimo,no admodu cognita. multu intersit iter nuce odorata, & gladε unguetari queadmota I senuario uberrime docuim'.

Myrobalanus ita qua Plinius vocavit, vel balanus inrepsica, hoc est unguetaria glans, fruct' erit arboris qua quida adipson,* sitimstaehath palma Aegyptia,Theophrastiis balanum vocat. Glans est magnitudine & aspectu Capparis,aut nuci poli' avellanae similis .Qua, do aute multa sunt huius genera, no erit inustile paucis ea recesere ex Ruellio. ac primum de antiquorum generibus dicemus. Myrobalanu Arabica,quaelia Syriaca vocaratrantiqui bonitate olei qd exprimiti alijs pposuerat.Eaaut est duplex:m5tosa,viridis,tenuis, ac spissior petrsa nigrocortice,nucleo cadido. Myrobalanus Thebaica,ab ijsde antiquis exi, stimata est,copia olei caeteras antecellere. Troglodytica myrobalanus omnium apud antiquos uvissima fuit. Aethiopicam myrobalanum, sunt qui stipearioribus praeferant,nascente in agrestibus. Est autem ea glans nigra,nec pinguis,nucleo gracili,sed liquore,qui exprimitur, odoratiori.