장음표시 사용
51쪽
De lignis ad conficiendos clauos, vimina, crates; &de modo construendi fenestras tormenta-Cap. XX
I 2 T clani , quibus propugnaculorum catena deui iciuntur, ex ligno duro , fortiq; , vi quercus, ulmi,. . cornu , oliuae , huiuscemodi. qua ligna in primis: sint benὲ arida .reFiant claui tam longι, ut possint. --penetrare probὸ crasiitudinem duarum catenarum , atque insimul coniungere. quadrangulares autem efficiantur :m enim ligamen continebunt, aut clauorum ordinem robustius . oe catena de
figantur ubicunque se informam crucis cohtigerint, ut iam dictum estis Ligna deinde cratibus destridentia simi ut plurimum ex.uirgis rectis , quae sint ex ligno subduriori, se reperiri poterunt. quanto ne υ erit durius , ct tenacius, tanto melius deseruient operi. Castanea, ulmus , fraxinus, nux, O huiusmodi erunt ad hoc optima. Ex hoc ligno crates cuiuscunque generis fiant , ct affabrὲ claudantur, O Rringantur ad inuicem suis lignis . Vitimur cratibus circum angulos in fenestris tormentares, oe fiant hoc modo .:Defiguntur sudes, seu pali , lignei, ct obduri, ct crassi 4l quanta est communis hominis coxendis, scisii per medium, in loco, ubi en construenda fenestra tormentaria , ab utraque parte modo quodam rotundo, sicut para latae conficienda sunt, concinneq; nabiliuntur: σ inter aliam ct alium sit interuauiam unius pedis, O paullo amplius . Deinde in his lignis, aut palis contexitur cratis usique ad summam partem: post eam uero texturam repletur terra, quae conspergitur, aut componitur de solo in solum , aliquantum humida, ct comprimitur, er diverberatur summis viri
bus, summaq; diligentia: quia se non comprimetur Histent imὶ, facilὸ accidere poterit, ut in exoneratione tormentorum, parastata dia moueantur, ct earum excidium consequatur. insupers optimὶ comprimantur, ut scriptum est, quotiescunque inimicus machinam diuerbe raret, non possent tam facilὶ ictibus consumi. ideo θ ad hunc effectum ab re non fuerit, ut ad quaeque quattuor terra sola in repletione, uia mina robuna ponantur; quae ab utraque sc deuinciant crates, ut non laxentur facilius et nunquam tamen omittatur , quin ponantur Da ca- tena solerter clauis aspxa. Magnum pariter adiumentum asserunt
crates ad fabricationem pontium , ut in suo capite dictum es a
52쪽
que etiam ad conficiendas latiores cinas terra oppletas , quae ab Italis gabbiones appellantur. ha uero fiunt pluribus modis, uidelicet rotum dae , quadrangulares, triangulares , Cr interdum algs modis . aliquae , ut serviant in locis, in quibus conBruuntur, fiunt ex signo perrobusto circa crassitudinem. aliqua fiunt, ut moueantur de loco ad locum; o fabricabuntur minores alijs, ct ex ligno aliquanto subtiliore, ut afferant maiorem commoduatem , utque facilius comportari possint. Fiunt aliqua ansae ex uiminibus contortis, per quo defiguntur repagula , ct sic portitores bui modi baiulant instrumenta percommodE. Tonantur insuper ligna per transuersum crassa innar bracchis, ut m lius, o fortius conjinant. Ha minores, ac leuiores non sim latiores per diametrum amplius sex, aut sieptem pedibus, nisi incommodὶ ussint deferri r uerism quae conruentur, ut nunquam moueantur, poterunt effici ea magnitudine , qua fuerit operi necessaria. Quo ad stram altitudinem, extollantur pro necesistate, o occasione . nam debis conflans regula tradi non potest.
Quod maximum studium est locandum in electione fa-- brorum , ut periti, probi ue sint; & quomodo rei uti gulae defigantur , filumque ducatur in opere inchoando. Cap. XXI. V' 31 dixerim hucusque, qua iudicaui pertinere non solum ad formam muniendi, id est, ad formam, quae
eariris munitis danda est, cr quomodo eis detur, v rum etiam ad materiam, quae necessario uti debent ,
deq; ipsius diuersi generibus , ct quomodo uariis
modas applicetur operi: nunc mihi uisum en congruum summatim diacere , Cr quas in epilogi formam, de modo Ieruando circa ipsius conuenientem ad opus applicationem. iccirco ut ad principalem deueniam intentionem, dico, quod in primis curandum erit, ut meliores, ct ma
gis id ei fabri lapidari, babeantur; sed sint praecipuὶ homines probi.
quoniam cum ipsi fabricaturi sint in propugnaculis, quod magis r fieri , ct cum fieri non possit, ut praefenus operis uniuersa in uniue sis locis propriis cernat oculis , multum intererit, ut fabri lapidari sincerὶ 1 uo fungantur officio; ac ueluti esset principes ceterorum aedi cantium curent, ut reliqui idem faciant, pro uirili parte fron permittendo aliquid ab alijs feri confusὶ extra tempus, aut minus bo
53쪽
quam opus requisierit. Inuentis fabris lapidariis, σ exeauato D tamento , s bonum, solidumq; extiterit, expurgabitur pulcherrimὶ , omnique diligentia r sin minus, aptabitur, ut docuimus, depangendo ligna rectὶ, ueluti dictum en . Praeterea regulas depangi faciant , sicuti demonstrabitur inferius. quod onus fabrorum lapidariorum est rnunquam enim hoc munus iniungendum est bominibus ignorantibus , aut imperitis. multum nanque refert has regulas depangi conuenienti ordine: prout , contra maximi erroris, pernicier en confusa earum plantatio. quare uellem, ut oe miles etiam hanc ipsam cognitionem teneret, ut errata per iceret, qua in butusemodi rebus assolent committi partim ob incuriam , partim ob ignorantiam operantium. V rum concedendo, quod babeantur operantes cum boni, tum idonei, d bitur osseium figendi has regulo uni, uel duobus ex eis, qui periti res, oe magis experti erunt, cum praesentia tamen militis, ut omnia fiant quamordinatisime: ct regula defigantur primum in omnibus an gulis ; adeo quod ducendo filum ab uno angulo ad alium, annexum diactis regulis, rectam lineam conficiat absque interruptione. Defiga tur sic uersus partem intrinsecam, ut textura ex omnibus sex pedibus altitudinis, unum habeat inclinationis. O licet aliqui uelint, ut ex quinis singuli dentur : mihi non uidetur terrena opera tam iacentia. permanere debere, ut muraliae quibus de more conceduntur ex quinis
singuli inclinationis pedes. quia cum si ipsa tellus subiecta pluu s m gis quam non m murus absque comparatione, sequitur, ut propugna cula rectius permaneant parumper ardua: quae nimium per se dilabuntur, σ non esi danda occasio procliuior ad ruinam tam iacenti inclinatime. Hac ratione adductus approbo, ut regulae prout dixi defigantur: tam inclinatae uersus partem intrinsecam, ut textura evadat in star inclinationis, siue scarpa. quae inclinatio , siue scarpa extolletur ad 2I, uel et a usque ped. propter rationem, qua inferius sequetur in operibus realibus . ideo regula fiant ex abiete, aut ex alio simili ligno, o quadrangulares, ct rectae. Et quia Iolent minus firmiter permnere in operibus terrenis, quam in muralibus; ideo curandum en, ut
sat defixa firmissima, s potenti mὸ. Insuper hae eris adbibenda.
eura, ne operarii, qui in similibus pauca considerant, easdem conti gant, ne sint confusa, ne 'ue fortὸ imprudenter operantesperseuer rem in extruendo opere regulis, ac dilo commotis . esset nanque nomexigua confusio, atque oporteret deluere quod factum esset; ru
sumiue extruere illud, in quo error consueret , duplici labore, im
54쪽
pensa, molestiaq:. Tot bae regula exinant, tamq; propinqua, ut filum, quantum opus fuerit, dictrahi pomi , cir lentum non remaneat. Tot denique regulis defixis , quae sufficiant , e r dacto filo ab una ad aliam,
incipiant, ut modo flendrinus. 'iT . a
. ordo seruandus in extollendo propugnaculo; qua tumque prosit id non facere confuSe, uel te--tii mere. Cap. XXII. os T s V A M fuerint defixae regulae , curabitur ,
ut texentes omnes hunc ordinem seruent. Primum incipiant extendere stipam eo ordine, quo Iupra demon- iratum est; eaq; diligentia utantur , quae in his demi . -deratur . Hos Ilipam coaptantes sequantur ilii, qui gerulis minutam terram deuebunt, siue aliquo alio ex instrumentis pramonnratur aderunt deinde alis cum irpicibus latis in tanta quantitate, ut satisfaciant; atque eam terram minutam supra sipam tam pulcbrὲ
extendant, ut subtiliter eadem cooperta remaneat, diligenter eam im sam tundendo , atq; explanando. Sequantur deinceps aia, qui caementum ponendum in No texturae pelai comportent. ubi sint alis, qui illud extendant ad filum per latitudinem trium, uel quattuor digitoru, ut dictum est. Sequantur subinde fabri lapidarq, quibus singulis inhaereat gladius permagnus ad aequandos s incidendos caespites; quos post talem aequationem, incisionem aptabunt eo ordine, quem suo capite demonstrauimus , simper eos benὶ calcando, oe polith in rimis eos crimento obturando . Pon fabrum lapidarium sit unus, qui caespites clauis figat accurata diligentia; uel se clauipraeparati fuerint, faber ipse lapidarius eosdem malleo ligneo clauis figet. Post hos omnes, non desu, qui crassos burculos sternant, prout supra scriptum est, bona tamen ordine, maiori, qua fieri possit, aequatione . ideo, se facultas dabitur, homines propugnacula contexeres non sint ex ruioribus , sed eligantur ingenio Iubtiliori, O uiuaciori spiritu ceteris. valde etiaexpediret, se parumpe callerent artem aedificandi, me murum ducendi: quia se sic esset, perficeretur opus maiori commoditate, atque perfectione, quam secus. Tot sint fabri lapidari, licuerit quot possent de die in diem extollere totum propugnaculum integre aequali portione; quod moim refert. quoniam haec propugnacula terrena peragia una consolidantur opi E. uerum si aderit tanta fabrorum lapia
55쪽
tariorum copia, quae positi ordinatὶ totum opus complecti, facise sis operabitur , quod textura apti lima insimul conglutinabitur. Solera faber lapidarius, ct diligens extollet pedes 7o, vel8om singulos dies per longitudinem , ct unum cum dimissio in altitudinem, se pro necessitate operarios habebit . quapropter ab uno fabro lapidario ad alium oportet, intersint septuageni uel octuageni pedes, de quibus dictum est,m procedet in erectione operis pedetrata; opusq; , quo ad fieri poterit,
aquabilmsperducet. Agger intrinsecus extollatur pari modo , ut una cum tertura focietatem adiungat. itaque umuersum consiolidabitur ,
necessarium scilicet ordine non praetermittendo Quisque ut apud nos solet dici) magister saltem uolueris sngulis diebus ducentos homines, qui ei serviant. Caespites locabuntur bini pro quolibet filo, prout de moinrauimus, ct herba unius cum herba alius. Stipa ponetur crassa, aut subtilis, secundum quod celerius opus agendum erit, O secundum facultatem. Surculi crassisternentur in medio , illos cum stipaeomponendo Catenae non dilient alia ab alia amplius pedibus tribus , uel quattuor. ct in primis ponentur in planitie contusa, ct , quoad fieri positi, aequabiliori, ut queant aequὸ devergere cum tellure, o cum reliquo propugnaculi. Inclinationes, siue scar ut dictum fuit) temminabunt in operibus realibus circiter uicenos singulos, uel uicenos bianos pedes. ab inde supra, antepectus ducetur cum ordine m sequenti capite ineno.QῬomodo sint antepectora fabricanda , ut bene construantur, & quomodo aptandae sunt plateae tam propter pluuias , quam propter alias rationes. Cap. XXIII. extruendis antepectoribus exquisit λὲ operan dum est , quia semper ea primum patientur, tam propter pluuias , quam propter glaciem , ariditatem ,
atque oppugnationes. procedatur ergo hoc modo. Inponendis textura catenis curabitur, ut extrema ponatur ad uigesmum pedem altitudinis inclinationis, ut platea ualli eminentis, prominentis, id est, beluardi, cauasserj, planae formae, uel aliud huiusmodi sit benὶ terra referta, adeo ut extrema catena nouprospiciatur , Ied optimὶ sit contecta ab explanatione, quae postrem pet in platea: deinde a zo ped. uela a supra illi duo pedes inclinati
56쪽
Hs extollentur; ubi poterit conni vi tortu, quem nos cordonem appetalamvis : quia e Ii pulchrum usu . cum autem inclinatio peruenerit ad terminum ped. 22 , ibi incipiant texere antepectus , quod ego hoc pacto aedificarem , licet alη aliter fecerunt. In primis facerem Ripam di sponere bono ordine, subtiliq;; deinde non soluM uellem , quod te ram minutam superponerent, sed etiam unum caementi ordinem subtiliter; insuper scopis aspergere aqua plenis caespites lauiter ;sH; alper D , primum ex eis ordinem, vel plum mandarem collocandum cum herbis calu umrsus : penes quod secundum ordinem sequi cum herbiscent in uersus. at desiderarem etiam hoc filum impleri caemento in rimis , ut feri Iolet, murum ducendo ex lateribus, aut lapidibus coctis in domorum passi ratis. Posito fecundo fila, uellem pariter, ut aqua lem ter aspergeretur, prout de alio actum esset, utq; caespites pulchrὶ ' merentur , σ clauis affigerentur, non in flo extrinseco solum , sed etiam in intrinseco . et se uiminibus affigatur, quod extra partem a
fixionis remansierit, deuoluatur ad medium antepectoris r si ad invias m colligarentur, non erit penitus ab re . Addantur catena, sedsub cles iuxta operis proportionem, o affigantur elauis multa diligentia. Ligna recta incidantur a ped. uel et eum dimidio inferius, quam erit propugnacul altitudo, ut in deuersione telluris non pariant confusi nem, remaneant 'ue minus redii: quanta fuerit antepilioris altis do , perpoliantur ad unguem, ut tellus demittatur sine imperimento. Hoc ordine texetur antepectus , donec erectum fuerit supra torum,
sue cordonem ad flum planum S , uel f ped. ibidem fiet postea iuuertice ordinate eius rotunditas ex caespitibus electioribus. Hoc cuia men antepectoris sic fruetur, ut filum intrinsecum sit altius binos pedes cum dimidio,. uel trinos plusquam nouisiimum filum relictum, ubi eaepta fuerit rotunditas, in fine altitudinis octo, uel nouem pedum. Si antepe ius crassum erit pedibus quini ris , rotunditas erit perti an uersum denis pedibus: ct quinis , qui ex dicta crassitudine remanserint, illud planum siet, ut supra iter haberi commodὶ positi. Plures ea faciunt perpendiculariae ego autem uellem, ut in terreis saltem decimus inclinationis, siue sicarpa sibi tradatur, aut duodeciamus: quia sic me orem pariet essectum . a parte intrinseca uero, per
pendiculariter fieri potest. In eminentibus uallis debet superesse quaternos pedes eum dimidio, uel quinos super platea planitiem: sic pari ter in planis formis, ct in vallis prominentibus . Et quia in quinto arcubuserius non potes tam bellὶ speculari; ideo ferisiolet unum sca
57쪽
num latum ternos , aut quaternos pedes, quod supra ascendunt pediates ad speculandum, quo extra diverberent arcubusiis. extruitur hoc scamnum altum ped. I. In operibus rectis Iatis erit extruere illud a tepectus alium , quantum eu Mir communis; O si ex quinis siet, fiet quoque Icaninum . In fabricando culmine iis antepectoribus , quam
diligent imὲ caespites ut dixi in murum ducantur; ct postquam fue
rint in murum ducti, etiam tellus bene minuta aspergatur; ct post eius albersonem, leuiter madefiat. quod optimum auxilium tulerit caespiatibus ad mittendas una radices, o ad eorum unionem mirificὸ . Vtq; supra bona, ut nos dicimus, cruna enascatur, siemen prati sternatur rid enim nascens Diam gignet, quod acerrimὸ antepectus defendet apiunt s. 'nes silentio praetereundum, quod miti non displiceret ,si quotidie totum aqua madefieret, oes quotidie etiaυ aspergeretur aliis quid nuta telluris in locis, ubi fistura apparebunt. O sic procede tur , donec uidebitur, quod bona fuerit facta erum. hoc tamen fiat tempore arido, O in omnibus anni partibus, praeterquam θ er quia
cum tunc frigeat, plus damni acciperet ex hac operatione, quam utialitatis . Plateae omnes tam ualloru minentium , quam prominentium, planarum formarum, ceterorum locorum, ubi tormenta bellica exerceantur ,erurit explananda, ct adaequanda, O aedificandae ita,
ut potius pendeant et O sc aqua extra propugnaculum effluet quod omni diligentia en perficiendum . nihil enim magis propninac lum derimere poteri factum ex terra, quam pluuia retenta: pr pterea multi usi sunt latioribus cistis terra oppletis, uice arite pectoris. Dictarum pauimentu plateam fiat ex aliqua materia solida, ut ex ealce miria cu argilla, ac bene contusa; aut ex tegulis, O lateribus pistis beneq; minis cum eadem argilia, O saburra: ct crina posiideat aiatitudinem unius pedis, vel saltem medio. ita tormenta non poterunt leui negotio suis rotis disrumpere σιω- Vtq; diutius machina peta ret , praecipiatur non modo ex ubi s or arys, ut diligenter explorent, se qua parte propugnaculum ruinam minaretur; sed ponantur etiam excubiae ad hoc, ut si uidermi aliquod ruina signum, quamuis minimum , quamcelerriis adhibeatur remedium illud, quod iudicabitur necessarium, ne malum ingrauescat.
58쪽
miomodo erit procedendum in fabricandis munitionibus castroru,quae Romani castrametationes appellabant, ut exercitus communiatur: uel in aedificandis uallis, & huiusmodi sub aliqua ciuitate ad illam obsidendam, uel oppugnandam: deinde quomodo propugnacula in oppugnationibus extruenda sunt, . ipermanendo in loco oppugnato. . Cap. XXIIII. iV O PLI A. M in muniendis castris exerci tuum non servatur exquisita ilia diligentia, quae se uatur in fortiliti s ut nos appellamus factis ad e
rvm conseruationem e propterea opinor extra propositum minimὶ esse tractare breuiter, quomodo debeat miles agere, ut in agris se communiat, quando erit ad inimici fronum e uel quomodo debeat agere, oppugnaturus aliquam ciuitatem, i quor de propugnaculis necessar s in illo actu: praeterea O Acribere partim modum , quo uti debeat, qui uoluerit se tueri ab una oppugnatione, ubi reperiretur ad alicuius oppugnati loci praesidium . propterea,pri um dico, quod si quis uolaerit cari roris munitiones , sue castra- mctationes peragere, facta commenti situs electione, ct, ut dabitur, commodiore, de qua re mea non est intentio in praesenti tractare, recordabitur optimὶ interuallorum, quae poterit ab uno ad aliud latus -- pertire : cum in icta formam habuerit, operarios, quoad plures concedentur , ad excavationem coegerite atque uno O eodem tempore ramulos, siue surculos caedere fecerit ex quocunque genere , subtiliores, P minutiores in fasciculos, uel manipulos redigant, ιν coli cent eo ordine, quem seruandum diximus circa Hipam, contegendo eos tellure, quae supra comprimetur :s explanabitur tam belle, quam permiserit temporis qualitas, loci pariter. Defigantur arbores rem, quam ordinatius oe satius licuerit. si cra1sa non suppedita- , bunt, fumantur , prout dabit occasio, tres saltem ordines complantando . post horum lignorum praeparationem, ct complantationem, scde singultis praeparabitur permagna surculorum quantitas. multitudo etiam operarum sit pro uiribus numerosor . Facto in fundo uno horum manipulorum ordine, cooperiantur omnes terra , eam conivnd
59쪽
ni genere tam per longitudinem, per transuersum. M aliqua dabuntur catena, idq; tempus permittat, ualdὶρ sabit. Ligo, edi psela ferrea erunt optima ad excavandum lastrumenta: dum autem excauabitur , tellus projciatur in intrinsecam propugnaculi partem. V rum si locus est, ubi formidarentur inter eundum diverberationes hostilium tormentorum, primum exordium ab ea parte sumatur, Crnoctu, si erit concessum, proflciendo aliquantum telluris ad oram fossae extrinsecus permansura, ut operaris adueniente die, totius operentur . hoc uero curabitur, ut unus caserimuniti angulus prospiciat, si dabitur facultas, hostes uersus, quando munitu carirum praesertim ultra quattuor lateraprocesserit: sed quando castrum munitu connabit tantum ex quattuor lateribus, curari poterit, ut unum horu laterum odiponatur bonibus. Si uoluerit alius munitum caIlru aedificare, O opo teat deferre tellurem, id eri , si pala ferrea eo peruenire non poterit; oportuerit quoque a latere uersus hostem relinquere spatium apertum, quod contra in ora fossa, terreum aggerem , illumq; bonum habeat;
qui ipsum protegat a uisu, o ab inimicorum ictibus: ct gentes, quae
terram detulerint, iter facient ordinatim, atque contectae sub eodem
aggere . at si pala ferrea fieri poterit, nihil erit praenuntius. Satis erit, quod fosse harum munitionum sint lata in principio pedes duod
nos usque ad senidenos: quia semper postea ampliantur dilatantust secundum quod fuerit opus: profunda uero exinant pedes octonos.
Tariter satis erit, quod fossa canrametatoria in principio fiat decent, uel duodecim pedum per latitudinem; quia semper amplificari poterit ;animaduertendo tamen semper, ut intrinsecus construantur sua compora exploratoria benὲ commoda, ac capacia: quod procul dubio en eorum uita, animaq. Non omittam, quod si fabricanda sunt ualla eminentia coe prominentia, planae formae, antepectora, aut similia; bonum erit semper, filum texere illis manipulis duobus iaminibus collia gatis , qui palis annectentur, ueluti in duodecimo capite praeceptum est. hoc autem ordine uniuersa bene procedent. In his autem studenta erit, ut ordini appropinquetur dato pro uirili parte, ut propugnacula evadant firmiora . procedatur eodῖ modo, quando sub moenia cuiuspiam ciuitatis gressum dirigatur, ut expugnetur. Reliquu est,utscriba, quomodo sit procedendu in oppugnationibus caussa tuendist ab eis. Si miles fuerit ad alicuius loci praesidiu, O bonis accedat, ct fortὸ incipiat illuoppugnare: cum primum uiderit eu oppugnare incipientE, exquiret d ligeti me noscere, quantu longitudinis occApabit locus diverberatus. et
60쪽
si non erit multa longitudinis, ipse fecerit in aggere intrinseco excavare una fossam canrametatoriam forma trianularis; adeo quod opus rectum, siue cortina sit, uelut basis trianguli. O hoc modo perue niet ad forcipis fabricationem . In excavatione, semper iusserit, ut tellus intus pro sciatur, eam aptando fassiculis, s contundendo fom. tibime. Depogantur multi pati, qui veniant ad coinringendos fasciculos terram contra, ct defigantur mψluo ferreo, uel ligneo.
quia pro quolibet ordine fasciculorum non poterunt pali recti depangi, fiunt baculi longi binos pedes , praeacuti ab altero capite, er crassi, ut est dimidium brachis unius uiri communis ,sue paullo minus : ex his defigantur in fasciculis, qui ponentur tam per longitudincm, quam pertransuersum. Hi autem baculi, ac pati maximo erunt auxilios quia concurrent ad talem propugnaculi constructione, ut uideatur vi co structum itidem . itaque unum filum fasciculorum , O urium terra e tolletur, donec perueniat ad altitudinem senorum pedum, ct non mianus , uel octonorum, ut in censu inimicorum pCrcommodὶ liceat contra illum pugnare. Sed quando oppugnatio multum longitudinis occupabit, extensa fiat fossa castrametatoria , sed cum uno latere ab utro que capite e ubi uti possint tribus , uel quattuor tormentis paruis c strensibus pro singulis. in reliquis uero, prout docui, eri procede
dum . Designatio, siue figura uidebitur in sine secundi libri. . ordo seruandus in fabricatione unius propugnaculi prope
quempiam murum, & quomodo in operibus terrenis possint fieri portae paruae, uulgo sortitae, & uia ad iegregiendum occulte per eas. Cap. XXV. I LEVT aliquando terrena propugnacula alicui apponi muro: ideo cauendum est simili in occasione, ne tellus tempore alicuius magi , ct diutinae pluuia murum in fossam compingeret. propterea ad hoc euitandum periculum probarem, ne tellus tantummodo
accederet pura, utplerique faciunt, sed cum stipa componeretur , ac cum caespitibuσ, prout superius descripsemus , sicut flum abesset semper a muro uno palmo, uel paullo amplitus. caueantis primis, ne ligna, aut huiusmodi murum ipsum tangant, ut in demi sione telluris dicta impedimenta murum non pronemerem, siue -- rus res iam supra narratu retinendo, propugnaculum ad ruinam