Stephani Roderici Castrensis,... Tractatus de complexu morborum, studio et diligentia Valerii Nervii,...

181쪽

1 Tractatus bente, & simul vires costent I squis

vero interroget,cur ergo Hippocrates tanquam duo distincta signa posuit conferentiam,& tolerantia si sufficeret dicere conferentiam, ut intelligeremus simul tolerantiam b. Dico tolerantiam sequi ad conferetiam, &conferentiam ad tolerantia, sed quia signa sunt alterum ex parte aegro tantis nempe tolerantia, alterum ex parte morbi nempe conferetia utriusq; mentionem fuisse factam , ut ad Vtrumq; respicientes minus decipi possimu S.

Dixi dum aluus fluit q uoniam cessante hoc symptomate, si visum fuit

utilitatem quampiam attulisse, non vero omnino febrem sanasse , tunc locum habet consilium Galeni sae pius repetitum, euacuationes deminutas esse supplendas cognoscimus enim fuisse deminutas ex effectu quoniam scilicet utilitatem attulerunt, sed non omnem. Atq; ita manet sibimet cohqrens Galenus ,qui & fluente

182쪽

De Complexu Morborum 18 te aluo in febribus non admittit alia euacuationem,& post fluxu m de minutum suppleri subet, & ita naturam imitabimur, iuxta Hippocratis praeceptum , quo narum vergit pUr loca is I .aph. a conferentia eo ducere.

Si vero euacuatio fuerit decretoria

adue rio euacuationis mens ram,vel

semendam esse penes praesentem statum, vel penes futurum. Potes' ergo aliqua euacuatio videri dem in uia i npi e sente,quae tamen in futurum per fecta euadet. Vt autem id dignoscamus, attendere oportet ad signa, que concurrunt, tum ex parte humoris, tum e X parte aegroti, ex parte humoriris, si iam sit perfecte concoctus , dc fluxioni paratus; si sit acer,& stimulans: talis namq; licet leto gradu moueri incipiat, fieri non potest quin ulterius progrediatur,maxime si adsint omnia illa requisita ad perfectam crisim quae habentur apud Galenum . δ' IEx parte vero aegroti si ille alui flu- is i ui fuerit paratus: propterea Avicen Castrens. nai

183쪽

ies Tractatus D. Lna, naturam, inquit, mollisi re ante quam veterfluatur, es competens regula, in qua exsit securitas, nisi in eo qui diarrhaeae es valde aptus : ex hoc namq; bil isto faciendum quoniam esset causa superfluitatis, s ei accidit. Et paulo infra eo de capite, edoctus .fhai ab Hippocrate, traulos, esit, esse ex eis, qui disrelas sunt parati,quar ortia M'medicamenta non sub inent. Igitur cum huiusmodi accidunt signa, quibus iudicamus euacuatione satis bene responsuram, non oportet aliud quidpiam molliri,quod nos ad-

b. o monet Hippocrates dicens. suam- 'incantur, aut iudicata sunt integre,n q; msuere, neq; nouare, siue medicam

iis, siue aliter irritando, sed sinere. Sed dices Hippocratem ini crisii perfecta

abstinendum a medicamento purga

te dixisse, Galenu vero praecipisse sistere licet imperfecta sit crisis, quod significasse videtur ijs verbis, quavis

non sit pro multitudinis ratione.

t V t huic obiectioni faciamus satis respi-

184쪽

De Complexu Morborum 3 8s respicere Oportet ad Hippocratis verba. Cum enim ait, quae iudicatasunt nihil penitus nos docet:quippe unusquisq; absq; artis praeceptis nouit, postintegre iudicatum morbum, ni hil esse agendum. cum Vero ide ait , quae iudicantur magnum artis misterium reuelat, quod exacti iudicij medicum expostulat. Et ut clarius dica quae iudicata sunt cognoscere inartificiosum e it, sed quae iudicantur no cognoscet nisi qui in artis operibus valde fuerit versatus. Quomodo vero possis,quae iudicatur,dum adhuc iudicantur,cognoscere , num ad perfectam iudicationem peruentura simi. an infra mansuram Galenum ducem habes, qui in hunc a modum scriptum reliquit; cum vnia uersa bene tibi fuerint explorata, tunc euentus iam tibisunt considerandi si e-κim dum aegrotans iudicatu ebris soluatur, atq; alys accidentibus liberetur, es melius fuerit coloratus,pro ratione euac uationis, cum melioribuspui bus,

185쪽

iso Tractatus di adsurgendum robustor haec o imaerisis es: Si vero ex his aliquid de ta- tum ab optima descit, quanta es eius quod do cit mis. Hactenus Galenus; qui dum aegrotus iudi catur, attendit . ad euacuationem, Vt cognoscat num. 8 ' -- suffectura sit. Apertius hoc docet, alii ibi his verbis, Daq;si tempore mitte di sanguinem menses moueri contingat,sim

- ue etiam haemorrhois streclusa inspectus suetis impetus satis fore videbi itur, qni solus quod requiris evacuet pnaturae rem omne permittes, . minus tantum ipse detrahes,quo ex coniunctis ambobus perficiatur quodposulas . Galeni igitur mens est , ut du euacuatio adest, licet tunc non sit pro multitudinis ratione, si tamen adsint signa, vel ex parte humoris , vel ex parte aegroti , ex quibus speramus hanc euacuation e m. ad debita quantitatem peruenturam, nullo modo alia artificiali euacuatione utamur ne in super purgationis damnum incut' ramus, ideo Avicenna, ventrem, in quit,

186쪽

De Complexu Morborum I9Iquit, soluere, supra ventris solutionem est timorosum. Cum Vero non adsunt praedicta signa,nec aliquid est, quod euacuationis progressum nobis polliceatnr,immo vero omnia hanc euacuationem

infra mediocritatem permansuram ostendunt, tunc temporis relinqui tur locus communissimae Galeni, omniumq; autorum doctrinq, qua deminutas euacuationes iuuare praeci pimur .

De assectu phlegmonos. C A P. XXVI.

in corpore egrotante possunt existere, qus si in venis sint confusum' morbum efficiunt, si quodlibet istorum in diuersis locis tunc complicatio est, dicam prius de confusis. Et quamuis in alijs morbis confusis, co- fusa requirantur remedia, nihilominus in cacochymia, ct plenitudine, castrens. non

187쪽

Iς 2. Tractatus non possumus unum remedium conficere confusum: quippe plenitudiani debetur sanguinis missio, cacochymiae purgatio c autem duo no possunt simul & semel in Vnum venire, sed unum post aliud. Stante ergo pari Vtriusq; remedij

necessitate communis omnium con- sensus tenet incipiendum esse a misisione saguinis tum quia ab eo quod est securius exordiri oportet; tum citiam quia id quod alteri via praestat, prius est assumendum. At sanguinis missione prshabita feliciter succedit purgatio, quod manifeste probat Galenus, nec cuiquam dubium esse po- de ignor. test.Etenim si ex Hippocratis decre- s to corp ora cum quispiam purgare volπ'rit oportet fluida facere, idq; fit, ut int i comitento ait Galenus, meatus rese- rando, ct cra os,tenacesq; humores imridendo,ct attenuando. primum,nempe Viarum apertio,per sanguinis niissionem sit, quia per illam plenitudo minuitur, & subinde corporis mea

188쪽

De C Omplexu Morborum Ie 3 iustam conspicui, quam sensui occulti laxiores. patentiore , redduntur . inare pharmacum exhibitum venasortems, ct inanitates corporis penetrans, nulloq: impediente, in v- niuersum corpus se conseres facilius

humores ad uentrem c6fluere cogit. Secundum vero, videlicet, crassorii,

viscidorumq; attenuatio,atque incisio eo meliuS a natura peragetur , quo magis iam per oneris de traditionem emendandae humoris nocui qualitati possit incumbere. E' contrarios si praepostero ordine

medicamentum purgas venae sectioni praemittamus, ex eo vel nullus', vel certe infelix succedet euentus. Nam cum nimia vasorum plenitudo, obstructiones excitet,purgationi impedimento est. Praeterea medicam e tum calore, trahendiq; facultate, humores exagitans corpus multitudine

grauatum perturbat, & in graue discrimen adducit. Adde eΜ pharmaciassumptione quod Avicena scriptum .

189쪽

non unga

febrem una cum perturbatione excit

ri, quae si opportunis non sedetur remedijs, tunc pro comperto erit sanguinis missionem ne ces Iariam fuisse. Tandem medicamento vasa hepatis, ct mesenterei obstructa inueniente, vit superius ex Galeno diximus) abui tormina,cruciatus,animi deliquia, excitanturi & nihil effatu dignum Oducitur . Haec quae dictariunt ita ac-

c ID Yt 4nguinis missio pr ponatur dummodo suti initio dictumanen inpar utriusq; auxilij i necessitas adsit,

par inquam,aut saltem non valde die spar, si enim magna disparitas adsit, tunc locu babet praeeeptum quo Occurrexe praecipimur ei, quod magis vrgetra Secundo dictum accipito si sanguinis missionem. conserasicum medicamento ulective trahete tu tac maim sanguinis missio preferenda est, .u onos docuit Avicenna, inquietu, ubi autem mene sectione, re alui ductiope opus fuerit, vellici veratro, ct albi cui

190쪽

De Complexu Morborum.

Calentioribus medisamentis unc ave

noemonte inchoandum es. Nominauit veratrum,& alia fortiora medic menta, innuens utriusq; auxilij debereesse necessitatem, ad inanienda ea vasa, ad quae non quaelibet pertingue

medicamenta. Aduerte tamen nos

superiustractasse de exhibedo pham maco purgante in prircipio, nulla habita coctionis ratione, nunc autem depurgante medicamelo, si conferatur cum missione sanguitiis & par utriusiq; necessitas adsit. De alijs vero mitioribus , Squs leniendo 1blum,primam corpo pis re gionem purgant, longe asileri dicendum est: ab ijs enim ante vens sectionem merito incipiendum est. Primo quia vitiosus humor e vijs ductuu facili negotio trahitur. etenim si partihus inhaeret leuiter, a medicamento sine dissicultate trahitur,si Nero tenacius leuissima coctione Fraeparatur, Ut pote quod educendum est a pharmaco totis viribus ihi agente , non si-