장음표시 사용
21쪽
. V A D R A r o. libidini pateant, defenduntur: Sic res preciosae & the sauri gazophylacio, Claustris arcis servantur, Vulgares vero ipsi populo prostant, nec absconduntur unquam: Hinc non frustra Aurum sapientiores ita ser tum aut conclusum autumant,sed id insigniores virtutes, praeter colorem visibilem, in essentiae suae latibulis abditas habere, quas indignos scue aut acquirere non deceat: Alexander Magnus scrinium Darii preciossisiimum rei preciosissimae, Iliadi nempe Homericae conservandae deputavit, Ostendens, quo continens seu te gumen siit carioris precii, eo contentum seu inclusum illo longe sibi carius & rarius videri: Ita dc de auro judicandum,quoad faciem eXternam,quae cum sit pulchra dc munitae, oportet medullam ejus seu formam seu es sentiam esse longo majoris virtutis dc dignitatis Princi pes uxores & filias sibi carissimas an non in munitioribus castellis servant λ Nec venena in aurea pyxide sed alexipharmaca dc Beroardica recondi debent , ne Opium pro api oministretur ignaris. In)uriosi itaque erga Deum, ne dicam, blasphemi, existimandi sunt,qui putant, aurum saltem propter externas qualitates Omnibus aliis rebus praepositum esse ab eo, tanquam luderet, cum humano genere, cui splendida in colore, virtute
autem inania k frivola , aestimanda suppeditasset M
praescripsisset. An vero censent, fortuito gentes Omn CSin auri precium conspirasse,absque Dei singulari nutu IDe pro in
providentia λ Quod si stic, ut Epicurael,longe a scopost fustim aberrant. Socrates juvenem de facie pulchrum, sed se melinguem dc malis moribus Videns, beum gladium in aurea vagina: Alii Philosophi,inter quos Alphonsus sapientissimus, Reges ornatu oc fassu graVCS, doctrina levissimos&vacuos asinos coronatos,arietCS:
22쪽
CIRCULO aureo vellere,fimiaSpurpurataS Vocarunt, innitentesanimum, qui potior pars est hominis,corporis nitori respondere debere , Regem commendari a bene re gendo populum, quod a doctrina & animi cultura pro
num dc pondus terrae dixerimus solum, nisi vires alias sub cortice tegat, ob quas adeo gratum homini esse debeat. Naturae instinctu parva animalcula ad objecta sibi gratissima moventur, an solus homo ad noXia virtute crassa Θ An ideo recondit aurum, quia alii hoc faciunt,nempe ob necessitatem Θ Sic opinor an, At cur alii hoc faciunt 3 Ancoeco ductu de tacito selo consensu 3 Ita quidam respondent: Quod si verum, Omnes humanae res a Casu inani,nullo Dei consilio,guberna rei tur,quod absiti fatuere. Aurum enim exterius splendidum, cujus nulla esset interior virtus,tanquam pueri citra & Conchas,in precio haberent Admirarentur illud, Cujus nullus esset usus,nulla vis, nisi habendi sui desiderium apud cunctos relinquere,&,ut habeatur, ad mores perversOS incendere, tu emadmodum Poeta canit: non mortaliapectora cogis urisacra fames' Sed abusiis non tollit rei dignitatem verum Usum. Aurum ergo, ut caetera Omnia,non esse datum homini in damnum, veluti Pandoram, a Deo sfatuimus, tanquam multorum malorum causam , sed potius quas1 crinium immensarum virtutum& bonorum, quod ab ipsa natura clausum adeo & Daunitum est, ne ad dotes in eo reconditas indigni, Cerdones penetrarent, at
solummodo docti industfii prudentes, quibus sblis
haec scripta volumus, aliis, quibus ut suibus amaracinum internecinum,oletum gratissimum videtur, ut si iose oblectent genio, permittimus. CAP. IV.
23쪽
Murum, quasi Solem terrenum a quibusitam disyum,
esse centrum omnium humanarum aci Ionum, e-
Lii coelestis plane tarum iaNO N veremur judicia illorum, qui legentes Vel au
dientes has nostras pagellas pro auri dignitate scriptaS, CXClamabunt,ut quidam de Hercule ;suis laudabile non pluet,aumasidiat aurum 'An non ut
Laudibus arguitur vini vinosus Homerin, sic tu hirudo &ssititor auri, quod occinis ad ravit nusq; Verum his respondemus: Quod humanu sit nos homines, inter alios degentes, pati & fateri,sed ita sitire, ut non pro morbo, sed grato appetitu hunc astectum agnoscamus Quod sit bonum est per se aurum,dc virtutes sibi in istas habet quid ni appetendum tity Aristoteles rogatus, cur pulchra adeo essent appetibilia,lianc quaestiolae in coeci esse respondit;quia scilicet oculi pro ditores sunt phalaliri, idque imaginat1on1,haec cordi,Ob ferunt. Hinc AleXander Magnus, ejusdem discipulus, Persiicas puellas vocabat dolores oculorum. Sumus igitur inter bonorum appetentes , non sitibundos Eu-H1ones aut Ictericos,ob auri desiderium extreme laOozantes,de quibus dicitur: opsessiun ora lustiuntur aquae t Et, rescit amor nummi,quantum sapecunia crescit Si bonum est aurum, propter aliud, nempe nCCessitatemd usum externum solummodo,quis nisi Cynicut
24쪽
centrum terrestru m. Centrum quid.
ab eo tum quoque abhorreat 3 oblatum honestε repudiet,aut bene partum in mare abjiciat 3 Fuit olim illa mens quibusdam,at rarissimis,qui ob hanc quoque superbiam, quod aurum,superbire alios faciens Oreverint,in ore sunt omnium & admiratione: Nobis hac aetate aurea non licet aurum non appetere, quoad neces sitas praescribit;Immodicam us Bulimiam aliis relinquimus. At si inter bona,& ex bonis non minimum,inad preciosissimum, cur non praedicetur, cur non dignis
laudibus efferatur 6c celebretur ξ Cum sint, qui quis quilias aperte mala panegyrice diXerint. Circulum
esse aurum, cui quadrangulum a natura insit, demonstravimus , nunc idem Centrum omniam fere terrestrium innuimus. Ut enim Terra laaec quanta, Uanta,
es: Centrum Universi, primique Mobilis,& Sol coelestis, tanquam Lampas diurna circa hanc in Circulum
ducitur, nihilominus ipse existans caeterorum Planetarum norma Centralis,sit aurum in sua natura circulare Centrum invenitur rerum in mundo prostantium: Excipimus semper Divina,quibus virtutem, eruditionem& honorem adj ungimus,in auri Censum non cadentia,
nisi pessimo exemplo. Centrum communi vocabulo dicitur id punctum,a qu o diametrales lineae ductae sunt aequales,in peripheriam terminatae: Ita ab avi ores precio dc aestimationi subjacentes aequaliter distant, hoc est, Geometrica proportione,vel,si mavis, Arithmetica omnes ab uno auro determinentur,earumque valor dc aestimatio ponderatur. Haec est Polycleti Regula,qua Reipub. singula definiuntur,qua meum a tuo discerni tur, & cuilibet meta vivendi praescribitur: Aurum in medio ponitur, circa quod omnes laborant homines,
Reges, Principes,Nobiles Ignobiles, Cives,Rustici,Opifices
25쪽
pifices, literati, illiterati,& denique quotquot in mundo degunt Quod si ita est, an non Centrum est O
mmum P An non multi operatur student O JUUntur. ti lent pro auro obtinendo Θ Respice bella, navigationes, mercaturas, tot inventa subtilia quibiis Orbis fere to-tUS praeoccupatur, an non pro auro fiant 3 In Oceanum sermonis immensi lapsi is dici possem, unde ViX unquam emergar,si commoditatem dc necessitatem auri infini tam CVolvere conarer: Non ignis aut aquae major Usus es , quam auri in hac mortali vita, licet haec in primo statu simplicissimis naturae donis Contenta fesisset, nec auro indiguisset, caeteris paribus Nunc aliter se res habet, cum patrium imperium a Ni mrodi, venatoris coram Domino,aetate Cessarit, regesque terrae praeesse populis Ceperint tara& leges, crescente hominum malitia, in-s stulae, sepes, muri, tecta, limites agrorum fin CS regionum positi, aes custam, argentum dignatiam, altriam
preci abalium precium unum habitum sit: Paucissima ex multis innuisse sufficiat. Nullum itaque dubium est,
solem hunc terrenum p elucere aliis qUibus unque re bus,ut sol planetis: Hi a sole, tanquam rege, lUmen O mn C rccipiunt, Chai V1cariam Operam praestant Asatir gendo vel motus variatione sese accomodando, dum in apogaeo tardi, in perigaeo celereS, Ialan C retrogradi, nunc directi apparent: Sic ab auro caeterae reS Valorem dc sui precium Consequuntur, quae vicistim illi cedunt in honore, durabilitate No virtute In honore, quia in re-Mm coronis &sceptris ges atur,in poculis& patinis usurpatur, in cathenis δί vessibus visitur: In duratione quoniam caetetae res in chaos Elementorum Cito redeunt, aurum vero nunqtiam, nisi forte tardissime In
virtute,quia Medici Hippocratici ipsi summas vires D asicri
26쪽
Eoae cause praecipuae, cur men sera me krabilium
prectumprectabilium si aurum,in terniis proprietatibuae existantspr δ in externiis, accidentibu colore, puritate , s lendore, extensione,ponderoo no es innoxia qualitate .
AURUM. caeteris terrestribus praevalere cum no II longa probation egeat, testantibus id singulis mundi angulis, huic ad fastidium inculcando stipersedebimus,ac potius causaS,Cur ita sit, rimabimur, quas licet diligentissime Franciscus Picus Comes Mirandulanus, Philosophus acerrimus indagarit, cum tamen aliore pec ii id fecerit, easdem nos Minervae propolaC-mus. Ex ternis itaque fontibus seu proprietatibus auri eas emergere statuimus Prinati ex is, quaeiensui externo innotescunt, ut Visui, Colore,puritate, splendore. CO-lor in auro non pallidus est ut quidam, ideo pallere respondit, quia multos insidiatisres sui patitur sed Citrinus,qui eX rubeo. albo, mixtis inter se proportionabiliter generatur, utpote medius inter extremas, nigru dc album Hic enim ut nimis dispergit visivam virtutem& ille in arctum contrahit,sic Citrinus color oculorum aciem quemadmodum dc viridis, reficit, in mediocritate cons vat S delectat. Aurum rubetam dicitur a formali vel coloranted potistima ejus parte rubea,quae dumt
27쪽
A D R A T c . 27 dum per cancellos albos pellucet, Citrina Videt irri Cu= Cim quemadmodum in virginum malis albissimis,dum fan m sit. guistras paret,pud Oricolor cernitur. Haec est: Ro apti purea inter spinas, Veneris sanguine d lepore tincta, quae non animadvertitur, nisi asciente inter colores dis cernere. Tinctores ex albo flavitum herbis suis em ciunt,ex flavo Citrinum leviter superveniente rubed ne, ne quid de reliquis adjiciam. Fusores metallorum cuprum rubet coloris in flavuum datonem mixtione cum tutia subalba vel fumo metallorum alborum promovent. IInde manifeste patet,ex iubeo & albo Ci
trinum emergere;qui color attro proprius est ,& eX rubea albaque Rus subistantia,unita, ComponitUr. Umadmodum enim aquae rubeae & albae limul consilien tes, medii coloris aquam reddunt, ita mag1s Cocta in au ro pars Cum crudiori miXta, eam tingit, Vice versa Etincta diluitur. Et si verbnon omnis Venus as a Colore petatur, necquod pulsarum,mox virtuosum egissime
itur, tamen quia ratior ens pulchro vemens e corpore virtus,
eo acceptabilior est haec inter metalla species, quo colore est: speciosior. Ut enim quilibet talis praesumitur, qualem se hominum oculis,eXtrinsectis ornatu S,infert, ita aurum a pulchro grato suo colore apud vulgum primam con mendationem meruit, hac pressupposita ratiocinatione ,sub tam pulchra veste Corpus praeclar ae indolis latere,aut in domo tam honesta Dominum singulari gravitate praeditum habitare. Quae de colore auri dicta sunt, eadem de puritate dio splendore ejusdemaCcip1enda veniunt. Puritas seu homogeneitasti e simplicitatem arguit, quaequb major es , eb ad Cir-CUlum,aeternitatis symbolum, sive punctum indivisibile propinquius accedit. Animalia k vegetabilia ex par-D 1 tibus
28쪽
18 cIRCur otibus heterogeneis id organicis Constant,ideoque morti obnoxia sunt; Elementa vero ipsa,quia ad simplicitatem magis tendunt,licet non secundum partes, tamen secundum totum, permanent. His adfinia sunt ex Eleia metis cQmposita puris,multiplici mixtione intervenie-te,qualia sunt inter metalla,perfectiora dicta. In lais fortior compositio,& per minima miλtio effecit vinculum Elementorum gravium S levium arctissimum, quod vix lubile sit humanis viribus aut teporuit uidis. Puriatas vero in auro praevalet magiS,quam in reliquismetallis, quia laoc magis Calore Coctili, Coctione purga tu, pUrgatione conso datum,& totum alarum merum factum
est. In lacte tres sunt subsi aliae separabiles, quae a se invi ce differunt colore dccosistentia,serosa,butyrosa dc caseosadic in vino, sanguine & aliis liquoribus videre licet. At in auro quamvis sint binae essentiae a natura conjunctae, tamen utriusque eadem es: denominatio, puritas homogeneitas, eadem radix, basis δί origo,
Tempe MercurialiS , quae una est ex CausiS, cur nulla separatio fiat In auro partium,sive igne, siVe aqUatorque atur. Splendor ab aquea δc Clara substantia terr laomo geneae InCorporata provenit, qUaldeo major est in auro
quam in caeteris metallis, quia aqua lavit in hoc magis silam terram, eamque penetravit & sibi univit. Proprium enim aquae est splendere, ut ignis fulgere δc rutilare: Utrumque in auro conspicitur. Mum enim splen det, rutilat de fulget, instar stellarum in nocte mican
tium: LItque splendor Soli coelesti proprius est, indeque Communicatur Lunaeti caeteris coeli facibus,sic d terrestri, hoc est, auro ; quod Cum aqua & igne, nec non aerG terra proportionaliter temperatum sit, hin
lendidum fulgorem noctu diuque oculos humano perstru
29쪽
et stringentem de se projicit. Quod praeter ipsam experientiam testatur Hermes Cap. T. tractat Ulam T
inquit, Philosophi ipsum praetulerunt magni carunt,dicentes, aurum hic haberi in corporibu spicui Solin te is sub luminees lo idior. Et Geber in Summa lib. r. cap. verbaurum claram o mundam i us argenti vivi substantium habuit pers lendorem ejus fulgorem se radiantem manifestatur non olum in die,verum etiam nocZ . Praeterea tam ta- etu quam visu Auri incredibilis extensio seu dilatatio ocpondus explorantur,in quibus proprietatibus cum longe stiperet Omnia alia metalla, videntur illae essentiam auri magis eXprimere, hominibusque gratum facere . Tanta enim unica uncia auri deaurari, quanta vix denis argenti argentetur, referunt illi, qui experti sunt, ob summam ejus substantiae subtilitatem dc concoct Io-nCm,qUae in argento non tanta Occurrit,quippe crudi Ori & crassiori corpore, in quo non tanta tam diutina, quam in illo, Clementorum attenuatio dc commiXtio facta fuit; quod patet in uvis immaturis, quarum succus refrigerat,astringit,in crassat&repellit, cum vinum de puratum ex iisdem maturis contra calefaciat, aperiat, attenuet discutiat. In hoc enim spiritus ille aetherius maturatione & calore Solis satis elaboratus, circulatus Se perfectus est, qui omniti vini operationum author eX- sis fit; in illis nequaquam. Simili modo in auro sulfures rubeum, maturum, diutissime eXcoctum, ideoque partium tenuissimarum Sc quasi aetheriarum, unde omnis ejus eXtensio, dilatatio, penetrabilitas δί foliatio contingit, In argento vero sulfur album Sc non satis coctum invenitur. De ponderis auri quoque eXperimentato P nae ι xes testantur, quod fere duplum habeat argenti, siti, id
30쪽
men fila diverserum metallorum trahantur, ejusdem crassitudinis & longitudinis, Aureum sit in pondere do
si Claveo debetur fides ; navis Erkerus aur1 argentique in pondere proportionem paulo aliter observarit. Ubi notabile quid jam dictus Εrkerus, Caesareae Ma-j estatis per Bohemiaeregnum metallorumscrutator seu
Docima si es acerrimus,adjicitinempe nullum aurum a natura vel arte depuratum inveniri, aut adeo depurari posse per ignes, aquas atl t alia criteria, quin semper tantillum de argento, naturaliter ipsi immiXto, apud se retineat. Idem de ipso argent tessatur,viXimmuni omni ex parte reddendo a plumbo,quomodocunque eXaminetur vel probetur. QuibUS accinit hoc axioma,ab eX- perientia deductum, quod omnis minera plumbi vel etiam alterius imperfecti metalli semper granum, tanquam Embrionem, argenti in visceribus suis abscondat,sive hoc sit operari retitam,Ut separetursive non. Et sic, qtiod minera argentiquaelibet aliquantulum aureae prolis foveat & retineat,quicquid os res doctrinae metallicae contra futilissime disputent. Ubi ho c ipsius naturae placitum Sc omnium in metallicis locis seu fodi-
ctissimo Viro M. Johanne Mathesio vallis Ioachimicae
ubi sesqui1Dille,&lius metallicos operarios noctu diuque occupatiis mos per tot annos i circiter IOO. hucusque vixisse constat, ex quorum consensu dc relatus iam hanc hausit doctrinam divini verbi olim ministro, in Sarepta sua de metallis,eorumque ortu disertissime, licet Germanico, edita, nempe non solum metalla Omnia