장음표시 사용
111쪽
ttinc credere debes, corpora an organica, in quibus conspiciuntur, ad solisistitias diuersas per inere. Illius obseruati Otiis exemplum nitiminae substantia praebet, in systemate anorgaqographico nostro IIarisein nominata. Sophirus hanc substantiam in statu putissimo repraesentans, structora non valde insigni est praedita: Iamellarum meatus secundum rhomboedri plana maximo sunt occuILi. et solum quoad piismatis hexaedrici plana terminalia meatus interdum magis est perspicuus. ChryIoberyllus silicae plus et etiam paullulum calcis et ferri Oxydati continens. saphiri meatus occultos et praeterea lata mellarum indicia quoad duo plana lateralia parallela prismatis he-Naodrici ostendit. In vinello, cui est magnesiae admixtio, in Pleonasio, qui magnesiam et ferrum Oxydatum continet, et in Gahnifesius Automolitho, qui praeter aluminam Eincum oxydatum. ferrum Oxydatum et silicam continet, lamellarum meatus valde imperfectos possident. In formalionae prima ac tertia meatus singulus quoad duo plana parallela octaedri regulariis interdum est distinctus; Iamellatum autem indicia quoad caetera plana octaedrica vix obseruari possunt. Harum formationum . structura primo intuitu nullo modo
conuenire videtur cum structura antea consideratarum; re vera auia
iam Syinelli ac Gahnitis Iamellarum meatus secundum duo plana. octa edtica parallela idem est cum MPhiri. Corundi ac Chrysoberylli meatu ad plana torminalia prismatis hexaedrici; et si quident his informationibus nullum indicium lamellarum quoad caetera plana
octaedrica iuueniatiar, tamen hoc meatuum directiones non tam
sunt adversae meatibus SaPhiro. Corundo ae Chrysoberyllo propriis,ot in uno eodemque horum crystallo combinati non possint cogitari. Si opinio a cet. Haberie exposita b in natura sit fundata. ut nobis non inprobabile videtur, cuidam crystallorum plano Iamellarum meatum, quamquam saepissime tam occultatum, ut oculis nostrisse
112쪽
se subducat, correspondere, tunc iam e formis crystallinis fossilium supra memoratorum positionis nostrae veritas eluxerit; quum plana
stallisationibus reperiamur, sicut Coriandi crystallisationes ad Siphiri formas crystallinas faciIε referri possunt O. - A complurisbus aliis exemptis, quibus conlii tutionis chemicae modificationum vis in structuram crystallinam substantiae cuiusdam mineralogicae membrorum probatur innum tantum adhuc commemorare hic Iiceat, quod PentaeInsuae substantia offert. Pentaciastes noster, qui Augiten et Malacolithum complectitur, quinque possidet Ia mellarum meatus, secundum plana prismatis rhomboidalis obliqui et quoad eiusdem planorum terminalium diagonales. In Augitae formationis varietat B Iamellosa tres tantum meatus. quoad plana lateralia nempe et diagonalem longiorem va Ide sunt pronuntiati, caeteri contra, ac inprimis meatus secundum plana terminalia, longo imperfectioses. In Iuniacolithi autem formatione magnesiae maiori quantitate gaudente, omnes lamellarum meatus huic subitantiae proprii, perfecte sunt conspicui et quidem omnium maxime, formae primitiuae planis terminalibus respondens. Quamquam, Ut vidimus, structura substantiae cuiusdam sor. maiionum diuersarum variabilis interdum est, Iamellarum lamen meatuum aequalium anguli in regula fiant constantes. narissimao sunt huius regulae exceptiones; et ubi inueniuntur, vel crystallia saliones sunt incompletae, vel crTstallorum planae et lamellarum meatus imperfecti. Prioris casus exemplum Itieeroty i nostri substantia offert. Vbi structura eius normalis inuenitur, ut in Horn-
blendae formatione, lamellarum meatus binos distinctos secundum pIana latexalia prismatis rhomboidalis obliqui, marginibus latera. Iibus 1a4 34 et 55φ a 6 conspiciuntur, interdum etiam lamelIarum indicia quoad plana terminalia eorumque diagonales. In
113쪽
Aetiuolitho et Anthophyllito haec structura plus minusue persecta adhuc est, quamquam crystallisationes completae, cum planis ter. mitialibus multo rariores sunt quam in IIornblanda. In Gramma. ιito, cui magneliae et calcis maior est quantitas, Iamellarum meatus quoad plana lateralia formae primitiuae etiam Falde sunt peris spicui. sed in cryli allis incompletis anguli, qui ea mellarum congruentia formantur, interdum paruam monti rant variationem, νs quo ad diisserentiam quatuor circiter graduum. In Ibyestheno autem et in Diallago haec disserentia saepillime tam est magna, ut cel. IDMyus eo commoueretur, ad haec fossilia ab An hibolo suo IIornhlenda) ut species distinctas separanda. In Ibyestheno, cui magnesiae maior est quantitas quam Horribiendae, anguli Iamella. tum congruentia formati circiter sunt roo' et 8o Q immo in Dial. Iago, cui vinis tantum est lamellarum meatus valde conspicuus et secundus Occultatus . interdum praeter propter so Q. Hoc in fossili autem transitionem sensim iactam a II utero typi substantiae structura normali usque ad illam Iamellarum inclinationem Obseruauimus, . nec aliter quam in cry Itallis incompletis, qui planis terminalibus disi inciis carent. In Diali agi crystallis perfecte efiguratis, qui imprimis in varietate talcosa interdum occurrunt, semper Horri- hicndae angulos inuentinus. - Materiei cuiusdam quoad subIi anziam quamdam inessentialis admixtio, cuius forma fructuraque a vi attractiva centrali dependent. planis crystallinis in substantia pura
rectis, curuationem interdum praebere potest, quo etiam crystalis Iotu in anguli plus minusus variantur. Haec modificatio, qua ce tamen intor vites attractivas cryli allinas ac centrales maxime Eltperspicua, praesertim in substantiae, Polyta iii nomine nobis designatas, formationibus inuenitur, quibus magnesii cathonici si uaferti cathonici est admixtio. Ferro carbonico, quod raro purum, saepius in combinatione mechanica intima cum partibus quibusdam argillaceis te se ossert, figura externa est sphaerica simulque partium segrega
114쪽
segregatione concentrico- testacea. Contra autem calx carbonica pura structuram formamque externam crystallinam habet rhomis
Medricam. angulis distinctis praeditam. E compluribus obseruMioni hus supra commemoralis iam satia elucet. corporis an organici cuiusdam configurationem externam. non ab omnibus eiusdem partibus substantialibus aequali modo dependere. sed unam altera must partem hoc respestu maiori esse momento. Haec pars substantialis, corporis leuiusdam anorganici typum principalem determinans, qua de caussa charaeteristica recto
appellanda . saepissime quidem, sed non semper. ut aliquis opinari
possit. quoad quantitatem est praeualens; immo in compluribus corporibus valde est minor. Quum pars substantialis characte istica quantitate non possit agnosci, saepius disicile est determinare eam. Si partem substantialem typum principalem corpori an in ganico inprimentem detegere velis, primo substantiam quamdam
in puritate contemplari et constitutionein chemicam cum configuratione externa structuraque comparare, tunc autem a statu pur
in status minus usi plus compositos oculos gradatim conuertere debes. ad limitem inueniendum, quo partis substantialis, primo in puritato conspectae, imperium terminatur. Haec in uestigatio facilior est, si structura reguIaris cum figura externa crystallina sit combinata, quam si Una solum . alteraue nota consuli possit; in omnibus autem casibus Tegulas sequi debeas. a crysta uisationis structuraeque variationibus supra commemoratis. quae in substantias cuiusdam limitibus interdum obseruantur, ab Itrahendas. Haec - dicta exemplis quibusdam nobis sunt illustranda. Ferro sulphurato cum sulphuris quantitate maxima forma primitiva est cubica, ad quam caeterae omnes marii me quidem variegatae. referri possunt; et interdum etiam IameIIarum indicia quoad plana cubica con piciuntur. Cuprum sulphuratum formam primitivam habet prismaticam hexaedricam regularem . quae in
115쪽
formis seeundariis in dodecaedrum bipyramidale marg nibus basi. eis O3ο 4. transit. Plumbum sulphuratum eadem gaudet forma sit mitiua vi ferrum sulphuratum; lamellarum autem meatus qui hae in substantia valde occultati Esse solent, in illa maxime sunt eonspieui et crystallisationum systemata, quamqtiam octae druin reisgo Iara tam ferro quam Plumbo sulphurato est proprium, tamen quoad reliquas formas omnino sunt diriersa. Haec conditio aris genio sulphurato etiam est Propria. Forma prii itiua esst cubus, sed erystallisationum systema, in qno dodecaudrum rhomboidale inprimis est characteristicum. a serri sulphurati formarum crystalis inarum systemate differt. Antimonii sulphurati forma primitiua
vel ptisma rhombo id aIe vel octae drum rhomboidale esse videtur. Vnus tantum Iamellarum meatus quoad prismatis axin valde est distinctus et etiam crystallisationes longe disserunt a formis crystallinis snbstantiarum memoratarum. Ferriam sulphuratum cum una alleraue illarum saepe etiam cum compluribus, seu cum aliis quibusdam substantiis, quarum crystallisatio structuraque crystalti Iina adhuc sunt incognitae e. c. eum serro arsenicato, cObalto aris.
nicato, diuersissimis proportionibus combinatum inuenitur; et quidem sic interdum, ut ferri sulphurati quantitas a partium adis mixtarum quantitate maxime superatur; attamen in omnibus his combinationibus ferri sulphurati ' uls formas quasdam eryli allinas ormandi, caeterarum v Im crystallinam vincit et in totius typum potestatem exercet. Ad metalla sulphurata composita, in quibus ferti suIphurati cum sulphuris quantitate maxima typus crystallinus animaduertitur, sequentia inprimis pertinent: b
'1 P rites etiyrinus Xui ei Liss), ferti sulphurati cum eupro sulphurato combinatio, in qua prius a posteriori saepe plus quam
duplo circiter eupri sulphurati, nec non cum serro arsenicato.
116쪽
3 rura niger Sehisaragittigeret), serrum sulphuratum cum
partibus circiter duabus tribusue antimonii sulphurati et qu tuor cupri suIphurati. 'i.
4ὶ Pyrites Miseus Graugilligerc. ferrum sulphuratum cum a genti sulphurati praeter propter quantitate aequali et tribuacirciter partibus stupri ac antimonii sulphurati. 5 'rites plumbaeetis BD hIera , ferri sulphurati . combinatio cum partibus circiter aequalibus cupri sulphurati, antimonia sulphurati et praeter propter duplo plumbi sulphurati. 6 Pyrites assentelatis AUeniuies , ferrum sulphuratum eum ferriar nicatii quantitate maxime praeponderante.
arsenicato combinationes diuersae, adcuratius adhuc daterminandae, in quibus autem ferru sulphuratum maxime supera tur a cobalto arsenicato. - . His exemplis iam satiε elucet, ferro sulphurato cum suIph ris quantitate maxima, muIto maiorem cry stallisationis Wim inessed here, quam caeteris metallis sulphuratis nominatia cum illo combin iis. Sed harum combinationum cum aliis quibusdam metalIis suIph tatis comparatio compositis ostendet, illam crystallisationis vim. in
ximum quoddam habero. Galam antirnonialis S UMIanauierαὶ noti solum quoad partium substantialium qualitatem. sed fimul etiam quoad notas quasdam externas, Proxima est Propinquo cum py- . xite plumbaceo; in proportiono autem quantita tua nec non in folia mis crystallinis disserunt. Hae ad plumbi sulphurati erystallisationum systema sunt referendae et quod compositionem chemicam attinet, pIumbum sulphuratum, antimonium sulphuratum, cuprum sulphuratum et ferrum sulphuratum in proportione circiter sunt ut numeri Ia: a: 4ri, fie ut ferri sulphurati pars una cum plumbi subphurati partibua duodecim sit coniuncta; quum contra in pyrite F s . Plum.
117쪽
vlumbaeeo ferrom sulphuratum cum duplo tantum pInmbi sulph rati sit combinatum. Aliud exemplum pyritae grisei et melana Euri fragilis Spro lanetero, cui argenti sulphurati typus est erylla l-tinu , comparatio praebet. In illo, ut vidimus. iam I ac argent Isulphurath partes circiter aequales sunt contentae; in hoc contra feris rum sulphuratum ab argento sulphurato plus quam sexies uperatur. . Ad probandam positionem nostram de vi patiis substantialis
ebaractetisticae sic dictae. argenti cum antimonio connubii exemulum etiam adserri potest. Ambabus substantiis forma primmua est octaedriea; in argento autem interdum solum lamellarum inis dici a quoad plana octaedrica consitioinritur, quum contra in amI--io Iamellarum mea ius quoad octaedri ac simul quoad do de. ati dei rhomboidalis plana valde sint distincti. In arunnonio ar- entali Silber Diesglanψ, antimonium ter, immo quinquies ab arooento superatur et tamen cymbinatio antimonia possidet structu.xam nec non formas crystallinas, numquam in argento repertas. Omnium antem substantiarum eata ear mea positIonem nostram supra memoratam maxime probare videtur. Tali crystallisationis vi est praedita, ut minima eius pars mixtioni cuidam foris raram externam regularem structuramque praebere possi; quod in. pii mis in calcis carbonicae combinationibus cum magnesia carbo. mica magnelio carbonico et serro carbonico admodum multae animaduertitur. Calci carbonicae magnesia carbon ca In pro potiri nibus val iuersis est admixta, et secundum eoniunctissimi Stro.
--- 2 menta sic interdum, ut polistioris quantitas max me
-- non si dura rhomboedrica, nec structura
priori piopriae minimam monstrant differentiam. Multo adhuc
memorabilior haec ast conditio in calcis carbonicae cum ferro car. honico combinatione, in qua prior tam parua Interdum est quanis litate.uta quibusdam cliemicis praesentia eius omnino sit negata. Ilum tamen minimam calcis sarbonicae quantitatem, saepins
118쪽
nam pro centum patient vix superantem, nec serrum carbonicum combinationis formam tiructuram qne detorminare, eo probari videtur, quod huius compositionis, cui saepe etiam magnesii carbonici et magnesiae carbonicae partes accedunt, proportiones lavi VR-riant, ut transitus sentia sit factus ab calce carbonica pura usquo ad ferrum spatho sum sic dictum ; nec non quod ferrum carbonicum,
in natura etiam sine calce carbonica, in fossile Sphaerosulerite nobis dicto, inuentum, crystallisationis rhomboedricae hucusque nullumpta buit indicium, sed figuram possidere solet sphaeroideam, cuius typus in ferri spathosi planis plus minusue curuatis agnosci potest.
Quamquam autem calcis carbonicae vis crystallisationis substantiarum supra memoratarum vires corpora crystallina formandi magno gradu superat, aliarum tamen quarumdam subsi antiarum vi cry. sal Iino. plati ita vinci potest; quod nullo exemplo magis elucet, quam Arragonitis. Hoc fossile usquo ad tempora non issima pro calce carbonica habitum, quoad structuram Et formas crystallinas a ca Icareo spathoi longe dissert, ut a claritavo IIatiam primo est demonstratum; quae disserentia paucis tantum strom hianae carbonicae pro centum Partibus, secundum cel. Stromea erit nostri detectionem ira Arragonite contentis. tribuenn esse videtur. Si haec de partis cuiusdam substantialia vi in totius combinationis configurationam crystallinam relata compares ac inprimis obserues, quarumdam materiarum maiorem quantitatem, aliartim minorem opus esse, mixtioni cuidam cryctallisationem structatramque tribuere, fa
cile lihi peruadebis : substantiis crystallinis vim crystalligationis De-
eseam inesse; qua efficiatur, ut in materiis diuertis aequali quantitate combinalis, una in alteram vim exerceat qrio ad configurationem etylia Ilinam. Vis illius crystalli sationis specificae magnitudo relatina eruenda erit ope comparationis mixtionum proportionum quantitatiuarum respectu crystalli sationis structuraeque, quo inveniti poterit, substantiam quamdam A maiorem habere vim crynal - . litati
119쪽
Iisationis quam substantiam B, et hanc maiorem subsiamia C. Haevia eo forte peruenire pollis, ut subitantiae cuiusdam vim erysi ab Ilini ionis pro unitate ualuas, cui, ut in gr uitalis specificae deteris minatione, reliquae comparentur. Mixtionum autem artificialium
ope hac in graui disquisitione resultata quaedam certa inpii misquoad talium vires crystallinas specificas, breuissima via acquiri poterunt. ut ab ingenioso Bernhiardio cum vitaiolis ferri, cupri ac zinci iam est tentatum S . Si verum est, ut supra probare studuimus, vim corporaέrystallina sormandi accessoriam esse vi attractivae themicae vel assinitati, sic ut prioris producta non nisi in posterioris essectis inueniamtur, ei si vis crystallisationis specifica est statuenda. tunc his sequi videtur: magnitudinem hiatus vis crystallifationis in relatione esse
directa ad vis attractivae chemicae magnitudinem; sic ut si materia quaedam A maiorem habeat assinitatem ad materiam B quam ad materiam C. tunc etiam subitantiae e materiis A et B compositae. maiorem inesse vim cryέtallisationis, quam suhstantiae e materiis A et C formatae; qua is politio experientia etiam probari videtur. Acidum carbonicum multo maiori asIinitate cum calce quam eum ferro et magnesio oxydulatis est uinclum, quod eo iam elucet, quod posteriorum combinationes cum acido carbonico iam faciIe.
immo sponte ferri siue magnesii Oxydaliona secernantur, quod inealee carbonica non nisi igne sue fortioris acidi maiori assinit aio inici potest. Sulphur cum forro maiori vi esse iunctum quam cumen pro, plumbo. argento . processibus ruetallurgicis probatur. qui. bus metalla posteriora sulphurata ferii ope in statum metallicum reducuntur. Si de substantiarum vi crystallisationis specifica disqui.
sitiones instituas, tunc simuI relationes inter eius et assini talis cheis micae magnitudinem respici maxime merentur. Illas inuestiga. lio nos alio tempore amPlius Persequemur; hic autem commenta4tionis . a Durnαι fur dia Chemio, PAUikund minoraIogie. VIII. a. p. 386.
120쪽
tionis filum iam longe netum, abscindamus. sine obseruationem unicam praeterea addituri: vis crystallisationis esseeius non solum combinationibus chemicis circumscriptos esse, sed etiam in substantiarum diuersarum coniunctionibus mechanicis, quibus terrae crusta fixa est constituta, clare prodire. In montium massis conspici potest, sub Itantias crystallinas in illis contentas non sortuito, sed erystallisationis vi secundum leges distinctas nexas esse; in aI- pium massis ingentibus similem strueturae rationem inueniri, ut in singulis fossilibus, illas constituentibus; uni iis partis configurationem crystallinam, caeteras maiori forsan massa saepius dominari; unius cuiusdam partis structuram, montium totorum conli ructioin nem non raro determinare; hic itaque in petra mortua idem ostendi, quod in natura vivida saepissime experimur: non semper massae volumen, sed vis intensitatem ac directionem de victoria 'decernere. Illa obseruatione Pinculum iniimum inter minera Iogiam proprie sic dictam et geologiam iungi et Eo posteriori conspectus nouos ac frugiferos comparari posse, EIucere videtur. Disquisitionum nostrarum hac de re institutarum resultata, alia occasione regiae societatis ac publici geologici iudicio submittemus.