장음표시 사용
21쪽
Iuris Ciuilis Liber singularis; ,
A svi T semper studioriam mmariam ratio , ut omnem operam ab initio eorum posuerim , totoq; aniamo intenderim, ut possem inidi serum laborem iuuare , meumque inunuscillum in publiciam conferre. Quod esta animi liberaliter a natura instituti, & virtutem ι ac decus amantis semper iudicaui. Erat id vero in aliud tempus destinatum', ut iuxta Horatij praeceptum, in nonum praemeretur annum , ni praecox, & pcne praecipitata emulio aliquid operi apud detractores detral aeret- Metui taanen , ne
22쪽
quod mihi in quibusdam animaduessionibus a
cidit , tapitis elleniret, ita ut oleum , & operam perderem. F uit enim opus ex eis aliquas resec
re , quod in alijs ex nuper emissis operibus obseruatas reperirem , ut periculum esset, si diutius expectarem. od ut cffugiam , parum abest quin incidam in S cyllam : cum sit milii necessarium eius, quam non imprudens commisi , culpae veniam petere , in A lbino a C atone repronensum . Sed in hoc etiam a Catone veniam impetrarem, quod impulsus faciam , ab co quia dem , qui imperare poterat, adlaortatus: Ex eo quoque, quod tantum animaduersiones quasdam emittam, quae forte reuelisae siuat paruulis,& absconditae a Sapientibus . Licet non negem, me
ideo hoc genus scripturae klegisse, quia magis
placeat, ne praeter multitudinem librorum , qui bus quotidie obruimur, squam tamen esse neces.sariam Pomponius Iurisconsultus iudicauit, ut sint, qui pollini semper ius nostrum tam variu ,& mutationibus obnoxium in melius producere crambe etia repetita grauemur: ira: nedum ius nostrum non iuuat, scii ab eius limine optimos
sepe ingenios debrantes:repellito: quod vix
fieri potest, ut non sit, etiam si tertius Cato velit iterum commentatios iuris duplicare. C uiri enim multis, uno omnibus pene in locis, nouia ratis
23쪽
tatis pariam afferri possit, cogetur scribens a do
toribus nostris tradita, S 'confirmata, itertim transcribere, congereret, quς tamen ab ipsis sentibus haurire , non sine magno ipsius commodo lector posci. Et hoc quidem vitium maiores
nostri effugere non potuerunt, quOS tamen re prehendendos non arbitror, quia maior eorum
pars , non scripsesunt, ut ederent , ρος ipserum
discipuli memoriam tantorum magistrorum V nerantes , ediderunt: sed tantum vi sio legendi muneri desentirent. inram coasm , aut nolentes,&inscij cum fecerint, neq; imitatione digni sunt, neq; reprehensione. Qui enim excis, ut posterit ii consecrarent, scripserunt, aut in eo ipse gen re scripturae maiorem adhibuere delectum , aut aliud clegere ; iam vero id ficti sine magno re μtitionis periculo non posse , nulli plane animo insedit. Quam tam csiugio, ut non parum V rear, ne breuitatis me accusit, qui omnia apud omnes desiderant. I d tamen consulto feci, quia
si docti, de in studio haris progresti meas has i
cubrationes aliquando legctant , non eis serit huius relationis opus : si avicin in tyronum manus venerint, ut adciant quod semper in illis desidet ui in prius sentes ipsos , de venerandos . illos , polimmonethas , antiquos magistros : p ter quos , si aliquis occurrit, eius nomen, de opinionem si mi Α α pi
24쪽
prodesse posse spero in nunquam praetereo . Illud
autem omnibus semper viribus sum enixus , ut a mente duos illos veritatis infestissimos hostes exterminatos haberem, ambitionem scilicet, & ani mi abiectionem , atque pu sillanimitatem 3 quae vitia artem nostram', sicut & alias, in exitium perduxere. N amq; , ut ab hoc ultimo vitio , in nostris tamen primo , initium capiam , maxim in eo plurimi peccauerunt : dum a maiorum placitis neq; recedere audentes, captiuitate & illis iniustra , de nobis exitiali, in magistrorum s quod ducitur in verba iurantes , de Pythagorae discipulos se
ossicientes , veritatem potius, quam praeiudicaram illorum opinionem, abnegarunt, nemine in qua stionem, quod superior dixerit, adducente. Ex quibus communes opiniones factis , quae lapissume falsis sunt, & aperto iuri repugnantes ; a quia bustam etiam omim aliquania ducentes , qui etsi doctissimi fuerint, communesq; merito colendi magistri, opere tamen in longo semno obrepserunt. Quorum isti ita se constituerunt d dititios scruos , ut non solum sententiam eorum
unam ex innumeris, aut mutam , aut nouare *
sed ne quidem perficere ausi sint: cum potuerint,& debuerint sine alioritin iniuria, sit e lae tia, multa mutare , alia nouare , atq; adixere in iure nostro tam vario, tamque dis . Licet enim
25쪽
sint stregatim plures eiusdem sententiae assertores
at Veritas eorum errore non mutatur i, nam iuxta rationem , non multorii in Opinionem , metien
dam esse veritatem erudite nos V lpianus docuit . Hoc tamen vitium fugientes aliqui in contrarium incidimi, quaerentes nouas sectas , quarum se prodant autores , plurima , P. ae interpretati nem certam , eamq; verissimam semper habu runt, nouitate ducti, contra ipserum iurisco sultorum praeceptum, mutantes: alia in reprobum sensum triuentes, ius ciuile calumniantes, antia
quos insectandi, seipses conficiendi desiderio. Uod tam increbuit, ut iam non selum seipses accusent, sed & eos arguant, quos defendere iurisconsultorum munus est, accusare pene sacril gium : Iustinianum dico , & T ribonianum , ex quibus illum illiiciatum , & analphabetum appetilant , cui multa imposita dicunt , quia approO bat , quod non intelligebat. Id unc impium , sacrilegum, facinorosuin , & christiani nominis
abhorrentem nominant l, ut hac ambitione duehi, reprobos autores sequi malint , quam viros Cptia mos , & autores meliores, qui haec omnia imp
sita sitisse I ustiniano , de T riboniano sertistimis
argumentis probant, de affrinant ; quam tametacabumniam, si ab illis tollas , corruet maior siti 1um operum pari. In quo quidcm, quantur
26쪽
obsit doctorum ambitio , vel ex hoc perspicue patet , quia si Iustinianum , & Ttibonianum
accusare nobis liceret , totum ius ciuile rueret: cum esset in nostra potestate hoc negare , illud asserere , quod Tribonianus , & secij non recte intellexerint. Vt autem ambitionem istam scriptorum illos obcaecare constet , Ut videntes , non videant, & qui in refellendis, ac confinge dis alioquin argumentis dexteritate praeualent, in his deficere , admittamus commentum Corum, qui contemptorem Dei appellant Tribonianum,& I ustinianum ab eo secluebim , exieoq; accusant, ut iura intelligendo, non intelligant. At pro illis dabimus eis Vlpianum , quem constanter defendunt christianorum acer imum, & infestis. simum hostem: dabimusq; omnes I urisconsititos, phares rescribentes Imperatores ethnicos,& ii fideles . A ccedent etiam , & in hanc classem referendi erunt alij ex neothericis , qui iura intellia gere sine Cicerone , Cornifitio, Tacito , & alijs antiquis nesciunt, & ex eis leges , tanquam e Toraculo, interpretantes, aliter facientes non interuligere putant ; acsi non possint & autores ipsi a I utisconsultis dissentire, qui Uiud agentes, rerum, quae ad ius pertinent , siquando meminerint ;cum & Iurisconsulti inter se nonnunquam disse Crint, unde Proculianorum ., & S ibinianorum
27쪽
sectae originem habuerunt: hos quidem videre licet , in legionum nominibus afferendis, in
quaerPndo antiquorum cultu, in tradendis corum ut omnia complectar ὶ circa res minutissimas motibus , in medio iure occupatos, ut negotium facientes nihil agant. C um ergo sit ex utroq;
latere periculum , semper probandi sint illi, qui
mediam, & virtutis tutissimam cligunt viam , et
veritatem assequantur, non etiam autorem reseracientes, ut iniuriam sibi fieri putent, si ab inferiore veritatem recognoscant , & propter m levolentiam, ac pervicaciam doceri nolint. Rectius sane P linius ille magnus ut alter secumdus de eo refert j ex illo, quod in ore ferebat , nullum esse libium tam malum, qui non aliqua ex Prte prodesset , tantarum rerum cognitionem, absolutamq; doctrinam exhauriuit. Libet .lo autem, tam de nomine, animaduersionum tiatulum praepositimus, ut obseruationum, siue v xiamin tritos magis fugeremus . QSod pollic tur nam non in omnibus idem exigendum in notas in quibuseam iuribus, quae hucusque, aut no recte intellecta, aut inordinate explicata sunt. N on ergo in omnibus nouitatem desideres, aut quaeras i, sed in quibusdam ordinem , in ah, d lectum , in alijs etiam maiorem antiquorum traditionibus probationem , eamq; necessariam asditam
28쪽
ν pRAEFATIO ditam inuenies. I n autoribus plane citandisci fuimus , non enim remissiones , quas vocant. non etiam repertoria conficere fuit animus , sed mimaduersiones, in quibus ea, quam potuimus, diligentia adhibita, iura explicamus nuda Veritate, ac ratione detecta, quam nobis , non doctorum turbam , suffragari desideramus. Etsi sciam , Mmetuam ne allegationes requirant aliqui, qui nisi adsit allegationum quam vocat doctiis quidam luxuries , nihil actuna putant. o factium est, ut vix maior autoritas lit apud aliquos legibus i sis, quam commentatorum scriptis, cum videant plures, eosq; doctissimos huic consuetudini addi chos in probationem eorum, quae iure aperto decisa sunt, de Glosam, & Bariolum , Baldum , Irust
senem, Paulum, & alios testes adducere, acsi is ritas egeat testibus : iura cicnim nobis vera putanda sent, & exinde probanda. Q ao fit etiam, ut si consilium , ac responsum iuribus probe muniatum, cum alio multis,& crebris doctorum dictis, utq; sententijs in farcitum constratur, huius magis ostentatione , quam illius veritate ducantur: in vere dici pollit, perduxisse eos legem in pote
statem suam, atq; bonorum autorum iram In
rito in se concitasse. N on ex hoc tamen aliquis existimet , me ut Hotomanum , Eguinarium , coueanum , & huius farinae autores Bariolo, .. Baldo,
29쪽
Baldo Alexandro mastigem', os endere velle to uinis quidem summam Hoctrinam, nec me laudatore.egentem, concedendam reor quos patres, ac magistros iure optimo venerandos larbitror. Nam qui eos, nimis impudentes, vituperare audent , non vident temporis sitisset commune vitium , quod eis vitio vertum . Eius enim temporis in bonis literis, in Latinis, Graecisque optimis autoribus vim probe versatum non dabuhi, non si
Theologos etiam i Medicos Philosophos, & humanioris quoque literaturae lacia es omneS enum
rent . Quod si attente animaduersiones hasce meas aliquis legerit, videbit plane , non minus me doctores nosti os euoluisse, quam si allegati nibus crebris , illae eaedem forent onerandae, etsi castigatius multo sint scriptae, quam se copia sig-
gerebat. D emum optimum lectorem exoratum velim , ut si quid contra doctorum communem opinionem inueniat traditum, non rugas contra- hat, non despiciat prius quam perpendat, &cum eorum sententia conferat: fortasse enim placebit, nec fecisse rinitcbit. Si autem hanc meam opunionem non probet, aliam probabit. Est: etenim humanum ingenium errori maxime stibiectium ;neque equidem tantum mihi tribuo , ut putem omnia me vere , aut sitffcienter tradidisse : ne i men me aliquis putet arrogantem , ambiti
30쪽
sum s quod tam detestor in errasse : sed plane in
. Veritate assequenda , quod omnibus viribus conabar, ingenio desecisse . Quod si candidus lector talem se censorem exhibuerit, alacrio-
Iemo me reddetiadanimaduersio- u. I Iγ nes iuris i asinas canonici edendas , quas paro.