Arnoldi Ferroni Burdigalensis, ... De rebus gestis Gallorum libri 9. Ad historiam Pauli Aemylii additi, perducta historia usque ad tempora Henrici 2. Francorum regis

161쪽

conitis,quorum querela occluduntur aures , an ipsius qui tribus aliquot aut quatuor ira cingatur, ut manciplorum,

quae dominorum factasunt nexu , frustaque animi cri I, τ' arbi rio carentis βο ,st ubi'ecem poli 1 q amrim in quo elucerepo ut maiestis,exhibeat:apud quem n hil minus polleat quam ipsius iussicium G uoluntas , Ω cumagatur uero,s, hac atque illac impellatur paucismo-mmsusurri qui eum esse quaestum in animum induxerunt maximum, qaum maximesuu potius quum publicus a re commodis:neque uitam, quast in eorum comittar idem, nisi captato undique lucro subleuare qui si magnitudine rei semel occuparint eius animos, di ficilis postea atque haud scio an ullus aditus uentuti relinquitur. Disputabat haec lim Bessano Nicenus cum Ludovico XI Rege: aderat σJoannes vaqverius praeses Lutetiae, cui Rex idem Philosophis usu aiebat uenire, quod his qui medendi curam diuendicant, qui acuti lime quidem de causis principiisque morborum disserunt, magnarenque partem in his occupati sint: illa eorum perexigua sit oratio qua medeantur agris.

Tum Bestitio, magni pen Ot' ait, ad nutionem uetam peruenire. Quo enim maioringensj uis hominibus acutiss-mis adest, eo maiorem humanis animis constulendipatere angustiam: si tamen ex prudentum te hone consulere, a versus tales Uentatores id imitetur princeps, quodpoeta sapientisiimus,aduersius Strenum cantus,quaesuauitate aut nouitate quadam σuarietare cantandi reuocabunt eos qui praetervehebantur, ab v sierit factitatum, ut obtur mus aures neque patesciamus eorum blanditis adhibe mus uero ianitores accussodes il limos, rationem nempe ac iudicium circun lectumuera demum utenter excipientes :fore que occludamus his quae ueribotim Peciem rest- Amsi Ferroni de rebus

162쪽

mn Nanos rumores uana I; 'triones, mem,m cautionis minime necessariae titulos obdito etiam

pessulo excludamm.Vbi quid igitur defertur uel a familia ri*mis ad principem, bubmota amicitia familiaritateque

adhibeat in consilium prudentiam: eχcutiat rem imam: eo grauiore animi contentione rem uoluat, quo in Luctiores uideris familiares ad delationem. Nunquam delutori tam libereaures aperiat, ut reo non labentius reseret: nihil ante statuat, quam cum ac tione comparata sit Afra, tumdem uero adhibitis prudentismis hominibus,reclusis uerὸ eis qui rem detuleris aulaeab eis commoda expellant, quorum commodo uelancommodo autiae laris honori fres fressum, quid aequum san&ιmque uidebitur decernat. Primo uero congrisu delatori aures patere,ut ob buere σιnuius defensum dare, hominis esse aiebat indigni tanto principatur qui nisitandem cohιbeat tales impoliurus, ip

sa si cupiat uso, reprorsus non post talem principa

rum. Horum unicum esse causam ignorantiam. e que tene-

brus quibus fluae Byque hominis insitanones moresque obuoluuntur. Espe uesi indigni imu,quo aestrarint Caesares urimi, ut exclusis eis iudicibus apud quos more instratisique mavorum peragenda esset accusatio, iudices intdent exsua aureorum qui detulerint, quorumne commodores uersatur, cohorte. Ita facism usumma nequitia plurima deferuntur,parua rugione musti adicent, delecti nia. mirum adurgendum propellendumque reum eoque nomi ne gratiam inituros estes erantes. Proindemum omnium ηiihil commodius essequicquam ad principatum tuendam ac conseruantam, quam ut his quibus imperamuS, amari potius quam metur. Recte enim a prudὰ imis hominibus is dicium Malum esse tu todem diaturnitatis metum: con- ., traquebeneuolentiemsidelem esse uela sperpetuitate. 2 Taψ Gesia Gallorum Iab. Io. . L

163쪽

potentiores autem uehementeramor popul commoueri opinione buralitatis senescentis,iustiti Gommumque earum uirtutum quae pertinent ad mansiuetudinem morum.

Habere idem tum principi plebe, cum eum ex mut A ptum cum tu istia prudentium, adminarique quem uidet excessentibus quibusdam singularibus uirtutibus esecutrum:pum abstinentem,no immersum uoluptatibus,p cuniae in loco contemptorem,aequitatis eir tu titieissens)rem ntrepidam ad pericula,ubi res exigi ubeunda agno-finqui probe callia male impetu σIamiliaria sirpabruca negotia administrari cu que uerus illud Diarianum,tametsiuem late iam protritum, allidue tamen moderatoriis

bus rerum publicarum inculcandum,placeat. Boni parioris esse tondere pecus,no deglubere: ius animus minime perpetuo uagetarerrare,nec habeat ipse quid ab aliis pendens squamnqui regnum plebis potius commodo, qua am haurum admini laeta bitrio neque talis sit,qualem aulic rum rapinis expediat esse: quique iustitiae eruandae causa a Deo Opt. Maose Regno praepositum sibipersuadeat, ut crprohdeurimuria tenuiores,'aequitate coEiratasummos curum is pari iure retineat. olim ita erant morati qui

Caesaribus Videbant ut uerereturipsi Caesares a taligno tale probitate hominibus petere,quod minus pertinetret ad decus i plebis utilisutem: plurimum apud eos tali murrarum benesuadentium ualebatauthontis, eaque ab iis adhibebatur ad monendum'aperte σprudenter, si res possulabat. Non illis aut animus Elector erat,auistes

amplificaridae fortunae factor. Multum possead subtem

mi erorum c a plectorum: decori magnis imperatoribus. parum potuisse ad perniciem probro nemini unqua fuisse: sepe haeci sique Hisbaauribus eorum in cubant. Hum num conditionem sic ferre,ut cum a boumsuum longe si . .

164쪽

fervesse uideatur, continuo rencidat. Ad Ludovicumr deundum HETantus princeps suu no caruit uitiis: pecuniae ira parmae actenax, ut Cr Neapolim Mediolarium, duncturum petaniae timer,perdidisse eum conflans sit opinio. Adia cens plane animi fuit fluxioris , remisitorisque uitaerarin aulicum, quae purganta sinteis uacubat, forma nuninelegariti, oculos admouens moraeductim amplexus siti

Asia quoque in hostitolium. e forma mediocri, 'tam

tamen γ' dulces modos otharae edoctum smo exarseriti pudicitiaeque eius; esipedibus eger Austerit. Potinuptias tamen Annae maχime contrahebat Cy cohibebat em uoluptares. Idem propensi us levibus ex causis ad uarias susticiones. Carosi Borbonio etsi optime cuperet, in eo tameracitumitatem reprehendebat vetus illud crebia usurpans. Qira men est tranquillum, interdum lasere profundiores aquas:quasi usanareturquae postea acciderunt.In Carolo oestiuo notat PDErnus Commius,qu)dregnu non tam suoqώa familiaria aliquot arbitrio ad imIrraret,iaosque esset pleruns,quale esse eum aut expediret illis auri bent. Eadehaec omnia in Ludovicti cogeri posuntsed accidit ut probo-m integroru familiaritate uteretur. l ngratitudine ei multi obiiciun ossi ab uxore. His u esset eius precibus liueratus carcere,regnti mox adeptin repudiauit. Compjorat uerb privatuae adhuc ruptiis A nnae Britannicae; unde Britannictimbelta concitatu multivolui sed malein iistitu consiliu,raiis reperire no potuit visis iocus Maximilani Caesaris, Fatule esse ut quaeso Et Aurelioru duces, Reges Galsa adipiscatur. Na cr inuito eo,Carolo Regi Anna nupsit ebmortuo,Ludoviro, rire tumen prius repudiata alia uxore: uti liberale iugenia decebat,prudes cr modesta quicquid id erat,m ruto texerat. cr desalute des erante multis&ehrymo fratri Carolo concitarat. Ita Ladovici animia

Gessis Gallorum Lib. III. L q

165쪽

LUDOVICVS XII. REX deuictus misericordia uxoris, tametsi uxoris loco nunquaeam habuerit , paulatim elapsius est Parisiensibus aliquot forminis,quibus priuatus in umerat, transtiti sique uxori posseaquam tantumst ei debere agnouit. Multos quoque nouis amicitiis implicatus neglexit, cum quibus priuatus coniunEUime γ' amantillime uixerat: quosdam etiam

exegitauia,ut Petrum Giensem tribunum . Idem c mutitossumma pertinacia refellebat, oe' refellii e sine iracum dia non poterat. Adolescens plane incogntra pro cognitis habebat,his ue temere assentiebatur: nec ad considerandos rerum exitus aut tempus aut diligentium adhibebat: unde in uarias avssas praecipitatus est.nec mirum cum in hoc quasi lexu aetaris,id uelprudentisimis accidat. At regnum adeptus raro labebatur,eaque uitia adolescentiae facile δε-

clinabat cum multum operam in laueshgandis aliorum co-siliis conferret. Cum Renatus Carnutensium Pontifex dicere Burgundionibus omnisius innatum esse, G in animo

insiculptum odium Gallicum,id quidem uerum haud disp-tebatur , sed assuturum tempus cum deposito odio, ustro Gallicum imperium exposcant: isque sibi tame,neque uis essesterandum ut ea uideant tempora,ut nec Neapolitanir treceptionem. TERTII LIBRI FINIS. - ARNOLDI

166쪽

L I B. IIII. v M haecapud Neapolim geruntur, ne in Galba quide quietae omnino res Gaiai licefuere, ito a Ferdinando orto, quis praedabundus Gallia Narbonensem in- festabat. Id incoeptum conatu quam esse

Etu grauius fuit. Misio Ludoviso Tremolrocessere Histant.

Annus agebatur M. D. V. cum Ludovicus arderer studio Neapolis recipiendae,augendique ultra Alpes imperii, cum repetegrauissimus eum morbus inuasit, desierantibus medicis Regiam ualetudinem: ut Anna Regina mundum omnem malebrem in Britanniam minorem mittere uolae

risini a Perro Giensitribuno, qui itinera obsisuarat, prohibita esset. Ob quae conualescente Rege primum commendatus est: mox muliebri ira exardescente, nullamque non lapidem mouente, aula exclusus eis: iussus etiam causam dicere maue fatis apud Tholosanos, ob operam βι- πα-uatam Ludovisae Sabaudianae. At Senatus Tholosanus etsinseverissimus omnium a Regina delectus esset non dignuiudicauit se, qui ad reos potius urgedos quam siubleuandos delleretur. Itaque Thol unipatres Miremittetes aliquid ex prinis eueritate, uelreligione iudieandi ob bini, etsi

multa urgere reum uidebantur,quae tamen illis parum haerere uidebunturis hominem integra opinione praeditum, aulaeum tantum comitatuque Regio excluserunt: Caerenuita temperarunt, ut nihilRegiae uoluntati inque darum uideretur,tametsiσLudovis Subaudia cir Alanus Ale

167쪽

stondebant uiolatam maiestatem Raeam. Rematus Rex paulisper sexit animum ad religionem, cuius maxime nos res aduerse admonet: Sacrique druini corporis masteri acti seraque iterum iubente Potιfice,supplicationibus pati

tota Gallia decretu nstaurari tu . Fuit ideannus insignis morte Ioannae Carob Regisseroris, Ludovicique quondam uxoris:eodemque tepore celebrata Auntstonsalia inter Fincisium Valesium, π Claudiam Ludovicisilam. Anno e-3uenti m philippus , saximiliani Caesarusibus Uu- bella Ferdinandi uxor decessere. Philippus plan infestior

Iuli Francis uelueteri odio ΒηTuntae, Fracicaeque umiliae, uelleuibus ex causis qua3 praetexebat. Aiunt,quo primum tempore Flesis Regem inuisit,magnifice exceptum. A cciis Meum Rex coenaea biberet, ipsequeproluere manus de more panuret: tum officii causa Philippus prothbro mantilique arrepo, ministri munere fungeretur. Id eius plenum o mci studium Rege mode Uime auersante, pervicit is todem ut abluto Reo mantile 'hiberet. Erat Ioannes Gri

gnotius olerandus homo hilaris, tori que referenduρθ-tus Re Pristus mouere: atque is Phi po erga Regem ita' o litioso, Macis,inquit,esto hac officii exhibitione. Probe

mmfungeris officio, maiora etiam maerente Rege: munirem tibi uiam uideris qua Regiae maiestati iampridem debitu, is sed interruptum oscium exhibeas. Galgoram res in Itata florebant, nihil prorsus sine eis ut belli gloriae reliqui x Ierrent. Pontifex lubus, dat olim legationes Meretur apud Ludquicum undecimum Cardinatu, ita fuerat famibaris Iu μico Aureliorum tunc principi,non obscura ut esset eorum beneuolentia. In relaxationibus,conuiuiis, alusque u

luptatibuι arerque alterum' Haum habaerat cra . -Ferroni de rebus

168쪽

LUDOVICVs XII. R. ET 8 talem. Ab hs initiis profectus umorietiam Carolo Rege aut bubuenis. Is quoque Pontifex designatus . perpetuam eam Geuolentiam futuram receperat. Aia at Geupidi rateimperi, pr redi. Alexander Pontifex Vadentini' opera musta reuocarat ad Potificatum ruens spe filio amplum imperium,ni morte repentina easte decidissct. Bon niam Ioanni Bentivolo adimere non potuit, e praesidio septam militum, σmunitam ciuium beneuotinua erga yncipe aris moderatum. Post Bogiae Valentini disicessum, cum is ad Beonuolum urbe rustratus fasces literarum mi siser, quibus aptensique ad urbem recipiendam impelle barur. Bentivolus in multos hocsolo inicio delatos o ius est Ob quae plebis studia ab eo alienatasiant. Horum rem trorsacius Pontifex,egit m Rege ut missiles quos in Itaba agebat,ad eam sibi expia tione adiungeresineret. Cocesumenid pontifici. Istanctis copis fretus Gastico milite, cui praefuit Carolus Ambasi tu, Bononia oppugnauit. Ea ta' dem in eius uenitpote fatem. Sed Gallicos duces m Eratos dimisit.cum enim montes aureos tripliciaque stipendia po

licitus fuisse avideque urbe domita, illi promisa expectarent,celeberrima Bononiae Ecclesiasacrumsecit Pontipem Eo loco in adstantes Gallicos milites multas impietatam criaminumque expiationes effudit,selum Gasionem Euxeum segemmato, Junctisque madamante Indico insigmomato,donauit.Regem in Bentisolum aulici acuerantiquit. redeunte e Neapol Carolo, cum in obsidabus datis tiberii transitumper Bononiam pererer,Gallos inde ab eo reiectos, eo restonso cui multi inerunt contumeliarum aculei, refer bant. Via Galli redierant, cum Genuens Regis imperia

exosi, me in libertatem aseruerunt, Paulo Nouo sordado homine, audaci oesterti duce. Rex admonitus, A m- basiano adcurrenti contradio exercitu nouas misit copiu. cestu Gallorum Ici . IIII. Eq

169쪽

LUDOVICus XII. REX ss. Gemensis munitionem propugnaculumque ante urbem extruxerant insigni robore. Inde Regios pagmprostemebant. Ambasiunt iussu Lautrecus cir Paucius cum delecta peditum cohorte in eum locum impetum faciunt: pugnantes hosses meque audacius effierentes pilis plumbes Galli

pro lemunt, ac demum in fugam alios uerrunt. Hi abimurbem compulsi sunt, simul animus cum reris concidit. Iuluerij detrectare minime ueritipuntpropugnaculi oppugnationem ut rei periculos:hostes misiis ad Regem legatis,

mitium ferociam inseolentiamque causati,dedatione re re. Paulus Nouus fuga mari e seus, a moparone Gallico interceptus,maiestatis damnatin,capite luit. Pubrium uulneratum in propugnaculi oppugnatione multi scribunt. ortum id besium ob mutuas querelas plebeiorum cum nobilibus. Interdicita est Genuensibus ne nutacula agerent, nequidin posse rum molirentur. Rex Genuam ingressus, honorifice exceptus Q. Conuenere ad Sauona deinde Lu-

donicus cir Ferdinandus hoc se tempore: ubi criti qui Casiorum apud Neapolim imperi ecuti erante ligiones denuo confirmatae sunt, multa clanculum per AntoniuPalavicinum Pontificis legatum,de bello in Venetos par do occulte agitata . Ideo libentius a R ege est auditum, ut posset Venetoram animos repungere,qui misso ad eos legato Regio I oanne Lastari, conitiones aequisiimus repudianant:nequest Regi auxilio futuros ad Neapolim repetenda pro ι erant. Iulius si tantum operae consampsisset acuendis in Retibus ad besium in Turcam decernedum, Remp. quam haudficio an ultim hodie habeant Graeci, optime co- tutum haberent. G minuS impura fruitute opprimer tunnec Rhodi acerbam ua hiatem uidisiemussi quae arma

Leo Pontifex in Gallos mouit, Rhodiis ubmisisset. Annus τbuitur Midesimus quingere inseptimus, cum Iulius AmoL Ferroni de rebus Pontistae

170쪽

LUDOVICVs XII. REX 8spontifex omnes arasproferendi imperii quaerens,arces alia quot ciuitate ue expuare uellet. At possessores γ' domini impares se uidentes, Venetorum se si dei commiserum

permutatione inita, utiora loca, si minus nobilia, recipientes. Ita Pandulphus Malaletiacum Ariminum inuaderet, Pontifex Arimino eis cessi undefacitim est,ut Venetos quoque ipsos armis petere uellet. Hi patriis in titutis Rempublicam pruisnter moderabantur: facillusique Italiunto imperio expabstent,quam ille eos unica ciuitate. Constat Faventinos Ariminenses diu belli essitionibusique uexatos, Leonardo Lauretano venetiarum principi sese

θρηπsua tradidise, quasi deinceps sterarent nihil nisi a

quum a Venetisse pasuros: horam enim imperia tum placida habebantur. Regi erat in animo, ubi Genuensis pacas stet militaremque rem collocasset, quiscere. Pontifex misiis legatu ad Maximilianum, Ludovicum, Fertntaum,Mamgaretam,quae Carobadolescentis tutelam gerebat,praetextu belli rarcu inferendi, singulos ad besium veneris inferendum hortatur. Placuit legatos principum Cameracum conuenire. Ibi quid cuique reddendum si confedio bella statuitur. Bellum in Venetos decernitur. Decretum Ludovico belli imperium. Veneti, etsi audierunt eos foedus icisse, cum tameomnes quasi osterium tacitum id tenerent, orationeque

ipsi Regum suspensi tenerentur, si 'lauri nihil potuerunt:

nihil omnino certi, ac nec authorem locupletem habebant. Caeteriprincipes m opibus CZ copiis iuuare eam debebat, nec tamen iuuarunt: ne mus tume quae ad bellam opus erantparauit, ut qui prius insumma esst di 'ficultate num maria eos non ignoraret, cupidissimus Cremonae aliarumque urbium uendicundarum. Ludovicus consibo ataocato

deliben ut, o id bellum sus tendum espei. Purpuratio'mnessuadebant: issuadebasolus stephanus Poniam NiGestis Gutrorum Lib. IIII