장음표시 사용
31쪽
Vives haud satis esse censet. AExercitamenta corpinrum crebra sint in pueris, x ait compertum enim habet recreando corpus et augendo ejus vires c ea praesertim aetate quae incrementis indiget ac con-lirmatione corporis, a Simul augeri animi vires et alacritatem ad laborem comparari. Etenim de pueris verius quam de viris dici potest corpus aggravare animam, x et dissicile esse mentem sanam in corpore non ano verSari. Ergo quotidie vult Vives corpora eorum oblectari et exerceri ludis 4 qui honestatem habeant cum jucunditate conjunctam, qualeSSunt pila, globuS, UrSUS, etc... v deambulationeS longiore extra urbem et per agros Tanta Sollicitudine assicitur comparandi alumnis salubres oblectationes, ut provideat ubi et quomodo, cum pluerit, ludere et recreari p0ssint. Sint porticus, ait, et laxa atria quibus se reficiant pluvio tempore. . . Tunc magno oblectamento erunt sermocinationes estivae a Sua
ves, narratione jucundae, argutae, etc...
Nec tamen paterna haec de bona valetudine corporis cura in mollitiem desinit Vult quidem corpus et Sumere vires et quieti interdum indulgere, non vero dolore omnino eximi immo dolorem ut poenam irrogare non resormidat, si utilitas animi postulat, nempe ut culpae quaedam puniantur Modice tamen, ut jam diximus, hoc emendandi modo utituri primo adhibeantur jubet 4 reprehensio, laudum et praemiorum privati s et quaevis alia correctio liberali ingenio digna. Ad extremum tamen, si omni modo ceterae castigationes irritae ac inutile evaserint, et
si puer non fuerit tenerrimus adhuc, virgas adhiberilas et necessarium erit c ut eum revocet dolor cui ratio non est satis , sed sic illis uti portebit ut tenerum adhuc corpusculum agriter in praesen d0leat, nihil deinceps sentiat incommodi. Quod Siquis modicum hunc et temperatum verberandi morem contulerit cum illa immani consuetudine, in scholis usurpata in puero Sine mora, Sine m0d0. sine laetatic discrimine saeviendi. judicabit certe Vivem n0n nihil secisse ut scholaris correcti humanior fieret. Quod si in Super noveris quibus viris hunc virgarum usum permittat, jam non Sollicitus eris. Νam in magistris consensum omnium virtutum requirit. Et cum de a re crebra et usa sit illius amplificatio, ad quatuor has quaestiones contrahatur necesse est quomodo sint eligendi magistri: 2 qua scientia et virtute ornati esse debeant: δ' quodnam et a quo Salarium accipiant: ' quomodo se habeant cum discipulis Instrina et inanis, ut vidimus evaserat auctoritas graduum quibus conserebatur jus et licentia docendi. itaque quaerit Vives an satius foret nullos esse in Adademia gradus , Quid respondeat, ex ejuS Oderato ac temperato ingeni conjicere licet Quod in
abusus abiit non videtur prorSuS SSe tollendum, tantummodo est emendandum. on tollatur ergo haec magistrorum eligendorum ratio: Sed in ea Stricle vetera universitatis statuta serventur et nova addantur.
Primum nulli scholastico gradus conserantur nisi diligentius explorata ac severius recognita sit ejus cien-
32쪽
tia sic orsan numero pauciores erunt magistri, Sed arte praestantiores. Praeterea qui gradus adepti suerint non idcirco magistri munus obire poSSint eos quidem scientia praeditos esse gradus teStatur, non lacullate scientiam aliis tradendi. Ideo aliquandiu in tirocinio quodam exerceantur, in quo experimentum sui dent atque usu artem docendi doceantur Pro- flebuntur aliquandiu apud auditorium frequens, cui et illi nonnunquam intererunt qui de eis judicium serre possint quod dicatur. Quod si approbentur, desinent professores esse, silent doctore Vel magiStri, ... quos appellabimus magistros professores vCelerum de scientia magistri idem libenter sentiret Vives a Cicero et Quintilianus, nempe in magistro
esse debere et omnium d0ctrinarum concentum et con SenSum, . . . di Sciplinarum orbem n ea praesertim
causa quod disciplinae omnes, ut virtutes, inter Sequamdam connexionem habent a Sed cum hunc c0ncentum raro inveniri non ignoret, satis idoneus
illi magis le videtur qui optime didicit, persecte tenetet 0n raptim et in diem collegit quae quotidie tradere debet qui denique n0n tanquam peregrinu Sased tanquam civis hanc ille rarum provinciam sibi creditam incolit, ejus singulas parte cognitas plane habet ei in ea ut in propria Sede versatur 2 . Sed addit, Magi Stri censeantur non ex doctrina modo, Sed etiam moribus. 3 Omnia ergo effugiant
1 De Tradendis, lib. II, c. I De Causis, lib. I, e. X. 2 De Tradencla l. II.
vitia apud magistros medii aevi solita, et eas induantvirtutes quibus discipulis exemplo sint. Quam maxima enim morum integritas illos decet quicumque pueriles animos tractant et eos quotidiana consuetudine, vel lactis, vel verbis, vel ipso oris et corporis habitu ad bonum aut ad malum inflectere possunt. Quaestus minime sint cupidi Ut vero omnis avaritiae amoVeatur occasio, postulat Vives ut nihil pecuniae de manu discipulorum, sed ε salarium de publico 3 accipiant. Praeterea sit illud salarium non nimi amplum Despe lucri venales alliciat animos, sed tale a quale cupiat vir bonus, fastidiat malus. Caveant maxime magistri ne cum discipulis amiliarius agant quam decet et par est. Hoc erat, ut jam vidimus hujus temporis commune vilium quod magistri discipulis aetate pares, pare etiam erant moribus hanc tenebit viam prudens praeceptor ab extrema severitate et ab extrema licentia remotam e erit gravis sed sine acerbitate. O more paterno discipulos complectetur illius assectus erit patris l)., Discipuli vero assectus sit lilii: c magistrum ut patrem diligite, inquit Vives pueris, et ut in eorum animis insxum maneat illud praeceptum multis argumentis tum a philosophia tum ab historia petitis consirmat. Non tamen hominem tam prudentem Iugit amorem argumentorum vi nemini injici , et multo minus pueris qui magistrum nisi amantem et
l)is. Quintilianum a Sumat parentis animum. . . non auctoritaStristis, non dissoluta cymitaS. η Lib. II, c. II.
33쪽
amabilem non diligunt. Iure ergo in memoriam magi Strorum revocat, nullo pacto pueros adduci posse ad ossicia piorum filiorum erga ipso ex Sequenda, nisi ipsi parentis animum Sumant amantissimi. Dent imprimis operam ut indolem uniuscujusque inspiciant et penitus c0gnoscant atque ad varietatem ingeniorum i rigorem scholaris regiminis de- nectere conentur Suam enim indolem a natura unuω quisque accepit puer, ita ut nullus sui similem habeat. Immo nullus diu sibi constat, sed saepe e- eum disside 4 ex cibo et polione, ex habitu coeli et loci, ex assectionibus corporum 2ὶ Qui enim puer prae se malae indoli Speciem serebat, annis creScentibus, bene moratum Se praebuit qui vero optimam naturam sortitus videbatur, jam adolescens pravos mores Stendit. Nihil ergo utilius, sed nihildillicitius quam animum cujuSque penetrare, de eo judicium serre ad id Iacilius oblinendum, utile erit ea quae singuli magistri in suis discipulis observaverint in commune conserri et cunctorum prudentia pensitari uater per annos Singulos in locum secretum aliquem conveniant magistri, uti inter sede ingeniis discipulorum suorum sermocinentur et consultent 5 . Hae sunt scholae in quibus discipulos recipi, hi sunt magistri quos his Scholis praeesse vult noster Vives. Nonne de tali Academia dici possunt quae
ipse de vera et persecta diceret, scilicet illam esse conventum doct0rum pariter et bonorum in quo docti et boni discipuli crescant Τ
34쪽
DE ARTIBUS QUAS PUERI AEDOCENDI SUNT.
Si quis scire cupiat quaenam artes in aeuuatibus artium pueri traderentur, obliviscatur necesse est hanc veterem artium partitionem in Trivium a Quadrivium Magistri enim vel extra illos limites discurrebant, cum non tantum de Septem artibus, sed
etiam de Ethica, de Physica et de Metaphysica age
rent, vel citra se tenebant cum has et illas artes omnes in unam logicam forma et modo docendi converterent.
Quae vero tradendae sint et quo ordine ita statuit Vives M' Linguae, ' Dialectica critica δ' Physica, 4 Prima philosophia seu MetaphySica generalis, 5 Dialectica inventrix seu Instrumentum probabilitatis. 6 Rhetorica, 7 Mathematicae artes, Arithmetica scilicet, Geometria, Astronomia. Musica. ioc
est, ait, adolescentiae curriculum ad quintum et vicesimum annum aut e circiter l). Tria in huc artium indice notanda sunt 1 Physicam equitur Rhetorica, non antecedit, ut in Privio et Quadrivio. - 2 Grammaticae in locum, Linguae designantur, quae vocis mutatio haud parvam signi sica rerum mutationem majorem enim esse declarat quam antea de lingua Graeca et Hebraica curam. et ipsam latinam nova doceri ratione, majore ad Ierborum delectum et ad usum adhibito studio quam ad grammatica sermonis leges. - δ' mittuntur Ethica et Historia, quae, ab adolescentiae curriculos remotae, ad juvenile et virile transseruntur simul ac Metaphysica specialis, Oeconomia Politica, Ius et Medicina. De illa vero duplici omissione hoc animadvertendum est Ethica ad alterum curriculum reser-Vatur quatenus est mera scientia : sed in quantum ad usum spectat et vitam regit et gubernat, una cum religione doceatur vult Vives, qui, ut jam vidimus, religionem habet ut caput et fundamentum totius puerilis disciplinae. ullo enim in loco librorum suorum videtur aliquid discriminis fecisse naturalem inter et divinam morum regulam, ne a Theologia Moralem disjungi voluisse, saltem in pueris instituendis. De istoria vero alibi dixit Vives Cognitionigrammatiges adjuncta est historicorum enarratio atque interpretatio 2), s nec hunc vituperat USUm, immo,
i De Tradendis, 373. 2 De Causis, lib. II.
35쪽
in secunda sua de Ratione studii puerilis epistola illum commendat. Insuper historiam oratori legendam esse docet ij et illius demum declarat concredibilem esse ad artes omnes utilitatem 2ὶ , Ex quo inserre licet Vivi historiam ceterarum omnium disciplinarum provinciam videri, quibus praebet, ut
ila dicam, agrum Ieracem ex quo Grammaticus Xemplorum, Orator argumentorum et ornamentorum
amplam Segetem colligere possint, et unde puero jucundum lium, honesta voluptas, recta morum institutio nascantur. Si ergo historia, quae ad omnia utilis est, juvenibus investiganda reServatur. pueris tamen legenda permittitur. Sed non tantum in rerum discendarum indice notando, quantum in ratione eas omnes tradendi describenda, eminet Vives. Et primum vitia reprehendens quae illam rationem corruperant, magiStros hujus aetatis insectatur quod ex veterum auctoritate doctrinam, ex Dialectica Iormam docendi Sumerent.
Tanta auctoritate apud philosophos Aristoteles pollebat, tanta gratia apud litteratos homines orebat Cicero ut illi pro certissimo haberent quaecumque Aristoteles essatus esset, et isti nulla verba nullamque verborum complexionem sibi permitterent, nisi a Cicerone Sumpta. on deerant etiam qui veteres ut homines superioris naturae colerent nec illorum sublimitatem ulli posterorum assequi as SSe
st De Italione dicendi. 2 De radendis, p. 388.
concederent. Superstitiosum hunc cultum ac stultam religionem impugnat Vive8, modo St0machanS,M0do irridens, et eo libentius quo ipSe accuratius noverat Graecos Latinosque auctores et Sagaciore admiratione prosequebatur. ullus enim inter aequales tantis Aristotelem evexit laudibus, nullus tantum hac Tussiani sermonis profluente suavitate atque canora ubertate delectatus est. Itaque a nemine rejici poterat tanquam antiquitatis ignarus c0ntemptor, cum e magi ver talis amicum quam Platonis praeberet, et pari ratione et paribus acetiis ristotelis et Ciceroni a servum pecus cirrideret et urgeret. Ea praecipue causa Sci10-lastici corruperunt philosophiam, ait, quod potius in verbum jurare Magistri quam ad rationem attendere addicti essent, et ea litterae modo renatae torpescunt quod non alios habeant fautores quam homines caeca antiquitatis veneratione amentes. ale autem e vidisse testatum et Vidi, inquit, qui versiculos hominis viventis, quod in pervetere Bibliotheca reperti essent pulvere obsiti ac jam fere exeSi tineis, aperto capite veneratus sit tanquam Vergilianos et alius Ciceronis epistolam, cui consul Onomen erat praepositum gallicum, magno fastidio aspernatu est, addito etiam
convicio barbariae transalpinae l). His lepide dictis, magna cum gravitate addit c Falsa est atque inepta illa similitudo quam multi
tanquam acutiSSimam excipiunt nos ad priores co latos esse ut nanos in humeris gigantum. Non est
36쪽
ila neque nos Sumus nani, neque illi homines gigantes, Sed omnes ejusdem naturae, et quidem nos altius evecti illorum beneficio, maneat modo in nobis quod in illis studium et amor veri , Sic pro solito suo judicio hanc percelebrem solvit controversiam de veterum recentiumve praestantia sic ab antiquis d0ctrinae amorem potius quam doctrinam ipSam accipere recentes jubet. Sed acrius quam antiquitatis superstitionem, dialecticae immodicum ac depravatum usum in Sectatur. Non negat certe dialectica plurimam utilitatem praestari, nec in illa tanquam in palaestra quadam animi augeri vires, nervos intendi et mentis alacritatem exerceri tantum enim peris, ut mox videbimus, consumit in recto dialecticae usu docendo quantum in ejus ab usu exprobrando. Illud vero intolerandum ac maxime Iunestu me videtur dialecticam totius disciplinae curriculo praeeSSe omne arte Sua induere Iorma, omnia et ipsa linguarum elementa per quaestiunculas ac disputationes tradi, et puerulos, adhuc loquendi inscios, disputare juberi. altercandi initium statim natis, sinis nussu nisi cum morte. Nota est haec Vivica assiduarum disputationum in quibus alumni solidos dies consumebant descriptio: sed hoc loco sub oculos reponatur neceSSe est cluera scholam deductus lyprimo consestim die jubetur
disputare, et docetur jam rixari qui sari nondum potest idem in grammatica, in poetis, in historicis, in
dialectica in rhetorica in omni prorsus disciplina. Miretur aliquis qui possint in rebus aperti Ssimis, simplicissimis, primis Nihil est tam liquidum, tam
clarum quod quaestiuncula aliqua, velut vento excitato, non perturbent. Inertissimae datur torpedini nihil invenire etiam in solis sulgore quod bScureS, in rebus explicatissimis qu0d involvas . . . Si Sunt tirones isti assuefaciendi nunquam tacere, sortiter
asseverare quidquid in uerum Venerit. . . e una disputatio uno sufficit die . . . : sub prandium altercantur, pran Si altercantur, Sub 0enam altercantur, coenati altercantur. . . d0m altercantur, s0ri altercantur, in convivio, in balneo, in Vaporario tem plo, urbe agro, in public0, in privatd omni loco, omni tempore altercantur.
Sit in ista, volo, declamatione aliquid latius inflatiusque prolatum nil tamen nisi verum affirmat cum alibi ostendit Vives ex hoc inepto educandi
genere pueri mentem evadere magis victoriae cupidam quam veritatis, ideoque minus rectam ac ingeram, et m0re ip80 Superb08 steri, et arrogantes lin. Thona a Morus noverat pueros et in arvi Sui L0gicalibus tam substantialiter undatos a ut Semper ad digladiandum cum omnibus essent parali et nemini
l In Oration habita Roma 1567 Murcius os depingit ex illis
scholis ogressum a confidentem, acrem, contentiosum, Praesertim cumo natura esset firmis lateribus et voce magna, et quod caput St, cum magistri Si non multum sapere, at certo, quod apud O pro eodem erat, multum audere multumque clamare docUiSsent. Cf.
37쪽
cederent, nec ipsi Magistro Aristoteli lin. nam se
Aristotelem disputando victuros 2 3 credebant. Ab hac ergo via a plerisque uSurpata longe Suum discipulum avertit Vives, nec illum veterum auctori tali mancipari, nec dialectica alligari, permittit. Haec enim est Vivicae methodio nota praecipua quod a solitis aevi medii magistrorum vitiis purgatur. Quae autem sint illius propriae leges nusquam eorSum ac certa desinitione monet Vives, nec sorSan monerepsi est id enim solum sibi proponit potius inveterata lollere vilia quam novas afferre legeS, et insuper Suo ingenio indulget quum res singulas evolvit, non autem
omnes in unum contrahit. Hoc vero uno praecepto omnia ejus praecepta complecti possumus : arte omne quam Simplicissima larma tradantur et ad puerorum utilitatem semper dirigantur. a autem forma Simplex est quae ex usu ad principia procedit, quae in dissicilibus eruditionis nugis nunquam VerSalum ea sic tradita doctrina pueris asser utilitatem, proprias vires addit, et in eis tum virtutum indolem tum regium judicium auget. Judicium enim ait ille Vives, quem ob judicii praestantiam laudabant aequales. praecipuum est non solum in scientiis ediscendis, sed etiam in vita bene beateque peragenda in Siru
De vernacula lingua quae cura illi adhibenda sit. - De Latina quanti momonti sit ad omnes disciplinas tradendas et accipiendas; quantum illius tum vocabula tum Grammaticam corrupissent pseudo dialectici quinam suerint illius primi instauratores qua ratione tradenda sit. - De Colloquiis seu do Exercitatione linguae latinae. - De Graeca et IIebraica lin9ua paucula adduntur.
Εx omnibus artibus quas di Scere debet puer, nullam, ne lectionem quidem aut Scriptionem, neglexit Noster. ulli vero libentius et diutius indulsit praecipiendae quam Grammaticae, Seu potius arti Linguarum. Quod ipse confitetur, quaSi pressan veniam . Sentio me diu esse in hac de Linguarum praeceptione immoratum l . , a vero causa id fecit quod ratio linguas docendi plus caeteris lab0rabat, et quod linguae aliis artibus maxime utiles Sunt, inde enim reliquae artes omnes ac disciplinae dimanant. Inter omnes linguas latina Vivi maximae curae suit: hanc quasi maternam colit c 0 Latinis aliquanduexclamat. Sed Latinus ille multum dissidet a nonnullis ejusdem temporis Latinis qui patrii sermonis contemptum Stentabant. Dum EraSmu omnium populorum in quibus verSatur lingua ignorat, et Suae
38쪽
patriae Sermonem adeo aspernatur ut dicat: Ἀbsuma biollandis linguis quae plurimum n0cere norUnt,
nulli autem prodesse didicerunt l), Vives Hispanice et Gallice loquitur et linguam Batav0rum intelligit 2).
Immo praecipit ut cet domi a parentibus et in schola a praeceptore detur opera ut patriam linguam pueri bene sonent δὶ ν Magister ipSe vernaculam puerorum linguam cognoscat, qua p0SSit, Si re p0Stulat, clarius et facilius eruditas linguas docere 4 nec vere eruditus ille hone appellandus est, qui non coetu S- talis linguae patriae memoriam tenet et cognitionem non modo verborum recentium sed priscorumqu0que 3 nec qui ut praesectu quidam aerarii 5 , ne aliquid de ea depereat valde sollicitus
Haec praecepta, tam insolita apud ejusdem aetatis eruditos, Statuit Vives, quia Hispanus est, ea Scilicet gente quae Suam linguam armis ut solum ipsum ex Arabum dominatu vindicaverat, et quae eodem amore terram patriam patriumque Sermonem complectebatur 6J. Non existimat lamen vernaculas linguas adhibendas esse ad scribendum de rebus altioribus
fl)ipist ad Nicolaiam ciner, cit apud Massobiea : Les Colloques scolaires, P. 36. Joannos Sturmius quoquo, qui paulo post scriptorum Vivicorum ditioncm collogium colobro instituit l538 in quo multa a Vivo praescripta in usu habita moro, vernaculas linguas contem-noba ncque a docori volcbat. .. - Schmidi, tricle sur Sturm. 2 Id tostatur rasinus cpist. 385. - Cl. ΜaSsebicau, P. cit.
Expedit praeterea, ait, linguam esse aliquam doctorum 1 ὶ ο qua omnes singularum artium eruditi viri inter se conversari et in unum congregari p0SSint. Certum est enim, linguae latinae Singulari beneficio, doctos homines hujus temporis minus alios ab aliis semotos fuisse quam nunc Sumu D0S, Uamquam novis et societatis instrumenti s utimur. Audiatur noster Vives an linguam extollens c0mmu munem hominum interpretem, cujus ope sines nationum tollantur, et cesset poena peccati originalis, scilicet diversitas idiomatum Peccati enim p0ena est tot esse linguas eam vero ipsam linguam porteret esse cum Suavem tum etiam doctam et lacundam ... Ut libenter ea loquerentur homines et aptissime p088ent explicare quae Sentirent... Ultumque per eam accresceret judicii Talis mihi videlia lingua latina ... Dela e8Set non coli eam et conservari quae si amitteretur, et magna confusi sequeretur disciplinarum omnium et magnum inter homines dissidium 2 . , Multorum ergo hominum et omnium artium interest hanc linguam recte doceri. Sed hoc opus, hic lab0 magistri Lingua illa barbarie scholastica corrupta erat et in tot fracta dialectos quot erant barbarissantes e mori enda barbaries orati0nem con Spurgabat, unuSquiSque ... Verbum est De Traclenclis, p. 300. Hac aetate ispanus endOZa, qui nee eruditione nec studio lingua graeca ulli cedebat, libros suos is- panica lingua scribebat, sed ea praesertim causa, quod ad Hispaniam magis quam ad Europam ipsius libri spectabant,
39쪽
Serm0ne vernaculo mutuabatur,... inde nata Stbarbaries non una, Sicut una erat latina lingua, Verum Sua cuique nationi aliam invexit Hispanus, aliam Gallus, aliam Germanus, aliam BritannyS, Dechi mutuo se intelligebant l). νHaec Sermonis barbaries tum ex latine loquentium ignorantia ac Socordia nata erat tum proeSertim ex prave disputantium putida arrogantia. Ineplo enim illi pseudo-dialectici utebantur sermone qui ab omni consuetudine abh0rrebat et a nemine, docto vel indocto, neque vel ab ipsis eo utentibus intelligebatur 2ὶ Qui se Arist0lelis discipulos jactabant, pure ac dilucide l0qui fastidiebant, quasi Magister ipse
n0n acc0mmodavisset et suam dialecticam ad illum vulgarem Sermonem quem totus p0pulus loqueba
Sed gravius quam vocabula, Grammaticam corruperant Ohomines istius Iarinae 3 De quo vehementer ill0 increpat Vives, nec, quanquam Solito acrior et ira magis elatior, amplificationi oratoriae indulget. Supersunt enim e codicibus suis enali 4ὶ, Grammatici illi contra quos stomachalur, e ipso Suae stultitiae, quae sere incredibilis videretur si eam 80lus Vives testaretur, testes habemus. C0mpertum nunc omnibus est Grammaticam hac aetate qu0tidie in pe-
4 CL Thurot, 'otices et Extraiis es manuscriis, in quibus Itosci utra sit mirabilior patientiano auctoris an scientia.
jus abiisse Veteres Donati ac Prisciani libri sem0tisuerant ut Simpliciores ac nullum apparatum phil0Sophicum prae se larentes Priscianus non docet grammaticam, aiebat unus ex istius aetatis grammatici S c per omnem modum sciendi possibilem Usum exprimit, sed e cauSa non SSignat . . . pr0pter quod n0 docet, quia illi tantum docent qui causas assignant 1 Itaque ad causas assignanda Se toto dederunt grammatici, easque in forma, ex dialectica Sumpta, exp08uerunt. Per desiniti0num et divisionum ratione8, argumentati0DeS, In Morem minorem con Sequentia8 2ὶ, a cauSa quaeSiverunt, et, quod mirabilius est, se invenisse crediderunt cur hoc nomen masculinum esset, illud neutrum hoc Verbum
deponens, illud activum. Cujus doctrinae haec duo asserre exempla liceat Quaeritur quare nullum nomen quintae declinationis masculini sit generis . Ad hoc dico, respondit Ioannes de anua, qu0d ideo nomina quintae declinationis sunt magis seminini generi quam masculini, quia qualita voci illius declinationis quamdam naturam seminini Sexus imp0rtat propter divisionem quam facit in genitivo et dativo, quia genitivus et dativus illius declinationis desinit in e- divisas syllabas. Ac divisi seminino sexu convenit propter fecunditatem δ). x 2 4 Omne participium praeteriti temp0riS , Velae,
40쪽
velis habet ante u excipitur mortuus. Quare excipitur et non dicitur mortus Quidam dicunt quod sicut homo qui moritur desinit esse ab hac vita, ita et hoc participium ... 0rtem significans sui extra regulam caeter0rum participiorum l)l Nil mirum si Vives h 0c 0lissimum optat omnes Grammaticos hujus su suris 4 Calli0licon Alexandrum, Huguli 0nem, Papiam, x depelli a Scholis libris eorum 4 asportalis asinorum copia 2).
l Notices et Extra iis, p. l. - s. ibi dom: a Genera a generando dicuntur. Quae renuum cur nomina dicuntur generare, cum incorporalia sint Ido quia adhaeron corporalibus qua generant et gene
2 Exercitationes in otiae latinam Papias Ruclimentum Elementarimn diderat circa anniim 1063 a cuni definitionibus, notationibus, Secundum regulas, v et Hugutio Vocabularium circa il92. Ex illis duobus libris, Joannes do Janua, circa l286, samosum illud composuerat opus quod inscribebatur : Summa, seu Catholicon Cl. DuCango, Practatio, XLII ad LVII). Alexander a Villa De Doctrinale Puerorum circa annum 20 scripserat, ut serunt hi versus
Doctrinale suum dedit in ommune legendum Anno milleno ducentenoquB OVeno.
Illa Grammatica, versibus cscripta, a brevitato ot simplicitate quadam commendabilis si s Thul Ot, De Alex. Doctrinali, p. 45 . Sed inclegantia et obscuritato a et barbarorum temporum rubigino cin-ficitur. Dicas Alexandrum conscium misso So non satis aperto initido scripsisse, nam ait
Si pueri primo nequeant attendere plene, Ilio tamen attendet qui doctoris vico fungens Atque legens pueris larca lingua reserabit.
Unum superos Doctrinale lingua layca XV saeculo reseratum a Francisco Nicola quodam hoc cccntor prodidit F. Morand Re Dueue Societes avarites . Inscribitur Octrinale prosalicum, et auctor asserit sc illud composuisso ut praecepto Alexandri ipsius pareret pueris layca lingua resorabit , linguam a laycam existimans osse linguam a proSVeam. Alexandri u do verbo ad verbum textum s
Quid dicam de Modis sion candi qui et excarnis1-cabant Erasmum, et in quibus tota urebat Grammaticorum dialectica Unicuique verbo multiplices erant Modi significandici essentiales et accidentales, absoluti et relativi, quorum singuli in multas pessi es dividebantur et multiplicabantur declinabili plures erant quam indeclinabili nomini substantivo,
verbi gratia, sex asscidentales modi numerabantur, omissis essentialibus l) Η0rum arcana non penetrat Vives, nec nos in his diutius morabimur. Tempore vero quo Grammaticos isto in Seetabatur,
jam in scholis aliquot rectius Grammatica institui coeperat Laurentius Valla l406-l 457 2 in primus a
medii aevi magistris disssedens, causas usus destitit explicare, ut ipsum USum certoi Stenderet, optimorum Scriptorum fretus auctoritate Eum secuti sunt Perob
secutus est; attamen addit Certi sitis quod pueri proficero valentes plus proficient in hoc opere quam in per metrico ... Propter obscuritatem, coactionem et brevitatem metrorum. Haec Obscuritas glossas multa adducebat, quae ipsae a textu obscuriores Saepe orant, aut si quid in Alexandro clarum sorte osset, obscurabant. Sic explicatur apud quemdam glossatorem Alexandri primus ille doctrinalis versus
Scribere clericulis paro Doctrinale novellis.
Causa inalis tangitur cum dicit clericulis, id est ad utilitatem clericorum s C s. hurOt, Otices et Extra iis . Istis grammaticis annumerandus est brardus Bithuniensis qui circa initium torti docimi saeculi edidit Latinam Grammaticam, sermone metric Scriptamquam vocavit Graecismum, non quod de Graeca simul ac latina lingua tractaret, Sed ex eo quod in ocim capite, multorum verborum graeca etymologias dabat. - s. II isto ire lili graire, tom. XVII. l Cl. Νοlices et Extraiis aes manuscrils, p. 159, 223. 2 Cl. Dictionna ire es sciences philosophiques.