장음표시 사용
401쪽
milites deducti sunt, vulneratos curare.& dese sos recreare,tum ad repetendu prassium;&auxiliu iis si prius succurrerant,vel a fio te vel a latere ferendu superstites adhortari, & confirmare de- bent. Hoc utilissime plurimis cessisse exemplum Xantippi,& Sertorii demonstrat Subsidiariorudux diligenter inquiret,quae in ea parte aciei, cui ille substitutus est gerantur,de successu praelii cumilitibus, ut praesenti sint animo,communicare, reluctantes rationibus veris , vel verisimilibus refutare,&paulatim contra hostem eos incitare, hilari fronte tempus praelii exoptatum, ut virtutis su fac fortitudinis specimina edere possint, an nunciare, eosq; officii admonere tunc firmiter coarctatis ordinibus cum graui& audaci incessit, qui magnanimitatis speciem prae se fert, proxime ad latus eorum qui recedunt, copias promouere debet, priusquam in plenam auertantur fugam,quae utrisque terrorem maximum solet incutere, iugientes animum protinus despondent, ordines deserunt, nec facile ducum ιι - imperio amplius parent. Marcellus ab Hannibale caesus fugatus fuit, quod lente subsidio veniret laborantibus inuibus in fugam coniectis cum reliquo exercitu vim hostilem solus sustinere nequiuit. Nec ea tamen lege subsidiarii adstringendi, ut neutris praeter ubi commissis auxilium ferant Quin ubi necessitas requirit, ex consilio Imperatoris belli, vel aliorum MImmorum ducum,pro aciei successu alio transferri possunt subsidia. Tum tufinita alia strata- gemata in variandisin immutandis aciebus ipso praelio durantes, nunc equitibus peditum loca
402쪽
ΤvRec VI Ne IBILI s. Istae capessentibus, nunc peditibus equitum vicem supplentibus, atque alia eius nodi adhiberi possunt,quae etsi exigui momenti esse videantur maximum tamen pondus pius ad clarissimas victorias deportandas contulerunt.
CV i a prima aciei fronte numerosissimus
xercitus oppositus est,in maximo vorsatur periculo, ne a tergo quoque circumueniatur. Nam ubi ante oculos hostis versatur dissiculter ad tergum vel latera respicimus, tum strepitus variique clamores quibusvis etiam fortissimis terrorem incutere solent, quilibet enim propria salutem perpendit, eamque in fortitudine alte rius positam existimat.Tum diuersae voces nunc hues, nunc illuc milites in diuersum rapiunt. animos suspensos tenent, ordines perturbant, fortiores etiam timidos reddunt. Cum igiatur acies non semper longius produci queat, ne nimium extenuetur debilitetur in medio varia huic inconuenienti remedia a Ducibus. excogitata fuerunt Quidam aggeres ad late FrmLL .ra aciei ad frontem usque erexerunt, eosque I-
griam simile quippiam decrerum , sed re munus executum titit. Alii copiis diuisis ad v, trumque latus subsidiarios in excubias posuerunt quidam cornua dc alas undateribus diis
403쪽
36 Ac HILLI TARDv CCII plicarunt,i plures copias, quam in media aci*erant,illuc collocarunt, ut necellitate sic urgem te ex rendere eas dolatius explicare possent. Quidam ob paucitatem militum pugna docum idoneum elegerunt, cuius oportunitate vel quod praeruptiis esset vel sylvis, montibus, fluuiis aut paludibus consitus ac munitus unum e duobus laterib a vi hostili defenderetur, quod in pugna Pharsalica,&contra Antiochum, aliosq; pluri- GHeera. Os feliciter cessit. Qua in re sciendum machinis i. quibus hodie , tinatim, minus commode hostem impediri, eiq; noceri posse,& primaria caussam cladis ad Rauennam acceptae, inde demanasse.
Sylla praeter aggeres palos quoque terrae infigi
curabas, quibias curuum falcatorum sum hosti adimebat rclictis in acie interuallis e quibus equites deuioris a niaturae pedites durante prς-lio prolum perent,eoque stratagemate exiguum licet exercitum haberet, immensum Archelai equitatum vicit Artificia haae curuum falcatoru&lignorum terrae infixorum commode nostro
tempore adhiberi,&merito noua excogitari debent, siquidem cum eiusmodi hoste bellum nobis gerendum,cuius potentia vires nostras longe superat. Quoties Hungaricas pugnas cum Tu cis commissas altius perpendo,, mecum considero cepius mirari oleo, artes tam parum illibi valuisse unicum roburac vim in praeliis adhibita fuisse, quasi brutorum instar solis viribus, nec ra-LAEO G tionibus etiam certandum nobis esset. Hunia-σ dem ac Stephanum Battorium soloS reperio a minum latera carris muniuisse Ludovico idem fuit consilium datum, ad Agriam quoq, eiuS
404쪽
ΤvRCA VINCI BIO S. 35 Imentio facta , sed ineffcctu non it positum. Quin plurimi in Hungaria ludibrio haru rerum artifices&structores habituri essent, licet nihil
quicquam ad eorum rationes refutandas proferre in medium possent. Vtinam Germani artium militarium maiori cura tangerentur,quo tempo
ri militibus in expugnationibus parceretur: Fateor non magni momentirem esse palos infigere, aggeresque ducere, sed cum videamus ha-Tum rerum usum ubi iusto tempore locis idoneis adhibitus fuit, prospere utentibus cessisse, a nobis tanquam ineptae illes minime sperni debent. Contra equitatum hostile permulta sunt artificia, defensiva, offensiua, a veteribus usurpata, nostro vero tepore reuocata& aucta: Tum etiam quomodo in planitie pedites contra equitarum subsistereri se defendere valeat, noua CX- cogitata sunt stratagemata sed vilescunt, nisi ex improuiso arripiantur hoste nihil tale cogitante, praeuis enim minus nocent,& facile eluduntur.
cs quem locum capessere inpra-liis debeant. . .
PROPRiv omnium belli ducum officium
est:salutaria capere consiliari Armorum ractatio ad milites proprie spe et at Scipio ad luella prouocatus , non militem sed ducem se a matre genitum dicebat:Hinc ex veterum Spartanorum iudicio, maior gloria ducibus qui arte,quam quivi hostem superaruiit, deferenda priori ratione parta victoria,gallum, posteriori vero bovem sacrificabant. Costat equidem multas victorias lu-
405쪽
ctatas fuisse, quod duces ipsi praesentes, participes fuerint periculorum , eum tamen vincendῖ modum minime probandum iudico. Illis enim fortuna fauet, ut saluto incolumes discrimen, uaserint, cuius ope si destituti fuissent, mari moesto cum damno insignem ignominiam incurrissent, quemadmodum ladista,& Ludovico c5tigisse nouimus. Plus igitur ducem prudentia, quam manu certare,milites in ordinibus seruandis,in itineribus faciendis in armis tractandis exercere imaginariis pugnis ad omnia belli munia fortiter intrepide subeunda, ad impressiones, ad sustinendum hostilem impetum, ad recessiones, ad militaria imperia excipienda exequenda assuefacere conducit.Hinc enim promptiores Mos i cordatiores evadunt milites, siquidem, v
getius dicit, quilibet audacius illud faciedum Pgreditur, quod cum didicit, se effecturum putat.
Virtuti enim cum vis coniungitur, propter vinculum mutuum, cautior illa,haec validior in militia existit. Primum belli Imperatoris in practio committendo ossicium est, ut priusquam impetus fiat in hostem hilari Miucunda facie apud copias plerasque compareat,breui sed graui ac ponderosa oratione osticii eos admoneat, honorem ει gloriam propriam eis in mentem reuocet, patriam denique ac religionem pro qua pugnanteis recommendet,adhortetur eosdem ut lucibus ossiciariis debitam praestent obedientiain ibique certam Mindvbuatam promittant victoria, ob iustam belli causam, quam defendunt quod
fortitudineti armis longe superent hostium exercue
406쪽
ercitum, qui ex vilissima Minermi multitudine, in ulteri coacte in bellum protracta,constet qui nunquam superiores nobis exstitissent, niti confusio nostrorum victoriam eis creasset Nuc malis illis omnibus abunde prospectum &prouisum
eisse modo obtemperent recte monentibus nunquam eos non victuros dummodo victoriam, i quam unicum omnium a stionum scopum ita certo proponant, vel vincere vel mori secum statuant. Haec vel similia duces inferiores suis militibus continuo inculcare, repetere debent.
Tum Imperator repetit locum suum peculi rem, in media acie,quo securior, Mundi quaque prospicere possit, ei destinatum stipatus consiliariis iobilibus rerum peritis , qui omnes successiis probe intelligant, diiudicent, recteque renunciare sciant, cum ab Imperatore ad recognoscendum emiui fuerint. Nec Imperator
solum suos habeat delegatos , per quos singulis momentis statum pugna cognoscet, sed reliqui duces inferiores cornuum scilicet Malarum,tum vicariti castrorum praefectus quid geratur, ei significent, vel ipsi referant, centuriones atque tribuni ad duces suos ree runt, quo connuo. nes vitentur. Imperator tamen ubi necessitas requirit ipse auxilio accurrere laboratItibus , de praesens omnia speculari ac cognoscere potest. Conducet ei in loco paululum eminentiori subsister , ut commodius singula oculis intueri,
Wrebus dubiis consilium, auxilium ferre possit.
407쪽
Praeter Imperatore nemo ducum authoritatu
habet quicqua in imperio militari,&castrensi decernendi. De pugnis idoneo tempore, S loco comittendis Imperator cum suis consiliariis deliberct. Decreta concilii ocs stricte observet,& trans. gressbres vel inobedietcssaruerissime punientur. Quod uniuscuiusuis sit ossiciu scripto coprehensuim singulis tradatur,ut discordiaru confusiones& rixarum caussae prmidantur,cunei is eiusmodi munera imponantur,quae sunt cuiusuis ossicit,ne imperia confundantur, diligenter in concilio perpendatur, quid cuiusque ducis iurisdictiorequirat,ne i liter officiarios aemulationes oriantur. Vbi igitur pugna cum hoste decertare decretum fuerit, castrorum praefectus, Tesserarius ad co-ciliu referunt acie formam,& ordinatione, quo mature deliberetur, num praescripto modo instituenda, an quippiam in ea immutari placeat de hac ubi constat ducibus, Tribunis, Ceturionibus ac reliquis osticiariis, que locum capere, tueridi eant indicandu quibusda cornua reged ac mittutur,viris scilicet, si authoritate pollet, principibus,&prouinciarum rectoribus Alii pedit tui,&medio agmini praeficiuntur, cuius curam Tellerarius plerumq; erit: turmae,pprios habet Chiliarchas ac tribunos. qui eis imperant. Hi oesqua diligetissime antequa ad nianus venitur edoce divi instruedi sunt, quomodo in certamine, in subsidio feredo in clade deniq; ac victoria sese gerere debeant. Legato Imperatoris castrorupraefecto certus locus no est designatus, sed libere hinc inde vagantur,ut periclitantibus undique
succurrant, decretoru executione procurent. Nec
408쪽
Tunc IN CIBILI s. os Nec arma metarii tribunus corro loco assixus est. Qua enim ipsius cura comiti sint machina vi tormetamo uno in loco haeret, sed varie hinc inde Estris riatione disposita sunt, cuibus semel explosis,diligenter in oes occasiones attendendu, I, Umpromotis copiis denuo hosti machinis noceri&detrimentu afferri queat Nunquam nim commoditates probe sunge di ossicio de ei ut, o sole . ter iis inuigilet. Cornuum agminum ductores locum in tormediu tenent militibus undiquaque circustipati, sed urgete necessitate ipsi accurrere, ubi periculii coru praesentia requitit, vicario cuipiam iurisdictione delegata, in his auctoritas potius,ut decreta&mandata recta perficiantur, qui exacta rei bellicie scientia requiritur:Tribunos¢uriones,quibus rerum ac consilioru executio
commiisa est,inprimis decet prudelia,qui nisi Lficio suo recte fungantur, nihil proderit imperatori cuncta suo ordine recte disposuisse,& salutaria de robus agendis costia cepisse: Fieri enim non potest, tibi uis locorum semper illessens adsit
ad frenandam audacioru temeritate, confirmandos remissiores ac timidiores,instruedos imperitos, ubi copiosus cst exeicit dissicili sane hoc fieri pol VndeImperatori merito adscributur errata bellica posthabitis ducibus,quoru tam e culpa, ut plurinium euenire solent, siquidem penus ipsius stat arbitrium eiusmodi duces ac tribunos militibus praeficere qui apti idonei sint ad munus tagraue ferendum secus statuendum cum Imperator belli hac potestate destituitur, ut fieri solet in copiis auxiliaribus, cum penes exteros Principes, qui mittunt auxilium, oviciorum distributio co-
409쪽
sistit. Earenim copiae non alios, quam proprios duces recipiunt. Hoc casu merito parcendum Imperatori, & clades authoribus suis, ducibus scilicet copiarum,imputanda sunt. De successu belli anno praeterito gesti, Historicorum erit veritate scribere,& ad posteros trasmittere. In certamine centurio, vel Tribunus mediu inter primipilos, locu obtinet,ei reliqui ossiciarii adstat,ipse omnes occasiones perspicit 'a tergo ac latere como de imperare potest,eius imperi u vicarius a tergo excipit,& ad reliquos transfert, latere, & in nouic simaserie Perit quidam in authoritate praediti duces subsistunt, militibus quibus da strenuis ci mitati eum scilicet in fine in primis illuc positi,ut quosvis trucidet sine reseectu,qui propter aliamὰ
qua hostis occidedi caulam ordines deserui. Poetana quoq; siquerissima ducibus proponeda,in qu ru agmine prima confusionis caussa datur, prius tamen in exercitu publicandu , hoc non fieri, ut de fortitudine militum strenuorum dubitemus, sed verendum,ne inter eosdem nonnulli abiecto xtimido animo praedit lateat,quibus potitas curae sit fugae&latrocinii, quam pugna certamen inire. Cavendum igitur, horum culpa ruini ptimoru militum, toti is exercitus proueniat, eorum exemplo alii quoque seducantur.Quin
si ita videtur commodum singuli quoque miliates adhortandi, & instigandi sunt, ut socios quos fugam meditari vident,occidant,eiusque rei certa occisoribus praemia,ac si quempiam ex hostib. interfecissent, proponenda sunt. Nouissimo agmini turmiquaedam equitum adiunge dae,quorucurae sit hinc inde perpetuo vagari, excurrere,
410쪽
TVRc VIN cIBILIS , equites recte inordine cotineantur, trasgre dientes veros ne ullo respecti continuo occidetur, quilibet enim firmiter subsistere debet, quo
usque primipili,centurio,&reliqui ossiciarii, qui
maximis periculis sunt exPositi, perseuerandum in acie statuunt. Quod si hoc supplicium homines abiectissimos&timidissimos in ossicio continere nequeat,cogitent illi periculum ab instante hoste se nunquam euasuros, quod nunquam incurrent si cum reliquis audacter in praelio perdurent, nec eandem cum caeteris fortuna subire dubiter Subsidiariorum Dux dum vacata certamine, ipsius opera pugnantes non indigent, aciei statum diligenter eminus perlustret, suos de prospero successu certiores reddat, errores, damna mitiget. extenuet, in reliquis suo officio probe
Haec praecepta aliaque magis generalia,ubi recte in bello Hungarico observentur, non dubitandum,quin e uetu magis prospero pugnas cum hoste commisi iri simus Bonum enim ordinem ipsa fortuna semper comitari let. Quo dextro
obseruato haud erit difficiis Turcam vi cete qui hactenus cunctisinaei cibilis visus est.