Opuscula in quibus commentationes varias tam medicas quam ad rem naturalem spectantes retractavit emendavit auxit

51쪽

bium sit, quum et KALMIVS eam ibidem copiose crescentem viderit, ita ut sit, nomine Sagat homi infantibus adeo nota esset, et Equiti Α ONMolim sub nomine Iuth hvuch h), tanquam Americanis septentrionalibus familiari, ex Anglia missa fuerit. Belgae eam deereribezien nuncupant. f. M. Non is quidem sum, qui plantarum cognitionem ex imaginibus addiscendam, sed naturam, omni imagine, Ehretiano licet penicillo picta, praestantiorem, Consulendam, suadeam: attamen, si plantam ipsam conspicere non contingat, multum eX comparatione bonae eiusdem descriptionis cum icone fide delineata , adiumenti accedit. Eo igitur fine figuras, Vuam ursi repraesentantes, indico. CLVsIVS primus est, qui eam delineandam curauit, quod rudius quidem factum, utpote quum iconem in lignum incisam sistat, ita tamen, Vt haud aegre eam cognoscaS, quamuis folia pleraque nimis acuta

appareant. LOBELIVS et PAR INSONIVS , prout totam CLvSII iconem in sua opera transtulerunt, neChanc mendam transferre intermisere. TABERNAE- MONTANI icon, quam ZWINGERus imitatus est, eX maiori eXemplo, nec male, descripta est. IO. BAVII IN I figuram autem minorem, et praecedentibus

B s facile

52쪽

facile postponendam, deprehendes, quam tamen CHABRAEVs denuo recusana praestitit; nec florem, sed fructum, sistit. In omnibus vero, Vti et in quibusdam sequentiuna culpandum est, quod erectos caules, nec, Ut fieri deberet, procumbentes depingant. DALECHAMPII figurana, Idaeae radicis descriptioni additam , Vaccinium vitis idaea maiori iure sibi vindicat. Io. GERARDI, Angli, icola, Chamaerhodendro alpigenae dicata, huius forsitan

tes, nitide, ut inlitus est, depictas, praestitit. Proximus huic ili. Α LINNsi est, qui in Fl6ra sua Lapp. elegantem fidamque eius figuram dedit, quam cl.

GΕRΗARDVs suae de Vua vi si commentationi adieciti Q lae in CHARLEv01XII historia nouae Franciae Occurrit , modo ad Vuam ursi pertineat, pusillum nimis eXemplar eXhibet. QVERII icon, quem et D ILLON recudi curauit, venas soliorum nimis

ornatas sistit et apices iusto acutiores. Vitiis hisce Caret icon G1RARD1. Quae denique in Flora Danica i) comparet, eaque coloribus suis nitidissime picta, egregie characteres e rimit, nec huic perfectionis aliquid deest, nisi quod praeter ramulos abscisssos integram plantam simavi delineatam desiderares. Eadem querela m diiudicanda icone LIGHT-FoOTII redit, nisi adeo credendum sit, apices ranausculorum eX priori figura mutuatos esse.

53쪽

Quanquam non omnibus, qui de plantis in systema redigendis bene meruerunt, botanicis, haec nos cra stirps nota fuit: plerique tamen Vel Varias, sub communi Arbuti nomine, species, Vel Vnica1n saltem memorarunt. Cum hac ideo ob similitudinem copulare licet Vuam ursi. Quin illos etiam attingendos duco systematicos, qui plane Arbuti genus silentio praeterierunt; Vt nimirum, quodcunque aliquis systema sectetur, statim sciat, quorsum collocare eandem, vel Vbinam eXquirere queat. Pertinet itaque ad CΑΕsΑLΡINI hJ clusem a. arborum, corde e basi seminum , seminibus pluribus ; ordinem 3. flore in sede fri 'US.

'ORISONIIJ cl. Ι. arborum; orae 6. bacciferarum polypyrenarum. RAII m) cI. 29. arborum et fruticum bacciferorum non umbilicatorum; or i. q. fructu polypyreno CHRISTOPH. ΚNAVTII n) cI. I T. fruticum; or . I. bacci ferorum perpetua fronde virentium.

vero Uuam ursi, tangi r.

usus sine dubio AN ONYMI, quem allegat, hi Ior. nat. Gisgresphia, quam ego vero nunquam vidi. m) Meth. pl. emend. p. Ior Uuam ursi ab Arbuto distinguit. n) Non inserta quidem Arbutus est eius Enumerationi pliant. circa Halam, sed hunc in methodo locum haberet.

54쪽

HERMANNI o in il a . arboru111 fructu non umbilicato; ord. p. bacciferarum polypyrenarum. BOΕRΗΑΑVH μ) cI. arbor uin et fruticum dicoty ledonum, flore monopetalo; ord. a. Ouario intrat florem, fructu seminibus Osseis foeto. RIVINI q) cl. I. florum regularium monopetalorum; ord. I J. bacca f. pericarpio molli paruo. R P si r) cI I. R. regularium monop et alarum; Ord. . I s. bacca polypyrena LVDWIGii s) cI Ι. h. monopetalorum regularium;

Ord. a. quarum pistillum abit in fructum semi nibus ossibus foetum.

B. p. 656. Una ursi ab Arbuto separatur. q Quanquam nec in nivi NI operibus nec HEvcHERI Horto Witt. obuiam venit, hisce tamen non inepte adiicitur. ν) Flora Ληρη . Ei. HALLER. p. 5a. Occurrit hic modo Arbutus Unedo L. s) Definit. gen. plant. I p. p. 38. Arbulo Uuam ursi iungit. t) Conivend. bot. f. meth. plant. gemsin. p. 5a. Seorsim describitur. Insit. rei herb. T. I. p. 599. Seiungit illam ab Arbuto.

55쪽

Qui in partiendis stirpibus ordinem naturalem sectantur, normam istam, quam solidior quisque

bota- α) Ηie locus illi secundum eius systema adsignari posset. Omissa vero est, in Nouo chavactere plant. a filio edito Mon p. 17ao. In Prodromo hi s. gen. plant. 7ο. diuellitur ab aliis Arbuti speciebus. ν s. nat. T. a. F. y88. Florae Leyd. prodrom. p. o. Varias Arbuti species complectitur. Enum. sirp. Helv. p. 15; et Enum. plant. Gotting.

56쪽

δοbotanicus tanti iure aestimat, ob defectum vero cognoscendarum specierum nondum stabiliri satis posse, dolet, Ricornibus Uuam Vrsi adnumerare solent. Inter has plantas ab ili. LINNEo d), ROYENIO,

setis istis duabus, quae, cornuum instar, antheris plerarumque eius specierum insident, gerit. Conveniunt huius generis plantae in eo, quod foliis alternis instruantur, virore perpetuo delectent, eX semine dissicillime propagentur, et adstringendi vim habeant. Differunt vero corolla, quae in quibusdam, ut Arbuto, Vaccinio, Frica, AZalea, monope tala; in aliis, ut 5 Iemae cylo, Lamsonia, tetrapetata; in reliquis, Ut Clethra, Ledo, Ρyrola, Pentapetata est. Cl. scopoLI primum e) classi suae 1 r. Blattariarum illam addidit, et praeter alias, innoXiae huic plantae cum solanaceis, haud ita fidissociis, connubium tribuit; serius Tribus 16. Pota Igmorpharum genti a. et quidem diuisionis a. ordinia.., qui complectitur plantas staminibus pluribus et be-gmenta calycis vel corollae, illam inseruit. Et AD AN Sosillam ad sua Vaccinia refert.

In septentrionalibus Europae regionibus inprimis copiose crescit: interim nec a iustrales respuit.

Ita legerunt illam in Hispania, in colle prope Vicum Venta

57쪽

'Venta et baliut, inter GuadiX et Bac a , in regno Granatensi, CLUSIVS, et serius ΘΕR tot in locis, . Castilia, Leona, Asturia, Catalonia aliisque. ut ea recensere Operae pretium non eXistimet; item nouissime auctor Sivno eos sirμ. Arragoni re M. i. in multis tractibus Arragoniae; in Gallo- prouincia,

i in monte Esperou , SAVVAGESIVS, GOVANVS, GERA

tDvs; in Italia, in altioribus Baldi montis iugis, et in montibus Tridentinis, S EGUIERVS, et circa Ne polin QVER; in Corsica VALLEgb, in Helvetia, circat Genetiam, in monte Iura, in Gemmio aliisque

in Finnia Τ3LLANDS1Vs; in Lapponia et Suecia, praesertim in insula Gothlandia ci a miSbyam h ), LIN-1NEus; in Nor egia passim OEDERUS; circa Ρetro-lpolin SI EGESBΕCKIVS et GORTERVS; in tota Sihi, iaieissi non valde copiose GΝΕLINUS; prope molganii copiosissime GEORGI i J; in insula Beringiana prope Kanaschadaliam sΤΕLLERVS Quod ad Gerananiam: attinet, vidit eam, in Austria prope Vindobonam et in alpibus pratensibus, IAC VINUS; in Carniola. in monte GrindomitZ et alpibus Vochinensibus scopo Li; in Styria, in alpibus nivalibus dictis, '1s-LEYus; in Ρomerania in sylva Gryphiae vicina rarissime, W1LCKE in Rugia adiacente copiose wY1GEL 1xs; in Silesia superiori Comes MATTVscΗΚΑ - ;

58쪽

in Marchia electorali ad canalem Friderici milhelmi et alibi in Lusatia inferiori GLEDIΤScilius ; ad Hasiassiae montem Celsi ner ΜoENcΗ h); in Alsatiae monte Brettenau et in Sundgovia ΜΑΡΡI l . In terra Han- noverana hucusque tantum in ducatu Cellensi versus Schelplau 11 o et regione pago Sulge vicina reperta fuit. Nam nec catalogi Flor. Gott. nec opuscula holanica, quibus ili. ab HALLER itinera sua Hercynica inseruit, montes huius nominis Vuae ursi patriam constituunt. In Britannia teste wΗ1ΤER G n) in Scotiae montosa parte Highlands) et malliae montosis sponte crescit. Accuratius stationes eius in Scotia et insulis occidentalibus, item in Anglia, cl. LIGΗΤFOOT determinat. Memorabile est, quod, testibus CHAR-L OIXIO et LINNEo, etiam ad fretum Hudsonis in Ametica, habitet, et eX Obseruatione ΚΑL' II et a milliaribus trans Quebecum ad promontorium Capaux Oyes, ubi quidem copiose occurrit. In Isiandia eam detexit cl. ΚGNIO O).

59쪽

Delectatur vero ubivis locis apricis, incultis, subulosis, sterilissimis et aridissimis, vel in montibus, ut exposui, Vel In sylvis reperiunda. Praeferri pro ulu medico eae plantae debent, quae locis apricis nascuntur, reliquis, quae Opaca loca occupant p).

Hanc soli indolem imitari arte debent, qui de transferenda planta solliciti sunt. ViX enim, nec nisi difficultate funama, seminibus propagare se sinit,

quod et de reliquis bicornibus Valet. Attamen et ipsa eius translatio Ob tenuem, quo radiX Vestitur, corticem, facillime, euulsa planta, siccescente, multum taedii parit. Vulgare est artificium, plantas in alia loca remouendaS cum gleba radicem circumdante eXscindere, quod 'ILLERVS q), hortui norum princeps, et de Vlla Vrsi nominatim commendat. Interea tentari meretur, an Cl. GERHARD Ir)consilium, qui eam in Vas aqua recenti plenum coniiciendam ibidemque tam diu seruandam, donec transferri queat, suadet, melius succedat. Ε iamssi vero in hortis radices agat, paullo post tamen, aegre hocce hospitium ferens, emori solet.

Bolanicorum pariter ac pharmacopolarum scire interest, quando flores suos emittat, horum inprimis

60쪽

mis ut tempestille eam pro aegris colligere possint. Sponte autem patet, fore di tempus pro climate diverso varium esse. In Hispania iam Marsio m. fiOrentem eam Vidit CLUSIVS, Consentiente QVER Io, qui tamen et Aprilem memorat. In Austria vero Maio, IAC VINO teste, hoc vigoris siti fastigium attingit quod idem fere in Suecia est, ubi versus eiusdem finem floribus ornatur. Ex his regionibus tantopere a se remotis, tempora, quibus alibi floreat, augurari P haud ita difficile erit. Baccas tandem versus Decembris finem Cellae maturestere, Cl. TAVBΕ Obser-vniit; in Hispania m. Septembri vel Octobri QRER.

A botanico isto Vuae ursi scrutinio ad chemicum

me consero; simpliciori tamen illam eXamini, nempe sensibus peracto, prius subiiciens. Hora a. m. IO. ingessi pulueris foliorum granas, quae undique in ore lingua agitans palato demum firmiter admoui. Adstringentem L stipticum saporem statim percepi, postea Vero haud ingrate amarum. Intra minuta temporiS prima, tantum saliuae effluxerat, ut ViX illam Ore continere possem, unde eam deglutivi. Post a circiter minuta omnis fere amarities cesserat. Verum succellit ardor quidam linguae, palati et faucium, et leuis pharyngis quasli