Sylua. Frutetum. Collis Authore C. Stephano

21쪽

parte . videbis autem putridas plerunque hu, iusnodi arbores,excavatas,tactas de caelo.nullo praeterea usui praeterquam ad muliebres ileas,suberis vice. F A G V S Graecis dicta, α ξτο τῖο sp quod se glans edendo sit,unde prisci homines glandibus praecipue faginis victitabat, vulgo fauou fautritu sed & graeca dimo etiam Hippocrati fructum siue gladem saginam si,

gnificat, quam vulgus nostru vocat Dine. Inster glandiferas arbores ut prius diximus ans numeratur fagus,tametsi fruct' eius nihil haabeat glandi simile:est enim nucleis haud absi, mitis,triangula cute inclusiis,ut parte postre ma virini lapidescat in duritiem. Cuius glan dis mollitiem & delicatum vim silperius iam descripsimus . Caeterv arbor ipsa, a margit cau dice crassis,& in orbem comoso,nem ita proscero:materie scabra,firmissima,molli,putrefactioni obnoxia. folio tenui & leuissimo, popu lo simili celerrime flavescete: & in cuius mesdia plurimum parte, paruula gignitur bacca viridis, fastigio aculeato . Haec ex descriptios . ne Ruellij. Caeterum fagi cortex in magno usu apud

veteres fuit . eo enim vasa vindemiatoria, Sccorbes inestariae fiebant necnon gutti, & Vassa quibus in sacris prolibabant sagino cortisce religionis ergo fieri solebat: unde Curius ille iurauit ex praeda se nihil attigisse,praeter

22쪽

reum faginum quo litaret. Hinc etiam pa, stor ille Virgilian' in bucolicis,duo sagina poscula proponit arte Alcimedontis artificis in. geniosissime fabricata,& caelata. Est alterius generis a stiperiore fagus,etiam fructum ferens: quam Graeci oxyan c inquit Barbarus : Lydi, mysen vocant: Olympo eos rum monte copiosam. Vnde Mysj populi di,cti,ut Strabo inquit &Eustathius. Fructus est, glandis effigie euis:includitur cauliculo echynato quidem , sed blando, nec hispido, vi in castanea : cui tamen similis est dulcedine &

Nascitur & fagus altera in montibus,cans dida materie,quae ad multa perutilis est: n*e ad carpenta,lectos,subsellia,mensas. eam esse puto qua nos hodie in operibus architectoni,

cis utimur.

Sylvestrem sagum nostri inquit Barbarus

scillimam appellant, quae glandifera non est, similisque potius abieti.Nunquam ut Macedo,nes arbitrantur,floret:sed erecta,laeuis & modis est:ligno colorato, robusto,neruoso: folio crao,bifido, longiore quam pyrus,in extres mitate aculeato:radicibus nec multis, nec alstis. Ea fagus in laminas est sectilis, unde ad carinas nauium ab antiquis commendaba . tur,ut author est Theophrastus,item ad plaustrorum testudinem, vectabulorismque vilem fabricam. b.iiij.

23쪽

Campestris fagus,nigra est materie,quapropter minus petita et Fructum habet montanae simile.durat in aquis incorrupta, madefactsque firmior redditur.Utra 3 humidissima est: quamobrem ait Barbarus , lectulos qui ex ijs fiunt incuruari,cedentes ponderi. ILEX, Graecis πρίνος: unde πρίνινορ lati ius iliceus, vel ilignus , ut iliceae trabes Statio sexto Thebaidos:& ilignea frons quam Cotu. mella libro undecimo bubus prsbendam censset.Vulgus nostrum ilicem vocat du boux ouhouson:unde etiam ilicetum ine bougoe. Surgentem focus excipit superba Vicini strue cultus iliceti inquit Martialis)Glandifera arbor est,roboris magnitudine &folio, verum paulo minori, & pungentibus

aculeis utrini armato, cortice ac caudice lestitori:materia compacta ac robusta:glandose fructu,sed pusillo: radice multiplici, in altum acta.Fert praeter glandem, granum quoddam puniceum,omnibus notum. item etia viscum in ramis,ut reliquae arbores glandifers.perpes tua fronde viret, & in iustam arborem prosisIit,cum sibi commodam nacta est humu.Hacpberae' stivae Galliarum scatent, sed in mulstis locis tam pumila arbos, tamque crescendi pigra, ut inter frutices potius sit,referenda, quibus saepes vivae in pagis passim construus lux, baccis sanguineis per autumnum rubet. Glandifera autem nea Gallis certe rarior est,

24쪽

quam ut saepe conspiciatur. Saram tamen in hortis suis Ruellius glande crevisae scribit, cingente robusteam fiondem spinarum vallo. Eam existimat ilicem aquifoliam appelladam potius,quam aliam herbam,quam Theophra.

stus cratetegon, vel crataegona appellat,cui ta,

men hoc nomen aquiselij dedit Plinius,fortassis de ilice aquifolia intelliges,cum neget sucoci quicquam habere aquiseth baccas.

Dores Ariam siue agriam arborem Theos phrasto dictam pro ilice aquissilia usurparunt, quos sequutus est Gaza in Theophrasti versione. Ea Arabes pheliodryn nucupat quasi subaeriquercum:arbor est inter robur & ilicem mediae naturae:vt ilicem foeminam quidam assidiment dici debere, Dores agreste ilicem:cuius materia cubi deficit ilex utuntur in carpentas

xijs praecipue fabricis. Sed de Aria & Crataego

postea dicemus suo loco. Est & alia ilex superiore minoriquae coccifeφra appellatur,Narbonensi prouincis frequens, ubi nuc appellatur a rusticis uermillon, ab alijs Gallis eskrtite. Frutex est paruus:ramis exilisbus,& aculeato folio:rubens lenticulae formargranum fert cuius succo pretiose tingutur lanae,& purpureae fiunt: aspectu coloris gratissiumo,in rosis micante imperatorijs paludamen. tia dicato: eundem fiuticem Iones & Graecia

tota coccum nominant. quo vocabulo etiam

granum intelligunt,quod Mauritani, quermes

25쪽

siue athermes vocant,unde quermesinus color

qui quisquilio rutilat, amois. De loto arbore hoc loco dicerem' *pter horum cum ilice similitudine: nisi priuata postius esset,quam sylvestris:ade6que hodie in nostratibus hortis frequetior quam in sylvis:vula

go vocant absier.praeterea fructiun seri, cerassim reserentem, des abses: unde commodius visum est nobis eam arborem post cerasiorum ordinem in seminario describere,quam hoc Ioco.Lotus aute herba tam aegyptia q Uuestris, etia quae nostras diciturunter herbas prateses suo ordine describetur,nempe post trifolium. s v B E R latinis,graecis phellos, vulgo liue, inter gladiseras arbores conumeratur. Arbor est caudicosa,pariamo ramigera:admodu proscera:aumam Isignis:ligno robusto,cortice unis

ch craG,sblito disrupi:fraxini folio, sed oblongiore,perpetuo vireti:fructu glandose, aquiso. hae glandi *pe simili.Vnde suberi,& ilici foeminae a quibusda vocatae inua stipius pheliodryn nominauimus & n5nulli nigra ilice appellant eande tribuit descriptione 'inius. Alio tamen loco Suber,minima esse arbore c5tertiit, pessiima gland rara,cortice tantum in fructu prae Cran ac renascente,atque etiam in denos pes des undit explanato. Cuius uius est in anchooralibus nauium,piscantitimque tragulis, & casdorum obturamentis e praeterea in foeminarucalciatu:quaobre grsci, mulieres,non infacete

26쪽

SYLVA. 1 cortices arborum nominarunt.

Suber in Italia aut Gallia non visitur. Audio tamen hodie in Hispania reperiri humile,solio ilicis,aculeato, tristi glande, cortice percrasso, dc multis inanitatibus fistuloso.Cortex ad nos plurimus defertur,mutaedis aduersus frigoris iniuriam hyeme calciametis. Ac de gladiseris arboribus satis: nuc ad nostratisi sylvam arbo, res,deinde vero ad externas deueniemus.

RAE, ET RESINACEAE.

Ne quid c5fundamus:vim ordine aliquε μι seruare videamur,regeneres albores una Nonemus ab alijs.Ita post gladiferas,de conisearis dicendum,quae omnes etiam resinaceae voscabuntur,qubd resinam ferat,nam etiam pictinter resinarum genera ponemus.

Coniserae arbores,grscis κωνοφόροι dictaea fructibus,quos ferE miles gerutinepe turbinatos,quae est coni figura. igitur,inue sum turbinem proprie significat graecis:a qua fim,ra proprio vocabulo nuces pines primum aps pellats,atque adeo ipsa pinus :deinde vero a si, militudine,alh etia resinacearu arborii fruct '. unde coniferas cyparissos dixit Ovidi'. Sed &nuces pineae graecis strobili appellatae , εἰ cocs

27쪽

Resinaceae arbores dictae, resinam ferentes ac destillantes: quae resina varie colligiturisiue

combusta teda, ut in pinu catl haec demii pridicitur: unde nihil aliud est pix q fluxus comis bustae in teda sita resinae siue ligno praegusta=to,ut in abiete & picea:siue radicibus,ramis de caudice vulneratis, ut in Terebintho. Resinam aute graeci ἐκτινον κα ad ιτυωην Vocant polr resine. Quam autε resinam Columella corticatam appellat roc est,quae una cuipi cortice legitur ac decerpiturigraeci ἱυλίγ'hbc est lignosam vocat:Dioscorides Tyr. rheniam,sive gallicam. Nam etiam a nationi.' bus cognomen accepit,vi Cypriam & Syriaca quae colore mellis attici erant plurimum lauι Luerint antiqui.item etia Colophoniam,quae Praeter caeteras stilua fuit. Quinetiam ab arboribus dicta resina,vt larigna,abietina, terebinthina,&c a larice,abiete, terebintho. Atqui ex ijsdem arboribus collige, batur duplex resina,alia quide sicca, alia liqui, da,quemadmodum fusius ex antiquis authoribus habebis. λ Resina cocta, prima tantum coctione pix appellatur, graecis etario e , vulgo pol . Vnde

zopissam aliqui vocant c inquit Dioscorides

derasam nauib' resinam cu cfra, vulgo a nos stris nautis br .His autem cocta resina, graes cis ex oeλIμ 3πιοσα dicitur: quasi bis pix,vel pix

28쪽

SYLVA. Is

resinae coctione primu fluit pix,ea liquida vo, catur pol de bourgoivie: quae postea remanet, appellatur sicca,potc se be. cremata aute pice vel in clybano vel alio loco occluso, quod sursum ascendit,& concrescit ex fumo,fuligo piicis appellatur: qua atramenti impressorij consfectores praecipue ututur,fumee de por . pissas phalion autem graeci vocant quod nos picis bitumen:quo praecipue picantur naues,& do. Ita,po grasse.dicitur etia pisseison,oleum picinum, quod fit separato aquose liquore qui su. pernatat pici, sicut serum lacti. Sed de resina

hacten'.Nuc ad nostrates arbores resinaceas. Nos TR A TEs R ES IN ACE AE ET coniferae.

Quae mastichem resinam & picem ferunt arbores, latam inter se destillis similitudinem, adeo p multam in natalibus earism p appellas tionibus misturam habent, ut nihil incertius prima frote videatur in ijs authoribus qui eas descripseriit. Fruemur tamen in hac parte, doactiora opera: & quod breuiter ac succincte de ijs perstringi poterit,paucis docebimus, ab abaiete incipienteS. A BIE s,arbor conifera dc resiliacea, graecis

Elate dicta, gallis Sapin' dc Auetum, du sapin.

Vnde pars eius inferior quae enodis,diecto tos rulo,ad intestina opera comparatur, Vitruvio sapinea appellata est: superior autem quae nos

dos, durior 3 est, fusterna cide authori dicta.

29쪽

Sed 3e elate vocabulum,Dioscoridi,palmarum adhuc florentium fructus inuolucrum est:quo utuntur pigmentarij institores ad domandum oleum: spiramenti loco. Galeno autem quod elate vocatur,tenerum est palmae germen. Nane 3 Dioscorides net Galenus,unquam in arborum censit,abietis meminerunt. Hinc factsi est, ut Plinius in duodecimi voluminis calce , abietem cum ea palma confuderit, quae mediscinae confert germina, folia & corticem . Ait enim quandam esse abietem ad unguenta perstinentem,quam Elatem vocat,alij palmam,alijspaten. Sed certe nulla pars abietis quod a b huc inuenerim unguentis nedum medicas minibus addicta cognoscitur. Itaque videto quam non sit tutum Plinio in omnibus fidemiatabere, qui & vires Sc nomina, at 3 interim

descriptiones tum hcrbam tum etiam arboarum ita confundat.

Abietis descriptionem ex Ruellio petito. Scquas pilutas,quos. fructus proferat, quom in

loco crescere gaudeat,& quemadmodum semine tantum nascatur,quod est omnium coniferarum proprium, floreati croci colore circastistitium. Videbis apud eundem duo esse abietis genera: marem dc foeminam: quae mares rie inter se differant:nam foeminae materia est: mollior, ndidior,operibusque facilior: in eo, tum prolixior caudex: mari autem versicolor,

latior durior.Ea est arbor qua i Gallia Lugdu.

30쪽

SYLVA. Is

nensi & siperiori Germania, no selum in aedi, ficijs , sed etiam in domestica supellectile lis

mea utuntur.

Abietis truco,ad radicem vel interdum altisus bi arbor & lignum carie tentatur, fungus vel adnatum quoddam gradiori fungo simile nascitur,cui nomen agarico datum est,ia Ligarie.Id autem in Delphinatu frequenter reperiutur. quicquid existiment nonnulli radicem esse iunia stirpis . eo nostri medici hodie passim ututur in purgatorijs pharmacis .est aute duo.

rum generum.maS,grauio densior, rotudior,

minus albicans. Demina candidior dum fran, gitur,ac leuiore ostenditque in ipsa fractione, strias quasda,vestigijs dentium in caseo a mu,ribus relictorum similes .praestantior est mare, quapropter medicis magis est 1 usu.Crescit etiamnu agaricus in aquisella arbore multis alijs glandiferis. P I N V s graecis c ut diximus κῶνος dicta, latinu quom in Gallia nomen retinet, pin, a pinnato foliorum cacumine. Arbor est vulsgo nota. Folium gerit,capillamenti modo prs,

tenu longum 3,& mucrone aculeatum:breuisita villosum,pectinum modo dissectum, pro, missarii materiam habet,candidam,& abietismilem. Non nisi a vertice ramosa est. nucesseri siue conos lignossis, frequenti nucamenato in turbinatam effigiem compactiles:in qui ibus nuclei singulis cameratis toris includima