장음표시 사용
31쪽
Iuris Ciuilis, Libe singularis.
De interpretatione. L. a.1. de sisti. Iure. Cap. I.
r Ium ethymologia per Vlpisinum, quae defendisin
a Eadem per Galeotum M ariam. s Eadem per Hieronymum M agium. quae tamen --nes sunt vocabuli Musiones. nume. .s Nominu notationes piares asserri possunt.1 Iuru nomen is l. r .F. de iuu. ἐπ' iur. accipiatur pro ima iam arte. p I siud vere ius est , quod e iussiti aemanas.s I uru di nitio per Vlpianum . Et eius inter G
I o Mequum, e ' bonum, idem quod Graecu EAD
ι 1 EADtia consistit in benigna legum interpretatio- . ne , o summi iam remissisne . num. Ia. 3ι a officium uris Mentu est, leges omnes ad iussi asci ae a tiam,
32쪽
r. Aequum,mbonum , idem quod ius nutariae. ἱ antonomasiam significat . num. cor 3 Aequum ab inquo ,-Mirum ab Lauto , d secernit L lex naturati.
OELI x, saus dirui principium erit, si
hariun anes uersionum exordium non
ἡ triuialmus quaestionibus ti quae honiam iustitiae , quam litiganta tradunt vias ; sed ex ipsa
iuris vera cognitione sumamus : ut vere quod est fim tamentum omnium , quae in hare tradenda sunt , praemittamus, a quo Iustinianus/cum Vlpiano Iurisconsultis exorsias est . qui in . l. 1. U. deuast. & iur. illud praefatur de iure agentem prius nosse oportere, unde iuras nomen descendat. T Ius autem a iustitia appellari affirmat. Quod iti pri inti taxat Galeot. Minius, in alienam mMin manum inferens , in lib. de docti ina promisc. c. 28. a iuuando potius dictum asci ens: t evita animus, si non reprehen landi Iurisconsultum es set, non erat a nobis reprehendendus. Etenim ius a iuuando etiam dici potesti iuuat enim humanam vitam, utilitatemq communem : iuuat concilia , GHusq, hominum , quae ciuitates appellantur ;iu uat demum, ut exploratum cuiquam esse possit, quid suum,quid alienuni, sit. etiam repro
33쪽
3 hat Hieron a Magius lib. . Miscella. c i . t clum P omponio G rammatico a rubendo dultam dicit, quod antiqui iura quasi iussa dixerint. modetiam reij ciendum non esset , nisi ius chaile caluinniaretur , id enim non oportere respondit Hir diis in l. penes. ff. ad exhibendum . Vnde variὸN lpianum ab his calumni, eruere doctores ten tant; & ut ultra glosam , & antiquos aliquos Lu dem, ij stat Vldaric. Zasius in summa titulor e Fortunius in repetitione huiusce legis. Alciat. libiI. parerg- c. 2'. & Rebard. lib. I. Variorum. QΣ. quorum sententias, ut neque probem , nequἀ4 Iehciam, non erit opus recensere. t In hoc talmen omnes conueniunt, non esse veram eiu
mologiam , sed vocabuli quandam allusionem iSunt quoque huiusmodi ab Hidoro in c. ius in t distinc. Galeoto , & Magio stipra citatis , tradu as tae . t N ihil enim intereth, si huiusmodi nomiaris notationes plures asserantur. argu . l.
miles. ff. de testam . mihi. & l. i. ff. de furtis: us utuntur saepissime,& iurisconsulti, &ali, probatissimi autores.sSi veroIGrammaticorum regulas inspiciamus , ius potius nomen ut cum
ipsis loquar in primitiuunt, & a nullo deductilinc dicendum esset. t A nsi aliunde inneia, explicautionis gratia, deducendum est, in specie , de qua Iurisconsultus, eum sequi, quam Galeotaina, Mala gium,
34쪽
a 4 ANIMADVERSI Hvu 'grum, & sim posteriores mago. Vt autem hane 3 Vlpiani magis pro in allusionem , eumq, com
ν stanter defend- , t illud mihi silasit, quod in
hac lege iuris verbum , quod varie accipitur , Ut docuit Paul. in l. penul. F. de iust. 5 iur . eum pro ipsa professione iuris, & ut ita dicam scientia legali sumere, pro comperto habeam. Quod ipse Vlpianus satis docet, dum iuri operam daturiun dicit, & diffiniendo hoc ius , esse artem fatetur : Vt etiam annotasse videntur Lotiol. de iuris arte, titu. de iure. axiom. 3 .& Ant. Gouean. lib. i. variarum lection. C. si 8. Metito ergo ius
hoc , quod est ars, a iustitia appellabitur e cuius urationem reddit iurisconsillius , dum est, iustitiam namq; colimus. Mod magis probabis, si audies Diuum Augustinum in lib. 19. de Civit. Dei. 8 c. 2I . t dicentem illud ius esse, quod de iusti the fonte emanarit. Ex quo Cicero de rep. per eundem Augustinum citatus, ostendit geri remp. sine iustitia non posse . Ut doceat igitur Vlpian. sine vera iustitia ius istud non constitere, ab ea ius appellari assirmat. In quam sententiam plurino ibi dem Diuus August. plura etiam Cicero libr. I. de legib. Quam optimam , de latentem Philosephiam, ut Vlpian. vocat veram, cum conside- Λro, Grammaticorum regulas parum moror, magisque dignam hanc allusiqnem tanto iurisconsul
35쪽
to iudico, quam si a iubendo, aut iuuando cum
Grainmaticis dictum affirmaret. V E R v M , ut animaduertenda in hac lege coniungamus, cum etiam idem in diffinitione i ris sit onseruandum ; diffinitum nempe esse artem,' ea nobis examinanda est. et Inquit enim, ius est
ars qui, & boni ; in quo, se licet superarit Vlpianus , habuit tamen eius sententiae reprehenseres ;quam, ut ab impugnatoribus doctores nostri d fendant, plura de aequi, & boni cognitione ast nanr, reprobato A ccursio: qui male Huum A bonum in hoc casu separat. Summa autem eorum,
I o quae tradunt haec est. Equum, & bonum idii esse, quod Graecis Epiphia dicitur,t quae consiastit in explicatione legum ; quae, cum generalia sint, & in uniuersum serantur , ut docuerunt i risconsulti in l. iura. cum sequentibus. F. de legibus. lege generaliter loquuta, aliquid euenit po-1 ea praeter genus illud uniuersum , stippletiq; d bet id, quoa deeit interpretatione aequa Fit etiam aliquando , quod ius circiinstantia viiqua fiat du-I 2 rius,& ut vocivat summum ius: t Epijchia a tem ad eius facilem remissionem tendit ii quae filii Aristotelis doctrina in lib. s. de moribus. c. II. in versione Lambini, quae hoc egregie cxplicat. C ut maximum etiam lumen praestit Theodorus
Zuyngger ibidem in tabulis : obseruanda quidemi
36쪽
ad interpretationem legis . benignius .is. de regi, l. I. C. eod.&L placuit. C. de iudicus. dc ad in terpretationeri huius legis tradita per Budeum in annotat. ad eam: disium , Fortunium, Salomo pium in eiusdem repetitione, marenum in tituala de iustitia , & iure . c. L. in tituloide -- noctibus vigintiquinque: annonina. in priticip. cum 13α s. t Vere enim es tendere debet iurispers tus, ut leges omnes ad iustitiam , & aequitatem mserat. Vnde inter 'retatio h c, non rarum pia .eet, aequitatem sane pnes cri, & in1rifice conia vis o ficio iurisconsultorum. Cum tamen non siilum ius hanc benignam interpretatiohem , f cilem; remissionem resinciat . ex quo diminuta resteti, & manca di itio lac inteliceta, maiora moli an hic Vlpianum suspicor & aequi boni appelliatione Diuinam illam legem pectoribus nostiis inastam , quae iubet ea , quae sutenda fiant , prohibetq; contraria, significasse. Quae lex ut patet 1 in ius naturale, quod sub aequi, de boni nomino
aecipue continetur rut nos docuit Palil. harisconsuris in l. penultim. F. de iust . & iur . . Nainque nos legem bonam a mala ut Cicero libr. 1 . de legibus recte dixit in nulla alia, qtam naturalini diuidere lac sumus . Quae interpretatio ex idi
sim Vlpiani verbis egregie colligitur . Vbiiv definit, ius in ars aequi ,& boni, subta ira iami
37쪽
suae dis itionis , quam ex Celso probarat,&ait: iussitiam namq; colimus , boni, & aequi notitiami rofitemur . Non quod dicat Epikma se uti, ius eniendo, & benigne interpretando : sed iuris iuilius naturalis obseruatorcs , aequum ab iniquo staparare , licitum ab illicito discernere ; quod nulla alia , quam naturali lege essici posse ex Cicerone 'ue diximus. Vt etiam insinuat glosa in c. 2. Apo ,
stoli ad Romanos, dum ait, quod iure natura Il
ictigit homo, S conscius est quid sit bonum, &quid malitin. Vnde Sc in dissinitione iurispmdc etiς , iusti, & initasti scientiam eam appellat idem Vlpianus in l. I ustitia. ff. de Iustitia, de iure. Erit igitur ius istud ars boni, aequi, id est iuris naturalis r ut perspicuum esse possit, in ipse nomine
legis interpretando inesse vim, de sententiam iuris illis avitura insiti colendi. Erit ars iuris natur iis , ut inde iuris initium ductum cum Cicerone. 1. de inuentione. Mrmemus . E rit demum ars iuris naturalis, ut umbram hanc imaginem ad Lefiigiem veri iuris, germana: l, iustitia: referamus.
Namque id est aequum bonum, quod aequum,&iniquum, licitum, & illicitum, ius , & iniuriam x dignoscit: qualis est lex illa insita a natura, quae S
docet facienda, Δ os landit contraria. QEod non ianobis opinio , sed innata vis affert testimonium , ,reddcte conscientia nosmet yt ea, quae legis. siilat, c
38쪽
naruraliter fiat , ut inquit Apostolus in c. h. ad R man. Constit igitur Vlpianum, sub appellatione a s boni,& aequi ius naturae insinuare tit qua signuficatione aequum bonum Antonomasiam quandam praesereri , & merito. N am ius, quod ita dici, appellariq; possit ut inquit in tertio definibus ad finem Cicero) natura constat. Et Paul. iurisconsuli. in d. l. penulti. ius quod semper est aequum, & bonum, est ius naturale . intain vero iurisprudentia sit ars boni, & aequi: id est, iuris naturalis, S diuinae legis nobis innatae, ostendit in progressu sitarum Institutionum Vlpia. Ex quibus habemus. l. ius ciuile . F. de iusti. & iur.
ubi in non recedendo , nec per omnia iuri nat rati inseruiendo, artem maximam animadilertere poteris , eamque semper circa ius naturale versian. In quam talentiam nos infit in c. 4. plura obseruatamus.
De iure naturali, cuius di nitis risenditur Is explicatur. Cap. II.
a Lex aeterna est in Deo ipso , in animantibus perparticipationem.
a Iuris naturalis impreso ae e referri potest ad ammantia
39쪽
rvRIs CIVILrs mantia , arque ad homines.. Ius non ex itentium qualitate , sed ex se es caυι--derandum. , Ius dicit rationem, o aequisagem: in seipso tamen, non in subiectis. num. ε .ν Omnis lex 'oficiscitur a ratione legisti torv. a Plan licet de iure iam posito tu care. s Ratio humana non babet autoritasem circa narumalem legem a
ro aris, sy feminae coniunctis , υτ sectum e nos de iure naturae s quin id asserere esset haeret
a r .acta non sunt de iure naturasi, sed actorum sinis. r a Intelnctus I. r. Is . ius nasuriae. 'Persici maris , o faeminae coniunctio. F. de iust. ω iure .as P suis natura in animantibus instinctum , ut suot iuri obsequantur . Quod aliter apprehendere non possunt. num. I. . Licet homines adlaurinia contra
sciant. num. I sars Lex natui dis , non est omnisius nfirmis , licet sit
omnibus Nna, num .r ν -- nima rationalis , , sensitiua , non debent in homine separatim considerari. Ist Hominem propter rationem , abier quam animantia, ius nasurale regit.
40쪽
VAM Iurisconsiliis sit necessaria iuris naturalis cognitio, vel ex hoc satis apparet, quod ut diximusὶ ars , quam profitentur, iuris naturalis est; eius autem di nitio ab Vlpiano petenda erit, qui in l. r. ius naturale. Tde iust. R iur. ius naturale esse dicit, quod natu-I ra omnia animalia docuit . t Quae Vlpiani se tentia i diebus Accursij vim patitur , & violenti
in eam irruunt. Increbuit enim communis huius
iussinitionis interpretatio i, quod in ea ius accipi tur pro instinctu , ut vix reperies aliquem ab laac sinistra explicatione decistentem. Et ne huius interpretationis authores laudem s lita esset lo gissimu ὶ satis erit ab ea alienos asserxe qui sunt Fortunius in rep. eiusdem. f. obscure ; Corasius de imis arte. c. de iure naturali. apertu Rebard. lib. I. Variorum. c. I. qui steliciter illud opus ab huiusce definitionis explicatione auspicatus est, eamque doctissime interpretatus. Q aod tamen nobis altius erit repetenta, ut aliquid in hac animaduersione prestemus. Est vero ius hoc ad legem aeternam a Deo ipse promanantem refere , dum , t & sciendum eam esse & in Deo, rationemq; summam in eo existentem , iuxta illud
Prouerbiorum. c. 8. ab aeterno ordinatam : ut
docet nouissime D ominicus Soto locupletissimus testis lib. 1. de iust. & iur. quaest. 3 . articul. 2.