Quid de pueris instituendis senserit Ludovicus Vives [microform]

61쪽

ethnic0s, tum christianos mullos mendaces suisse admonet Vives, nec omnibus parem tribuendam esse fidem. Attamen celeberrimos ex veteribus, Her0dotum scilicet, Xenophontem, Thucydidem, Livium, Tacitum,el0., etc., perlegi jubet inter recentiores, quatuor lanium invenit c paulo digniores historici nomine, sGallos scilicet Fr08Sardum, Monstret elum et Philip pum Comminium, et Hispanum Valeram illos quidem arguit tum praecipua omisi SSe, ea Scilicet et quae ad usum conducerent, , ut de rebus levissimis dicerent, tum nullas illas 4 concione admiscuisse quas juvet legere a sed tantum quosdam 4 dialogismosa Sermones, o et adeo rigido ut mirum sit c esse tam pallentem ullum stomachum qui possit illos

devorare. y Attamen omne has acerba reprehen

siones temperat his verbis in quibus declarat eosdem Valeram. Comminium, M0nsiret e tum et rosSardum. legi ei cogn0sci non minus dignos eSSe quam plerique de Graecis vel Latinis l).

Nos juvat hac mentione auctorum, qui linguis ulgaribu ScripSerunt, concludere omnia quae de tradendis artibus dixerit unus e studiosissimis litterarum G Riecarum ac Latinarum lautoribus.

CONCLUSIO. Nunc omnibus videbituris principatum judicii, linjure obtinuisse Lud0vicus Vive inter omne aequales quibus curae fuit puerorum institutio. Ad linguas alii, vel ad philosophiam , vel ad naturae cognitionem magis contulere Vive autem nemo tu

tiorem puerorum ducem SeSe praebuit, negaraSmus ipse, nec Budaeus, ne RamVS, nec BabelasiuS, nec MontaniUS.

Erasmi discipulum s ac et filium a sese libenter ac saepe profitetur Vives, nec negat multa ab illo se accepisse quin immo dicas eum ejusdem imitationem assectare Iisdem enim Iere titulis ac rasinus uos de pueris instituendis libros inscribit. Erasmianis libris : De ratione studii epistolae duae, De conscribendis Epistolis. - Colloquia, -- De pueris statim ac liberaliter instituendis. - Christiani matrimonii institutio, - respondent Viviani: De ratione

62쪽

studii puerilis pisl0lae duae, De Conscribendis

Epistolis. Emea citatio linguae latinae, colloquiorum more, -- De tradendis disciplinis. - De institutione feminae christianae eli ossicio mariti, - In quibus Vives non tantum suam sed raSmianam qu0que doctrinam tradit, sive de prima et materna educali0ne traglat, sive puella edo geri jubet, sive bonae valetudini corporis consulit, Sive paedagogiorum regimen et paedag0g0rum more increpat, Sive demum

Pseudo-Dialecticos qui litteris minime et Ciceronianos qui intemperanter uterentur rinsectatur. Sex non adeo vestigiis Erasini institit ut nunquam ab illo discederet, et in hujus recentis magistri verba urare addiceretur ille qui se nemini veterum addictum patiebatur. In quibusdam erravit Erasmus, in iisdem rectius sensit et prudentius egit Vives. Sicci' amovit

quaecumque verba parum pudica SSent et qualem cumque in monacho an Sacerdote irrisionem, quibus n0n ali pepercerat EraSmu et quae puer0rum moribus Semper ossiciunt: nam maxima reverentia et pueris et a pueri debetur, neque unquam cum nullo

morum detrimento illi res sacras aut homines Sacro Sirridere didicerunt. 2 Dialecticae plus tribuit quam Erasmus qui e non semper ei hostis Sed nunquam socius est et a dialectica qualicumque abhorruisse

videtur a ' Vernaculas ac recenti0re linguas, quas EraSmu a Spernabalur, c0lenda esse ipsis eruditis viris en Suit.

Num ideo his verbis rasini ad Thomam Morum scribentis assentiemur De Ludovici Vivis ingenio

gaudeo meum calculum cum tu consentire is unus est de numero eorum qui nomen rasmi sint obscuraturi , Minime. Vnullo enim aequalium omen Erasmi obscuratum fuit sed in Erasmiana luce latere Vivi nomen iniquum esset, quand0quidem hic non minore cultu litteras prosecutus est judicioque tutiore totum disciplinarum curriculum perluStravit. Budaeus vero, qui merito Graecarum litterarum in Gallia restitutor vocatus est pauca de aliis artibus et

de pueris instituendis praecepit l). In his praecipue

duobus videtur fuisse versatus rara tuendo litteras renatas adversus h0mines qui et maledicti S. . . et vatiniano odio a eas et et earum Studio 808 2)s prosequebantur: ' in Hellenismi studium lavendo et quam plurimis discipulis pervium reddendo. Ex quo apparet illum et triumvirum s p 0lius litterarum et Hellenis mi patronum quam puer0rum praeceptorem fuisse, et duobus aliis triumviri in summis et praecipui tantum rebus, non in his minutioribus quae ad Scholarum regimen pertineant 0cium eSe addidiSSe. In pluribus Ramus Vivem secutus est, ita ut illius discipulus nonnullis, immo plagiarius Script0ri cuidam visus fuerit δὶ Vivi quidem assentit, Sive in-

l In oporo quod inscribitur : De Stuui litterarum recte ac commode instituendo, totus scro os in consutandis illis hominibus qui litteras tractionismum impugnabant. - s. Rebitte Os. Cit. 2 De Stuclio litterarum, etc. cit apud Rebitio, p. 8l, 82. 3 Ρ. Rapin, Reflexions surcia p illosophie DXXV Ramus copia... Ouis ViVos Our 'erigor en novatour. . . u pud addinε- ton Ramus, P. 383

63쪽

sectatur illam docendi ε altercatoire et questi0nnaire u rationem, quae nondum in Universitate Parisiensi obsoleta evaserat, Sive ipsius niversitatis regimen reprehendit, sive de utilitate scribendi monet, sive magistrum in docendo quam paucissimis

uti regulis praecipit, sive a rege petit ut Magistrio de publico salarium accipiant 1ὶ: s idem Vivis discipulum Se praebere videtur cum vernacula lingua ad Dialecticam et Grammaticam tradenda utatur. Sed

Vivico judicio impar est cum in Aristotelem ita bacchatur ut commentitia esse omnia apud Aristotelem

disputet. Vivis et Rami sui socius Rabelasius in hoc acerrimo bello quod hujus aetatis eruditi viri gesserunt

adversus Pseudo-Dialecticam, argutias et nugas disputationum, Seu et Barb0uillamenta Scoli. a Universitas Parisiensis, quaesivi ut anus quaedam delirare videbatur, a Rabelasio ostenditur praedicans e nunquam ratione Sam fuisse. v asdem quas Vives Scholarum Sordes, Sch0lasticorum ignorantiam,

et putidam magistrorum arrogantiam, ille irridet. ΑΝ0stro tamen dissert in artium tradendarum ratione plus temporis et de naturae Studio tribuit suum in omni re scibili et quibi silam aliis versari discipulum ubere videtur, qu0d a plerisque improbatum uit. Sed a Vive quam maxime dissentit cum hanc unicam

legem suae abbatiae incolis praescribit Fayce quevouldras, a immemor Se jam dixisse et scientiam sine conscientia animi emitium evadere, s et et omni tempore Deum colendum et amandum esse s quae 90Steriora verba, christianam et Vivicam doctrinam redolentia, cum prioribus minime concinunt, cum Deus multis voluntatem et conscientiam legibus constrinxerit.

Non tantum naturae studio quantum Rabelasius, sed ne tantum litteris quantum Vives tribuit Montanius, nec velut ille voluntatem omni lege Solvit, non autem velut hi christianae religionis praeceptis ligavit in informanda enim voluntate per thice naturali praecepta, et regendo judicio lotus fuisse videtur. Disciplinae enim finem dicit esse mentemestingere non refercire, et ideo Satis SSe Omnium artium Summa fastigia, aut, ut ipse ait, e la cr0uSte

premiere, carpere.

De Rabelasio ac Montani acute dictum sui ab

utroque scientiae et conscientiae Societatem commendatam suisse, sed ab uno plus scientiae, ab altero plus conscientiae consultum fuisse 1 . Vives vero Driter scientiae ac conscientiae consuluit, illam a se ruptioni causi S, tum recentibu S, tum antiqui S purgavit, hanc per omne artes recte ac christiane traditas consirmare ac perficere conatus est, ita ut merito inter praecipuos ac prudentissimo puer0rum magiStro annumeratu sit, et summam inierit gra-

64쪽

- 108

liam ab omnibus qui vel colendis disciplinis vel servandis moribus operam impendunt.

Lutetia Parisiorum in Orbona, a. d. V nona mari anni MDCCCLXXXVII. Facultatis Litterarum in Academia Parisiens decanus,

Academia Parision sis Rector, GREARI .

P. 5, pr ac proinde ne puellas, lege : Proinde puellas. P. 12, in. 3, pr videatur, lege videtur. P. 3 l. 9, pr continuoquae et tilitas, lege continuo Ostenuit quae . P. 20, pro ut ecliscenua, log ut ille eclis ericla. P. 22, ultima linea, doleatur punctum OS memorandi sunt. Ρ. 30, pr choreo, lege P chorea. P. 4l, L 22, 23, pro usus comprobavit e tur, lego comprobavit. videtur. P. 52, pro funestu mei Iege ; funestum ei. Ρ. 72, pro Erasmiane, lege : Erasmine.

65쪽

TABULA

PROOEMIUM CAPUT PRIMUM. Do totius disciplina no. - Num a Deo vortant littera aut prosanorum libris CAPUT II. De parentibus, primis pueri magistris. Expediatne puellas artibus erudire et quibusnam artibus s

De schola et magistris sCAPUT IV. De artibus quas pueri docendi sunt usART. I. Inde illarum artium et summa eas tradendi ratio. 48ART. II. - linguis SE

66쪽

ART. III. - D dialectica ΑΗΤ. IV. io Physica de Mathematicis de Metaphysica. ART. V. - De Rhetorica . . CONcLUSIO ERRATA