Arnoldi Ferroni Burdigalensis, ... De rebus gestis Gallorum libri 9. Ad historiam Pauli Aemylii additi, perducta historia usque ad tempora Henrici 2. Francorum regis

351쪽

FRANCISCvs I. VALE. REx Ic8 memore uti humarioru repudiaturus esset: quimeminisse

eande ortuna deprecaturuS esset. Hancilem cu haberet de eius uoluntate,arce munii praesidia in urbe dissosuit Nemuero Proster equηηumene copia adessent, si oppmetares si in Mait: amne Gallos cum uideret uti residiama, Uidendo ad sique intercipiend eos undique ma-ra cura obsidebat. traquesertas tundem ictum hu legiabus , ut Les nus intra quadragesimum die Cremonae cum Cassicis copiis uersareturiremisse interea omnlobsidione Si interea Gallica, foederatoru adsispent auxilia, quae aut Padum diuisis Caeserianis tranarent,aut urbem unam C. sarianorum armis occupatam reciperent, insidiae essentc

'tiones: sinsecus accideret, ipse Cremona Prospero cederet, ita tamen, ut Gallissibique e praesidio decedenti expansis uexillis, Nanispersona tibin,incolunibus omnibus impedimentis, saluis Cremonens fortunis. iamentis quoque praebitis,quibus CZ aegri Cr impedimenta ueherenti sidatis quoque uiae duciἷm in Galliam ire oceret: captiui utrinquere timerentur,rehiqua loca quae praesidio Gallarum tenebantur eiusdem essent iuris: Ohra tamen Mediolan

sium, Nouariensium Cr Cremonensium quoad eius fieri postsese tueri possent, nec huic deditioni obnoxia essent. Dat uni obsides eo nomine a Lescuno,in quibin here Fr cistus Ribenucus Dodius,alterius RiSeruci qui ad Papium ceciderat rater: Fressibus quipo a Dariorum rechfuit, onaualgius. His confestas, er ultrapraestitutum diem deditione faectu, Proster qua potuit maximυ itineribraim ω copia quam Alarco comparauerat, ν cum his mitioin,quos Leua legerat circa Ligures,ad Genuam coni

, cum ad eum Ottobonus Sinibaldus Fbstipossicerentur Caesarianis VPιrum ciuitates imperata baciunta, aurcinis Gallirum Lib. VII.

352쪽

ui 'turum ut extorquerentur Gallis. Erunt Genu ba Manesplures Flisci ueteris homines potetiae, edi' Adumqrondimus cr A ntoniorus, cy' Augu*nus Spinula Caesarianos uocabant. Octavianus er Federicus Fulvi, Amdreas cr Philippus Doria,s Liguru reliqua nobilitas A- dumioru exosa imperia, Gallis seuebant . itaque cum stes esset ad Dium mox Gallica auxilia , contatuunt obsidione ferre. Genua ipsa etsi ua nobilrtate omnibus notisma ess, quo tamen huius obsidionis nitiones apertius quiuis inretilla pauci nobis de eius situ dicedaiunt. Visit portus meis morabilis ad A ficum expasus, urbe,qua patet ad Oriente, Feritor amnis praeterflsitique oe' hodie Psamneuocat,amne e proχimis montibus praecipitum,qui e B amni immμset. Ferivanum uocant: haud longe modici circa littus uici Neruiu basthu, Saulu,Rechum,Camultu. Post Camulusi Iunum Frucitu promontorium, quod Caput mo trium appellant axosim in mare excurrit, laetaque irrum-Inntes fluctus anxiari faucibus excipit, Delphini νοrtutu ciens, quem portum Finum uocant: planis locis σι itiori proximis, pasmque totis vallibus se coitibus lautius uilia aedificata ciuium stectantun has uillas edicto, ne

Caesariani aut diruerent ausoliaret,Proster cauerat. Pr

stercum Vortianis c Germanis ad eam portam fixit c yn qua ad Feritorem amnem peruenitur Clusiis Histoica duce Ioanne Recasenti est intra Delphini portu continuit. Habebant Fulviij mmum Corsorum numerumsimul ex

Liguribusplerique homines rusticaniatque montani exemcitati in armis,in urbem se receperunt. Α ndreas Doria crceleritate nauium, flataurei nauali perireriuarie Re- castentiumμtigabat,impetumque in Caesarianas nauessa

ciebat,iasique circunuenire, aut remos transcurrentes dete

geresiposset, laborabat. Ille quod minus exercitus erat,

353쪽

tu Fini non commouit, ut ne Hibem quidem mouentadapparatumsulpbumum Prostero Daualoquepe eredum: at Hic iumentis fuerit ummo noctis silentio efferendus. Interea Petrus Nauarrus cum duabus triremibus freto G naen Urouehitur, appullisque Genuam triremibus, uanὸ Conuensis accendebat ad obsidionem perferedam. Proste, iubet denunciari Genuensibus, nolintra diem sequentemfluis ciuium G immanitatibus G fortunis,liberoque di si pu Gallonum deditione faciant,ut e allaturum. Octa-nianus Fulgosus aegerlectulo decumbebat, cum Nauimus er reliqui omni machinarum copia abundantibus hoU- bustarum esse tuta omnia referrent: usumὰ re Genuensita feri dedationem: adleges conscribendas misitsunt Thomas Caraneus, Cr paulus Bulgarus, Benedictus Vitia dus. Dulegati agunt cum Prostero, Davulus interea IoahneVismo

acri homine e summo apud Histanos loco dissentiete, iniquum 49 clamitante ,summa Caesaris ignominia, cum legati deditionem polliceantur, diripi urbem: equesubducente Hieronymo quoque A dumio QFrancisco G' Ηιeronymo Moronis Asuadentibus,machinas emitti iubet ex . loco excelsio in eum locum,cui EPetrae paruae nomen ac msu adpraedam Hispano i taloque pedite,Nauarrus celeriter iubet emitti minores aliquot machinas,quibus ex Histanis

quidam disicerptipunt. Tandem Ila diu Genuensibus repabantibus lim undique tormenta uoluerentur,'omnes ad urbis opulentae direptionem properaret, multis praeterea in urbe A dtimiis optime cupiebant adiuuantibus, Caestriani urbe politisiunt. Octavianus Fulgosus aeger, cum fier auali idei commisi per ,soluto redemptionis pretiostmelem pus: deinde ex Auersa in quam per lusius f. erat reuo eatus, essem, uris Caesare aut Caesarianis probus qui que Gesia Gallarum Lib. VII. Υ

354쪽

FRANCIs Cus I. VALE. REX Iidem desideraret , Petrus Nauatrus obtito ingenti pretis, tametsi Dauatus liberatum cuperet, cum σ' Caesarei eoainutior, qui causa fisa relicta Gallicum tutatus esset,aut diu

tius uellet eos habereseolicitos, a quibus se exi hmaret diuturnioribus molessis esse conflectatum , uix post aliquot

mensis capto Rege liberatus est. Federicus Fulgosius Pontifex Salernitanus nauicula constensa cum multis, magno

uitae periculo Molliam perfugit,multu ex eadem actione

occulte in aliquas onerariuscorrependum fuit. Narrat I ac bus Sadoletus, eo tempore quo O iuuianus π Federicus

Fulgosis Iratres, regiis austiciis regerent Grauam patriam, nunquam florentioremfuisse Genuam cum illi nihilpraeter aequum c bqnum permitterent cuiquam,nec in studiis crdisentionibus partium , quae in illa republica Uidue uige' bant, potentiores cir gratiosi homines plus poseniperin-mrim G gratiam,quam aduersaris eorum per ius oe' ἰα-dicium. Federicum concesiisse in Galliam, carnobro opulem

tisiimo donatum a Rege, atque ibi cum fratribus pili non nullis nocturnam diumamque operam acris literis impen- disse concionessaepe ad rutres hortandi,docendi, moneridi co lanaeque causa more maiorum habuisse: rediisse in Itanta in in Eugubinorum ciuitatem quam habebat id sacerdotii sui, domicilium omnium suarum rerum curarumque ixipe. Ibi intra aliquot annos magna cararate frumenti π gnuui fami exorta, frui lassos omnesecta focos in egenos effudispe, etsi omni etiam tempore egenorum curam μ'neret Irafacitum, ut a Paulo pontifice Maximo ignarus m absens in purpuratorum ordinem cogeretur. Caesar etsi Genuae receptione laetatus e F, tamen direptionem urbis a Daualo per stetiem coriquq cum legatis

faciam,moleste tutisse uisin ethiarior tamen in Oectaurano Fulgoso σ Petro Nauarro iussicatus .Francificus plane R ex λωί Ferronι de rebus . Carolus

355쪽

si ebanturconfidis Caesarcasiidior γ' occultior Dunc aperitor i elatior. In Rege clemens clymitis natu in Caesare durior Cr minus remisior. Caesar ualde acutus e prouidens:Rex 'enuus oe' ma nimus habebatur. Drγὰ astu insidiuque falleret: Rex ut pugna aperta

vinceret, laborabat. Caesar miliares homines'callidos complet hiatu Rex mirifice ingemis excellitibus delectabatur. I n Caesare maiorem fidem: in Rege interdum maiorem cautionem desiderares. In Caesare orationis breuitate,

in Rege copiam e ebant. Erant apud Caesarem industriae quidams uti ac laboris: Ilagrabant omameta fortitudianis, miratis. manitatis apud Regem. Caesarem parcum nec il2beralem ramen,diceres: Rege in largitione nemo est fusior habebatur. Caesarseruire temporibus, regere ad tempussuam naturam,hacatque istuc torquere Crfectere di dicerat:Rex contiantia ermonum re equebatur, eaqopalamsentiebat, quae inuictum eius animum facile otienderent. Caesar cum cassidis acute,cum suis grauiterue ab tari. Rex cum auseisiucunde, cum procergus humaniteri ebat. Conferres Regem Carolo Burguod oni Caesaris auo,nisi quod σμe c comitare,ditione, eruditione fuit maiore Rex: Caesar Ludovico undecimo Gallorum Regi missimus . In Rege uariam eruditionem memoriamque prope diuinam: in Caesare uarium er ad omnia uersatile ingenium non defiderares. Caesarrepraesentabarumbram humanitati Cr clementiae:in Rege non adumbrata mu luchra, edtotam effigiem harum uirtutum agnosceres. Rex

manu portiori Caesar cautior ferebatur. Caesarem nisi e ambitu commaculasset uerepti nomen relaturum: Regem nisi delitiis aulicis implicitus fuissere,omnium Regu triumphors peraturum, detrectatores tanturum uirtutum, c7 P cenis Gallorum Lib. VII. Y ii

356쪽

Idomi venerissandalium carpentes,viebant. Sed R me icum benefecerint aleinterdum audine. Natura enim cum esset comis acilis benivus,disertus, conciliarat ibi c-mnium principio regni amorem. thmos quidem Gassiscos ea cocinnitate Rex edebat, ut nec fluere rotundius . nee cadere nume sius, nec cohaerere aptiuS ullo pacto possenndubitariarque qui eo in genere uersansunt,an res uerbis,an

uerbasinitentus magis sitimarentur. Atqueri amatoriis

lusibus philostophorum seuerstatem permistebat , ut σοῦδε

hincauthoritatem. LaecilInc hilaritatem precario accopis eviden possent: totumque Franici petrarchae mme thecion, ac nonni uetiam Daritis Augerii pigmenta com-μmpsisse uiderentur,tametsi obsecuritatem inhu Critici i te dum reprehenderint. Vιdimus ipsi quid plebi Callica tingua uiaerer, praeripstes erri impetu animos aussienis, quocunque eos ei impellere ubuist,tanta copia orationis.1 tum lumen istasiimorum brum, id podus Pausim

rum flententiarum ex eius ore manabat. Eo memore sanna Borbonia Caroli Borbonii magistriequitum uxoremigrauit e vita. Erat Borbonius homo πgnauus s' indubimus, perientisiimusque in re militari. Defuncta in re cum ad unum Germani Ladici Regem inusset, putasque uestes ponere iussus esset,animumque oble ture, uu ipse ingentem animo premere dolore uidebatur, molesti

myque cogitationibus molesti uin quam contraxerastestari, ut ad blanditias auisus unique pubringentem,con timet nondum sitam adpri Ha iam alacritatem redi γ.G luimus Gunserius tribunus maritimorum tra Re fami liuruerat,nihilutpossetege coniunctius . Eo tanrumpotAt cum . rem σαι hmationem, σ au horitatemflua

tueri se no posputaret,isiumquesibi praserengrauiterse ret, commotum putant: praesertim cum olim apud Regem χρι Ferram de rebus devitate

357쪽

sisad Boiorum abquor oppida, quaesta ut proximiori ab intectulo delata esse contendebat, quae ab uxore illi restia possidebat. Ille ararum plenin qui paterna auisaque oppi da in iudicium nolebat deduci. aperte frendebat iniquum esse sibi ea adimi a quibus data oportuis cita factum ut ea iniret malo exemplo consilia,quibus'regiam dignitatemo' umu'sam Galliam concuteret: rempubluam Galgicanam ad exitium cr uastitatim uocare actam odio aestuas, Ducundia ardens in patrium praereps ferebatur: atquesta ob irmuto animo obduruerat, ut nullum laborem recusa re nullum periculum defugeret, quo uel perturbata heloppressa Galba,iniunia ut aiebat ulcisteretur.Reχ ut erat humansimus Mota inuisiens Borbonium, ursatus apud euhumaniyῖmefuerat . uidebaturque quae eum obitem motum offenderunt, quaeque acrius m animo eius isderunt,

suauitate orations deleu prim uultu Ego familiari sustulise. At is pauuantea obluus patriae, misse exsuis' l imo minuiso ad Caesarem'Henricum Brittamniae R gem, cum eis pamu fuerat de Rege regno depelgendo. callia sibi ad scenda, parte tamen Caesari. parte aba Briatunno tradenda: Italiae imperio Caesari asserendo,Hellanora serore Caesam in matrimonium ducenda. QEdam aduimpulsum uolunt Borbonium ob ueteres simul res quaι m Rexegesserat: quippe priuatus Rex ob quaeiaad Ludovicum ab eo delata, ad certamen eum prouocuratpalame zorboniana domo,quae Lutetiae circa Lupumam arcemsia Harum simultatum tantum alerat, ut regnum illi Meptus me more, ur ultro magi brum eum equitum δε- signaret. Any putans Erebonium,cum delectumetur magni-

foue apparatibus, uitae uecultu cum Ecgantia σωρ

358쪽

rR ANCIs Cus I. VALE. REX omne Ilupasi domo mensaque exciperet, rireressem haris resiampli linia antissmptibus pareset, turbare mnia ac permissere uoluisbe caprumque rePetilibidme, e cusiis tot suis cluniis atque amicis, iniisseconsilia rapienct reteti quo emper concupierat. Docentuer)sapientsemii, homines in maximis animis 'lendidisi ν, ingeniis G

runque existere honoris,imperii, oris ,potentiae cupita res nec tamen ullum adduci debke,ut eum iussitiae patri que capiat obliuio,cum in imperiorum honorumve cupio M talem inciderit . Borboniud non silum perturbatione didia grationeque animi,sed consisto'cogitato haec molisus. fuerat. Narrat enim auditum, cum dicere epost tum acres

aculeos infixos,dulicis uerborum mulsetis,tanditiarumue . lenociniis feta non posse. Laudabat idem Cr in ore has bat Aquitani eiusAitum restonsium, qui rogatusa Carolor

siprimo quo tandem praemio impelli posse ut idem sibi tot

,, magnis rebus perste lumfuderer,Non tuo inquioherere, M Ino,non orbo imperio adduciposm,non omnium thesi -- ris,contumelia tamen oe stomachosa iniuriaposita. Manauerat interea rumor in aula neficio quidissum mota, a que is ab uno authore ad plures peruenerat, alii queat

tradiderat. Quibus permotus Rex Borbontum euocarundique is uacua hedria uno die elata,quasi aeger constectum

hominum uitaret, noctu Molinum egresus . Poneaquam in arce, cui nomen Chanteneria ala Carlacu perno- . Etisset cum Pomperanoan Burgundiam uicinam quae Caesaris imperio obnoxia sperfugerat misiamqueualidam manum. rumore certiore ad se comprehendendum russc . tus est. Borbonis ecuti Emarius Prius,Lur ιπι , Tanμ-nem,loannes Beumonitin,pomperanus, Pelusius Motta, Ioannes Hostitutis medicus, Erum tingenio indu bii mdices autem exratere tantae conivnutionis. Argusiu Cr

359쪽

Nurti onus Normani. Galeatim Capessa Borbonia abiis sevit ob literat quam ei Ludovica inrederat. A drianus Bumiandus narrat cunuspe Regem uti B orbonius Ludovicae ma- tu nubera,eum nuptias repudMJe ueritum tamen ne cogeretur, abeundi considumsumpsisse. t d in unde expissatus

sit,incertum: nunquam in Gallia auditum: maiorequeus

risimile e E Ludovicam modestia, σ Regem humanitate maiore fulse,quam ut multo obtruderent nuptias: aetasique illius deuexu a nuptiis abhorrere uidebatur. Acsepe σmultum admiratus sum exteros sic tores illarum nuptiarum memini per atque eam a Borbonio cauillo impet obtuurambitiosam, quasi ea siet quae arbitrio suo, non rationem consilio uteretur. Prudentillime uero eruditissimi homi-' ne ensisse mihi uis unt,quiscripsere, sciniam esse eorunt.' quae sic comprehenduntur, ut conuel2 ratione non possnt: ' δε aliter, inficientium uocari ex qua existis opinio, quae ea ' imbecilla'cumfuso incognitoque communis. Atqui ipsi de Frurisco Borbonio funi Paulini Comite audiuimus, m)ρs ea Ludovicu paucis aure mensibus ad Carolum Bombonium: eius nomine egisse cum eo accurate ne angeretur ob litem eam intentatum : liberos ipse quacunque uellet, uxore sibi adiuncita seciperet, iure quo optimo maximo isse daturam, cessuram eorumque posteris omnia ea oppida, quae in controuersiam dedum erant :sin caelebs maneret,

Mi uectust resurum quandi uper ses est: impetratura

etiam a Regs,ut quem uellet ex agnatis ad eam haereditate cernendam,hbere uocarepost:interea moleste neferretiudicio patrum Parisiensium rem decerni nullast regia pol stare eo in iudicio usurammeminem missurum, qui suo no- me patres prensaret: permittere BOrbonio quos uellet ex cohorte iudicum reiicerer. Parisiensis natusfidis liceret, quem uellet ipsi delieret, aut Tholosanum , aut Buta Gessis Gallorum Lib. v II. Y iiij

360쪽

rRANCISCUS I. VALE. REX s7. Iulensiem aut R othomagevem,aut Dmonensem,aut Gratianopolitanum, aut Acilietis . Ad ea istum res ondisse, Feruntur mihi hae conditiones quas ego accipere libentisi me debueram:at satius controuersiam in iudicium delatam

patrum iudicio sipiri, ipsi dubit dies consilium. Addebat idem cum Borbonio sibisve multum bisse de Ludotio fermonem, qui ibi uisus esset nunquam, nisi reuerenti ης

de ea e sentire γ' loquirunde eum placatiorem crediderit futurum, nisi Pomperanus, Pelusius, edi quidam ali, quibus mendaciis,multiplicando uerbis Gesaris uim libe mirarem ,erexerant eius animum, iisdem stem eius in I sient, qua imox pummo omnium uoto ad Gallica regna u=careto, ν' undique cursu ad eum futurus esecubi Caesaris exercitam costexissent: praesertim cu hinc Cas rhaud dubie uocaret eum ag re enum Gallicum, illincBritannui pallicis cladibus laetus istimularet. Antea Guilistus Ma- Eous Lutetiae abscissapi ius dextra capite luera ob vitai aliquot direptos,quos cu turmis militaribus circuibat, me- tutore uesivos praemittebat, qui ibi ut Regi hostilii pararent. Mispus deinde caduceator ab Henio Bnianiae Re- Vibellum Regsuperbi Sime indιxit. Hunc Rex Lugduni audiit , placidaque oratione placatum dimisit. Ipsi interea in Galliae fines irrupere : is P. Borbonius Vindocine tum duae una cum Carolo Tremono occurrit: misquesunt mox

Thomas Fuxeus, Lescunu Anna Mommoroin, pedericus Boatulus, Renatus NIaserianus cum multis equitum

alis: quae causa fuit, ut mox isti ne tentato quidem praelio rediret, rusimpermultos dies arce Fr Anensi obsist a. Amyus agebatur millesimus quingentesimus uice rutemus,mm rursus Angli stipati longo simine Burgundionum,msioribus contrum copiis in eam partem Galliae,quae Pi-wiae nomine notior est, peruenere: γ retenteipso Vm-