Animaduersionum iuris ciuilis, liber singularis. Gregorio Lopez Madera i.c. Mantuae carpentano autore. ..

51쪽

S c. ' Vt vel ex hoc absilutam Iurisconsultonii ndoctrinam esse appareat, S: merito Vlpianum dixisse in l. i. in princi p. st. dc n. . & iur. Veram se Philosophiam assectare. Obscruandum ergo est, ut hae duae leges in titulo de iust.& tur: non ad ius gentium referantur , ut vere ius gentium est; sed ad ius naturale , de praecepta eius dem , quae hominum , id est gentium propria sunt. Vnde improbanda erit omnino d unsio illa iuris naturalis, quam ex antiquis tradit λέγranta de ordin. iud. 3. parte numero 1 E amq; etiam reprobat Fortunius in d. f. ius nacurale. numero 3 . quae ex silpra traditis nullo modo ivcclia seri potest, repugnat enim iuri naturali. Fuit --ro, ut ad rem redeamus, alia diuisionis nostrae genericae pars, ius positiuum, quod est ex positione. Io In quo melius locum habet distinctio illi, quod diuidatur in proprium , & commune , diuisione prius a I urisconsulto excogitata in te ius ciuile. E. de iustitia, S: iure. ibi, ius proprium , id cit culilexi efficimus . t Ius communes ut Iurisconstilli acceperunt) est ius gentiu , quod apud omnes gentes peraeque custoditur, naturali ratione humanis necellitatibus exigentibus constitutum. l. omnes populi. st. de iust. & iur. g. ius autem gentium. Instit. de iure naturali. etiamsi, ut est scriptum in cordibus nostris, positiuum appellari ncquaquam debeat.

52쪽

ix debeat. t Ius vero proprium positiuum est ius ciuile, quod sibi unaquaeque ciuitas constituit, ut 13 eisdem iuribus probatur . t Habet autem ius gentium plurimum naturalis : quod I urisconsulti probat, dicentes naturalem rationem hoc ius hominibus constituisse. Deriuatur enim ius gentiua naturali per positiones quasi per se notas i, in quiabus ratio hominibus innata operatur , reserendot 4 eas ad finem politicum: t quod est homini cuuiliter vivendum , quod & quodammodo naturale homini est, ut probat Arist. lib. I. politic. c. 11 L. & ibi Genes Sepulueta in scolib. Qui autem in agris vitam degeret, aut in siluis, non ius natur se violaret. Vt vero disserentia corum iurium intelligatur, est sciendum, ius naturale aliter, atq; aliter accipi posse. Aut pro iure vero naturae, quod ipsa ad regimen animantium, S hominum habet; aut pro naturalibus quibusdam rationibus, quae 1 6 gentibus leges sitiat. t Namque posito princia pio illo , quod est homini ciuiliter vivendum , omne hoc ius seqititur: etsi principium sit naturale , fuit tamen humanis necessitatibus exigentibus. 3. ius autem gentium. Instit. de iure natur . quae humanae necessitates iam sunt naturales,

i post Adae laesiim. t Erit igitur ius naturale, quod etiam H Adam non peccasset, ius Ilaturaeesset, ut cum ipse genere humano productiain

53쪽

sioquin mancam, & deficientem nasuram eta remus, si tunc, in distiniendo iure defecisset. Hobuit ergo natura ius situ in ab initio: habuit etiam

homo extunc rationem, in omnem euentum

prino esset. Postea vero ex corruptis assistibus quos ex Adae lipsit contraximus , ratio homini, &natura dictauit, nihil magis sitis necessitatibus, quar ciuilem vitam succurrere posse: t ut naturalis r tio hoc constituerit, ad illud principium ius naturale reserendo. Vbi enim ciuiliter est vivendum, .sequitur necessario regem hominibus, aut regentem esse neccssarium; hinc regna condita. Sequiatur etiam non posse uniuersiam orbe stib viri Repub. gubernarit, Inde discretae gentes . Sequitur conlauonem rerum, & communitatem sine tu

gio sitstineri non posse , hinc dominia distincta rquς omnia stant de iure gentium. l. ex hoc iure. R. de iust. 6 iur. Habet ergo hoc ius pntium qua ratione apud omnes gentes peraeque obseruatur j quod a principio uniuersali, & ubique re ceptum ortum habet I aut ex naturalibus principi js relatis ad illud uniuersale, de vita ciuiliter transigenda , ut humanis necessitatibus commodius succurratur , ex quo sequitur omner' ius gentium . t Vnde etsi utrumque sit ius , de

' utrumque naturale: laac tamen ratione, etiam naturale est omne, quod iuris ciuilis nomen nie E retur

54쪽

34 ANIMADVERSIO NuM retur, ut infra erit circa. l. ius ciuile . dicendu ; non tamen id continuo est ius naturale. Disserunt a

tem, quia illud ex unica tantum generali ratione infertur: hoc vero ex vari, , pro temporum m ratione, & rerum publicarum, & hominum vari tate excogitatis . D ifferunt etiam , quia illud ex principi, naturalibus, & ratione naturali colligiatur : hoc vero ex eisdem, & ratione ciuili, & mutabili. Merito ergo dici poterit ius Diuinum, &gentium eodem modo se habuisse ad ius natur te, sed diuersa ratione. Ius enim Diuinum est a naturali collectum. c. ta. p. distinct. collectunt autem ratione supernaturali, ut docet. post alios, Dominicus Soto in lib. 2. de iust. & iur. q. I. artic . I. I us autem gentium ab eodem colligi tur: ratione tamen naturali. Si Adam porro non peccassα, tasim ius naturae suffceret 1, posito a tem quod peccauit, iure Diuino filii opus ad eri gendam ad D eum naturam lapsam stipernatur liter: iure vero gentium, ut eiusdein necessitat bus corporalibus praesto sit auxilium naturaliter .

1 o et No est ergo aliud ius naturale , nisi quod fuit

in principio creationis. Omne autem, quod postea introductium est, quod naturalis appellati

nem mercatur, aut est Diuinum , ut hominem

ad similitudinem Dei creatum ad eu crigat , nupius gentium, ut necessitatibus ex illo lapsit coiis tractis

55쪽

plura, quae appellantur Iuris naturalis, & natura- iis rationis, quod verum est ius gentium. Obse Manda igitur est haec regula, quod ubi a natura aliquid hiit introductium , ut praeceptum quoddam , & principium per se notum , est ius natu mi ut religio in Deum, amor in proximos. χιτ iniando vero naturalis ratio id dictat , est ius gentium : cuius appellandi sunt contractus, pacta, successiones,& alia huiusmodi. Vt vero generaliter distingui possit inter ius naturale , 5 ius gentri, in videmium, an aliquid extra naturam versetur et Tunc enim licA naturalibus principi, determinetur, appellabis ius gentium. Sic vid mus quae a naturali mustate aperte definititur iuris gentium expresie appellari in l. qua ratione. hq quoque res. ff. de acqui. rerum domin. . mula mihi generalis est ad dign cenda ea , quς sunt iuris naturalis , & iuris gentium. Vt illud χχ natura per se , hoc vero ex ratione dictet. t Ratione inquam non mutabili, & ciuili , quia essetius ciuile , uniuersali quadam, & quasi naturali. QSod intelliges facillime, & dignosces h Σ3 rum iurium a naturali disserentiam, i sit referas αε ad tria trincipia. t Vt ius naturale sit substantia, quia id a natura ipsa est, sicut ita homine partici-as patio rationis: ius gentium ad proprium , t quia E 1 pr

56쪽

3c proprium est iam quodammodo naturae ius gentium; subuertetur siue, si hoc ius tollas, & plancorruet. t Ius demum ciuile se habet ad nat ram Vt accidens, quia tolli, mutarique potest pro rerum Varietate,& differentia.

De iure ciuili, ad interpretationem.'L . ius ciuile. g. de tau. N iure.

a Ius ciuile determinas ius nasurale . o num. s.s Ius ciuile reducendum ea adsua principia . ni

I mellictus legis , luctitia. F. de is iar. ι Tune asiquid addendo ad ius naturale fit ciuile, qua H isiud necessarium ea ad ius esciendum , Pod

non erat .

ν Ius ciuile, nec in totum a naturali recedere , nec preomnia ei inseruire, quomodo intel2gendum.

t et a rasione defendi poterit lex , quae permittit fi

rum exhoedarionem.

s P ermittere etiam lis munus es. a 3 Iura metu iniusti inuenta. a a Permi m. ius mala , o indisserentia tantum n

57쪽

T HANC, Iuris genetica disputationem absiluamus , necessarium crit subnectcre animaduersionem hanc de iure ciuili, in quo etiam Vlpianum habebimus M agistrum , qui hoc , sicut alia, egregie explicat in silo illo Institutionum doctissimo libro, ex quo desumpta est lex , ius ciuile . F. de iust. &tur. Cuius co grua sententia a nemine squod ego viderim tr dita est: licet aliquid de ea dixerit Duaren. in l. I. ff. de pactis. Verum, ut recte Vlpianum intelligamus, reuocanda erit disserentia illa , quam inter ius gentium , & ciuile in c. 3 . positimus. Videlicet , quia utrunque a narurali procedat ;il lud positione quadam illatum; hoc vero ciuili,&particulari. Quod reducendum erit ad S yllogis. inum, ut fecit post alios donissimus S oto lib. 1. de iustitia, & iure. quaest. 4. articul. 2. conci sione 1. Cuius Syllogismi assumptum sit iuris naturalis , vel etiam gentium, minor autem propositio positiva. t. ae minor duobus modisse liabere potest, ut determinet ius naturale , aut addendo nepe, aut detrahendo. Quod per se quidenotum est, cum aut affirmativa, aut negativa sse debeat: si ergo affirmat, addit: si negat,d trahit. Vnde Vlpianus rectistime dixit, Ubi es, quid addimus iuri naturali, vel gentium, feri ius ciuile. 4 Cum ergo reducimus ius ad sua principia, quoa

58쪽

ruod est iurisperitorum munus. argumento. I. Rire lages. E. de legibus . videnda erit primo legis ratio, eaq; ad principia iuris natum reuocan-A: postmodum consideranda determinatio ciuialis, ut in conchisione, quam elicimus , ius ciuile fiat. t Quod i ut Isidor. in c. his ciuile. I .diastinist . alte bitur , diuina , humanaq; causa constituitur, id est naturali, & posithia. Etsi enim haec verba alium sensum proprius habeant, non tamen is absurde eis aptari potest: ut illis verbis ostendat I sidorus ius ciuile a naturali derivari, quod in eo potissimum est , alias quidem in Tira nidem conuerteretur. Constituitur ergo Diuina causa , quae est ex iure naturali, humana etiam positiva: eaq; vel addendo, vel f ut Vlpianus his quit detrahendo. Qui idem Iurisconsiticiis, ex hoc in I. I ustitia. ff. de Iustitia, de iure. t I uistisprudentiam esse D iuinarum , & humananim rerum notitiam eleganter definit: quia in his cor iungendis, de quod ex Hir est, ex eisdem elicie do I urisprudentis ossicium versatur, cum Vere ius ciuile ex illis ortum habeat, ut ex d. l. ius ciuile. probamus. Qua quidem esus interpretatione,&doctrinae illi Tmologicet , quae doctissimis viris semper placuit, maior apud nos conciliatur a toritas , cum eandem ex hac lege eliciamus , de lex isti rectius intelligitur . t tamen obse

59쪽

iundum, ex ea tunc fieri ius ciuile, aliquid adde do, vel detrahendo iuri naturali, quado illud necessarium est ad conclusionem eliciendam , ius ciuile coissendum. Vnde licet nomina imp nantur quimissam contractibus, licci poena irro. getur delictis, ius naturale, vel gentium non mutatur tamen ; quia illud ius per se stat , neque ad dendo, vel detrahendo efficitur. Vnde non est appellandum de iure ciuili. Verum illa verba primm Vlpiano posita, I us ciuile est, quod neque in

,, totum a naturali, vel gentium recedit, nec per, , omnia ei seruit ι etsi huic interpretationi etiam aptari possint; non enim in totum a naturali recedit , quia maior propositio , ex qua ius ciuile colligitur, eius iuris eli t, nec per omnia ei inseruit, quia minor est positiva iuxta rerum , homias num , & temporum necessitatem inuenta: et vim tamen, & potestatem iuris ciuilis in determinan- do iure naturali, mihi insinuare videntur. t Quod exemplo recte intelligitur; videlicet in obligati

ne naturali, cui ius ciuile non ita inseruit , ut ex ea actionem tribuat ad petendum. l. naturalis. ff. de actionib. & obligat. Verum non etiam ab

ea ita recedit , ut si Blutum sit naturale debitum repetitione non impediat, ex eadem i. del. si id quod . cum similibus. U. de condictio. indebit. In primo enim casia, non inseruit Iuri naturali ,

60쪽

4o ANIMADVERsIΟΗvMat neque repugnat, aut contrariu est ex secundo, cum liberu sit debenti, si velit soluere. Potestn que ius ciuile naturali aut robur addere , quando in conseruationem populi, vel regni necessarium est: qui est iuris ciuilis scopus. Potest etiam , utcsta natura cautum ita relinquere ; ut videmus etiam ius canonicum ad diuinum se habere. Vt quandoque, prout necessitas exigit, obliSationem ad eius obseruationem addat, transgredientiq; pq nam imponat temporalem : aliquando & peccati sela contentum sit l, quod est neque in totu a n riuali, vel gentium recedere, neque in totum cias dem inseruire . t vel praecipua ratione d fendi poterit lex, quae in Valentino regno, S alibi obseruatur, siue id sit consiletudine introductu,

i ut quinque solidis, quod pene nihil est j filio

legatis, possit idem filius exi, redari, cui naturalia. ter parentum debetur haereditas, ut Paul. eleganter inquit, in l. cum ratio. U. de bonis damnat . . D esendi tamen ut dixi in 'itest lex illa , non ut iuri naturali, vel etiam gcntium contradicat, . sed quod ei non insentiat: ut filios in debito olli . cio cCntineat, Prentibus magis obsequentes effi- ciat: videlicet obligatione ciuile ,& quae in iudicium deduci potest, non concedens: pijs tantum parciuilin votis , naturali erga filios charitati hoc relinquens, non ius naturale tollendo, sed ei