Dissertatio chymico-physica de genericis quibusdam plantarum principiis hactenus plerumque neglectis

41쪽

II. CERA ARBORIS CHINENSIS

PE- L A-CHV. Foliis hujus arboris, quae paullo rarioris in China proventus est, certi vermes; sese insinuant, di inibi per aliquod temporis spatium inclusi,

DUOS Ceraces S, aptim tamen favis multo minoreS, relinquunt. Cera haec dura admodum ac candida est, adeoque longe majori pretio, quam cera apum, a mC catoribus , qui hoc mercaturae genUS CX-ercent, Venditur. VermeS memorati,

quod adhuc addendum, semel arboribus certi cujusdam agri adsueti, non facile illas deserunt, semel autem discedentes, ad eaSdem non amplius revertuntur γ): Unde clare constare arbitror, Vermes hosce ex solis He- Ω-cta foliis ceraceam materiam colligere, nec aliunde illam, quum foliis aliquamdiu maneant inclusi, petere. Chinensii huic Pe-M-chu, i. C. ambori cerar albar, nonnullae Pariter arbores jungendae sunt, in America passim obViae, e quiuus incolae, absque Praegresso apum aut aliorum insectorum adminiculo, ce-

42쪽

ram viridiusculam sola coctione extrahere

didicerunt. a III. GVΜΜI LACCA. Μale inter

corpora gummosa, & minus quoque recte inter resinas perfectas hoc concretum collocatur, quoniam massa quasi hermaphroditica existit, de resinae aeque, ac cerae natura participans. Lacca primordialis enim, a ramulis mulsa, aquae simplici, sub forti etiam digestione, parum communicat, & a spiritu vini rectificatissimo etiam lente, dissicillime, nec unquam Perfecte, h. e. , satis tenuiter solvitur; hinc turbida solutio spirituose aegerrime per fit trum transit, nec Postea quoque perfectam pel- Iuciditatem consequitur. Resinoso - ceraceam hanc substantiam certae formicae, alatae, rubrae, in Bengala, Siam, Alada-gascar, aliisque Indiae orientalis tractibus,eX plantis colligunt, arborumqUe ramis adglutinando, parvas inde atque oblo gas cellulas cohaerentes essingunt, quae, nisi ob parvitatem ipsis formicis, earumtamen OVuliS atque Vermiculis exclusis domicilia praebent. Initio massa haec

43쪽

pallida esst, ac rubro demum succo tingitur , quem chrysalides rubicundissimae, a formicis ortae, emittunt, quique paullatim, ope caloris solaris, totam massam, vel maXimam tamen ejus Partem, Penetrat. Lacca, in tractibuS montaniS collecta, melior est, quam illa, quae in locis planis atque maritimis reperitur, quoniam formicae alatae montanae materiam hanc enoribus praestantioribus Petunt.

specie nΟERHAAVIus sequentia habet a): se Balsama quaedam, calore solis acta, se& inspissata dein, apparent copia minU-- tissima in superficie soliorum quibusdam in Plantis, ut in Rosmarino manifeste viridetur apparere, aliter & sunt plerum- is que globuli exilissimi, qui saliunt de apiriculis seminalibus plantarum apertis, in is parte noris masculina. Haec Vix ullari arte colligi queunt ab hominibus. At- istamen deprehendi, quod aliquando cu-ripiens folia Rosmarini saepe cohobare cum alcohole, Praeter exspectationem is invenerim saporem ingratum & odorem

44쪽

se Ora' deturpasse spiritus hos primo bo-

is nos. Inde folia haec lustrans microsco-- piis tubercula ceracea in superficie deis prehendere Videbar, manibuSque tra-- ctans multum, Ceram digitis sensim acri crescere operiebar satis evidenter &c.

V. ΜATERIA CERA CEA NUCIS

ΜΟ SCHAT E. Optime impetratur, quando oleum nucis myristicae expressum aqua calida saepius lavatur, & residuum postea spiritu vini rectificatissimo extrahitur, ita, ut liquidior, Pinguis, nava, Pars

oleosa penitus separetur, nec quicquam, nisi massa tenax albissima, non amplius in aqua, neque vini spiritu solubilis, adeoque cerae albae vulgari quoad habitum eXternum simillima, remaneat. Substantiam haud distinctam, quanquam minori quantitate, etiam oleum macis &Baccarum lauri expressum, si eodem modo tractetur, relinquit, nec ullum superest dubium, quin plura olea essentialia aromatica expressa similem materiam in sinu suo reconditam gerant.

45쪽

ΜΟΜΙ. Plura de hac substantia, quae minime pariter solitaria, sed praedominanti sebaceae quantitate minori immixta reperitur, sub statim sequente Genere

quarto no. 3. Videnda sunt.

1. Qubstantia haec, in fructibus quibusdam

o obvia, sevum animale conssistentia, colore, caeterisque Proprietatibus valde aemulatur, & eX iisdem quoque elementis, e temperato nimirum oleo unguinoso,

sale acido, & phlegmate componitur Q. C s oleum

6 Quando sevum animale eX retorta Vitrea, igne gradatim aueto, destillatur, primo phlegma exit, ipsius sevi odorem diffundens, deinde pbtegma acidum sequitur. huic pauxillum olei succedit. de tandem materia bu racea , quae sub transitu olei fluiditatem habet, in receptaculo autem rursus coagulatur, transfertur, nihilque amplius in retorta , nisi pauea materia nigricans carbonaria, remanet. Si expulsa haec, ac rursum coagulata materia butyracea novae destillationi aliquoties subjicitur, & hac igitur ratione acidum coagulans penitus separatur, tandem persectam olei sermani atque fluiditatem adipiscitur, nec ullum amplius coagulum refrigerata subit. Laudata pinguedinum elementa non chemica t--

46쪽

oleum unguinosum basin praebet, acidum vero illud coagulat; quare quo major acidi quantitas mixtionem sevi ingreditur, eo duriorem quoque conssistentiam adquirit, & licet debilius saltim acidum vegetabile sit, intimiori tamen unione sua idem, immo, plus fere, quam Potentiora acida

2. Spi . tum diaerisis, sed ipsa etiam synerisis probat:

Nam acidum nitri concentratum olea eXpressa unguinosa persecte coagulat, & tam arcte cum particulis eorum coniungitur, ut Vera pinguedo, eaque, si oleum olivarum adhibitum fuerit, albissima. vulgari tamen adipe longe tenerior. gerreretur. Cons. Memoir. de l'Acad. R al. des Sciruces ann. I70. it. MΑ VCR G te edit. Germ.

P. II. p. '. 7 Probandi fine Succus Sedi vulgaris hoc loco allegari meretur: Acidum enim, in illo delitescens. mole quidem paucum est, ac parvis duntaXat viribus instructum videtur. promte nihilo secius partes instanam abiles adfuso alcoholi eripere, sibique adunare valet. ita, ut mox post misce- Iam pingue atque volatile coagulum, forma, consistentia atque albissimo colore adipi suillae

inde nascatur; de quo plura in Sat ris Medicor. Silesiacor. Spec. IV obf. a. p. ra. nec minus in nostra Mat. Med. TI. p. aso. seqv. videnda sunt.

47쪽

α. Spiritus vini rectiDatissimus, si identidem sub digestione protractiori ebulliat, aliquam ejus partem solvit. Nam liquor

claruS, massae refrigeratae & in densum rursus sevum concretae supernata S, non tantum aquam frigidam, si decantatus misceatur, confestim turbidam reddit, e demque perfectum crassumque colorem

Iacteum inducit, sed post aliquam quoque

moram sat copiosa materia Praecipitata, rara, alba, lanuginosa, aquae partim innatans, Partim subsidens, in conspectum prodit. 3. Cum alcati fixo, ab igne adhuc cal ido siccissimoque, protinus in saponem coit; immo, oleum tartari per deliquium istud, praevia digestione ac leni ebullitione, sensim in teneram, mollem, albissimamque massam saponaceam mutat, quae

Vulgari sapone multo quidem pinguior est, Valide nihilominus, aqua scilicet soluta, abstergit. . Aqua fortis Vulgaris, aliaque acida dilutiora aut debiliora nullum ingressum inveniunt, oleum vitrioli autem promte

illud

48쪽

inde colore tingitur, ita, ut balsamum Peruvianum nigrum forma eXterna referat. Si solutio haec aquae frigidae infunditur, praecipitatio accidit, ac tenera materia albicans in fundo congregatUr.

D UVΜ CACAO. Consistentia ac

toto habitu externo sevum animale, minime vero butyrum, refert, & sequenti modo praeparatur: Nuclei cacao, cortice suo liberati & minutim confracti, in calente lapide marmoreo, Vel etiam, Praemissa tostione lenissima, aut citra eandem, in mola versatili in pulverem teruntur, pulVis octo circiter aquae servidae partibus diluitur, & deinde aliquamdiu in olla aut alio apto Vase coquitur: Sic sensim ad superficiem copiosa adsurgit materia oleosa subflavo - viridiuscula, quae cochlea i ablata & repetita aquae frigidae aut calidae adfusione immixtis moleculis rubescentibus liberata, paullatim, seVianimalis instar, indurescit, albidaque redditu

49쪽

ditur, ac grato Odore, & adhuc magis, praesertim, sit nulla Prorsus nucleorum tostio praecesserit, dulcissimo sapore pingui

sese valde commendat. DN. D. Io. IAC. GEEL HAUSEN, qui varia notatu digna

de viribus medicis hujus praeparati in Commercio sit. Norimbergens attulit,

ex libra una civili nucleorum cacao saltim uncias tres cum dimidia impetravit. HOΜBERGIVS UnciaS septem coctione separavit b , & STEPHANVS F R A N CISCVS GE OFFROY novem ad minimum unciaS CX indicata ΠUCleorum quantitate educi posse testatur c). Quod me attinet, pondus hujus substanti sebaceae, q'am ipse coctione eXtraxi, quamque ad suscipienda praedicta solutionis tentamina adhibui, CXacte determinare nequeo, quoniam istud lance examinare negleXi: oculorum caeteroquin testimonio quodammodo laesuS credo, quantitatem, ex libra nucleorum dimidia extractam, dum ad minimum uim

50쪽

MO V. Secundum relationem P. IOH. BAPTISTAE HALDE d), arbor, cujus fructus singularem hanc sevi Vegetabilis speciem foeneratur, in provinciis

s praecipue crescit. Trunci atque ramOrum magnitudine ac forma cum ceraso valde convenit, immo, sGepissime Pyro Proceriori altior est. Rami longi, rari, flexiles, foliis vestiuntur a medio ad extremitatem Uzque, ubi in frondem colliguntur. Folia, Pediculis longis, tenuibus, siccis, instructa, populique ac belulae foliis haud dissimilia, stiperius obscure viridia sunt, inferius albida, tenera, sicca, mediocris magnitudiniS, figurae rhomboi-

quibus mediante lignoso atque brevissimo pediculo adhaeret, racematim crescit, & in capsula dura, rufa, lignosa, paullulum nodosa ac triangulari latet. Cuivis capsulae ordinario tres nuclei, magnitudine Pisi ma-JoriS , CXteriuS rotundi, in latere autem, ubi sese invicem tangunt, Plani, includun

tur.