장음표시 사용
321쪽
3 i 8 C o M M E N T A R I o schronismi, vel falsitatis notam facile quibusdam Diplomatibus inussere, in quibus Ferdinandi Regis nomen habetur , Riphonio adhuc superstite Alphonius itaque mense Januario Anni MCCCCLVIII. , morbo correptus, Regnum Ferdinando renuntiavit; etsi exinde adhuc ille' superstes fuerit per integros quinque secutos menses , ad mensis nimirum Junii diem vigesimam septimam ejusdem anni MCCCCLVIII., quo vita functus est
At idem ille Callixtus III., qui , Alphonso adhuc superstite jura successionis Ferdinando denegare ausus non fuerat, statim ab illius obitu, bellum Romanae Curiae armis in Ferdinandum movit, atque edita in illum Bulla successionis jure carere decrevit , Regnumque Ecclesiae Romanae devolutum : ingrati prosecto animi homo , qui tanto odio in eum terebatur , quem Alphonsus Regni luccellarem testamento instituerat, cujus equidem Alphonii ope, cui ipsemet Callixtus a secretis 1 uerat, in Cardinalium coetum allectus
Qua vero de caussa Ferdinandum Callixtus III. v Naverit , non convenit inter Historiae Ecclesiasticae Scriptore. , qui vel sinchrona monumenta nusquam consuluere , vel fictis quandoque verbis historicam veritatem obis egere curarunt . Ex iis enim , qui ea aetate historica adversaria domi exarabant , novimus , Alphon sum Borgiam , qui Callixti III. nomen in Pontificatu assumsit , eo animum intendisse , ut arrepta mortis Almonsi occasione , Siciliae Regnum Petro Alosio ejus sive nepoti , sive , ut alii scripsere , filio veluti Ecclesiae Romanae seudum donaret. Haec prosecto innuere videtur ipsemet Orator noster , cum ea , quae oratorem Romano coram Pontifice locutum modestia decet, de Calixti in Ferdinandum gestis ait: Quantum Divina , pontificalisque auctoritatis , ceremoniarumque forma Reriae Linitati Fer inandi Redis , ejusque -successioni accesserint, repentina cominantis Pontificis mors, O Divina V. S. electio illieo post Alphonsi Regis obι-
322쪽
P R E, V et u s 3rytum , non humana cogitatio'i , fer miraculis ultra vires , O potentias naturales emanantibus ad cribenda , jussietum perhibent . Divina nimirum providentia Calixtum ΙH. repentina morte obiisse dicit, ne inquam incepta contra Ferdinandum perficeret . Quamobrem Orator noster jure optimo hanesie concludit perlocham . De quibus plura commemorarem , quae ad Divinam voluntatem O miracula ascribi nece sarιο δε- re concluderem , ns defunctorum piacula suaderentis lentium .
Quibus lane verbis aperte ostendit, se Defuncti Pontificis Calixti piacula praeterire At qua fronte Orator ipso coram Pio II. ejulque Cardinalibus, defuncto Pontifici piaculum de oppugnatis Ferdinandi juribus, deque denegata illi in Siciliae Regnum successione fecisset, si Calixtus mentis laborasset , haud vero animi errore Θ His igitur verbis Orator noster abditas Cilixti cogitationes designavit quandoquidem is Ferdinandi nunciis , ut ex nostro discimus Oratore , Duce nimirum Andriae, Comite S. Angeli, Cacolo de Campo Valio , Beneventano Archiepiscopo , ac duobus e Regiis oratoribus, quos ille Romam ad. expostulandam de more Investituram miserat , bona verba dederat, quo facilius conceptam animo ideam exequeretur; ut ex sere synchronis Diurnalibus. Ducis Montisleonis colligimus . Iure itaque Andreas noster Diuinum judicium in repentino Calixti obitu eor ea se dicit ; ne si quando is diu superstes sui siet, Siciliae citra pharum. Regnum in privatae gentis seudum: descivisset.
Ilinc itaque Orator, ut omnium civium ordines in Fe dinandi electionem conspirasse unanimi consensu ostenderer, in Capuana Citiitate si) omnibus Regni Prιnc ιbus , conrumta
1ὶ Caussam hilhE Comitiis eo h
bendis gravis pestilentia , quae e dem anno Neapoli grassata est dedit . Sic Iovianus Pontaniis De Re
la Neapolitano Lib. I. Reguli, C vitatesque missis Oratoribus Capuae eonυentu habito nam pestilentia Neapolim lassabatur in f erdinandi inm
323쪽
3ro C o M M ENTARIustumque orasoribus convocatis , leto animo Ferdinandum , inridiem electum suisse , scribit, eisdemque in Comitiis Tu
rentini Principis Oratores interfuisse . Id sane notatu dignum est, quandoquidem rerum nostrarum plerique Scriptores id pernegarunt. Initio igitur Johannes Antonius Ursinus Tarenti Princeps Ferdinandi jura secutus est , & nonnisi ad exitum verge te eodem, quo Ferdinandus coronam Regni Ecceperat, anno in apertam prodiit in Regem inimicitiam: cui ceteroqui occasionem praebuit Ferdinandi ipsius imprudentia , cum saepe is questus fuisset tum de Principis Tarenti nimiis viribus ; tum de immodico decem mille ducatorum auri stipendio, quod ex publicis functionibus eidem Principi quotannis, tamquam magno Regni Comestabulo, solvebat; quare Tarentinus Princeps Ferdinandi artes veritus, Johannem Andegaviae Ducem ad Regnum Siciliae e Ferdi-randi manibus praeripiendum advocavit; unde tot enata bella , tot Ferdinando, ejusque succestaribus incommoda emer
Nostro praeterea Oratori caeremoniarum coronationis Regum Nostrorum notitiam vel primum acceptam reserimuS. Is enim de Ferdinandi Coronatione, quae Baruli facta est, locutus, ait Ordine, O modo, ut letibus injunetum est Vexillo S. Romanae Ecclesiae pro invesiturae Agno eidem δενο-rissime tradito, per jsum S. Romanae Ecclessae G S. V. I
raro .... juramentum fidelitatis . . . praesitum eqs. Praecedentibus jejuniis , paenitentia O lotione corporis diebus septem :Preparatis sacris inter Missarum solemnia oleo sacro unctus ,
Regiis infinibus decorato. . . eladio, O armis. . . Trabea ve- se . . regia corona . . . Pomo Retio G.
Antequam itaque Rex Coronam acciperet, diebus septem jejuniis , atque poenitentia illum comparari fas erat, ac septima tandem die corpus lavare; qui quidem ritus , ab Hebraeorum Liturgia delumptus, nostris medio, atque infimo aevo communis suit, ut pluribus docet Alamannus ; quare diutius in illius explicatione immorari supervacaneum estet. His itaque Diuitiam by Cc oste
324쪽
que transactis diebus Pontifex Romanus, vel, qui ejus gerebat vices, legatus in Sacro quodam Templo, quo omnis peragebatur caeremonia , primum Regi vexi lium Romanae Eeciosae tradebat. Haec autem vexilli traditio inter novissimae aetatis ritus referri nequit, quandoquidem id moris in Romana Ecclesia a Caroli magni aetate obtinuitia constat. In vetusto enim Triclinio Leoniano quod laudatus Alemannus in suo de Lateranensbus Parietinis opere Lemni III. Rom. Pontifici vindicavit in in opere musivo, quod Carolo adhuc vivente conitructum suit, ad dexteram perinde ac levam figura Caroli Magni prostat , qui genuflexus e S. Petri, qui medius stat, te ad cujus genua Imperator provolvitur, manibus vexillum accipit, cum subj Eta inscriptione : Beate Petrus dona vita Leoni Pape Bictoria Cartito Reti dona . Ex ipsa autem figura Carolo adhuc vivo mus eum compositum sudis patet, cum Caroli imago quadratum habeat diadema , qua equidem ratione medio aevo tum pictores, tum musivarii viventem hominem designabant. Ex hoc autem musivo conjiciendum mihi videtur, olim, tum nimirum cum in Carolovineticam familiam Pontifices Oecidentalis Imperii jura transtulere , inter C oronationis ritus & vexilli Romanae Ecclesiae traditionem recensendam esse. Hinc, si liceret limites commentarii hujus parumper excedere, heic exquirendum mihi proponerem, qua de cauusa ritus iste inter coronationis Imperatoris illos reliquus se. cuto aevo minime fuerit, cum de eo tum Majolus , tum
Albertinus Mussatus , Otius, aliique , qui' de ritibus hujus
Coronationis scripsere, plane sileant. Unum dumtaxat obiter dicere non piget, vexilli tradit onem homotii jus secumtulisse ; quamobrem non nisi ei traclitum , qui homo Papas juxta illius arvi phrasem, de qua plura in meo dicturus
sum Commentario ad Rirus Urimianos Ecclesiae Neapolita-
. nae, ubi de Neapolitani Archiepiscopi vaxatis edisserendum mihi erit ) fiebat. Quamobrem, cum Carolus magnus, sui temporis historia telie, Pontifici acceptum Imperii jus de-2 om.IV. S a be-
325쪽
set et Co MME NTARIUS beret, merito ab illo tamquam a Petro vexillum accipIebat; id quod novissimo tandem aevo neglexere Imperatores. Cum itaque s ut ad Regum nostrorum coronationis ritus redeamus in vexilli traditio illius quodammodo testaretur jus, qui illud tradebat; hinc factum est , ut Romani Pontifices, qui Siciliae citra pharum Regnum veluti Ecclesiae Dudum reputabant , cum Regni illius jus traderent, vexillum Eccletiae Romanae a Pontificis , vel ejus Legati manu accipiendum Regi esse sanxerint . Quamobrem A dreas noster vexillum Romanae Ecclesiae Ferdinando traditum fuisse, ait, pro In νυ iturae sieno . Ea itaque ratione ho- metium fiebat, atque is, qui vexillum acceperat homo lirius Papae dicebatur .. Hoc itaque Rex manu vexillum tenens juramentum fidelitatis tradebat , illudque ex colhepta formula squam passim vides in Regum Nostrorum Bullis aureis ) recitabat. Huic profecto caeremoniae, quae oaxallarii apertissimum s cimen prae ferebat. temporum conditionem nostros illius aevi Reges adegisse fatendum est. ω Post haec inter Milfarum solemnia oleo Sacro ungebatur Rex . Leviticum hunc ritum Pontifex Ramnu; , vel ejas Legatus persequebatur; is enim Pontificali veste indutus Μlia
iam exordiebatur , ac cum ad Evang. lium ventum erat, Rege ad Altare genunexo, Litania legebat r, quae omnium Sanctorum dicitur, eaque perdueta ad sormulam. ut nos exaudire digneris , - Consecrator dicebat: Uι hunc famulum tuum N. in Hetem et ero di neris. Deinde: Ut eum benedicere, sublimare , O consecrare dieneris . Tertio: Ut ad Re na fas j idium perducere di neias ; Quibus chorus respondebat : Te rogamus Domine. Mox Consecrator Episcopus Regem sciscitabatur : Vellet ne taxi anam, O Catholicam Relgionem retinere: Chrytianam, catholicam Ecclesam defendere Iu- sitiam adminisrare: Viduus, O pupillos tuere; O Pontifici Romano Sebitum honorem prae lare , atque exhibere. Qua er vaturum se cum Rex juramento spopondisset ; tandem Sancro oleo ungebatur vel in capite, pectore , atque manu,
ut olim factum est, vel , quod postea obtinuit, in una
326쪽
W P R AE V I u S. 323 dumtaxat dextera manu, ea prolata formula : Unto te riRetem oleo Sanctificato in nomine Patris, O Filii , O θε-
ritus Sancti: Amen. UPeracta unctione, Missa prosequebatur, qua absoluta, R eiis insitnibus manu ipsius Episcopi induebatur. Inter insignia Orator noster Solium Regium, Sceptrum , Gladium , vestem Trabeam, Regiam Coronam, atque Pomum Regium refert
Solium veluti Regium insigne in ipso parabatur Templo; in eo si quidem statim post unctionem sedebat Rex. Μos sane vetustissimus , unde orta phrasis illa in Regem elevari , cum solium prae ceteris Ecclesiae subselliis elevaretur. Hincia tum ut a penitissimus usque temporibus sedes Regia, sive Regium solium, Majestatis potissimum insgne diceretur. Virgilius de Sella Regni meminit. Hinc M sedem M. Viatis habes apud Beliam in Othone III. Episcopo Ultrajectens de Willelmi coronatione locutum , qui illam appellat:
Decus amplissimvm Aveusi, O infine praecipuum Rerni. Sceptrum, vetuitissimum Regiae dignitatis insigne, e manu Consecratoris Rex lolio sedens recipiebat , de quo nil notatu dignum dicere Occurrit , cum de ejus antiquitate, atque figura innumeri editierant optimae notae scriptores.
Eadem dic & de gladio , qui tertio loco ea inter insignia recensetur: Gladium 1ane etiam Imperatori in illius Coronnione a Duce Saxoniae traditum, scribit Belias apud Osium, quem lanceam appellat Ghera accius in suo Historiae Bononiensis libro XXVI. Quarto: Rex Trabea veste induebatur. Hoc sane indumenii genus Romanorum proprium suisse , Omnes norunt. Sed S 'inter prima olim iuisse Regiae dignitatis insignia, testari videtur irgilius verita illo AEnead. XI. V. 33 . Et fellam, re ni , tWabeamque in idnia nostri. Num autem peculiare Regum nostrorum infimo aevo insigne illud fuerit , dubitandi occasionem altum praebet de ea silentium apud alios historicos, qui de id genus insignibustum medio, tum eodem infimo aevo scripsere . Quamobrem
327쪽
3α COMMENTARI Usin eam veni suspicionem , fuerit ne insigne hoe ae R mano Pontifice Regibus Siciliae citra pharum collatum ob Senatoriam dignitatem , quae praesertim post Carolum I.
Andegaviensem Regum nostrorum veluti propria reputabatur. At de ejusmodi re nil certi statuimus ; qaare conjectisiram hanc lectorum arbitrio plane permittimus. Quinto: a Pontifice, vel ejus legato Rex Coronam accipiebat . Ea sane aurea erat; immo nostrorum Regum illa tanti erat ponderis , ut pignori Andegaviensium aevo data quandoque fuerit pro quadraginta octo mille ducatos . Id sane colligimus ex diplomate quodam Regis Caroli I. Andegaviensis, qui cum Romae moraretur, ut Pontifici annuum stlveret censum, uni ex suis familiaribus epistolam dedit, qua jubet ut custos Castri S. Salvatoris, nunc ovi Castrum , in quo Regia Corona ser vabatur , illam ei tradat, pignori pro octomille uncias aureas obligandam. Hinc it que conjici potest magni certe pretii Regum nostrorum fuisse Coronam, quam in munitissimo ea tempestate S. Salvatoris Castro custodiebant. Postremum tandem Regis insigne erat Regium Pomum. Fuerit ne illud Constantino antiquius inter Regia inligni affirmare non audeo ; in quibusdam enim tum Constantini Magni tum aliorum , qui in orientali Imperio illi successere, Imperatorum numis passim Regium Pomum habes, quod sinistra gerunt, dum dextera Crucem tenent ; etsi in
medii aevi Graecorum Imperatorum numismatibus plerumque illi dextera manu pomum, de quo sermo est, teneant,
cui Crux supereminet. At quicquid sit de origine , atque. vetustate hujus Regii basignis, nemo inficias ibit illud nostros a CPolitanis Imperitoribus mutuatos esse; quamobrem inter occidentalis Imperii potissima insignia & illud invenies, quod in solemni Imperatoris Coronatione Bavariae Dux illi tradit histe verbis : Acoipe elobum sphericum , ut omo
terrae nariones Romano Remo subjicias , O eloriosus Augu-sus appellari valeas . Lege hanc formulam apud laudatum
Beliam . Et de eodem globo spherieo laudatus etiam Ghe-
328쪽
Pnsv Ius. 32srardaccius loquitur, illudque Pomum aureum , perinde ac no ster Orator, appellat . Quemadmodum autem Ρomum
reum Imperatori traditum Romani Imperii jura designabat, ita & illud idem Regi Siciliae citra pharum datum indic bat : eo, ut noster loquitur Orator Nerni quod pomo Illo designabatur ) poseisonem sub sua potesate teneret . Atque haec satis sit . de Coronationis caeremoniis dixisse quae
tum ad monumentorum nostrorum medii Latque infimi aevi, tum ad eorundem temporum Hilioriae intelligentiam faculam quandam praebere puto. . Una tandem restat pro Commentarii hujus. coronide
expendenda nostri, nimirum, Oratoris perlocha , qu coladitiones , quibus Pius Ιl. Regni Investituram Ferdinando Aragonio impertitas fuerat, patefacit. Notata certe digna sunt Oratoris verba, quibus Pontificem sic alloquitur, ut illum , postquam jura Ferdinandi exposuerat , metu etiam futuri mali ab Andegaviensium studio prorsus deterre- reb: Investivit, O coronam it d. earum jurium Ferdinandum scilieet quae Alphonsio Redi competebant , O loquorum possessone pacifica judi xx. annorum rotius Grasi nitatis, O ipsius Francorum Raetis approbarione pacifica D '
debitum; G Beneuentanam Civitatem ; ipsius Ferdivaqdi R eis filialem obedientιam; ac beneficium maximum , , cum suis pecuniis suo imperio nimirum Jussu in Iacobus Pi ininus frenuissimus Capitaneus Cisitatem Assisi, G terram Gualdi, uas, ut asserebat, suo jure occupavecor, liberaliter roseituit. Ilis recensitis, quae pro Investitura a Ferdinandoe Ponti sex acceperat, beneficiis, haec subdit noster orator: Tractemus ,
si sapimus, de eorum retractatione , restituemus G Beneuen- ranam Urbem, restituemus O AF - , H Gualdum renum stabimus O census promisson , , vendicabimus amicum viciniam Redem in hylem acerrimum cum jure buadente' , cum de contractus reycissione Vιtur, oporteat omita , qua facta sunt
revocare, O in priytinum casum reducere.
His sane minis Pontificem ab Andegaviensium rationi s
329쪽
316 COMMENTARI Usabalienire conatur Orator noster, quas singillatim ad examen brevi revocare nostrarum rerum historiam interest. Atque impramis pr'monendum est, non sine gravi caussa oratorem nostrum omnia, quotquot congerere posset, undique validissima conquisivisse argumenta , quibus animum Pontificis erga Ferdinandum confirmaret. Quamquam enim Pius ΙΙ. tum vi Juris i ordinandi adductus, tum spe allectus futuri matrimonii quod I erdinandus spoponderat, inter Antonium Piccolomineum ejusdi m Pontificis nepotem, atque Regis illius neptem cui dotis nomine Rex Celani Comitatum, atque Amalphitanum Ducatum promiserat in partes Ferdinandi tueretur merito attamen Rex Investiturae revocationem verebatur Ob novam quandam, atque praeteritis in Invellituris in-1oetam formulam, quam callide Pius in Ferdinandi illa apponendam curaverat. Dum enim in Indestitura Regnum Siciliaecilia pharum Ferdinando, veluti Alphonii succelsore tradit clausulam , ut ajunt, addit '. Nullius iti iri derogando. Quam sane formulam ipsemet Pius in Oratione, quam eodem in Concilio Mantuano ad Regis Galliarum oratores habuit, a se primum in In vestitura perdinandi appostam mille satetur ,
ut videre est apud laudatum Fernium Hisoriae compendiarια Agni Neopesitani cap. xvi x. Ea itaque de caulla Ferdinandus, verebatur quin Pontifex , si Andegaviensium pariates se stari maluisiet, apposita illa uteretur rmula , ejusque Juribus derogaret. Quamobrem Orator noster qua argumentis, qua te minis jura Ferdinandi tueri conatur. Nunc autem ad inita ob traditam Ferdinando Regni in- veitituram Regem inter, atque Pium ΙΙ. pacta deveniamus.
Primum fuit de Censu Ecclesiae debito, de quo supra aliqua
delibavimus. Alterum de tradenda Pontifici Romano Beneventana civitare. Ex hoc sane pacto vides Civitatem Bene Ventanam , quam ex ΡOntificis manu recuperatam Regno adjecerat Alphonsus, ut jam diximus , adhuc Ferdinando Regi
parere. Qua sane in re animadvertendum erit, Romanum Pontificem Pium II. hane praeripuisse occasionem, ut Beneven rursus potiretur; quemadmodum enim ex Nicolai P. Bul- - la, Digiliaco by oste
330쪽
la, atque Oratoris nostri testimonio supra diximus, Beneventum Alphonis primum ob Lagonii te , Acumuli , atque Civitatis Ducalis permutationem ab Eugenio iraditum ei tandem in perpetuum reliquum fuerat ob maluatam Nicolao V. pecuniam , quam Ponti sex minime restituerat; quare Alphonsus una cum Siciliae citra pharum Rega o Beneventum Ferdinando ejus successori reliquerat.' At Pius. II. temporis conditione abusas , in quo Ferdinandum externa, quibus comminabatur, Andegaviensium bella premebant, quique Pontificia protectione summopere indigebat, de recuperanda rursus Beneventana Urbe consilium perfecit. Hinc legimus Ferdinandum Romae misisse Μatthaeum Johannem Regium secretarium , Oe Antonium de Alexandro jurisconsultum Neapolitanum, qui pacta ob futuram Incoronationem iniere cum Beratio Episcopo Spoletano , Se Acapito de Rasticis Sacri Palatii Auditore a Pio II. delegatis, quae fa-
ne Capitula firmata 'legimus Romae die XVir. Octobris Λ o MCCCCLVMI, Pontificatus Pii Anuo Ι. , ut habe; in libro Vi cartarus Pii II.. In his autem Capitulis quinto loco babea:
Qiιod Civitas Ben entana per D aefatum Dominum Redema iiDra dimittatur, G SS. Domino Nosro actualiter per rea tem possionis traditionem resiluetur . Verum qaibusnam eonditionibus isthaec factae fuerit restitutio, satis non Video, cum Anno MCCCCLxxxHI. , vigesimo quarto stilicet ab initis hisce pactis Anno, adhuc Beneventanos Ferdinandi Va-x alios appellari compertus si in ita quaedam eju dem Regis Epistola , Capitulo Ecclesiae Aeneventanae data eodem Aa-no MCCCCLxxx m. in qua Rex Beneventanae Eccletiae Canonicos laudat, eo quod verba sunt Ferdinandi in laudata epistola : facto aveano quelio , ne se coetveue is amore uoli , bo ui, O Fedeli V fulit. De Epistolae autem autentia d bitandi lotus non restat cam illam ipse exscripserim ex autographo, quod in Archivo Capituli Beneventani seroatur, eamque publici juris iecerim in Praefatioue primi tomi collectionis monumentorum Historiae Neapolitanae. Fer- diuandus sorsan in concertationibus, quas cum Paulo I f.,