Arnoldi Ferroni Burdigalensis, ... De rebus gestis Gallorum libri 9. Ad historiam Pauli Aemylii additi, perducta historia usque ad tempora Henrici 2. Francorum regis

541쪽

FRANCISCUS I. VALE. REX IT. ad Louaniam urbem nobilem cr potenti limam ,sedpraesidio uacuamproperarent. Sed dum praedae intentι Chueses sucis expilandu occupantur,urbis potiundaeoccasio subleti. Prodrere ex urbe aliquot disserendi cum Longouestio causa,atque interse colloquendi. A t cum ex urbe fi r globis emisiis uulnerati essent, qui cossoqu3Italia prodierant, in Galliam captiusvnrabducti. Itaque post longa itineruemensem erus peruenere. Inde Longouallius cum iis co-ptu ad Aurelium, qui iam Luxemburgum oppugnabat, peruenit. pidani partim urbe egresse,partissubterraneis locis latitantes,urbem uacuam mitte, Galla reliquere. I bimilitii repraeda parta. Rumor iam manabat ad Antae piam aut Louantum aduolaturum Aurelium Ved nes paludes.quibiti hi loci refertisunt, id simebant: atque ut m xime inerent, Rex fidum iam ipse e Luxemburgo reuocabat cum parte Germanicarum copiarum: quem tame multi putabant, icopiis maioribus a Rege clam accepisset' ercitum, evi resgesturum quae Gallae utiliores essent: Mibusque fuisse uno loco acerrime ho ies impeti, quam copias uariis locis distrahi. Ad Tionurtam oppita muniti limam . misit qui deditione suaderent facessere iψιχum appareret

locum arteo βu inopugnabile.Non esiuisa ratio Aursio , cur eo Aco implacarentur Gallicae copiae . Inter isssu Mariae Au triae , quae'tris Caesaris nomine Burgundiae imperabat,Burgundionum copM mox γ' utribus mmero praestantes, poli Aurelij dist yum adluorium oppugnandum pergunt. Sed admotu machinis cy tentata oppugnatrone,cum uanos suos conatus videin, indesi e proripiunt. Claudius Lothuringus veritus ne annonae inopia

Galli,qui Iuorio in praesidio erant,ad deditionem si quando

iterum urgerent hostis,cogerentur, commeatum a latim in eum locum isduxit recente ue milites ex Menapiis : parte Gesiis Gadorum Lib. IX.

542쪽

FRANCIs Cus I. VALE, REX s' alia in Bel cu Gaza messe AugPsso Antonius Borbonius Vindocinensis, attributo ei a Rege certo peditum equitum in se numero, α cu fanum Omeri , ignobilia aliquot caEra diripuit. Et quando uidebat ex arce Tomesana uaria3emἀptiones feri num locum munitumpraesidio Caesariani t

nebant eὸ copias admouit. Casinani ueriti Gallicum impetum , iam de deditione pacifici incipiunt. Petunt autem a Vindocinensi tria, Primum nereceptum Tomebanum d moliatur : Deinde uti tormenta eis bellica educere salua δε-ceat:Tum ut qui in praesidio erant,cum armis, impedimen iis, sarcinyque omnibus, inde incolumes emittuntur. trirem ad congilium resin. Tandem hones ita restonso dato admonet, licere eis loco cedere, atque inde abire incolumiabus una cum armis: nullus se alius leges dedisioni adiecis-ram. Hostes recepta lege ea deditionis, Τomebano cedunt: eoque Galli potiti , summum rerum apparatum inuenere. Inde certior factus, urcinam arcem Montoreum ualido praesidio Caesarianorum teneri, neclonge cum expedita miluum minu adesse Rutium,eὸ contendit. Coumni Montoreo Gallis mox cespere. I bi tres aut quatuor dies Vindo-

cinensi uos refecit. Rutius nondum suos ad bellum pan tos uidens sese in tutiora loca recipiebat . Ad eum Vindocinensis Hebum, Blayencurrum, Scitimum cum turmis alia quot suorum misit:qui Caesarianos ex improui δ adorti /arinos dissipauerrimultos captiuos abduxere. Rutiuo gasibiconfiuiuis: ille Tornebanum aliaque loca recepta ,solo aequauit. Eadem aestate Gulielmus Bellatus Langaeus, qui Legatus R egius Taurinis praeerat uos in praelium educes, Quem um oppidum in Pedemontanorum finibus, quod superiori bello Caesariani Gallu extorsierant,recepit. Et planeetiam pacis tempore semper ea locabesto infesti uere, nunc Alphoso Dasalo, nunc Caesare Neapolitano, qui Arnil Femni de rebus Volpiano

543쪽

TRANCISCVs I. VALE. REX s7. 'as Volpianopraeerat,nunc silaudiano ipse nouos dolos qui,

bus urbepotireturparanterut non minus induciarum tempore quam bessi, copiae Res alendae fuerint: cum hoΗ

nuncin bucto exercitu, nuncpraedatoriis copiis in buta, Taurins imminerent. Accidit quodam die, ut rhedis quas fumo onussus in urbem introducebant, luterent armati homines, ut occupato ponte Cr aliquot locis, Caesarianis quila insidiis locuti erant, irrumpentin urbem essetfacultas: Accedebat dolus . Cum unus e milrtibuε circa pontem minutus torrhedas fomo onussis , lancea corpit pertent

re si quid'udu Hesper: moxque fagore armorum audi

to,ad arma conclamaret. Ali uoluntlaxata cathena qua

ponssuanebat Arbedas deiectus. Ita fraude detecta, armati miserrime necati siunt, dolique poenas lum: reliqui detectum dolum uidentes,indo e proripuere. Alio tempore Caesar Neapolitanus,continuatu noZie dieq; itineribus, prima aurora parum abfuit, quin propugnaculum unum urbis occupare sedulitamindustria excitatis Gallis emisesis tormentis bellecis fugatus est. Denique multos cmes pomnia bossessepeselicitauere: quosdam etiam ex Gallicis stilus uti occulte in urbem aditum sibipraeberent: quorum semper insidiae deae sunt , ac de improbis silpliariumsumptum. In huiusce belli procinctu Gulielmus Pol rus apud Gallos tur 'raefectus,in carcerem coniicitur: hae

quidem ex causa,aut occasione hac arrepta , qua iam a lcis exosiu aula excluderetur. Anna, quae Sta ea dicebaturσ Pontieum, ut ingratam Poletum oderat. Enatissi inimicissimus Philippus Cabotius tribunus maritimorum ob iussicium in si nuper latum. Eius gratia sepembra-quecommoti homines,=Regii liberi σ Rex Nauarrae, reginaque oe' potentiores alii aulici, Hi aperre inimici erat. Accidant Ioaries Renal ius anus e Petragorica nobilitate, Gesia Gallorum Lib. I X.

544쪽

FRANCIs CVS I. VALE. REX 17. litem haberet satae quam molesi limam cum Ioanne talo scriba regio apud Lutetiam. Ealis ut eo tempore,qui apudulitas gratia ualebant ,facit impetrabant diuersis in 'nutibus Gallicis agitata. In aulico etiam consilio e Lutetiae etiam senatu diplomate regio extra Eu e hoe ad Diuionesim tandem sinatum reiecta. Cumque diploma quoddam obsignandum et, idque Rex imperasset, oe' a Giliberto Baiardo, qui amretis esset Regi,Poleto esset algatum, iust Poterus quaedam mutari. I d grauiter emens Renullus , ad Pontieuriam detulit: quae Renatarum Regi eo dispo cusnam clisens, neglectim ait imperium Regis, necpotuise impetrari a Polato quod Rex iuserat.Vnde inuitus Rex imperit primum strinia Gr igilla Polem auferri: mox Mina suffundentibus aulicis,abduci captiuum Accidit auud:

Cum Renaldius per Pontieuriam impere leth:eras a Rege ad Porerum, quae acerbius urgerent eum ad obsignationem diplomaris eas literas cum ille accepisset asu accidit, ut eodem die salutatum iret Margaretum Valesiam 2 uarrae Reginum: cui vendens era ostendit literas, indignatissique haec addidit, Atuos quidem mulieres omnia miscetis: Regina quid alui esse potest,ubi mulierum consibo omnia geruntur' At Valesia cum mulierum consilium tutu esse Pol to restondior, G quaedam aba acerbius, digressa ea ab eo. Re denique cum aulicis aliis potentioribus communi cuia,non putauispraetermittendam hanc Poletisuperbi,uani ue hominis, opprimen Hoccasionem. Circa uesteram cum circunfusi essent circa Regem au ,referturad Regem quid Poletus oblocutus sit in eum. Conclamant aliba ferocitatem uni ulcissendum.Rex, qui male antea in eum animatus ese primum quidem abigi iubet Poletum, dulaque ei interdicistd cum FHenricus Rex Nauarrae, rebqui au- sicilia reconciliaripose Regem uidebat alto tepore Poreto, Arnol. Ferrum de rebus parum

545쪽

FRANCIs Cus I. . VALE. REX I . parum aiunt tutum p aula eum exigi, qui tot iugulas ad regni utilinurem pertinentes , sua ipse in potestate habeat. proin euutius esse, periculoso hoc tepore, considorum omniu bed curii pa nceps.luto loco as eruetur. I sesiit Rex uti

captus in Bituricensim arce abduceretur,duta eius capieri mox π abduceri cura Ludovico Neuersio: qui te lato δε- cumbentem excitans, perturbatu omnium domesticoruni ammis, mox in Biturigas abducit. Is mox ad Regemphitippum tribunum maritimorum c Franciscum Tum nonium literas dedit, querelarum mistrationis plena3: quibus iil tantum deprecabatur, uti molestia carceris tiberaretur,nec tamen impetrauit. I n eius locu usectus mox Francificus Monthelonus, praeses Parisiesis. Post rus per aliquot annos curari inclusus uisit,aegre tandem impetrauit, ut more maiorum e sinatibus delecti patres cogerentur,per quos iudiGustatueretur: qui tamen ipsi nominat unimianime in Poleti gratiam : diuque postea Petro Raimundo

praesidi Rothomagensibomi et graui c probato, nego

datam,uti in Poletum quaereret. Hu cs demum anno mi

lesimo quingentesimo quadragesimo quinto sententia patrum,ob peculatin crimen, druenditosique uenundatos regios magistratus, ν multa adfluam quaestum nundinationemque foede patrata,malotagmusima, at pecuniaria tantum irrogata est nisi quod aperto capite adeseiuspus est, Amsententia in eum lata recitatur. Cuius iudicῆ exitum RCe acerbi limissur, π meos qui ad eum misit erunt ad iudicium ei aperiendum nunque ita illi decreuerant , ne

quid prius proferretur,quam Rex esset certis alluc esu-dit multa in iussiriorum corruptelam, in iussi huru ce cu'tumeliam. Ergarum ane abluit, quin eo iudicio ille capi elueret, aegreque aia erebant elapsem hominem, qui tamen perpetuo carceri eadem patrum sententia. addictu cessu Gallarum Lib. I X. L ἰ

546쪽

pRANCIs CVs T. VALE. REYenus, tametsi ea poena isti rem ba est. Atque haec quae multis post annis accidere, in hunc locum referre placuit,quando siemesis Polati mentionem incidemuram. Prim. cipio huius belli, Rex exercitum ad Perpentanum urbem, quam Caesariam pridem occupatat,instituitdurere, resilio Antonῆ Pratij Mompsaci. Sed cum tardiis coactae essent copiae,neque maturius propter itinerum difficultatem urbe obsedisen inanis fuit oppugnatio. Etsunt qui tardius ab Henrico Regis filio eductus copias uolunt. Sed eum camevisti inermibusproficisci, er bellinare indecorum mutileque uiset. b saturiuS,exercitu nondum contracto, uenire non potuit, pugnaesemper cupidisiimus. Sunt qui ea parte urbem oppugnatam,qua Mompescis dissuadebat, Claudio Ennebaldo authore uolunt: quem, cum huiuι oppugnationis munus suum esse uellet, parum fis p uolunt quum adiorum consiliis: G Mompsacum a niuam e suasisse Regi antequam robur exercitus cogeretur, uiae futurum si last cum delectu equitum, pia in s manu prius locum obseaeret tinera intercluderet : neglexisseid Regem.

Oppidani cum statium habuisenis e codigendi, milites

in ruebant,dele lam cogebundarma expiarebant. Ioannes CongeusMIoannes Cervissio, qui urbipraesidio reb- ct erunt, parata omnia ad obsidionem tolerandam habuere. Est Perpentinum mediocris civitas: loco superiori met Eellum Maias: ita loco nomen. Inde muripara, Ea dens parte una urbem: esto Castellum Aerius muniti nis nomen,Castello Mavori minus . Ex ea muri parte inferiore quae artium Castellum Maiuae,spropugnaculu pamvsm depisum, per quod tueripossent moenia. Ceruis bonis censibo diruta est ea pars murtex urbe:mediόque re itinere extructum e Eabadpropu aculum terreum . Atego erat Funam, quod isti muruerat in Uropugna--οί Ferroni de rebus car

547쪽

TRANCIs Cus I. VALE. REX s . acccs J ex quo loco uarie Gazamebantur. Nec longe ab umbea iam munitionem extruxerant terream, qliam nequi

quam Galli rusinu diruere conatisunt. Italicus eques luseminas regiones populatus est. Η tani ex urbe nequenter erumpebant. Leuia utrinquesepe certamina, ut quodam die urbe egregi,machinas Gallicus aut abducere, aut obtunum omnes tentarint,ni Br secus cum delecta equitum ma- seuperueniens , hostes in urbem coe isset. Ibi ex no bis vulneratus Roquenlusounde quidem aenea ab hoste circa brachium,atuariis abis locis hasta, uela Tristino Moneso uno ex nos,is, dum irruit uelut in hostem, ut quidam uoluere,velut nocteintempestu accidit,ab alio quoda. Et paucis ante diebus Canusius,qui Gaiorum Ireoticum manus ientabattamento ictus necutus est: cr nulneratra Ioarines Salignacus surdigalensis:cum postea e perincommoda ualetudo, qua iam emersisFe uidebatur, oppresspreum: Cr ipse quoque desiderasus, Ireoticoprono in humumente Hae si,ut'Daciem,qui ipse parum abfuit, ne abo tormento emiby opprimeretur alio die ingens equitum

certamen, ut multi utrinque desiderati sint. Captus unus e Cardurcorum nobilitate Antonius Cardilucus Biralius: qui captum abduxerant, dum contendunt de captiuo , ad certamen ipsiuenerunt: id alter intuitus Cardit cum nequicquam sibi metuentem gladio transfigi Hemcus De phinus cum apud Congram Cerialtionem expostulo sit per tubicinem deferocitate militumum lis reos Egiparati fuerunt dedere , refutante Delphino de his supphcium H 'arisium re: noui et tu mitites in urbem immissiunt,

er Caesarcum robore exercitus aduentare dicebatur. Interea Aureliorum Dux Carolus, ad fratrem e Leucis reuocatu peruenit.Rex toto obsidionis tempore, fassiissi non

commouit. Cum is diu esper obsidio, placuit disylui copivi: Gestu Gallorum Lib. IX. Liu

548쪽

rRANCISCUS I. VALE. REX s' aduretante iam hyeme,uicina aliquot oppida a Iacobo Peracio Estartio, Cr Ioanne sane hosterio direptasunt. Italim Aquitani siessitionefasti uix pugna aperta abstinuere, agreque pulsatis Aquitanis fedata seditio. Narbonensis

prouincia a mi bus Galcueo tempore uassabatur, uel multitudine ipsa nutris,uelprocacitate ipsi, ut oliveta pas sim etiam excinderentur magno hominu dolore. Rex Moy

pesulum , inde Tholosam, e Tholosa inuisiit Margaretam

Reginam Nauar sororem Neraci degentem, quam fama erat grauidam esse,s' iam ad partendum uicinam. Sed ac cidit postea ut ea pareret quod mola uocant. Mox Burdigalam e Burdigala Angolisimam oe' Cognacum peruenit. Caesariani Luxemburgum recepere: Crium inlime iis copiis Pedemontanorum urbes varie a ficiebant. Eo a Rege, qui Caesarianos adflua tutanda reuscarent: quaedam enam eorum oppida oppugnarent, perterritosique in Aua cogerent. E Perpentano in subalpinum agrum transiere Regiae copiae mi se Ennebaldo: cr circa finem Nouembris me sis co- uenere ad Carignanum. I bi adsexdecim inuenta hominum millia fuere. Ac ne tempus frustra tererent, properant ad Cunicum oppidum quod γ' Conium uocant oppugnan dum. Huicpraeerat citualido praesidio Petrus Portius Vicentintu. Et quanuis acriter persingulos tres dies tentassent GHL It ahque irruptionem, rasa tamen fuit omnis conatus, impigre obsistentibus Hispanis . Itaque rediere Ca -- vanum, ubi septem peditu millia exauthorat unt, quod rapinis infestassent agros. Ibicum Ennebatius muri parte diruta, modice iuberet Obbunum cumsuperuadere, ille

autem comatulos delicitos iocans deposteret, parum

abfuit res a d idio acri, inter inpunit γ' Thermum amicissimos: qui nutu proceribin adnixis ut ingratiam redirent, inter secum contulissent familiari colloquio quae utru- Λαοί Ferrani de rebus qM

549쪽

siam tentatum, multique expeditibus, machinis emisiis co- cisi: inter quos Petrus Faugierus Burdigalensis , cui Goso cognomen. I tab qui in patriam reditum parabant. cum instare uiderent Caesarianos, deligunt certos sibi ueluritinersi duces . In his fuere Regulus Malaltinus, Iacobus Santus

vicentinus, Aldrigus Venetus, stra'in Placeminus, Ioannes Andreas, Marinus Brixiensis, Franciscus Parin Venetus, Aembus Bolognetus, Ginuidus Fr herus Alexandrinus : Camerus oe' Fr cherus cum septingentis peditibus nori occuparunt Abruarum oppidum, haud longe ab Alexandria: nec diuturna ea fuit eis haec

sedes. Nunque va his Dauatus intentus, in omnes occasiones, arcesiluit mox lectμma Caesariatarum auxilia. Hi cum 'decim hominum millibus,m septem tormentis maioribus mox adpuere. Daualus quassatis muris mmo impetu irruit in oppidum. Et quanquam laenue se tuent bus illis, dum recentes undique siles siubmittuntur, potitur oppido ubi multi caesi, multi capti. Frocherus iubente vastis,capite diminutus est caesius quoque est Pacim. Rel

qui Ituti cum diu hacillac uagarentur, a Bouxero in arces

uicina3 aliquot,numerato stipendio distributisunt Arvastius σorrus Columna, cumsiptem peditum millibus,

educitis qudque ma oribus tormentis, multa castella igno biba,partim ulla sim uolutaria deditione recepere. Rediit deinde Astum vassius. Gal2 Italique, duce Petro Mauo, Sanctosecundano rursus couenientes, caesis Caesarianis rum με ea recepere: eaque Carignanum muniere, annona copiosissime ligata. Ex eo tempore bellum trahebatur OG cupatione castellorum,munitioneque . Accidit ut Chinciarius praefectus equitum alis leuibus Caesarianis, ad veroat egligentiusse et Id soatieriinstenties, mittit LudovicuGectu Gassorum Lib. IX. Ll ty

550쪽

Sin um cum ab otalis equitum, cr Antonium Francucum trecentu peditibuF,qui imparatum opprimat. Hisium- na celeritate usi, Veroa occupata, ita oppressere Chinciarium c Caesarianos,ut impedimentis,armis,eauis relitas,

est afuga omnes ibi considere coaeta sint. Matri culti, F ι

ν es uulnerati, praeda opima parta. Acciderat uero antea,

ut Gassispulsis e loco cui Cana nomen nittereturA hosti bus Aldrigus Venetus cum trecentispeditibus d Marsa lium arcem praesidio firmandum. Id pHani intuentes, admonere Gallos , simulpartem in oppidum e cyreme iubent partem aliam ipsi persubterraneum locum perducunt ad Marsalium. Aldricus cum ingro Galli, Cassiam und que acclamarent, multo uestemerent, parte alia ab aliis oppugnaretur, perterritus fugam adomabat sed multis cu sis captus estper Tantonem, ae deinde Carolo Drotio traditus, ex cuius custodia etipsius ad vastium confugit.Nee mult)post adcurrens Vassus, oppidanorum agris uastatis omnes crudeliter necauit tantum duos, quos p diae pno

ris insimulaba uinctos excelse loco pedibus Austendit,li

tirumque ferrearum innumeris Elibus pendentes, a mil te necari iusiit ittit deinde Pyrum Columnam ad Mon- deuium opp*gnandum. Insi. Uima ariegradientem cumultu Hibanorum,Italorum,Germanorum nessissibus. It i ad Agnesium con ibo habito, primatice uicos occupauere: ubi Gussi in praesidio erant cum Ioanne Andrea, , Iulio

Landriano. Landrianus captus est, reiqui Mondeuium peruenere. Carolin Drotius, quem G Drossum uocant, praeerat Mondeuio cum Heb etiorum aliquot Aquitan rumque cohortibus,t tabesquepia2tum cum Fatone, Paulo Mello,rsatio, Bonio, Ioanne Regio Turcheto, Ioanne Andrea Marino: qui omnes Italici peditatus erant daa res. Aquitanici ueia ductor erat Briansenetus. Columna