장음표시 사용
201쪽
Pernoscendam eorum naturam habituros. Iam p
secundum opinionem plurimorum philosophorVM
mnia haec corpora non nisi ex partibus elementor diversimode mixtis componuntur, secundum meam tota illorum essentia natura, saltem in animator i )tantum in magnitudine figura, sit tu, motibus p tium consistit. Superest adhuc nonnulla dissicultas circa hae vi quoties utrimque convexa aut concava fieri debenti scilicet centra duarum ejusdem vitri superficierum recte sibi invicem opponantur sed haec facilesto test, si primo eorum circumferentia fiat torno 3δ rotunda,is aequalis ei manubrii vel nymphuri agglutinanda erunt ut poliantur deinde cum ei agglinabuntur, & gypsum, aut pix, aut bitumen quo J gentur ductile adhucis sequax erit, si annulo cc. te ad eorum mensuram facto, tantae latitudinis tremitates vitri&mymphuris simul includat, setur Particularia plura inter potiendum Observ ' λὸξ Omitto inc etiam nolim in praxi eadem omnia qu*scripsi observari, quia non tam ipsas machinas, machinarum fundamenta & causas explicare sum Et artificibus imperitis inventa hic descrip δ' ἡ commendo, sed ea spero satis egregia, ''d , momenti visum iri, ut nonnullos ex maxime indu& curiosis nostri aevi, ad eorum executionem sui Vipdam invitent.
202쪽
remeam, Iatorum , par saecvltra, ebent; ut
I. De Otura terrefrium corporum. Ir natura homines comparati sumus,ut magis plerumque admiremur duae supra 'nos, quam quae Vel intra , venia eadem , acta ualtitudine circa nos sunt. Et quanquam tuo μ' I nubes vix excedant quorundam mon 'si' h tium Vertices, saepe quoque infra fastigia 'ktrarum turrium vagentur quia tamen oculos ad coe- . ' strectos contemplatio illarum exigit, tam sublimes πιδ imaginamur, ut ipsi Poetaeri pictores regiam Dei qm iis adornent δ magnas illius manus ibi occupari 'gant laxandis atque obstruendis ventorum claustris, 'tutino rore flosculis nostris perfundendis, e fulmis 'di editorum montium augis. Atque hoc spem mihi ,. ψt, si tanaturam illarum explicavero, ut nusquam in quae ibi apparent,vel etiam quae inde descendunt ad- ζ δtioni locus relinquatur quemvis facillime creditu- non impossibile fore , eadem ratione causas o-''Vm indagare, quae terra mirabilia habet. si ' primo iis capite de natura terrestrium corporum II. .: ῖς 'ζre loquemur ut eo felicius insequenti exhala ' Vapores explicemus. Et quoniam hi vapores
liii ' ς ζ Oceano quandoque salem in superficie il- 'mponunt 'in arrepta Occasione paululum de- illius immorabimur atque in eo ex riemur, Tym RS Orporum, quae philosophi uni mixtio-ptes Rς Omposita esse e elementis, aeque bene dedit possimus,ac Meteora,quae ex iisdem non nisi ψ0de imperfecta generari ferunt. Postea conside-
203쪽
dam cbgantur, nubium inde exsurgenUψm eibi. Ponemus demum ex eo quod resolvantur x tib
mus quid nivi, pluviae, grandini V sem Velut
minime nivis 1lluis obliviscenuir, cu)us parti mcircino d1mensae stellas exiguas seni Vin hane- me repraesentant haec enim licet ' M00' 'Elisse iri notata, in maximis tamen naturae mi ς i.
ita exponere, ut inde etiam eorum quibus alia fimbuuntur, natura possit intelligx hy G δ' ' πόθου
demus colorum quos vulgo collucere in nubibus mus circulorum itidem astra coronantium, Ῥοcur Solo Luna multiplicat tanterdum app/yςδ' aEt Caeterum quoniam harum rerum ψgRRU bEhε, ex principiis generalibus naturae, nondum i
dere studebo, ut sorsan etiam non demonstrata sitis admisi uri. Primo igitur suppono aquam, terram R inultisti iam qua similia corpora, quibu Li'gy0J V ' ἡ .hiibus aerem, ct exiguis partibus, figurat magnituum sitiit, Quae nunquam tam accurate nexae ς 'Π' . abii vata quin plurima spatia inter illas pateant; cua, sed reserta materia illa subtilissima,pςx HV ab sup- diximus actionem luminis communiςδx V ir,lsa' componi. porto exiguas illas partes, quibus quassem,' tui in gas, leves Glubricas esse anguillarVm gy μ', ianita
204쪽
2rumque corporum particulas admodum irregulares rvt inaequales figuras haberes adeo ut tam parum im f. ' pucari non possint , quin statim mutuo nectantur de qua II 'Rreant velut impeditae, quemadmodum rami virgul 'u' ixprum insepibus. Et quoties illae ita nectuntur, cor 2. . I; p ra dura componunt, ut terram, lignum & similia rum ιογο-V0ntra, quoties simpliciter una alteri tantiim imponi ' ἐ 'ir, S non nisi valde parum, vel nullo modo implican otii, , simul adeo parvae sunt, ut agitatione materiae stiba 'beres- : Τ, qua cinguntur, facile moveri& separari possint, Vltum spatii occupare debent corpora qui Mngula fas' clarissima. levissima, ut oleum aut aerem com O Vρ
rum instar expansas. particulis simu junctis, implixis corpora dura componi. Eastam , non nec tam crassa quin a materia obliti possint agitara oleum vel aerem
aeterea cogitandum est materiam subtilem, omnia V
velocissimo cestare, sed asti likm nil non autem eadem velocita 't ry Rrvalla quae sunt ter partes horum corporum ''tem nunquam a motu Hexi .ra
ubi vis omni tempore jam ut i irinuim Paulo / amois filatatis fertur juXta superficiem terrae, quam in sub ore cele- 'φὸς re, ibi nubes consistunt & sub aequatore, locisque f
hyem e interilsu etiana, quam noct u. Qilorum O 'm ratio manifesta erit si putemus lucem nihil aliud iii motum quemdam, vel actionem qua corpo torem di R 'D a materiam subtilem, quaquaversum secun P . . 'er' Di6 ViHς se propellunt quemadmodum In stis,
tiri dictum est Inde enim sequitur radios solares, 3:iam adii qxiana reflexos validius illam agitare inter re '.' φλ' i noctu aestate quam hyeme sub aequato 'pi. ' sub polis, de denique prope terram, quam
205쪽
18 MET EORUM . . magnitudinis partibus constare, artimque ii
omnes perexiguae sint aliis longe ni Qxς'
m ηο Ximas quidem, vel lut rectilis loquamur imi semper plus virium habere, quemadmouum
rium ha Universum Omnia magna corpora tantumGCHi Hες quantum parva, haec robore multum eXsupera0x
2 ta que idemcit, ut quo haec materia est minus subtilii I
est, composita ex partibus minus exiguis, mentius partes aliorum corporum agitare possit
Unde etiamst ut plerumque minus subtilis it VLm loco dc tempore, in quo maxume agitatur in Vue pμὸ in*ς perficiem terrς, quam in media aeris regione, iWV tore, quam sub polis aestate, quam hyeme *m 'interdiu, quam noctu Cujus rei ratio in eo consist imi quod harum partium maximae, chmeo ipso sint νδ
tuscum his maximis fertur notandum omni q*qis restria corpora, poris quibusdam pervia esse , V illas quidem admittunt sed ex iis multa eis Iriza tam arctos, atque ita ordinatos hos meatus babe' Gma Ximas omnino excludam Atque hX V p V liiij ea sunt quae gelidiora inveniuntur, si tang*R V yς idothna manus ad illa propius
marmor aut metallum ligno gelidius est, δ' Q ,sub. dissicilitis eorum poros partes hujus materi ''φ' ahuetiles admittere putandum est: soro gi' ijssa gritis quam marmoris vel metalli , cum ' multo frigidior sit. . intelli Hic enim statuo ad naturam caloris S frig0Π dji gendam, non opus ese aliud concipere 'VJ ibi ius ' ρ ρο corportim quae tangimus partes solito magi R T. Vehementer, sive ab hac materia subtili sive ab δ mοάοιο - libet causa, commotas, intensius etiam Velrς Τῖ ' parva capillamenta nervorum tactu inserviςὴ
206쪽
omnia ter se, quin 1-lta est equae habent, uti plurimum
inus sub iciei adhuc haec ipsistoris intelli ut minus alia qua
Vm solito remisius agitantur. Ac licet haec materia sub'; is non separet ab invicem corporum durorum partes ψ'star ramorum implicitas,quemadmodum separat par- ςβRqlim,vel aliorum corporum liquidorum tamen illa ' agitare, is agis aut minus concutere potest, prout δ' petu concitatiori aut languidior fertur, vel etiam p 0ut partes magis aut miniis crasi as habet quemad- 'dum venti ramos omnes arborum, quibus sepiment' aliquod contexitur, agitare post uni, nulla tame ea- In evulsa. Caeterum cogitandum est inter hujus ma- yiae subtilis robur vim resistentem partium corpo- .m liorum, illam proportionem es e, ut quum non' 'iis agitatur, neque subtilior est , quam solet esse in 'xζgione juxta terram , vim habeat agitandi eXiguas: Q aquae quas interlabitur, c singulas seorsim loco P ς'di; imo etiam plerasque earum inflectendi, atque Rh nc aquam liquidam reddendi sed quum non ve-
qntius pellitur nec minus subtilis est,quam bl et s. plagis in aere sublimi, aut quandoq; per hyeme m
e, αδ ζrram, non satis illi roboris adest ad illaς ita in hi ' ς' das&agitandas unde fit ut confusim, sine ordi- idae aliis impositae sistantur,atque ita corpus durum, , 'ς 'idelicet, cona ponant Adeo ut eandem diti e-
inter aquamet glaciem possimus imaginari ,
,hi,' inter cumulum parvarum anguillarum seu vi-λ 'R seu mortuarum, innatantem piscatoriae scaphae hii ''Ribus undique pertusae quibus aqua fluviatilis,hu 1 ηψyζntur, admittitur & cumulum earundem an
quis ' 'm' i siccae gelu rigida in ripa jacent. Et
qui ' δm qua nunqua in gelu constringitur,nisi materia sit, ii 3' P rtes interlabitur plus solito sit subtilis, indeti 'ri glaciei qui tam formantur ad mensuram pampiusό μ' uJus materiae subtilissimae, sic arctentur ut m ore omnino excludant atque ita glacies ma-
soleat, ac quomodo frigore rescat. Cur glacies ean
frigiditatem uinritiem quamdiu glacies etiam in .siate νnee aut timui eramositatur.
207쪽
186 II Mneat frigidissima, licet in aestatem reservetx r. ut semper diuritiem suam obtineat, ne pri cerae mollescat Rus enim pororum angulii , ' quo minus calor ad interiora penetret, iuri δ exteriora liquescunt. . - onis viii. Praeterea hic quoque notandum venit, P/rti; s --st' garum clubricarum, ex quibus aquam QR'p'
aiximus, plurimas quidem esse,quae huic Sc inde i ion
e m iri ctunt i a motu qui eas ita flectit cessant, prout m/ ς -ό μμ' in V subtilis qua cinguntur, paulo at ori aut morir0
2 pollet, ut paulo ante dictum est, sed preterea et i m
C r q- dam esse paulo crassiores, quae cum non ita flexi ς ' saliis omnia enera componunt; Sc quasdam alia pδt subtiliores, quae, cum non ita facile est ent ab isto Qxx
θη i' conflant liquores illos tenuisti mos, qui spirati s aut qm 'T vitae vocantur, c nullo frigore solent concrescere
cur ferve autem illae ex quibus aqua communis conliat, id
Dre cesilant ab eo motu qui eas flectit, non putandum ς ε π - ditii fani eqigere, ut omnes in rectum inst/r μὴ porrigantur, sed minuitis, ut potius hoc vel illo im . curvatae sint: Unde sit ut tunc non possint ei pi/ tam angustum spatium contrahere; U Ha subtilis satis virium habens ad illas quomodolidetctendas, semper ipsarum figuras ad mensuram OV . . in quibus insunt, accommodat. Notandum etiam ς haec materia subtilis multo plus virium habet, qu hoc requiratur, illam contraria ratione ficer
majus spatium se distundant. Quod facile erit FP . illitia cognoscere , si aliquod vas longi satis S δ' ἶμ .h oculi da repletum aeri exponamus, cum ς' δῖ inia qua sensim subsidet, usque dum pervencrix hiu aliquem frigoris gradum Inde iterum pλμφ' ἔ, . ,tmescet&surget, usquedum gelu vincta, O s iis ,-que ita idem frigus quod initio illam OgQ bitumbit paulo post eandem rarefaciet. X periζη '',uil t, docet aquam calentem, quae igni appositi φ g,
208쪽
t, omnino lum est ea-nstar junci
illo modo se ipsas. id uiateria
igidai cruda celerius congelari atqtie hoc e eo piatingit, quod tenuissimae ejus partes quae, cum fa- llime inflectantur, omnium maXime congelationi re istunt, ex ea dum bullit egrediantur. Ut alitem facilius hae hypotheses apud vos inveniant
' una, nolim putetis me articula corporUm terre d. qui is, trium tanquam atomos aut Indi risibilia corpuscula vimus 'ncipere, sed potius cum omnes ex eadem materia '' et' 'ent, me credere unam quamque modis num CriS Ee in hooqiyidi posse . nec aliter inter se differre, quam lapides in octo 'Rriarum figurarum ex eadem rupe excisos. Praetere 'xiam ne videar sponte Philosophis aliquam in medis rum qua in putandi occasionem dare velle, moneo expresse, 'ψHil eorum negare quae illi, Praeter ea quae jam di 1h2, 4 in corporibus imaginantur ut formas substantiales, simur. V litates reales, & similia, sed putare mea rationes' to magis esse admittendas, quo simpliciora Pau- ψ0ra sunt principia ex quibus pendent. Α II. De vaporibus 9 exhalationiblu. I consideremus materiam subtilem, quae per terrestrium corporum poros fertur, vel prae S sentia Solis, vel simili qualicunque causa Ve covorumhementius quoque Xiguas istorum corpo terrearium th PRrtes impellere facillime intelligimus illam effe-
δ' , ut quae satis exiguae sunt, simul ejus figurae, fumum at . IV. i x tali situ, ut facile a vicinis separentur, huc at ' μ'
illuc dissiliant atque in aerem attollantur: noli qui-δης inatione quadam singulari, qua ascensum affe- qu ' Vt Vi quadani Solis attrahente, sed solummodo hi'. nullum inveniunt per quem facilius motumhiis 'μ' . queant quemadmodum e terra pulvis sur- xδdium pedibus alicujus viatoris deorsum pellatura et agi-
209쪽
bus hic est sermo, nihilominus tame μ' ii 'videmusque altius illa eniti, cum vastas antibus multis conculcatur, quam ii si
ab uno ex iis prematur. Ideoque non ' Solis actio perexiguas materi pa tς , M. exhalationes componuntur, i
quum simul eodem tempore totum haemisphaerium rae illustret, eique integros dies incumbat. JI Sed notemus has exiguas partes ita sublata ii si vi Solis ut phirimum illam figuram hanere,qu/J i,
ῖ04. M a corporibus in quibus' rent divellantur rixq n. lasabhinc speciatim vapores non in bim Iala, ,ου , uantur ab aliis, quae figura δῖ' balatio ' otias, magis proprio vocabulo ieititus ,
m Must prehendam, quae fere eandem cum q δ g tabes, bentes, sed magis subtilis, spiratus aut aqVδ
U quam Ilias vero hinc Xchidam quae si Vm iudmos divisae sint, sunt simul tam soliἰς '' i iiij, corpus, quam aeris componant myψ ' sunt, attinet quae paulo crassiores et iamr MV ''s, ent raro quidem e corporibus diar R. J V depa sua sponte egrediuntur; sed si G H. Q ἶ' i ibscat, omnes in fumum solvuntu qV ineas lorum illapsa saeptias has librare Mi cu In puerum serre potest , eadem ratione qua Veni. ἴς hii se sepem spirans paleas vel folia Virgv x β, susum cum rapit seu potius quemadmodum ip i, qualmum lembici secum attolliteXiguas p xkς estra
Chymici ex platis siccis plurima qV mr Eiae' hunt, omnia simul destillantes atque nὸς VP . cientes, ut paululum illud olei quod habςo in ga
210쪽
.in parti ae faciliusque has so- , ut distin-
Notemus etiam vapores semper plus spatii occupare μὴ n aquam, lices nonnisi ex iisdem particulis con acri qui ctim hae partes corpus aquae componunt 2 Pr i 'moventur nisi quantum sufficit ut se inflectant
Rado unae aliis implicen ; quemadmodum videmus , 'si *ς hiberi ad A. Sed contra quum vaporis formamri ςnt, agitatio illarum adeo est concitata, ut celerri- iiij Qtentur in omnes partes, Meadem opera in longi- mem suam porrigantur unde fit ut singula illarum
φὶ 'Olientes, arcere atque abigere pos- i Scernimus repraesentaria B plane quem 3 ad in