장음표시 사용
61쪽
non compelleret quotiescunque uero haec omittetur eura , facianustetur desolatio stet muri, uel propugnaculi . iccirco ualdὶ expediet hoc semper ordine uti, qui pariet quoque effectum quamoptimum. βfortὲ murus diverberaretur, est admodum melior, quam tellus simplieiter posita: quia, quoties diverberabitur murus , O habeat simpliaeem telluris societatem, poterit melius inimicus destruere ligone an rem intrinsecum factu ex sola terra praeproperὸ ct negligenter, quam propugnacolum ordine fabricatum . De fossarum excavatione no est, cur amplius scribam, cum suo loco dixerim de illa, quidquid necessarium iudicarim. quare id inuolua silentio, ct cum aliqua de portis parvis, uulgo sortitis, tractauero, nec de uia tecta, hunc primum librum
Dei optimi maximi auxilio absolua. dico igitur, quod quamuis set di ficile facere paruas portas, siue sortitas in fortilitiis terrestribua ς quod propterea minus fieri possint, dicendum non est . ideo ubi tuta non fuerit aqua in fossis, O ab hostibus intercludi positi; fient porritae parua, siue sortitae hoc pacto. In platea inferiori, magis prope
cortinam, quam fieri poterit, in uallorum eminentium exordio depangantur duo ordines trabium rectariι perpendiculariter, quae sint crassae ferὶ quantum illa, quae fuerint rectὸ depacta in uniuerso propugnaculo , aut saltem paullo minus. O hi duo ordines lignorum depangentur ad flum , aliud ab alio distans quaternos, uel quinos pedes; adeo quod in medio ipsorum remaneat quasi una uia eiu dem latitudinis iaHaec ligna defigantur non magis distantia aliud ab alio, quam erit eorum crasiitudo. poneaquam uero fuerint defixa in loco inferiori prope fundum fossae magnae, alia signa per transuersum clauis affigentur crassa , uelut ea defixa transiuersὸ in fundo inter utrunque ipsorum, quae teneant revinctos duos ordines supradictos, ne pinit dinrabi hoc ab illo . deinceps pro quoque dictorum ordinum, per longitudinem, tres asperes roboreae clauis afrientur, lata saltem pedem unum, pro singulis trabibus singulos affigendo clauos, ut colligata sint tam per longit dinem , quam per obliquum, sue transue sum. Haec ligna, rectὸ plantata, sint alta a planitie lignorum affixorum pedibus octo, uel paullis
minus . m eorum autem culmine, inter utrunque affigantur ligna illissimilia, quae per transuersum in fundo defixa sisnt, quae veniunt ad mmilitudinem unius uestibuli alicuius habitationis, ct hoc modo implendo caespitibus, O tellure associata stipa, secundum ordinem datum,
perficietur parua porta , siue fortita . curetur tamen, ne duo ordines,
sue fila dictorum lignorum positam ab utraque parte introitus exeant
62쪽
ex textura: immo non tangant quidquam ordines stipae, eripitumi sed ducentur ab illo infra. Tecta uia in exteriore fossae aggere, qua propugnatores clanculum urbe ex resii commeent, hoc modo siet. primum dirigetur suum filum is postea iuxta praedictum flum Uycietur crates, qua obtineat altitudinem saltem trium pedum circumcirca supra exteriorem fossae aggerem, O absit ab eius extremitate, siue a contramuro, uel pariete extrinseco, ab Italis coirascarpa appellato , quantum uoluerint eandem uiam habere latitudinis: ct extra hanc cratem, deinde agger extrinsecim componatur, altus pedes quattuor cu dimidio, usque in quinque . crates huiusmodi solent ab ea liberare di culto te, quae habetur in aedificatione ipsius uia in his terrenis operibus: in quibus sanὶ difficulter construatura ruina er a fractione continua uersus infimam partem. Ego hoc in cou nullum remedium excogitare pos sem hoc praeflabilius . ideo, cum tellus optima aderit, atque perfecta, facist fieri poterit absque crate. Finis primi libri. t . .
63쪽
65쪽
inter cetera animantia a natura producta, homo tantum sit intellectu , m moria , O uoluntate praeditus: is casu, ut reliqua animalia, operari non debet, uel appetitus ductu, sed iudicio, primum qu les sines eum ad opus invitent considerandor quoniam sines, uelut caussae principa
les mouent animum, atque humanum δε- -
, . , is siderium ad hanc, illambe rem operadamide de finem excogitati finis curare . neque bla est sibi immoram eum, sed cum ad operas terminum peruenerit, in alium terminum transeat, qu/ extremus sit, tranquillus, ct optimus, ct ingenium , corpusque exerceat, ut tuto eo accedat. er quia duo finium genera , allapraetermittam, in caussa sunt nonrarum operationum quorum alterum finem appellabimus cum nabilem, tum firmum; quem consequimur post illas operationes, quae perfectae aliquid facti reli quunt, ut est operatio scribendi, pingendi, O huiusmodi: alterum uero, sinem praetereuntem appellabimus, earum operationum scilicet, qua perfectae, nihil facti relinquunt, ut operatio cantandi, sonandi, equitani, O alia huius generis. In hoc autem loco de primo intelligendu est, cuι homo licet ambobus ) magis quam alteri, ut ille, qui , ΝΡρη particeps, tenetur. O si fore unc in operatione finem adipiscetur, quo nobilius erit opus, ct rarius, quod remanet pon operationem , eo magis Ruduerit merito ac iurὶ eius conferuationi. nam D a malia rationu expertia conseruare student prout pluribua pos
IN LIBRO SECUN D'hDE MODO SUBTRUE
66쪽
dant Ibinsdiatoribus , ex pusilanimitate se ad magnanimitatem convertunt: multo magis homo , quod non casu, ut illa , sed ratione oporatur , adhoc deumsti en. ille enim uerὶ homo dicipotes , qui in hoc incumbit, oe non qui uel operari ratione dedignatur ; uel δε tus en , non curat construare opus integrum, uiuumq; se non prsetuo, saltem quoad diutius poteIi. In quacunque re, licet pusillamo ratione rationis , quam posiidet, uti diligentia in consederanda, atque exactὶ examinanda qualitate finis eum mouentis ad operati nem , ad perficiendam rem benὶ consideratam σ examinatam, oe ad conseruandam ipsam in uita langiori, ct magis perpetua, quam di ri potest . Et si in paruis operationibus hoc pacto procedendum est, quis ambiget, quin maiori non debeat uti nudio pro conseruatione rei faniae, quam in paruis operationibus , ct nullius negotηρ meo iudicio pro istio nemo. propterea si quod factum remanserit pon operis perfectionem, poterit non modo esse homini utilitati, sed etiam honori; prorsueredendum en, quod iure sit illud conseruaturus toto ingenio, ct ommbus suis uiribus. In praesenti liquetri homines honori obnoxios esse: iccirco mihi persuadeo , hanc ebe arbitror generalem opimonem, quod si quando mouentur ad aliquam strauem operationem, cum nobiles sint, ideo moueantur a fine pergr vi , nobilique . quare tenentur maxima uti cura in operatione, ac posoperationem, etiam in conseruatione illius rei, quaesila ori futura est, ac suis pariter populu. v mcum nulla, alia inter omnes, quae ad principem permeant, dignior ea, ad quam pefiat construatio dominin , pacis, sproculdubio suum erit maius collocare studium, maioremque dilige tiam , quam in ceteris. Et quoniam ut continua patet experrentia id perfici non potest absque ciuitatum, ct regionu munitrone : propterea maximὲ congruum en , ut in muniendis suis ciuitatibus, 'que' gionibus omnem ponat induItriam, omne studium, omn q; dilige
tiam, prout faciunt excellent imi Dominis V EN ST I , conseruatione propria libertatis, ct domum, geotissm Dbet.
rum nulli parcunt sumptui necessario , non m muniendis solum ciuitatibus ,sed etiam finibus, usque locis totius dominis βι, in quibus messsu birio quaepiam . quamobrem opinor fore optimum, atque etiam usitan , quoties terrenam vincula o memin, si ιὸ ficta iudicari, recteque, muralitan eadem intemIucti an m
67쪽
ventre, ut diutius construentur . nam raro accidit, ut possint per se fiet a conseruare illas ab imbribus, ab ariditate, atque glacie. Ose dum igitur in hoc secundo libro modum seruandum hoc in negotio, ne quid nostro desit militi necessarium ad hanc artem callendam . iccirco, quamuis mihi proposeuerim nullum uerbum facere de delineationibus;
non tamen praetermittam, quin pauca quadam circa illas examinem. Praeterea exprimentur tres operandi modi, qui non potuerunt inscriaptis tam dilucidὶ monArari in primo libro, ne quid praeter modum obscurum remaneat. uertim si quid quod potest accidere reperietur subo curὲ, erit mihi iniucundisiimum . uellem enim, ut mea quaeque essent aperti sima: hocq; adductus desiderio, antὶ, quam ad scribendum accederem, de Iolo, quo uti deberem , multos meos perfamiliares in consilium adhibui . prostremum cum hoc de negotio haberem orati nem cum H O TIO T V S C ANUEL L M, uiro mira quadam doctrina referto , O mihi coniuncti bimo , qui optimὶ noscit ueram 'los materiae applicandi artem , atque subiectis: me hortatus eii, ut uterer mediocri stylo, facilioribusque sentent)s, ct planis dilucia dis elocutionibus. quapropter , cum hoc scribendi genus esset mihi ceteris familiarius, optimum duxi suam descendere in opinionem, uti ea, quae tuta est, quaeue, ni fallor , illam mihi animi iucunditatem afferre potest, quam unich desidero. opto nanque, ut uniuersi ex meis laboribus, qualescunque sint, fructus percipiant; non remorentur Iatinitate elaborata. Vos igitur, humanisi i lectores, hoc Iudium meum peraequum aequo accipite animo: quid uel utilitatis , uel honoris ex meis praeceptis consequi poteritis, D so optimo max. acceptum referatis e se secus acciderit, licuerit uobis orare summum rerum omniam opificem , scare imitatis, quam ego tentare sum ausus, ut aliquem praeclarum uirum incitet ad edendos eos libros, qui uobis mirum in modum satisfaciant. sed uestra explebitis uota, cum primum illatiris Comes Montis Abbatis dominus Io. IACOBIV SLEOT D V S in lucem miserit uolumen scriptum his de rebus: cui nihil deesse audio, quod positi hac in materia ullo pacto desderari.
Vos, linquam, hunc meum laborem accipiatis velim eo animi candore , eaq; Diceritate, q va illam hβm uobis elargior.
69쪽
TERRENA MUNIMENTA Iacobi Lanterii Brixiensis .
Quae sit ex duabus opinionibus melior in fabricandis inter iis circum propugnacula; uel quae a non nullis probatur, ut fiant subtiles sic , ut uix possint sustinere propugnaculum ; uel quae a pluribus alijs probatur, ut propugnaculorum subuculae, siue ii terulae, quas uulgus camisias uocat, fiant realiter. Cap. I.
PIRIO NE S eorum , qui profitentur
munimenta , duae sunt, vel , ut rectius loquar , bifariam sientiunt ipsi professores. harum altera asserit camisias, quae circum propugnacula fiunt , ubtilesfaciendas esse, ct tata parietis erasistudiustum, quanta ualeat ad sustinendum propugnaculum, ne cadat : altera uero asyrmat hoe pro - sus negligendum, sed fabricanias in omniabus suis terminis realiter; quorum quisque rationes assere, qua satis euidentes videntur. ideo, ut uideatur, quam partem debeant imitari, rationes utriusque partis pariter proponam; dicam insuper, quid pro ingenii mei captu iudicabo huic negotio per aptum . Primi igitur inter ceteras rationes suo , tres auditu dignas auferunt . prima ,
quod si murus fiat subtilis, eo modo celerius ponitur propugnaculum in tuto , ne labatur. secunda, quod si murus fiat subtilis; magis sumptui parcitur ,siuam si fieret realis . tertia, quod si ex aliqua parte murus oppugnabitur; cadendo minus implebit fossam , per consequens minores inimico exhibuerit scalas, quam faceret, si crassus factus es m . quare, inquiunt, yfactum fuerit propugnaculum ordinath ; --
70쪽
iorem spem esse locandam in ipsius crassitudine propugnaculi,)quam in
pol ietis auxilio . Istis illi alη opponuntur, adducentes inter reliquas , tres rationes euidenter fana, infallibilesq; . haec est prima, quod plurima expenditur pecunia in quocunque loco, uel paruo et quamobrem quotiescunque aliquis aggreditur alicuius loci munitionem , eadum
utendum sibi erit diligentia, ut duret si licet 'per aeterna saecula. quod, si murus subtilis fiat, non erit 'erandum, immo dubitandum
parum ipsum duraturum . si uix operamur alia crelissima, beneq; tecta se defendunt ab iniuria temporis; quid facient subtilia, non tocta, maximo telluris ponere onussa ἰ Secunda ratio est, quod si m rus fabrilis fiat, ex necessitate propugnaculum totum remanet non tectam . quare oportet semper intentos oculos babere , uerentes nequa pars excidat. si murus construatur ab excidio; tamen semper ob pluuiad propugnaculum indiget pluribus in locis sarcimine . idq; crebro usuuenit . quare continua imminet cura, ct labor, o sumptus Tertia autem ab iis adducia ratio, o extrema haec en; quod in munitionibus , quae fiunt pro con eruatione, sunt ista admodum necessaria, uidelicet, cuniculi oppositi, id est, contra nae, O uia ad occultὶ egrediendum, id est, fortitae; quae omnia nullo pacto fieri possunt in momnibus subtilibus , quod benὶ iaceant. Hae sunt rationes, quae asseruntur ab utraque parte ad comprobandas opiniones suo. quae rationes re vera oe probabiles, O uerae sunt: uerunt amen se uolumus uidere, qua meliores, quaeue ualidiores exinant; dico liceat nanque mihi meam proferre opinionem quod secunda primis ualidiores mssii uidentur . quoniam ex primis duae sunt nulla dignae consideratione; id est, celeritas operis , σ repletio fessae , quando murus oppugnetur: quia celerio tas operis non est tam necessaria, prout illi existimant. quoniam propugnacula non soli m perdurabunt decem , aut quindecim annos, sed et O , oe a s . adeo quod in hoc temporis spatio interula, uel eamisia fieri poterit ea realitate, quam auctor desiderabit. Quo ad fossae repletionem, dico, quod paullo amplius replebis crassitudinem sex pedum , uel septem, quam trium, uel quattuor. anod sumptui ratio non phabenda , nequaquam asyrmare ausim: o laudo mirificὶ , quod δε
pervacanei sumptus euitemur: damno tamen nimium Rudium in sumptus parsimonia, cum materia, O muniendi subiectum i atque cinge di ciuitates tantum ad principem pertinet: cui penitus auarisia non conuenit. cum autem reputare posiimus munitiones aetatis nostrae esse ther s. theatra, amphitbeatra, colossos, macoleos, Osimilia pemagna: