장음표시 사용
41쪽
el VIII s. 'M in animalitibus participa ionis ratione. Delm 'ςnim, qui paturae auxor est, x silauiter omnia disponit , im pressit unicuique antimanti principiaqucdam ad mi conseruationein necessaria, ut cui cereiuuat pd debitum finem, quς naturalis impres 3 sio api lutur ius nat uiale. t Quod aeque refer, ri potest ad animantia, atque d homines ut merito dixerit Vlpitanis , dc cum eo Iustinianus in princip. Instit. de iur. natur. Non holmni proprium es, , sed & omnium animantium , quae in
mari, quae in c O, quae in terra nascuntur commmune : lices id durum videatur quibusdam, qui similitudine tantum astirmant ius naturale ap lari in animantibus. Quod mihi contra Vlpi num suaderi non potest. Namque cum hoc tua sit Prticipatio illius legis ad sui conseruationem, quo natura inclinationes ut sic dicam anim les ad id moueat, satis patet id locum habere in
animantibus ex ipsa natura. Si enim homo ad horum educationem est a natura edoctus, ad ea demq; animantia: haec filiorum educatio non erit
4 iuris naturalis semper in se, t ut vere ius non ex utentium qualitate, sed ex facto ipse aestimetiit ut doctis Lebardi verbis utar. Neque obstat a gumentum, quod, ut fortissimu , in contrarium; adducitur . t Ius nempe ,& legem dicere rati nem , dc aequitate n quandam. od ego non
42쪽
grauate admittam, nihilcit, aequius hoc iure esse affrino; sed hoc ab ipsa natura habet, ut diximus G sepra in c. r. cx C ic. 3. de finibus . t R ationem ergo, & aequitatem ius dicit in seipse, non in regillatis, in quibus non est opus ratione: cum ce tissimum sit ius ipsiim naturae aequissimum esse . Nam cum omnis lex ex Diui I nom. sententia in prima secundae quaest. 97. an. 3. proficisca tur ex ratione , & voluntate legislatoris , non requirit rationem subiectorum. a si in eis ratio esset necessaria quo ad ius , maxime ut iudicarent 8 de iure . t S ed hoc eis non liceret, sicuti nobis in iure humano, quod aequitatem tantum, de rationem praesumptam p fefert, positum hominibus, qui iudicare possent, non licet ; ut Ptet ex cap. in istis. .distinet. Vbi Diuus Augustinus is inquit. In istis temporalibus legibus, quamquam , , de his homines iudicent, cum eas instituunt, ia, , men cum fuerint institutae, non licebit de ipsis , , , sed secundum ipsas iudicare . S i ergo de hum nis legibus iam institutis non cli iudicandu , quanto magis de iure naturae a Deo ipse promananti' non erit necessarium iudicium. t C um & etiam
ratio humana non habeat autoritatem circa eam
legem, iuxta illud Pauli ad Roman. C . 9 . quis cognouit sensum Domini λ aut quis consiliarius eius sitit λ id ergo crit opus in animantibus
43쪽
igitur, qui non proprie loquutos fuisse Iurisco Raltos semniant in principijs , & re tam seria . Verum eas esse leges iuris naturae, quas affert Vupimus, ostendit promulgatio eius iuris facta per
Deum ipsum naturae autorem , Gencse S. C. I.
ibi. Crescite, & multiplicamini. Quas leges in multis animantibus exemplis prosequuntur B aGlius, & Ambrosius, in Exameron: quod idem fecit nostro idiomate doctissimus Ludovicus de Granada in libr. 1 . introduct. Symboli fidei. 1 o Si quis autem dixerit, maris,& foeminae cΟ Iuctionem , ut factum est, de iure naturae esse in hominibus, non parum errabit: sid namque fa ii teri esset haereticum): t non enim factium, sed tantum finis, qui est liberorum procreatio, est de
hoc iure i, quem cum non alia ratione rite ii a 2 mines assequantur, quam per matrimonium, ea maris & sceminae coniunctio,vi recte dixit Vlpi nus, est de iure naturali, qua nos matrimonium appellamus. E t cum omnis alia coniunctio fininaturali repugnet, in contra ipsum ius naturale. E X quibus omnibus apparet quam docte is dis rit , ius naturale csse, quod natura omnia animalia docuit: quam bene subdat, N am ius istud, non humani generis proprium s reicisto optime verbo selu, ut est in ardactypo Florentino, quod
44쪽
24 ANIMADVERs Io NuM post alios notat Pinet. in rub. C. de res Bad. Vn- dit. I. par. in princ. num. I9. ὶ omnium, , animantium, quq in mari, cluet in terra nascuntur,
, , avium quoque commune elL. In quo non ir
proprie loquutus est Iurisconsultus, sed sibi quiadem excellit. Proponit enim naturae ius per diffitentiam ab ali, iuribus, ex subiectis describit, reddit eorum rationem, & summa eius iuris pro-i 3 ponit. 4 ,Α tque , ut ostendat, se rectὶ inteli gere in animantibus ipsis esse instinctum,qu ita natura ius est institutam inquam, ut huic iurioiari sequantur, annectat, Videmus etiam caetera quo
, , que animantia istius iuris peritia censeri, rediq; censentur i, cum in eis ita est hoc a natura iussin, tum, & ab eius motu sit prosectum, It anim M. 1 tia illud immutare nullo modo possint. t Sic enim apprehendunt suς species propagationem e se necesuriam , ut aliter apprehendere nunquami 1 valeant l, et cui homines hos naturae igniculos quod optime ait Cicero , aliquando malis moribus, opmionibusq, deprauatis, sic restringant, ut id, quod natura dictauit, aliter apprehendat. Vnde patet ridendu potius esse Laurent. Vall. qui, lib. 4. elegantiarum. c. 48 . ridiculam hanc Iurisconsulti diiunitionem esse dicit: qui cum male dietis certarit, non a me alidisset bene , nisi ad alia properarem: quem cum Budera falliastirinet, nul
45쪽
lo argumento I uriscon. defendit, ut occasionem tribuat his Grammaticis, siue Graculis instillan di: quibus tamen , ut est in prouerbio. N ihil cum fidibus . Verumenimuero non fuit animus Vlpiani exacte dissiniendi ius naturale per genus; sed tantum ut dixi) per differentiam ab his iuribus, quae ex positione Lint, ut infra dicendum erit. Diiuniri tamen poterit ex supradictis , lsit ordinatio rationis diiunae circa animalia ad c ac rum commune bonum ..t Neque tamen uniue sis animantibus uniformem esse legem naturalem
dicendum est, sed unicuique iuxta genus suum , ut dicitur inid. c. i. Genese. Vnde licet habeat homo partem communem cum belluis: sensus nempe facultatem, quam vocant animam sensiativam et qua consideratione ius ei esse commune cum animantibus infinitant F ulgos. in hoc. g. I us naturale . & melius Tlacodor. Z uyngger. in tabul. post libr. 1. Aristat. de morib. fol. 166. Tamen cum haec facultas rationi subiecta sit: a namq; conssiderari non possitnt hae, ut animae
distincta, in quo plures labuntur, quos post diuum Augustinum, reprehendit Petrus Gregorius Tholosan. lib. 3 2. S yntax. art. mirab. c. 7.
alio modo se habet ius naturale quo ad hominem is ad imaginem,& similitudiinem Dei creatu. t Non quod ius naturale unum, δέ idk non sit, sed quod si uir D li
46쪽
hominem aliter regit: sicut videmus in iure ciuili , alias esse leges nobilibus impositas , alias: plebeis, alias militibus, alias paganis; non tamen ex hoc ius ciuile non erit unicum in genere. Itatiaturae ius suum ad gubernationem, & regimen animantium habet in se unum pro differentia tamen subiectorum diuersum. N amque animantiabus illis, quae se alere, ubi nascinatur, possunt, tergem procreationis imposuit, non cducationis ;1' quibus vero id desiderant, utramque . t H omi ni x ero iuxta rationem suas etiam leges dedit, de quibus infra. N on enim hic nostri instituti est exemplis haec omnia prosequi, quod ab alijs f ctum est; et si esset repetendum , animaduersi nem hanc longius, quam par est, protraheret. S lum etenim eo nostra tendebat oratio , ut Vlpia num ab impuSnatoribus defenderet. In quo ut credo in nonnihil praestitimus .
De iuris diuisione in naturale, gentium, ciuile . Cap. III.
1 Ius ea diuidendum in naturale , positivum. a Ius narurale ex iis per se a natura in traductum. ω
47쪽
. Iuris naturalis praecepta, quadam propria , quaedam
Praecepta propria iuris naturalis appe antur ἀν--ῶ ius gentium , quia scilicet gentes res ciunt. 7 . In l. melini.-is l. V vim. U. de iust.-tur. summa iuris naturalis quoad homines continetur. 8 C ontinentur etiam in idis tu litia partes omnes.s..Absolutissima est iurisconsultorum doctrina. a Q y us positiuum diuiditur in proprium , commune .rr Ius positiuum commune, est iu gentium. ι a Ius positiuum proprium , eu ius ciuile .rs Ius gentium habet plurimum narurias. ciuiliter esse ituendum, est homini naturale o non
. tamen ius naturale , numero I s . ex eo principio omne ius gentium ortum habet . numero I s.
r J Eud es ius nazurale , quod etiamsi Adam non fleo.
s.ssus gentium est na rate non exse , sed ex positi
as isterentia iurium scde cognoscetur , si referantur
ad tria praedicamenta. a Ius naturale est tamquam suurantia . I gentium proprium numcro a s. ciuile Nero tamquam. accide .
48쪽
diuisionem illam, in naturale gentium , ----- & ciuile explicemus'. Quod nisi ineanimus fallit in non parum elucidabimus, licet o dinem , si seruare esset huius generis scripturae, animaduersio haec partim stiperiori praeponenda foret, quod legendo facere poterit , qui id desiderabit. Vt tamen ab ovo quod aiunt in id repetamus , t erit ius diuidendum in naturale, & p sitiuum. N aturale existit per se a natura ipsa introductum. Nam ut ressissime dixit Vlpi nus) illud natura docuit. I us vero positiuum, ut vel nomenclatura ipsa prauefert, positionem desiderat. N aturale autem simi qui dividant magis quam antiqui, propria distinctionis nota, in proprium , & commune. Cuius diuisionis Ant
nium Vaccam laudat autorem Gel. in Rub. C. de rescind . vendit. I .par . in princip. nume. I9.
Quae distinistio, etsi ad aliquorum iurium inteli chim non displiceat ii verum in diuidendi stricta
doctrina vera no est Naturale enim ius unicum est, Diuina prouidentia constiturum . Neque vero ex eo quod habeat praecepta homini propria , fit duplex ius naturale, quod si1pra in c. 2. prae- uidimus. Semper namque inicum ius appellatur in l. a. s. ius iraturale. F. de iust. & iur. in c.
ius naturale. prima diiunct. & ubicunque de iure
49쪽
hoc fit metio. od enim in I. sed naturalia. I in. de iure naturali dicitur, Sed naturalia quidem i
ra. intelligitur de praeceptis iuris naturalis . H oc autem ex se patet, quia ipsa natura unica semper est quoad hominem, & animantia ; Vnicum ergo rus ipsius, inquantum naturae eius est . t Praec pia vero diuidenda erunt iuxta stipradicta in propria, & communia. De praeceptis communibus
agitur in d. f. ius naturale . sub appellatione iuris naturalis. De praeceptis proprijs in l. veluti. cum sequenti. ff. de iust. & iur. siib appellatione iurissentium , id est iuris naturalis hominum; quod Caius in l. r. ff. de acquiren . rerum domianio. satis probat, dum appellando hoc ius, antia
quum ius gentium dicit, quod cum ipse genere humano proditum est, non postea institutu , sed 1 cum ipse proditum. t Quibus verbis etiam quod
antea dicebamus comprobatur: nempe ius naturale a positivo distingui liquod naturale per se stat, c a natura stilicet introductum. Cum eFo h beant hoc, praecepta illa propria , quod uni ius naturale , & propria gentium appellantur: alia quando ius gentium, non ius gentium positiauum , de quo postea , iussin m a natur ii , nisi hac tantum disserentia non essentiali, quae constituat aliam speciem iuris naturalis, sed qui diastinguat hanc partem a toto. Vt tamen hoc a
50쪽
3 o luamus, non erit omittendum ostendere, quὁd
in duabus illis legibus, quiae praecepta propria hinminem continere diximus, summa cita legis naturalis quoad homines continetur: sicut in I . ius naturale . summam praeceptorum communium tradi in c. 1 . ostendimus. Duobus enim praeceptis totum hoc ab luitur, ex quibus omnis lex naturalis, quoad homines, pendet, Vt Mathei. c. 22. Lucae . I O. D Ominus attestatur. D iliges D minum D cum tuum , quod est primum mand
tum , S: secundu simile huic, Diliges proximum tuum sicut teipsum ..t Horum autem primum habetur in l. veluti. dum dicit, veluti erga Deum religio, quς hoc poscit. Secundum praeceptum
continetur in l. vi vim . dum ait ibi Florentinus, , , di cum inter nos cognationem quandam natura, , constituerit, consequens est hominem homini in- , , sidiari nefas esse,ac si diceret cum Christo Iesu ethnicus I urisconsultus, naturali ratione ductus, , , Omnia ergo quφcunque vultis , ut faciant vobis, , homines, & vos facite illis. Math. cap. septimo. 81C ontinent otia duae ille leges iustitiet partes notas illas, de quibus Cicero in partit Onious orator. religione nempe in Deum. ibi,Vcluti erga inuinrcligi 'pictatem an Iurcnteis, de Ptriam, ibi. Vt