Dissertatio chymico-physica de genericis quibusdam plantarum principiis hactenus plerumque neglectis

71쪽

undis avulsa, identidem in littus ejiciuntur, ct tapius adhuc ab incolis, quibus sal brem gratissimumque victum praebent, tempore refluxus maris a saxis detrahuntur. In foliis novissime ejectis aut decerptis factarum nondum in conspectum venit, sed candida demum ac dulcia granula sacharina passim in superficie eorum nascuntur, quando radiis solaribus aliquamdiu exposita, ct aqua pluviali semel con-ψersa, rursusque eXsiccata fuerunt γ)1ncolae folia utplurimum in aqua fontana F et mace-

Cereris Incolis audit, extruditur. Salici forma & ligno valde simiIis est, de similia etiam solis habet Draeter quam, quod paullo erasitora sint, sibiqύe directe opposita. Flores, quorum tres, quatuor aut

ouore melleo, soliolisque quatuor, totidemouem medio staminulis nigris surrectis. constant

autem nubilo & tempore nocturno liquescit ac

2 Tantum ex duobus .eleribus soliis haberi potest, quantum . si MCc. et ' η' μ' - βdς in thac parte tribuenda

lusculo probe saliendo lassiciat. Ud mP

72쪽

macerant, posteaque in loco sicco radiis solaribus eXponunt, Ut calore aliquantulum indurentur. Exsiccatis hisce foliis tonnulas ligneaS replent, nec prius ista in usum culinarem trahunt, USque dum tota eorum saperficies farina sacharina, sensim protrusa, obducta sit.

bi ex succo hujus arboris, quem eX Vulneratis ramis tenerior' eliciunt, acetum,

mel, & Dcharum parant. Succus hic Perfecte vinosus est, prima die suavis &gustui gratus, sequentibus fit insipidior, tandemque plane inutilis; hinc recentior etiam, gratus adhuc atque perfecte vinosus , ad mellis & sachari praeparationem, quae ad coctionem maxime & inspissationem redit, recipiendus est a

73쪽

ercitatissimus atque celeberrimus Chymicus Berotinensis, Dominus ΜARGGRA- v I v s ex tribus hisce radicibus duplici methodo, extractione scilicet cum spiritu vini restificatissimo, & iterata pariter ac Varia succi expressi depuratione, coctione, &crysallifatione Ca), lacharum Verum atque Persectum edoit, &, priori adhibita

methodo ex libra dimidia radicum siccatarum Belae albae unciam dimidiam, ex libra dimidia rad. Betor rubrae unciam Unam, duasque drachmas, & ex aequali denique rad. Sisari quantitate unciam unam cum semisse impetraVit.

IX. Similis substantia sacharina etiam in radicibus dulcibus Glycyrrhiar, Polypossit, Papinaco sativae, tam latifoliar, quam tenuis olim, Rapa ficti P longae & rotundar &c., nec minus in dulcibus fructibus pulposis, E a Cera

ca) Methodum utramque in Actis Societatis Regiae Berosinensis Aun. r7 7. proliXe atque Perspicue descripsit, & eadem quoque descriptio, in vernaculam nostram translata, in supra allegato

74쪽

Gratonia v. g. , Dactylis, si rubii, munis Damasenis, Passulis minoribus & majorbus&c., in Manua itemque, Succo breuiar, Liquore dulci spissi culo forum mutantia majoris & minoris, Metae opum 66, pluribusque plantis & plantarum partibus, eminentiori dulcedine donatis, latet, ac imde etiam, si necessariae accedant encheireses, a socia & involvente Parte gummea, s Onacea, resinosa, separari poterit. O

GENUS VII.

1. enerrimum ac mobilissimum hoc prin-x cipium spirituosum multa cum sPiri,

Q Μel apum. quum itidem plantarum progenies

sit , inter reliqua subjecta recensita jure locum Pecupat. Apes enim, uti hodie plerisque notissimum est, e nectario variorum florum istud Petunt, & post temporariam in singulari corporis Vesicula digestionem, vomitu quasi reddunt. ita que favorum cellulas immittunt, ubi refrigera eum majorem successive consistentiam crassiusculam consequitur. Bralimenes in India ex omnibus corporibus dulcibus sacharum elicere, x εMPpERus in Amoeuit. ος. Eosci V. p. 773. testatur, modum tamen, licet ipsi detectus fuerit, non communicari

75쪽

tu stagrante, quem Plantae aromaticae atque balsamicae emittunt, communia habet, ct in eo duntaxat ab illo differre videtur, quod longe minor substantiae inflammabilis portio ad formandas Particulas ejus concurrat , & acidum igitur elementum magis explicitum sit, suamque praesentiam odore acidula perfecte Prodat. a. Plantis, quae istud continent, non adeo magna quantitate inhaeret, ac valde insimul fugax deprehenditur; hinc in recentibus solummodo subjectis, praesertim, si digitis Paullulum conterantur, manifestum est, in exsiccatis vero via a lius, aut ne ViX, ob factu detegitur.3. Cum adfusa aqua simplici sub destillatione

facile quidem transtendit, adeo nihilominus per aquae molem diffunditur, ut acidula indoles gustu & olfactu percipi nequeat. Quare sola separandum est infusione, aut destillatione solitaria, quae Posterior tamen cum subjectis recentibus, succo suo nativo adhuc instructis , suscipi, ac blando fidum calore adhibito peragi debet.

SPECIES.

76쪽

xime hoc loco Sideritidem vulgarem, hirsutam, erectam, storibus albis, intelligo, quoniam flores non minus, quam folia ejus singulari hoc principio spirituoso prae reliquis praegnantia inveniuntur. In floribus

recentibus acidum elementum adeo co

piosum, atque explicitum est, ut hi ipsi aquam frigidam, per diem circiter aut no- item superfusiam, manifesto sapore acetoso imbuant. In soliis acidae particulae plus substantiae instammabilis in consortium receperunt, & odor proinde, quem folia recentia, tum integra, tum leniter contrita, spirant, non fortior tantum, sed magis quoque balsamicus est: Quae ita tamen nequaquam intelligenda sunt, ac si crederem, Principium acidum inflammabili plene planeque involutum esse, sed hisce saltim indicare Volui, mixtionem istud cum majori substantiae inflammabilis portione in foliis, quam floribus, subire; siquidem, acidas particulas adhuc pauIlulum explicitas esse, odor balsamico- acides s

77쪽

dulus, & quaevis eXamina alia, quae cum succo soliorum eXpresso, & ipsis quoquefoliis, infundendo, extrahendo, destillando&c., suscepi, satis probant, & notatu inprimis di*num est, succum eXPressum, Paullulumque propter crassitiem suam aqua dilutum & filtratum, vini spiritum rectificatissimum nonnihil coagulare. Post miscetam enim liquori hinc inde multae moleculae condensatae innatant, & mixtura, siltro infusa, modicam massae unguinosae subviridis quantitatem in charta

bibula relinquit. Q

Q Uetulae aliique homines superstitiosi interdum

aegrotantes suos, praesertim infantes, quorum morbos ab incantatione ac lasciuo ortum traxisse, sibi aliisque credulis persuadent, decocto aquOD Sideritidis, cui subinde adhuc alias herbas addunt, lavant, Ze certum fascini illati argu mentum eκ gelatinosa loturae consistentia desumunt et Verum enim vero, physica hujus coaguli ratio unicuique facile patebit, si acidum atque coagulans Sideritidis elementum, & indolem mucidam. viscidam, atque oleos O unguinOsam sordium cutis apud tenellos infantes aliosque aegrotantium nonnullos aliquantulum perpendere velit. Illustrandi quoque gratia hoc loco conferri poterunt, quae supra de succi sedivulgaris virtute coagulante dicta fuerunt.

78쪽

VM LGARIS. Subtilis haec substantia

halituosa, in solus, nisi unice, maxime tamen , latitans, spirituoso quidem Sideri- tidis principio maloga est; attamen, cum acida corpuscula sociatae parti inflammabili adhuc magis involuta sint, non balsamico- acidulum, sed gratum duntaxat debilemque acidulo - balsamicum odorem naribus imprimunt; quemadmodum idem quoque in Abrotano recenti, & aliis quibusdam herbis Observam .

Septem Principiis genericis plantarum, in

antecedentibus breviter expositis, octavum, Singularem nempe subsantiam am, odoratissimis particulis oleose lapiritusr Diada refertam, tu aqua nori minus, quam Biritu, vini perfecte ac promte solubilem, adeoque a resina, gummi, cera, sevo, & substantia si ponacea valde distinctam, adhuc addidissem, si Praeter unicam speciem, in Croco o viams

79쪽

viam, O mihi hactenus plures innotuiς

sent: Nec dissiteor etiam, generibuS recensitis plura experimenta, Pluresque Species subjungi, limamque multis, quae proposui, adhiberi potuisse; attamen, quum reliqua negotia mea, & praefixi inprimis Disse talionis limites majorem hac vice prolixitatem minime Permiserint, circa allata subsistere, & quae restant, in aliud tempus differre coactus fui.

60 Dudum androgyna haec Croes substantia ae.

tentionem BoERHAA 11 excitavit, & ille pariter, magnopere eam, genii intuitu, a reliquis plantarum principiis discrepare, praemissa prolixa examinis chemici descriptione, sequentibus declaravit: o Docet hoc eπperiis mentum mirum novam SPςciem materiae. quam vix oleum, Spiritum, Gummi. Resi-Mnam, Gummi- resinam appellare Possumus, o nec Cera quoque est, nec Balsamus. Quid

se ergo Z prorsus singulare quid. ad oleosumis spirituosum Pertinens dcc. vid. Gem. T. II. v.

80쪽

GENERI SI AC SPECIERVΜ.

GKN vs f. Camph0 G - - P. T. Camphora Lauri camphoriferae

Camphora Arboris camphoriferae

Camphora Radicis Lauri canelliferae

Camphora Rad. Arboris canelliferae Malabaricae &c. - - I 8. lCamphora Thymi - - Ι 8. lCamphora Rad. Zedoariae, Galangae, aliorumque Vegetabilium - 23. GENUA II. MI otio oleo in Si

Sal volatile oleosum siccum Zingi-beris sylvestris - - 27.

Cera