장음표시 사용
291쪽
maxima angustia in ventre & stomacho: ilico ob Ocyathum unum ptisanae ex sordeo munia
dato & glycyrnaconfectae, scilicet j iij. 5yr. ex insesstoc & de cichor. sicqli cum rhabar. ana , si Valet
enim hic syrupus Nicoli, contra omnem materiam venenosam tam in alterando quam in mundificando, etiali e e. peruenti , ut annoxavit Valerius Cordun celetum citidi est aeria vesses Nemrem inferiorem reperet, ut glaJem iniicerent astantes man daui qua aluus soluta. scuthalas duras excreuit, nonnulla quoque euomente, pilsibaam taenen supradiactam cum syrupis retinente. Mane cum rediissem, erat in eodem statu, & noctem in somnem egerat ex dolore praecordiorum ac vent , ita intestina lancinante, ut ea ex materia venenosa perforari viderentur. leniens itaque medicamentum praescribo, cum eo ducere oportet,qud natura vergat, ut lenex noster Hippocrates docuit, cum etiam materia turgente in principio magis conueniat evacuatio, venae sectione in lipyria minus: conueniente, pulsis concidente aedebili existente. etsi Venae echio conuenisset, materia
dicamentum exhibui, crun solutiva in lipyria nequaquam conueniant. folior. s e h. bulliant inde ch. communi, & huius colaturae accipe S iis casI1ae recens tractae 5 ij. diaprunis simplicis 3 i, syrapi borag. ob debilitatem IS s . misce. At pol horam euomuit trium cum modica silis portionζi quamuis a meridie cum rediissem semel induratas feces ac scuibalas deiecerat. Clysterem non udem bam im mittere, cum ilico omnia in peius Verge' si dolore stomachuni & ventrem magis mUiSPinfestante, quanquam reppererim stomachum stu
292쪽
ventriculum quem exterius tangebam in moderate calidum,pullationem non sentiebam,qualis inflammationis propria nota est. membra tamen externa
manebant frigida , & calor internus exurebat puellam, ut impense biberet cereuisiam frigida: qine tamen moime nocet, cum & alij ex vehementi siti l
borantes, valde bibentes perierint, ut Gal. 4. De accidente & morbo cap. 7. obseruauit: unde& potum
illum cereuisire valde frigidum inhibui.Nammemini ex eiusmodi frequenti potu stigido, alios quoque
subito extinctos esse. Venementi enim siti labora tes, quatuor accidentium periculum a potiones ire solent. Vnum & quidem primum vomitus est. Alterum velox per aluum excretio, aut fluore aut intestinoru leuitate facile corripiuntur. Tertium quod potus siepenumero diutius quam par est, in ventruculo manet. Quartum, diabetem, siue dipactn,siue urinae fluorem inducit. Cum igitur potus instom cho permanens & circa praecordia taren maiorem angustiam inferret, vel vomitu continuo expelleretur, viresque magis delicerentur, sitimnullo modo
extinguens, illum Egidum potum quantum potui inhibui. Lotium autem huius non vidi, cum ab initio morbi urinam non reddidisset. Et quamuis haec siti aestuaret, lingua minime sicca seectabatur, quod mirum quidem videri posset, nisi ex continuo potutasset humectata, sitim tamen in ventriculo urente non extinguente. Plisianam loco cereuisiae prositi biabendam concessi , cum haec melius destenderit. In terim mandaui tam pro materia venenosa quam siti,
ut cochlear unum aliquando sumeret ex strupis delimonibus & acetositate citri simul mixtis: sed immorigeraffer totam noctem sequetem avide cereui-
293쪽
sam bibit, ac tandem continuo fere vomuit biliosa aeruginea, doliore aeque haerente circa praecordia, &sc tota nocte vomitu,ac cereuisae potu fatigata,mone hora quinta aluus quoque per se adeo Coluta est, ut bilem sinceram continub excreuerit, vomitu cessante,at aluo semper citatiore permanentec & cum a potu cereuisae frigidae abstinere minime vellet, postremo erudam cereuisiam per Ventrem exonerauit. Summo mane rursus me vocaruit, at extremis membris frigide persistentibus, cumque pulsum manu ad carpum iniecta non sentirem, quique subinde concidebat, di sese intermittebat, mortem instare praedixi, curamque sacerdotibus esse relictam. cere uisiariovero tum uxori urgentibus quid morbi esset, cum respondissem ex genere pestilentium febrium esse . nempe lipyriam, eamque lethalem, puellam ilico ab aedibus ablegandam.censebant, me dehortante minime in moribunda consultum esse , si ad aedes maternas vel vicinos transferrent, ob fluxum Hvehementiorem inter manus deferentium facile expirare posse, cum in cubiculum inferius a si1periori transferebatur animi deliquium incurrebat, ita ut animam agere videbatur, nisi illam extremefrigentem & exsanguem apud ignem eo tempore collocasesem, ut calor ad exteriora subito deduceretur. Nam pedes manusque exsanguia erant, nec ullo modo ca lescere potuere, cum ex illo motu aluum deponeret ruinas. Vnde imperaui ut partes superiores frica rent ad spirituum & caloris reuocationem. In alui enim & uteri ac infernarum partium magnis fluxio 'nibus, extremitates superiores ligandae sunt&m candae tam brachia ac manus bi deorsum humorissimar impetus, ut in haemorrhoidum quoquo
294쪽
victi ac sui fluxionibus ad humoris reuocationem. ubi vero vomitus est vel sanguinis narium profluuium vehemens, tum pedes ac inferiora secari debent, aut Remora ligari. Frictio autem manuum conueniebat etiam si istud deliquium animi ex inflammatione aliqua internarum partium quoque originem habuisset. Solent enim subinde viscerum internarum partium inflammationes, malignas febres excitare, ut in febre lipyria, in quibus per accesssionum initia, & post etiam externae partes, ita refris gerantur, intro reuocato Calore, & sanguine, ut in scholio sequenti latius declarabimus, ut anima plerumque deficiat: quod cum accidit, fricandae, calfaciendae ac vinculis stringendae sunt extremae partes, ut foras resiliant spiritus 3c humores: insuper & v giliae sunt imperandae, quae calorem & sanguinem ad exteriora reuocando febrem ac inflammationem augeri prohibent. Cibus potusque in totum denegantur, ne materiam augendae ineammationi suingerant. Optimum autem, in his quid futurum sit
praenosse, & commemorata remedia ante febris a cessionem efficere. At nostra haec aegrota ex calore
ignis & Ectionibus, ex puppula aromate, nuce myristica, cari hillis inserta, vinoque immersa, pro odorato naribus admota, ad se paulatim rediit. V rum postea me tamen dissiaadente in viciniam tra sata, vix sacramentis a sacerdotibus adhibitis paulo post expirauit, ex febre Epyria ante tertium diem completum. Ad necem violentam tum subitaneam maxime iuuasse puto continuam illam cereuisiae fiugidae ingurgitationem, & propterea Aetium in curatione lipyricae recte dixisse puto , multum potum
eumque fit dum in elusi di febribus perniciosis
295쪽
plurimum nocere: ita memini cum adhuc Alcmaria praxim exercerem Theodorum Iohannem Gheer trudis Bartholdi cognatae meae maritum, in platea Aggere dicta commorantem,subito febre enecatum fuisse cum impese sitiret, ac praeter rationem cereui-siam recentem frigidamque bibisset, qui secundo die vix morbo apparente ita extinctus est, cum nocte praecedente nescio quot congios cereuisite ingurgitatasset: illoque mortuo corpus liuidum & plumbeum spectabatur, ita ut a multis peste absumptus aestimaretur. Verisimile autem fuit hunc similiter ex febre
lipyria lethali e vita discessisse.
Qv γε sit febris sipyria non satis inter medicos com
nit, cum ct arabes si riam quoque esse volunt eae ' -- phlegmate vitreo, quam isti sicuti ct heptatim de gehere quotidianarum intermittentium esse pradicant, ut latius dicturi sumus libro sequenti de febribus intermittentibus. Lipytia Grς- rivi ncsermo noster est de Iipyria febre Graecorum, qua
' φ' ad continuam refertur malignam cti prematicam. lenus eam in eo genere reponit, in quo propter magnitudi nem interna inflammationis, ct malignitatem humorum interna ardent, extrema refrigerantur, id quod in medrcorporui ammationibus contingit. Nam interavi calor, ad instra cucurbitula calorem externarum partium intro
attrahit. Et c livria est, ea febris, in qua extrema ct
adueripat s. superscies refrigerantur , uritur profundum, excretione detinentur, astera sitientibus lingua est, pu usparum σμο ὶ i, o. 'N 'M; quo calor intro se receperit, ct est ardeη-itiaequali itia fiamfebrium perniciosiumgenus. Et ob hoc animaduerso τ perie ς3. . ne dignum dicebat Guti nunquid huisse di casis pq Riziphoi .f. scri inseb. intermittente, riparies exterioressint rei η, interi
296쪽
interiores vero urantur: quod se nunquam vidisse, animo concepisse. nam id solummodo in febribus, quae causiones ab
incendio nominantur, periureiosis, malignissimis, veluti i- pyriis euenire armat, nullamq. febrem aliam urere cute refrigerata. Causa vero huius talis existit: quando aliqua fortis instammatio in corporis parte profundiori, vel erysii- Causa.
pelas evenerit: totus ex toto corpore sanguis ad locum trahitur patietem, atque adeo uruntur profunda, cutis autem
refrigeratur, visi in principiis acisionum . setius lin- Lib. cap.riam vocat qua sequitur erysipelas ventriculi. Et ita consat hanc febrem esse se tomaticam, ut Leononus quoque annotauit,eo quodsequatur internas inflammationes: quacum corde vel vicinitate, vel consensuper arterias putrem fumum communicare phsunt: veluti pleuritis, phrenitis, peripneumonia, cynancho, ct iecoris aut lienis inflammatio. Febres livriae unipituito si,m lignae,ct Iethales. Px. Ggia. rum Arabes Ionge ab hac diuersam febrem lipyriamfaciunt, Pt paulo ante diximus, atque causam in pituitam
crassam ct visicidam, aut in eis modi bilem collectam in
primis venis ct calorem una cum vaporibus suffocantem coniiciunt, ne videlicet calor distergatur in corpus,causam
faciunt huius febris. Alia quoque parum verisimilia de
hac febre prodiderunt. Ceterum livria Graecorum, de Cu rio. qua nunc tractamus,primum qnidem phlebotomia quamuis setius de ea mentionem non facit ut optime etiam mserius imperat,curatur. Verum in nostra aegra ob vomι- tus silos crebros, ct secessus contin 8s eo temporesectionem vena aggredi non fuimus ausi tum ob vires deiectas, ct animi deliquium. Post venaesectionem modo coiuueniat, usu refrigerantium maxime curatur, eodem aetio aucto're,qui neq.venasectionis meminit,uti ct Leononus, ct alii quidam auctores. Iuxta Donatum eadem en huius febris
vi ardentis denotio, prognositam, ct curatio, particula,
297쪽
ribus tamen indicationibus desium is, tum ab is minia time, qua cum putredine copulata est seu erysipelate tu his febribus, tum etiam a pane assecta, in qua talis geritae t inflammatio, si ermbetis. Idmonet contra Neapoliat os medicos in hac febre abstinendum esse ab ista constactione a messe sichemes dicta. Particularius vero cur turperstigidorum ct humidorum intus assumptionem , cteibui. forinsecivi appositionem. Cibus pero fit, cremor ptiiora, cucurbita, pepones,endina,lactuca purafrigida elota: atque sic quidem accepta optima fiunt: sivero opus fuerit ut quando ad preces agrorum, inseraritarem ipsarum mitigare, acetum multa aqua frigida admixtum ad intinctum Potus. concedemus. snte vigore rigida non est danda, nisi ab
agroto cogamur, cui mos sit frigidam bibere, ct qui fit
non ferat. In rigore ratem frigida contentios utendum
yla autem appellare si in cum Afrigidissimam ct
2alaeum. multam damus.) Balneum non ratione febris, sed ipsus inflammationis denegatur. Forin secus ipsa lactuca succus aptus est, imo etiam semperuiui, intubi, portulaca, atriplicis, setani, plantaginis , ac uuarum acerbarum cum panescco trito ct modico rosaceo, o his quo similiter resti
Quae forin- canit. hi sic semperuiui, plantaginis, portulaca, uua taesui ' cenarum anap. a. farina hordei q. adfaciendum cata 'plasma liquid imum, misice; ids duplici linteolo infamctum pracordiis impone, ibi, immorarisinitodonec tephdumfactam fuerit. postea tolle, ac alterum appone, scvicissim, donec ager sentiat profunditatem quodammodo' pefrigeratam θ ε iti liberetur. Hac post venasectione
.s Eli Vis: μνHstierro commendantur. Si mero e sipelasphlegmon sib. libys. '' des circa praecordia fuerit, etiam oleam omphamum θ P ' ' roseaceum admisiere poteris. Aetius casum narrat not i
dignum in lipyria febre, quem hic τtilem apponenta cc se Q. Viseram sisquit olim mulierem veta inter
298쪽
ceptasiupina Io recubantem, put uomicarum motum 4mitante, manibae pedibus1 alefactis. Putaui morbum hunc esse fidum: nam prater eas perniciosissimas notad, deprehendi quoque anhelitum crebriorem, in ignis anxie tutis ct calidioris aegritudinis ilia aut thoraces obsidentis indicium. ferebatur ab aliquo astantium, audiui se emclamantem mi lierem stomachum sibi incendio torqueri, geIidaeos potanda ingenti desiderio tabescere, unde ct pauimenti frigiditatem lacres attrectando quaeritabat. Hinc ego capta Mucia figida cochisare bis as ter in os violente iniiciens percepi aquam sensim labiis arentibus attrahi, atque inde colligens ob ignem in ventriculo inhaerentem assectum, figidam plane appeti, ilico uberius pro inausi confestim oculis annuere, indicare,ita fieri oportere. Tuuc ego diacodium cum cuidio vino frigida dilato in os infudi, nec multo postea cum iamsensim mussitaret, pla tum potus exhibui vini siuauis pro cuidio frigida mixto, illeuis os ventriculi stilo ct lactuca cum pane trito ct roseaceo, frigentia, applicaui ob morbi caliditatem, ct quod astus
adesset, donec aegra frigiditatem perciperet. Haec de febre Iinria Graecorum, nunc de febre typhode dicta huic non dissimili exemplum adiiciamin.
IV V ε N a s L danus filius Iohannis Rosse j l
nionis, malo vivendi genere tum victu pessimousius, tum vino liberaliore, cumque in publicis ludis diaboli laruati personam ageret, hinc inde cursitando incaluit, multoque magis cum copiose claretum vinum Hippocraticum vulgo vocat ingurgitasset. canicula urente, anno in febrem ardentem,
299쪽
mox in typhodem febrem dictam, hepate erysipesa te infecto, incidit. Eo tempore ad hunc accitus sui quidam pharmacopamS, qui medicinam exercebat
cum multorum admiratione, eorum tamen qui stulte apothecarios pro medicis habent, quibus satis est ut ossicinam bene instruant. Hic autem cum paruintritus in curatione febris ardentis esset, ac paulo ne gligentior, eundem subinde tantum inuisendo &tandem febre increscente & forte non probis adlii bitis remediis, febris illa non bene curata fuit, imo in hepatis apostema transiit. Febre quidem non des nente , licet malum protractum sit ad sex septima nas, tunc prius pater huius aegri decumbentis me vocavit, apostemate ipcinoris iam confirmato,quod secundum omnes medicos illustres, incurabile est. Cumque ad eum peruenillem, iam macie consumptus erat ex nimio & intolerabili dolore hypochona
drij dextri , quem statim ab initio mali perpesus
erat. repperi tumorem, qui exterius se manifestabat, quem pliarmacopaeus medicinam factitans, ne attugerat quidem, ut aeger tunc mihi narrabat, tantum abest ut eum animaduerterit, qui sic aegrum hactenus enormi dolore conflictatum & incurvum ad tempus reliquerat, quamuis videret miserum aegro tantem in dies vehementiore dolore pessum iri. Lingua autem huic cum ad eum primo venissem, erat
sicca, aspera, arida, & nigra, sitis vehementior illum Vrgebat, erantique haec omnia tum calor febrilis ut ex sermone aegri intelligebam) ab initio morbi vel, mentissima , & adeo sevissima, ut sese prae calore Continere non posset, ita ut non dubitandum fuerit ex omnibus signis quae adfuisse narrabat aeger, hanc
febrem typhodem fuisse, quamuis sex septimani
300쪽
LIBER SECUN D Vs. 3o Inunc praeteritis febris magis lenta foret, ob erysipe
las vel inflammationem 1ocinoris male ab initio a pharmacopola, non autem medico curatam. Cum autem malum hoc yncurabile esse animaduerterem, neque aliquis medicus doctus aegrotanti perpetuo adestet, Hubertum eius urbis medicum una vocari iussi, cum diu apud aegrum permanere non pol ram. Communi itaque consilio, fomenta, emplastra
mollificantia, interim & hepati robur addentia, d laremque mitigantiae, ut fieri debebat, adhibuimus. Quarto alite die notae vocationis, postquam duos fere inenses decubuisset prius vocatus cum extremelaborarer sub inferioribus costis, e regione hepatis,' percepimus maturum esse apostema, quod stalpello exterius statim aperiendum esse proposuimus, ut siserte illud ipsum in velamine hepatis esset, aeger ii berari posset, si vero in hepatis substantia esset, im possibile, ut tunc curati poss1t. At cum valde debilis
aeger existeret, ne inter manus chiriugi periret; dum
fieret apertio, tutius esse sentiebat Hubertus id perruptorium quam incisionem fieri, quanquam citius per stalpellum aperiretur absque minore dolore, licet ob vulgi tamen calumniam eius opinionem pro hoc tempore secuti semus. Accito igitur chirurgo, ruptorium ex capitello impositum est deseriptione Montanisconsultatione i 13. quod intra duas horas escharam absque dolore faciebat. componitur a
tem ex cinere ficuum aut quercuum aut Carment
ram, fabarum es.sit ad. spissitudinem coctum inuni, quod exsiccatur, additur. deinde calx viva. Quanquam optimam faceret operationem& esch