장음표시 사용
221쪽
nonicum, quod ad Protestantium civitates attinet, prorsus
Sed tune haec disciplina alteri forsan discrimini subjecta est, quod jus ecclesiasticum nova ratione tractari co pit a scriptoribus Protestantium quam Catholicorum Bo mori et patris et filli vestigia legentium. Hoc vero modo jus Canonicum tanquam proprium juris christiani systema resurgi et ex sepulcro quasi revocari non poterat. Hierarchia ecclesiae Catholicae tune temporis minus cognoscebatur at dijudicabatur; ipse enim Boh-merus omnem contulit operam in eam hujus disciplinae partem, quam nominavit jus parochialo Protestantium. His deniquo adjiciamus quaedam singularia de schol ribus et dignitatibus medii aevi. Literarum studia, modio asvo exeunte, denuo in Italias florescentia, id efficere debebant, ut illa homines ad veros
humanitatis sontes revocarent, eorumque animos cujuSque boni et veri sensu imbuerent; itaque Bononiam confluxero omnes Omnium gentium literarum studiosi, qui secundum nationes divisi et hoc gentilitatis vinculo conjuncti ipsi ordinem omnibus constitutum sequebantur sub tutela Papaeot singularum urbium: Hi se ipgos regebant adeo, ut non solum auditores sed etiam docentes scholaribus adnumera
Idem Parisiis factum esse Udomus. sed ibi regimen penes magistros fuit: scholares, qui in bursis conjungebantur, regimini a se in rebus semiliaribus constituto subinjecti suerunt. Haec burgarum ratio in Germaniam deinde quoque propagata transiit, namque comediebat eorporali num nRturae per medium aevum. Conditae sunt hae bursae a singulis benefactoribus certum .in finem, idque in Universitata Heidesborgensi, in qua postremo omnes burgae in Mum conjunctae immiuntur, optimo intelligi potegit et quamquam bursae laque famili/rum ordo atque alia, quae ad medii aevi rationes accedebant, aut inde deducta erant,
tollobantur, tamen mox intelle tum est, necessarium esse
adolescentes certo regimini atque impoxio subjicexe, quod
222쪽
ox ipsis sodalibus sumtum, praecipue secundum singularumtqrrarum et gentium consuetudines constituebatur. Unde gliscente abusu extitit pennalismus, qui apud nostrates dicitur, moro Galisco, ubi vocabulum occurrit be auner beanus. Is est novellus studiosus, qui ad Academiam nuper accessit: heanus est avicula nesciens vitam studiosorum, quae nondum e nido evolavit. Beanus deponero debuit vitam consuetam, uti placuit dicere, cornua:
ideo ritus et modus despositionis beanorum Gelbschnabel . Is quidem recipiebatur inter bacchantes, cujus capellos
depositor circumcidebat, certos quosdam ritus ObServans, unde Schoristae nomen accipiebat, 'ipsequo vero familiaris magister quasi erat, eique subditus pennatista vocabatur. Hicce pennalismus cum multa afferret mala et detrimenta, ) a principibuΗ nonnullis aeqao atque a conventu principum Protestantium Germanicorum Ratisponae convocatorum imprimis Palatinorum severissime interdicebatur.' )In Catholicorum Universitatibus minus propagatus ille suisse indequo etiam minorem vim habuisse videtur. Quamquam vel postoris temporibus mansit nomen: no- voltus studiosus; olim vocabatur Justinianista, Serius voco germanica Fuchs: interiit tamen et nationalismus et pennalismus: sed nune exorti sunt ordines, qui dicuntur similes societati latomorum aliisque hujusmodi institutis, mox vero et ipsi sublati sunt si interdicti. Praeterea inveniuntur sodalitates et corpora, quae suis statutis regebantur praesertim in iis, qua' ad duellum pertinent, receptum more germanico ex statu nobilium. Ac sana vel abusum utique facile irrepentvm si concesseris, tamen negari nequit, studiosorum juvenum vitam, quae societatibus careat, cogitari vix posse: quamquam ad animi recreationem Vitae- quo jucunditatem in talibus nunc magis spectari, quam ad literarum studia, nemo est, qui negare possit. Itaque ex
studiosorum sodalitiis, qu3lia nunc reperiuntur, ni bit quod
223쪽
ad litorarum studia imprimis ad jus Canonicum pertinet, colligi posse, sed id potius quaeri, ut nobilium status et
honestas vilao inter studi QSos quodammodo conservetur, neminem fugit.
Jam de dignitatibus et honoribus academicis iisque
conserendis nonnulla asseramus.
Theologi ab initio fuerunt magistri in artibus, postea
recoporunt titulum doctoris decretorum: majoris vero mo-mcnti id est, quod Roctor Universitatis o magistris elige-bntur: ideoque doctor decretorum nullo modo ex hac dignitate, sed tantum si magister in artibus simul extitit, admittebatur. Nec minus medicus crat magister in artibus, variasque vices et sata non iam e libro Acher manni valdo celebrato de schola Salernitana, quam eX egregio opere Bulaci do Universitate Parisiensi cognoscere licet. Legista non raro dignitatem suam reserebat ad Bononiensem et Aurelianensem Universitatem. Apud Ultramontanos et Citramontanos utriusque juris doctores si erant laici, distinguebantur a magistris, ad quos clerici tanquam doctores decretorum saepissime pertinebant. Quod vero Sarti praeter septem artos philosophiam pioque recenset prioribus saeculis tanquam proprium doctri-nno genus, salsum videtur, eum philosophia ad artes pertineret: id expresso indicat Pulaeua exponens, lectiones literaturae Graecao ad grammaticam spectare, neque demetaphysica et plutosophia naturali tractare. Philosophia ipsa erat pars dialectica. Eulaeus lib. III. 82 haec profert: hlogant libros Aristotelis do dialectica, duos Priscianos, legant philosophos et Rhetorica, quadrivilia,
barbarismum et ethicam, quartam topicorum: non legantur libri Aristotelis de metaphysica si naturali philosophia. nec summa de eisdem M. David de dinant aut Almorici haeretici aut Mauritii Hispanici. μ' In Universitatibus ultramontanis initio legistae docto-
Bulaeus III. 82. Tu vlae Catalogum librorum in Univ. Pr genai apud Vogi I. I. pag. 98.
224쪽
ros laici ad Universitatem haud accensebantur. Doctorea
quoque decretorum itemque doctores medicinae omnino ab artistis distinguebantur sit proprios ordines constituebant;. indo enim ortae sunt quatuor facultates. Hoc modo adeo factum est, ut doctores decretorum et legum crebro in duas saeuitates conjuncti reperiantur. Fuerunt autem illis temporibus tres honorum gradus: baccalaureatus, licentiatus. doctoratus. Medicinae doctores in Parisiensi Universitate adeo coelibes esse debebant, postea tamen hoc abrogatum est: idemque etiam canoniatis laicis concessum est. In Heidelbergensi Universitate jam mature baccalaureatus sublatus est, ut ex Annalibus intelligimus, quibus continentur indices Licentiatorum OL Do
Magistri et Doctores, qui lectiones habebant, dicebantur regentes Vel actu regentes, ceteri non regentes: inde in
majoribus Universitatibus, ut in Pragensi et Viennensi, duo collegia instituebantur - prosessorum et doctorum, quemadmodum id adhuc in Viennensi obtinet. Licentiatorum rationes haud recto exposuit J. H. Liramer, ideoque merito vituperatus a Sarti, qui vitam coleberrimi Gratiani
Quod ad salaria attinet, theologi tanquam magistri in artibus beneficia non habebant, quia erant alio modo' praebendati: reliqui professores accipiebant salaria a regibus et principibus, idquo non in Gallia et Anglia tantum tactum est, Verum etiam in Germania atque in hac ipsa Univers lato Heidelbergensi, ut ex Annalibus nostrae Universitatis
satis superque constat: undo respublica Universitatum quodammodo libera, nunc, quia dotatio ex aerario saeta est, valde mutata est, adeo ut nostris temporibus Universitates Germaniae assumserint sormam institutorum publicorum. Quod vero in tanta omnium rerum commutatione Re
') Glossa ad Clem. 2. lib. g. 1. s. v. doctoratus Ultramontani et Cl-tramontani in omnibus rebus diversi. haehelier a halaille - derivatur. prael. ad Decretum.
225쪽
- 206 demici gradus adhuc servati sunt, id quidem et ipsum di
nitatem Universitatis retentam declarat, simulque eam animorum libertatem, ad quam etiam nuno studia nostra sunt dirigenda.
In saeeulo XVII. et XVIII attingimus tempora, quibus juris Canonici studium jam ad illud pervenit culmen,
quod nune tenet. Ex certamine inter Catholicos et Protestantes ab una parte, et ex diversitate systematis juris curialis et studiorum neotericorum Catholicorum tam in Gallia quam in Germania ab altera parte nova quidem methodus exorta est, qua jus Canonicum in genero et jus ecclesiasticum in specie distinctum et novo ordine elaboratum est. Nolumus verba facere de Gallicanismo, Febronianismo, Jansenismo et Josephinismo, sed solummodo demonstra
dum est, quonam modo per Eaeculum XVIII. juris Canoniel disciplina fructus ceperit in Germania es praecipua in universitato Heidelbergensi. Ea ipsa colebat jus tam Catholicorum quam Protestantium toto illo saeculo si celeberrimos nutrivit magistros et scholares juris Canonici - quorum mentio nunc facienda est. Leonardus Rossmann in Univorsitato Holdelbergensi primus fuit, qui anno 1708 Canonum eathedram eonscendit; accidit interim, ut Joannes Gulielmus comes palatinus Aeademiam Heidelbergensem nuper bello pene perditam restauraret, et praeter professores religionis resormatas etiam catholicos adsumeret. Hic rector Roasmann scripsit dissortationem da testamentis clericorum. Illa quidem Elector Ioannes Guilelmus in urbis medio loco opportuno et commodo construxit fabricam Universitatis sub Rectora
Moliniore Κlachnero Architectonicae bene gnaro XXIV. Junii 1711. Inter scholares Universitatis quoque erat Stephanus Noxander do Wiird cita, celeberrimus auetor Conciliorum
226쪽
ecclesiae Moguntinas et subsidiorum diplomaticorum ad selecta juris ecclesiastici Germaniae et historiarum capita elucidanda eaque originalibus aliisquo authenticis documentis congesta aequo notis illustrata tom. Ι-XIII. 1772-1780. Et novorum subsid. diplomaticorum ad selecta juris ecci siastici Germaniae et histor. capita elucidanda. tom. I-XIII. 1781-1789. Non minus laudandus est Antonius Schmidi: hic novum systema institutionum jurisprudentiae sacrae in lucem edidit, idque in usum Germaniae potissimum illustravit. Tunc vero thesaurum juris Ecclesiasti ei in VII. lom. promulgavit omnesque sero canonistas in propriam Scriptorum juris Canonici societatem quasi conjunxit. Hic ipse erat, qui contra Congressum Embsensem se opposuit, et librum conscripsit, qui fuit cupidissime lectus, aulasquo Principum praecipue Episcopos Germaniae attentos habuit. Inter socios thesauri nominandi sunt Riegger, Neller, Gallado, Diirr, qui in hoc thesauro disseruerunt de Imperatore Concordatorum protectore - de pace Westphalica - et de doctrinis omnibus, quas ad internam juris Canoni ei interpretationem Spectant. Cum ordo Jesultarum suppressus esset, pauci remau-
aerunt, qui jus Canonicum docerent, c. g. Josephus Κleinor, Kiibes vir eruditissimus, a celeberrimo nistro MVignFolaudatus, qui dissertationem scripsit de disponsationibus,
sed mox saeculo XVΙΙΙ. ad finem perducto novus ex Omnium terum conversione in Gallia facta et ad alias terras translata exortus rerum ordo novum protulit scientiarum et rerum publiearum progressum forsitan ot regressum.
227쪽
In nostra praelatione jam expositum est, vocabula plurima in hoc manuali explicata originem sumsisse vel a verbis linguae graecae vel ex nova latinitate verborum, quae ab
ecclosia Romana in suum usum consecta sunt.
Quem in finem brevia complexus horum verborum Lectoribus, illud tantum respicientibus, offertur, non vero Index omnium, quae hic libellus continet, Vocabulorum exhibetur. Ad id quoquo respeximus, ut, si lector comparare velit Indices librorum celeberrimorum, qui hac de re tractant, exempli gratia librorum Thomassini, Forraris et aliorum, certissimum ipsi fiat, nostros labores in exquirendis Voc bulis juris Canonici sit theologiao non suisse sine fructu. Ad indiaem Ferraris observamus, eum, qui appellatus eSt generalis, Supprementum quoquo in se habere oporis ipsius et multa proferre, quae in opero ipso non continentur. Denique in lectorum usum quaedam vocabula adjunxisse
juvabit, quae ad studia Germaniae in jure Canonico per medium aevum pertinent, propriis typis signata.
228쪽
Antopondium. Aniiehristus. Antimensia. Antiphona. liqua. Antiquitates. Applieati . Apocatastasis Apoerisiarii. Apologia. Apostata. Apostoli. Apostolicus vlearius. Apostolus. Λqua Aquamanne.
Arehi-diae onus, Arelύ-mandrita. Arelitum. Archivium.
229쪽
Aretatus. Αrma. Aromatarii. Artes. Artos liberales, earum studia. Articuli. Ascolae. Asceterium. Asisteria. ωκοσι Aspersiones. Aspersorium.
Auxilia. Axiomatici. Da e est laureus. Baechetta. Baldaehinus. Ballivus. Eanna. BaptismUS. Baptistorium Baptizare. Bariolus.
Biblilothoeae Universitatis II eid albo rgensis initium.
CaesarIes ficta. Calendarium. Calvarius. Camblum. Camera. Campana. Campmile. Cancellaria. Cancellariae rogulae. Cane ollarius universitatis. CandelabrR. Canon. Canoni αCanonicae. Canonicata lex.
CanonicLCanonicum jus. Canoni Satio. Cantorum ordo. C ius. Capella. Caps lania. Capilli. Capitula tria. Gapitulares. Capitularea novitiLCapituli vi earim. Capitulum Cappa.
230쪽
Casula. Casus resemati. Cataclysmus. Catechizo. Catheciae Si . CathochismuS.Cathechumenus.
Cathedra Petri. Cathedraticum. Caudatarius.
Caussa. Causae madores. Causae SFnodales. .
Character. Charitas. Charitativum.
Cognatio. Collatio. Collatiuncula. Collectru Collobium Collusio. Colobium Color. Comati Comes Commendα
Commemoratio. Commes gali αCommunio. Compsgo. Competenti R. Competentes. Compurgatores.
Conceptio. D. M. V. Conciliα Concilium Tridentinum.
Conclavigia. Concordantiae. Concordatα Coacubinta. Concupiscentia. ConcurBuru Condemnati ConditioneS. Consessio. Confessionarius. Confessor. Confirmatio. Confraternitas. Congregatio. Congregationes.. Congruα
Conjugale debitum. Coniugatus. Conjuges.
Conscientia. Consecrare. Consecratio. Conservatores.
Constitutio. Constitutionea Apodiansie. Constitutiones ecclesiasticae.
Consuetudo. Consuled. ContractuS.
Contractus eum pacto Irancandi. Contractus collati LContractuum divisio. Contritio.