Duo Gallicarum rerum scriptores nobilissimi, Frossardus In breuem historiarum memorabilium epitomen contractus Philippus Cominaeus De reb. gestis a Ludouico 11., & Carolo 8., Francorum regibus. Ambo à Ioan. Sleidano è Gallico in Latinum sermonem conu

401쪽

rei doeumentum sumi potest ab istis si,

di bus, e quorum numero, tametsi plerique omnes iugrati essent,& illiberaliter ageret: pauci tamen quitam memores accepti muneris, hanc tantam rem, magna cum.glori Caroli&utilitate perfecerunt. Postero die Carolus magnifice in urbe ingreditur, pro- istrata ac diruta parte aliqua muri,&ad e quata fossa. Stipβtus erat duobus cataphra - lictorum millibus, qui pedites erat omnes, . totidem sagittariis: magnam etiam manum

in castrisaeliquit. Ipse equo vectus . ingreditur splendide vestitus, quumq; ad sacra aedem eius urbis summam venisset, ex equo descendit. Commoratus ibi per dies aliis quot, supplicium sumit de sex, qui erant ex obsidum numero,deque ciuitatis r bellario quodam, quem acerbe oderat, Da aliquot deges, & pecuniae magnam summam4mperat, quam sibi deberi cofirmabat ex violat

i periorum annorum pacς:deinde tormeta omnia ipsis adimit. & arma, turres etiam Sc moenia solo aequari iubet: post domum reuerses, honorifice fuit exceptus a. populo, praesertim aute a Gandauentibus, qui priuC'' quam in Leodios proficisceretur, cum aliis

402쪽

set , reuerenter eum habebant. dc per primores ciuitatis. signa sua militaria Bruxellam usque deserri ad ipsum iusserant. Nam a morte patris, Carolus, quod amari se crederet ab eius ciuitatis topulo, solen niter. omnium primum ad ipsos ingressus est. D-xurum sperans, ut si liberaliter ab eis bab retur, ad alias quoque urbes ea res magnam ipsi conciliaret authoritatem: sed postii die,

quam eo venis, insorum armati ciuesco saunt. Eo tandem & ipse descendit, ut tu bamsedaret. sed fit stra. Per totos enim meto dies ibi constituerunt, & inter alia petebant sibi restitui omnia . quae ipsius pater

Philippus ademisset:denide, ut singulae Opificum tribus haberent suum quaeque vexillum, Π antiquitus institutum esset. QAum aliudvion posset, neque satis in tuto versa. retur, temporibus coactus, largitur eis omnia, & quae postulabant priuilegia,concedit. Mox illi in soro signa sua proterut & a figunt, mulio ante parata, non obscure praese ferentes, etiamsi non impetrassent ab esse tamen illa fuisse priuata authoritate recuperaturos. Dixerat antea Carolus, fore, vereliquae urbes Gandauensium sequerentur vestigia , dc quia passim erant exorti motus, voluit ad eos primum, a quibus diligi

403쪽

se putabat, proficisci, quo sic alias urbes co-tineret. Prouerbio dicitur, Gandauenses

mare quidem sui Principis filium, sed uon ipsum Principem : ei dicto si fidem habuis

set, non fuisset in eas redactus angustias. Proxime enim secundu Leodios, valde simisnobiles &i nconstatues, verum hocin ipse rum tumultibus boni , quod Principi: vim nullam adserunt: honestiores etiam ciues, vulgi leuitatem & inscientiam valde detestantur. Hanc illorum protervitate id temporis ferre cogebatur Carolus, ne belli d rei occasionem tam suis, quam Leodiis r interea tamen non dubitabat, quin si Leodios

debellaret, facile ipses esset cohibiturus arrique ita quidem accidit.Parta enim victoria, proceres urbis, pedites omnes, & vexilla, α priuilegia,& literas,quas Gandauo discedes coactus fuerat ipsis largiri, deserebant ad eum Bruxellam. ut dixi, magna circumsus nobilium & legatorum multitudine, ut de iis pro sub arbitratu decerneret: Ex ipsiussoecialibus quidam, iussus ab eo, detrahit C. na de bastis, quibus erant alligata , atq; Caeinde de ferebantur Boloniam, quod oppim dii a Caletis abest octo milliaribus, ad mare. Exhibitis postea priuilegiis,Cacellarius, quod iraecipuum ex iis erat . ia ad ipsorum

404쪽

, COMME NT. LIB. II. 3gr; dministrationem pertinet,abroga Quum enim per omnes Flandriae urbes, Princeps. magistrarum constituat Quotannis , & ra- . tiones ab eo postit, apud solos Gandauos, . per hoc priuilegium ei non erat integrum.. ereare super quatuor senatores: ipsi vero reliquum numerum implebant. & sunt ea in urbe viginti sex omnino senatores , in quo rum manu est, vel instigare populu aduersus principem, vel in officio continere, & obse--quente essicere. Mulctatis ad eum modum

Mandauensibus, reliquae ciuitates, quod nihil grauius admisilent,data pecunia, ipsum placabant. Ex qua una re videre licet, quantum in victoria positum sit. α quam sit peri- euli plenum facere aduersum praelium.Nοα est ergo, nisi necessatio, dimicandum, d ante praelium, de summa rei eo tandum est. Nam qui meticulose aliquid raciunt, x pauide, melius sere suis rebus prospiciunt, dccipius vincunt. quam illi,qui fastuosE & sit perbe progrediuntur, tametsi quum Deus aliquid decreuit, frustra sumitur omnis I Bor, ut in Leodiensium causa videri potest, qui, licet ipsis interdi ctum effet sacris: obai-Nate tamen pergeb/nt. neque probabilem ullam suae insolentiae mussam adducere poterant, sed 'hlati facultatibus intcmie se

405쪽

tex agebant. QAo in loco, in mentem mihi venit prouerbium quoddam Ludovici regis , qui dicere conserim, dedecus & detrimentum, esse comites ac veluti pedissequas superbiae. lis rebus Bruxellie eonsectis', C resus Canda in sub armis prosectus, honorificentissime fuit exceptus. patefecerant ei parte aliquam vinis , uti militem pro suo arbitratu vel emitteret, vel introdueeret. Interea veni t ad ipsim a rege multuegati, sed & a Britanno : ipse vicissim ad viroSque mittit. Rex in primis cupiebat, psius voluntate bellu in Britanniatur inferre. QAuna impetrare non ponet grauitet tulit; praesez-tim quum ille sitos contaderatos atque socios Leodienses perdomuisset. impatiens μgitur mora: dc ocir prima aestate exercitum in Britanniam mitti . o cupatis ita ta ab arcibus . Normatinus illim & Britannii, 4

pem Carosi implor ': Conductis igitur eo piis. quanta potitit celeritate & missis ad regetro literis. petit, quoniara utrique & con ει derati sui essent, atq; in induciis comprehensi, vita bello & iniuria abstineret. Acce

pio min us comodo resim ,Pobnam curii exercitu proficiscitur , quumq: per triduum

esset ibi commoratus; venitad eum Card balis 2 ue usis, a rege, qui rum crat Com-

406쪽

c o M ME NT. LIB. II. 3t si rendii. oppido Picaidia', cum mandatis ali -

uot&pacis rationibus. Is inter a dicebat fieri posse. Vt illi separatim, ipso excluso. eum rege paci scantur. Nam eo spectabaerer, ut societatem d i sit paret. per eundem Caroliis nunciat regi, quod copias collegi Glet, id se muniendi tui, & socios de sendendi non oppugnandi ipsius causa facete. Lenibus utrinq; verbis res agebatur. Non multo post illius abitionem, adseruntur a No mannoliterae ad Carollam, quibus nunciabat, si, unaque Britannum esse cum rege pactum, de ab omni assio, potissimum autem

ab ipsius faedere discessiste, M relicta Normannia. se quotannis acceptatru a rege se tre ad sexaginta stancorum millia. His ille conditionio us transegerat inuitus quidem, sed cogebatur dissimulare & serre. Carolus eo nuncio valdefuit commodus, praesertim cum esset in armia. & copias ideo coegisse ut opem ipsis serret. Tabellarius aute, quo- aram iter se cerat. quὶ parte rex erat, in ma- In fuit discrimine . quod crederetur fictas situ Iasieliteras, vexam in eo ipso temporis emato ex diuersis locis ideroen unciabaturis ex tum putabat se peruemue quovesulta: facile posse Ca esum ad se traduci, atqu . co inulti comaeabam inter eos numiu

407쪽

eoque tamen res deducta fuit, ut pro belli sumptibus rex et dependeret centum & vi inti aureorum millia. Eius pecuniae dimi- iam parte statim persoluit, antequam curri exercitu ille discederet. Post hqc,familiarem quendam suum, Vobtissetum, Carolus mi- ut ad regem, qui valde amanter eum & benigne complectebatur, fore sperans, ut Caiarolum plane sibi deuinciret, primum, quod ipsius prater & Britannus eum deseruissent:

deinde, quod iacepta pecunia delinitus erat. Per hunc ipsum igitur, M huic adiuncta

Cardinalem Balvensem denunciat,quanto fere cupiat cum ὀo colloqui. Carolus autem , qui tum erat Peronae, non admodum

huc inclinabat, eo quod Leodienses darenthon obscuram significationem rebellionis inritati a regis legatis,ut id facerent ante inducias, quae in paveos dies pastu fuerant. Cardinalis respondit . Leodienses, quorum turres ac propugnacula essent ab ipso deiecta, qui tormentis omnibus M armis essent dispoliati, nihil tale molituros, &Jt maxime velint, non ausuros tamen, ubi conje-xerint hanc ipsorum collocutionem & ami citiam. Assensit ladem Carolsis, ut rex, quoniam ita vellet . Peronam veniret, simul fi

dem dat, se id ei tuto liceat: deinde, t Leo -

408쪽

COMMENT. LIB. III. 3tsiorum modus componeret, Episcopum eas urbis , propter quem ortum fuit dissidiu, c Imbercorium,eo misit.

HI LIPPI COM L

tertius. Ex igitur ad constitutum locum veri nit,paruo comitatu, sequutus fidem Caroli cui totum se permisit. Erant in eo Borbonius , & eius frater Cardina de alter Balvensis , & ConnestaNius, quillocutionem hane aegrε tuli di Iam enim

locior erat factus, neque Carolum, ut an-ὶ, reuerebatur. Adventanti regi, Carolus

ratam progreditar, dc hospitium praebet ud quaestorem oppidi, eo quod arx angu- rerat Scruinosa. Facile quidem est, de clive,ut inter potentes Principes bellum ascitetur,sed ob diuersitatem rerum, quasidunt vix magna dissicultate componi Nocere enim quisque studet aduersario h 'uantum potest, de celeres plerumque it in eiusmodi rebus animoria motus, qui steaquam semel in actionem transierui,

409쪽

2sti non possunt aut reuocari. Quod ipsim

regi videmus&Carolo euenisse, qui, quum subito, & contra plurimorum expectati nem . in colIoquium ven irent , suis tesatis, quos alio miserant, nihil eius rei significauciant. Carolus enim e Burgundia copias euocauerat, in iisque nobiles aliquot erast Sabaudi. infestiores tegi, quod ab eo suissent aliquando in carcerem coniecti. Et quo tempore Peronam rex venitis isti etiam aderant: Burgundiae vero Mareschallus, quod et ipse regem valde odisset, extra oppidum

sese continuit cu suis cohortibus. Ea renunciata, rex orat Carolum, ut sibi liceret in ax-eem diuertere, quo periculum vitaret. Carolus, confirmato eius animo, libenter m

rem gerit. Sane minus prudenter faciunt Principes, quualterius potestati se permittunt, praesertim intercedente bello. Maximum itaq; momentum adsert historiarum cognitio iuuenilibus annis pereepta. Nam extant in iis pulcherrimet picturae,quae clarEdemonstrant, quam multa perfide saepe se insidiose fiant in eiusmodi collocutionibus,& in quantas acerbitates aliquando coniecti sint multi, eo quod suis aduersariis nimi

am habuissent fidem. Verum quidem est, lnon omnes perfidiose agere, sed unius calamitate

410쪽

mitate complures seri possunt cautiores. E a tu enim longo rersi usu potui cognoscere,qui satia per annos duodeuiginti vcrsatus in maximis regu negotii : e uidem sic

arbitror. queadmodum oc vitae diuturnitate. dc robore corpo iis multo sumus inferiores priscis illis hominibus: ita quoq; ab ipsorum fide & integritate perni altum nos defenerasse. Vix enim est. vi prouidere sibi a-iquis diligenter satis possit. quo minus fallatur. dc quo sunt potentiores Princ pes, eo maior est inlidus de improbitati L cus. Nainde sua quadam sponte illi eo propendent, Hquod libet, licere sibi putent , de qui sunt

circum ircos, quoniam aucupandae modo gratiae sunt intenti. plane feruiunt illorum cupiditatibus, de si quis ad mel orem trusem aliqua do hortetur magnas tem pesta tes excitat. Temperate mihi non pollum

hoc loco , quin grauius aliquid .s cana in principes imperitos de ignavos. Habent sibi plerique familiares aliquot iurisperitos, α quosdam, qui longiori veste discet nuntur ab abis: & recte quidem, quum sunt vi 'ri boni, sed periculose admodum Sc magno cum detrimento quado suist vitiosi Cuius cunq; rci sermo inciderit. illico lege aliqua aut historiani adsciunt, plerunq; d sarrcua B A